Mərkəz bölgəsi (Uqanda)
Mərkəz bölgəsi — Uqandanın inzibati ərazi vahidi. Ərazisi - 37 489 km² . Əhalisinin sayı - 6 683 887 nəfər (2002-ci il) İnzibati mərkəzi ölkənin paytaxtı - Kampala şəhəri.
== İnzibati bölgüsü ==
2002-ci il əhalinin siyahıya siyahıyaalınması zamanı bölgəyə 16 ərazi vahidi, 2010-cu ilin iyul ayında isə Mərkəz bölgəsinə 24 ərazi vahidi o cümlədən ölkənin paytaxtı Kampala şəhəri daxil idi.
== İstinadlar ==
== Xarici keçidlər ==
2010-cu ilin iyuna ayına əsasən Uqandanın inzibati xəritəsi (Ministry of Local Government.
Qərb bölgəsi (Uqanda)
Qərb bölgəsi — Uqandanın inzibati ərazi vahidi. Ərazisi - 49 599 km² . Əhalisinin sayı - 6 417 449 nəfər (2002-ci il) İnzibati mərkəzi - Mbarra şəhəri.
== İnzibati bölgüsü ==
2002-ci il əhalinin siyahıya siyahıyaalınması zamanı bölgəyə 19 ərazi vahidi, 2010-cu ilin iyul ayında isə Qərb bölgəsinə 26 ərazi vahidi daxil idi.
Bölgənin ərazisində Eduard gölü yerləşir.
Böyük şəhərləri:
Mbarra — 69 208 nəfər (2002-ci il), 90 104 nəfər (2008-ci il) — Mbarra dairəsi
Kasere — 53 446 nəfər (2002-ci il), 84 930 (2008-ci il) — Kasere dairəsi
Kabale — 45 757 nəfər (2002-ci il), 56 357 (2008-ci il) — Kabale dairəsi
Xoima — 31 630 nəfər (2002-ci il), 49 015 (2008-ci il) — Xoima dairəsi
Fort Portal — 40 605 nəfər (2002-ci il), 44 591 (2008-ci il) — Fort Portal dairəsi
== İstinadlar ==
== Xarici keçidlər ==
2010-cu ilin iyuna ayına əsasən Uqandanın inzibati xəritəsi (Ministry of Local Government.
Sayram-Uqam Milli Parkı
Sayram-Uqam Milli Parkı (qaz. Сайрам-Өгем ұлттық паркі) ― Qazaxıstanda, Özbəkistanla sərhəddə yerləşən dağlıq bölgə və milli park. Park Türkistan vilayətində yerləşir. Özbəkistanın Uqam-Çatkal Milli Parkı parkın sərhədindən keçir və Qazaxıstanın Aksu-Cabaqli qoruğu sərhəd boyunca birbaşa şimal-şərqdədir.
Ərazi çöldən yüksək hündürlük zonalarına qədər çiçəkli icmaları əhatə edən yüksək növ müxtəlifliyinə malikdir. Bura xüsusilə ardıc meşələri və meyvə və qoz-fındıq ağacları ilə məşhurdur. Parkın sərhədi Çimkənd şəhərinin 30 kilometr (19 mil) cənub-şərqindən, Özbəkistanın paytaxtı Daşkəndin isə 50 km şimal-şərqindən keçir.
== İqlim ==
Sayram-Uqam bölgəsinin iqlimi "soyuq yarımsəhra iqlimi" olaraq təsnif edilmişdir. Bu iqlim səhra və rütubətli iqlimlər arasında yerləşən çöl zonasına xasdır. Tipik olaraq, yağıntı buxarlanmadan artıqdır.
Tomoya Uqacin
Tomoya Uqacin (23 mart 1988) — Yaponiya futbolçusu.
== Milli komanda karyerası ==
Yaponiya milli komandasının heyətində 1 oyun keçirib.
Uqah
Uqah — Azərbaycan Respublikasının Şabran rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 2 aprel 2010-cu il tarixli, 982-IIIQ saylı Qərarı ilə Dəvəçi rayonunun Uqah kəndi Ağbaş kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindən ayrılaraq, mərkəzi Çaraq kəndi olmaqla, Çaraq kənd inzibati ərazi dairəsi yaradılmış və Azərbaycan Respublikasının ərazi vahidlərinin Dövlət reyestrinə daxil edilmişdir.
