* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
1 is. [yun.] 1. Qədim Yunanıstanda və XIII-XVI əsrlərdə İtaliyada hakimiyyəti zorla ələ keçirən şəxs. 2. Ölkəni zorakılıqla idarə edən amansız hökmdar.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / tiran1 Yunanıstan tarixinin ilk çağlarında onun şəhərləri çarlar tərəfindən idarə olunurdu. Həmin çarlar eyni zamanda din xadimi vəzifəsini də yerinə yetirirdilər. Hər yeni çar taxt-tac ilə birlikdə ölkənin baş kahini xüsusi aurasına da varis olurdu. Sonralar şəhərlər tədricən öz çarlarını qovmuş və nüfuzlu şəhər sakinlərindən ibarət qruplar tərəfindən idarə olunmuşdur. Amma vaxtaşırı hamını sıxışdıraraq çarın hüquq və səlahiyyətlərini öz üzərinə götürən güclü lider peyda olurdu. Əslində isə o, ilahi aurası olmadığı üçün həqiqi çar deyildi. Yunanların gözündə bu adam başqasının səlahiyyətlərini mənimsəmiş bir fırıldaqçı idi. O, tiran (ağa) idi, amma kahin-çar (bazilevs) deyildi. E.ə. 560-cı ildə Pisistrat Afinanın tiranı olur və uzun müddət şəhəri çox gözəl idarə edir. Onun dövründə şəhər sürətlə çiçəklənir, iqtisadiyyat və mədəniyyət yüksəlir. Afina öz gələcək şöhrətinə görə ona borcludur. Ancaq e.ə. 524-cü ildə Pisistrat ölür, vəzifəsi oğulları Hippi və Hipparxa keçir. E.ə. 514-cü ildə Hipparx bir tanışı ilə mübahisə edərkən öldürüldükdən sonra Hippi qaradinməz, sərt və qəddar birisinə çevrilir. E.ə. 510-cu ildə afinalılar üsyan qaldırır və onu qovurlar. Sonralar afinalılar Hippini lənətlərlə yada saldıqlarından “tiran” sözü qəddar və ədalətsiz hökmdar mənasını verməyə başladı. Bu söz indinin özündə də, hətta söhbət qanuni monarxdan düşsə belə, həmin mənada işlənir. (Ayzek Azimov. Sözlərin tarixi)
Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / tiran1 I сущ. тиран: 1. истор. единоличный правитель в древней Греции и в городах-республиках Италии в 13-16 вв. 2. см. müstəbid; жестокий правитель, действия которого основываются на произволе и насилии. Tiranlar olmayan ölkə страна, где нет тиранов 3. жестокий, властный человек, мучитель. O, ailədə özünü əsl tiran kimi aparır он ведет себя в семье как настоящий тиран; см. müstəbid II прил. тиранический. Tiran hökmranlığı тираническая власть
Azərbaycanca-rusca lüğət / tiran1 [yun.] сущ. тиран (1. къадим Грецияда ва ХIII-ХVI лагьай виш йисара Италияда гьукумат зуруналди гъилиз къачур кас; 2. залум гьукумдар, уьлкве зур къалуруналди идара ийидай амансуз, зулумкар пачагь).
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / tiran