* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
1 is. 1. Dəvətikanının, qızılgülün və bəzi başqa bitkilərin iynə kimi itiuclu hissəsi. Ayağına tikan batmaq. Nar ağacının tikanı. – Evi süpürəndə süpürgənin tikanı… düşüb fərşin üstünə və batıb qonağın yumşaq yerinə. C.Məmmədquluzadə. // Tikanlı kol, dəvətikanı. Çəpərlərdən çıxan tikan kolları oynayaoynaya gəlib yol çuxurlarında bənd alır. Mir Cəlal. Bu yerin on-on iki addımlığında iri bir tikan tayası var idi. M.Rzaquluzadə. // Bir şeyin iti ucu, batan tərəfi. Məftilin tikanı. 2. Bəzi heyvanların bədənini örtən iynələrdən hər biri. Kirpinin tikanı. 3. bax tıx. Balığın tikanı. ◊ Tikan olub gözünə batmaq – görmək istəmədiyi, zəhləsi getdiyi bir şey, ya adam daima gözü qabağında olmaq. [Ələmdar:] Ancaq düzü, bu Nikolay poqonları mənim gözümə tikan olub batır, bəy! S.Rəhimov. Tikan üstündə oturan kimi – çox narahat halda, nigarançılıq içində, iztirab çəkə-çəkə. Tikan üstündə oturmaq – çox narahat olmaq, nigarançılıq çəkmək, iztirab içində olmaq. (Ürəyindən) tikan çıxarmaq – qisasını almaq, əvəzini çıxmaq, ürəyini soyutmaq. [Şirəli:] Sağ ol, bala! Hamımızın ürəyindən tikan çıxartmısan. S.Rəhman.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / tikan1 Tikmək feilindən əmələ gəlib. Tikmək sözünün qədim mənası “sancmaq”, “deşmək” deməkdir, tikan əvvəlcə feili sifət olub, “sancan” anlamını əks etdirib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / tikan1 TİKAN Mən çox xəcalət çəkdim; çünki xəyalıma gəldi ki, nökərimiz evi süpürəndə süpürgənin tikanı düşüb fərşin üstünə və batıb qonağın yumşaq yerinə (C.Məmmədquluzadə); XAR (kl.əd.) Qəlbimizdə eşqimiz vermiş əzəldən baş-başa; Yad, yaman gözlər bizim bağ-bağçanı xar bilməsin (S.Rüstəm).
Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / tikan2 сущ. 1. колючка: 1) обычно мн. ч. (твёрдые остроконечные образования у некоторых растений; шипы, иглы. Yemişan tikanları колючки боярышника, nar ağacının tikanları колючки гранатового дерева, qızılgül tikanları шипы розы, ayağına tikan batdı kimin наколол ногу колючкой кто, колючка вонзилась в ногу к ому, кого, чью, əlini tikan cızdı оцарапал руку колючкой; iti tikanlar mənim paltarımı cırırdı острые колючки рвали мою одежду 2) общее название некоторых колючих растений (чертополоха и др.) 3) всякое колющее мелкое остриё. Məftilin tikanları колючки проволоки 4) обычно мн. ч. твердые игольчатые образования у некоторых животных. Kirpinin tikanları колючки ежа 2. кость (рыбы). Balıq tikanları рыбьи кости ◊ tikan olub gözə (gözünə) batmaq вызывать, вызвать зависть у кого-л.; elə bil tikan üstündə oturub будто на иголках сидит; ürəyindən tikan çıxmaq получить полное удовлетворение от чего-л. (от чьей-л. неудачи, поражения, беды)
Azərbaycanca-rusca lüğət / tikan1 i. prickle; thorn; gül kolunun ~ları the thorns of a rose bush
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / tikan1 is. piquant m ; épine f ; qızıl gül kolunun ~ları les épines du rosier
Azərbaycanca-fransızca lüğət / tikan1 сущ. 1. цаз; // цацар алай кул (къалгъан, вал); 2. цаз; kirpinin tikanları кьуьгъуьрдин цацар; 3. кил. tıx; balığın tikanı гъетрен кӀараб; ** tikan olub gözünə batmaq виляй экъис хьун, цаз хьиз виле акӀун (акуна такӀан, зегьле фидай са кас ва я затӀ гьамиша вилин кӀаник хьун); tikan üstündə oturan kimi цацарал алай (ацукьнавай) хьиз, гзаф нарагьат яз, рикӀ секинсуз яз, азаб чӀугваз-чӀугваз; tikan üstündə oturmaq цацарал ацукьун, гзаф нарагьат хьун, секинсуз хьун, азабдик хьун; (ürəyindən) tikan çıxarmaq (рикӀяй) цаз акъудун, кьисас къахчун, эвез хкечӀун, рикӀин цӀай кьин.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / tikan(Lənkəran) tıx, balığın xırda sümükləri. – Bala, moğa:t ol, balığı yiyəndə tikanı boğazında qalar a!
Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.