Uqain burnu
Uqain burnu (bolq. нос Угаин, ‘Nos Ugain’ \'nos u-ga-'in\) — Antarktidanın Cənubi Şetland adalarının Raggid adası sahillərindən qərbdə yerləşən buzlaqlardan azad olan burundur. Boqomil buxtasından cənubda, Smyadovo buxtasından şimalda yerləşmişdir.
Burun Bolqarıstan sülaləsi olan Uqainin (8-ci əsr) adını daşıyır.
== Yerləşməsi ==
Benson burnundan 1.76 km şimal-qərbdə, Kokalyane burnundan 970 m şimalda, Şeffild burnundan 1.55 km cənubda yerləşmişdir. Britaniya xəritəsinə 1968-ci ildə, Bolqarıstan xəritəsinə 2005 və 2009-cu ildə daxil edilmişdir.
== Xəritə ==
L.L. Ivanov et al. Antarctica: Livingston Island and Greenwich Island, South Shetland Islands. Scale 1:100000 topographic map. Sofia: Antarctic Place-names Commission of Bulgaria, 2005.
Uqamiya
Uqamiya (lat. Ugamia) — astraçiçəklilər sırasının mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
== Növləri ==
Ugamia angrenica — Qazaxıstan, Özbəkistan və Qırğızıstan ərazisində bitən yeganə növüdür.
Uqanda
Uqanda (suah. Uganda; ing. Uganda) və ya rəsmi adı ilə Uqanda Respublikası (suah. Jamhuri ya Uganda; ing. Republic of Uganda) — Şərqi Afrikada dövlət. Uqanda dənizə çıxışı olmayan ölkələrdəndir. Şimaldan Cənubi Sudan, şərqdən Keniya, cənubdan Tanzaniya, cənub-qərbdən Ruanda, qərbdən isə Konqo Demokratik Respublikası ilə həmsərhəddir. Ölkə cənub-şərqdən Afrikanın ən böyük gölü olan Viktoriya gölü ilə əhatələnmişdir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Kampala, ümumi sahəsi 241,038 kvadrat kilometrdir. Uqanda həm də "Afrikanın mirvarisi" adlandırılır.
Uqanda-Tanzaniya müharibəsi
Uqanda-Tanzaniya müharibəsi - Tanzaniyada Kaqera müharibəsi və Uqandada Azadlıq müharibəsi (1979) adı ilə tanınan 1978-ci ilin oktyabrından 1979-cu ilin iyun ayına qədər Uqanda ilə Tanzaniya arasında baş vermiş hərbi münaqişədir. Bu müharibə Uqanda prezidenti İdi Aminin hakimiyyətdən kənarlaşdırılması ilə nəticələnmişdir. İdi Aminin qüvvələrinə Liviyadan dəstək üçün göndərilmiş minlərlə hərbçi də daxil idi.
== Arxa plan ==
Tanzaniya və Uqanda arasındakı münasibətlər artıq müharibə başlamazdan bir neçə il əvvəldən etibarən kəskinləşməyə başlamışdı. 1971-ci ildə baş vermiş hərbi çevriliş nəticəsində İdi Aminin hakimiyyəti ələ keçirməsindən sonra, Tanzaniya lideri Culius Nyerere Uqandanın zor gücü ilə hakimiyyətdən salınmış prezidenti Milton Oboteyə sığınacaq təklif etdi. Amin hakimiyyətə gəldikdən sonra ölkədə onun əleyhinə çıxış edən düşmənlərinin kütləvi şəkildə "təmizləməsini" həyata keçirdi ki, bu da otuz mindən əlli min nəfərə qədər uqandalının həlak olması ilə nəticələndi. Nyererenin dəstəyi ilə uqandalı müxaliflərdən ibarət kiçik partizan orduları yaradıldı, lakin həmin qüvvələrin 1972-ci ildə Uqandanı işğal etmək və Amini hakimiyyətdən salmaq cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Amin Nyerereni onun düşmənlərinin tərəfini tutmaqda və onları silahlandırmaqda günahlandırdı. Hər iki tərəfin bir-birini ittiham etməsi ilə birlikdə Uqanda və Tanzaniya arasındakı münasibətlər bütün zamanların ən aşağı səviyyəsinə endi.
İdi Amin növbəti illərdə bir neçə dəfə ona qarşı təşkil olunmuş sui-qəsd cəhdindən sağ çıxdı.
Uqanda Qırmızı Xaç Cəmiyyəti
Uqanda Qırmızı Xaç Cəmiyyəti (ing. Uganda Red Cross Society) — 1964-cü ildə yaradılmışdır və ilkin olaraq Britaniya Qırmızı Xaç Cəmiyyətinin bir hissəsi idi. Baş qərargahı Kampala şəhərində yerləşir.
Uqanda Qırmızı Xaç Cəmiyyəti ölkə ərazisində fəaliyyət göstərən ən böyük yerli humanitar təşkilatdır.
== Tarixi ==
1941-ci ildə Britaniya Qırmızı Xaç Cəmiyyətinin bir filialı olaraq fəaliyyətə başladı. 1964-cü ildə Uqanda Parlamentinin qəbul etdiyi akt əsasında Uqanda Qırmızı Xaç Cəmiyyəti kimi formalaşdı. Bir il sonra 1965-ci ildə cəmiyyət Beynəlxalq Qırmızı Xaç və Qırmızı Aypara Cəmiyyətinin üzvü olaraq qəbul edildi.
Cəmiyyət növbəti illər ərzində böyüməyə başladı və hazırda bütün Uqanda ərazisində 51 filialı və 30 yarımfilialı var. Uqanda Qırmızı Xaç Cəmiyyəti həm də missiyanın icrasında bir sıra tərəfdaşlarla birgə fəaliyyət göstərir. Bu təşkilatlara Uqanda hökuməti, Birləşmiş Millətlər Təşkilatı, Beynəlxalq Maliyyə Agentlikləri, korporativ şirkətlər və Qırmızı Xaç Milli Cəmiyyətləri daxildir.
Uqanda Respublikası
Uqanda (suah. Uganda; ing. Uganda) və ya rəsmi adı ilə Uqanda Respublikası (suah. Jamhuri ya Uganda; ing. Republic of Uganda) — Şərqi Afrikada dövlət. Uqanda dənizə çıxışı olmayan ölkələrdəndir. Şimaldan Cənubi Sudan, şərqdən Keniya, cənubdan Tanzaniya, cənub-qərbdən Ruanda, qərbdən isə Konqo Demokratik Respublikası ilə həmsərhəddir. Ölkə cənub-şərqdən Afrikanın ən böyük gölü olan Viktoriya gölü ilə əhatələnmişdir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Kampala, ümumi sahəsi 241,038 kvadrat kilometrdir. Uqanda həm də "Afrikanın mirvarisi" adlandırılır.
Uqanda bayrağı
Uqanda bayrağı — Uqandanın Dövlət bayrağı.
1962-ci ilin oktyabr ayının 9-da Uqandanın dövlət bayrağı statusunu almışdır. Bayraq 6 bərabər üfüqi zolaqdan ibarətdir: qara, sarı, qırmızı, qara, sarı və qırmızı. Mərkəzdə ağ fonun üzərində təsvir olunmuş şərqi taclı (kəkilli) durna milli simvol hesab edilir. Qara rəng Afrika əhalisini, sarı rəng Afrika günəşini, qırmızı rəng isə Afrika qardaşlığını tərənnüm edir. Parametrləri 2:3 nisbətindədir.
Uqanda planı
Uqanda planı — Şərqi Afrika Britaniyası torpaqlarının bir qismini yəhudilərə verilməsini özündə birləşdirən plan. Plana əsasən yəhudilərə öz dövlətlərini yaratmaqları üçün geniş ərazilər verilməli idi. Təklif ilk dəfə 1903-cü ildə Böyük Britaniyanın müstəmləkələrlə bağlı məsələləri ilə məşğul olan Yozef Çemberlin tərəfindən sioinst lider Teodor Hertsla edildi. Plan indiki Keniya ərazisində yerləşən Mau platasında 13.000 km² ərazinin yəhudilərə verilməsini təklif edirdi. Uqanda planı Rusiya imperiyası ərazisində yaşanmış yəhudi qətliamlarına cavab olaraq hazırlanmışdı və yəhudilərin planı qəbul edəcəyi gözlənilirdi.
Təklif Bazel şəhərində keçirilən VI Sionist yığıncağında müzakirə edildi və müzakirələr şiddətli fikir ayrılığına səbəb oldu. Bir qrup təklifin qəbul ediləcəyi halda Fələstin ərazilərində yeni bir yəhudi dövlətinin yaradılmasının mümkün olmayacağını müdafiə edirdi. Yekunda 299 nəfərdən 177 nəfəri plana müsbət cavab verdilər. Növbəti il üç nəfərdən təşkil olunmuş qrup ərazinin öyrənilməsi üçün Keniyaya yola salındı. Ərazinin dəniz səviyyəsindən yüksəkdə yerləşməsi, ərazinin digər Afrika bölgələrinə nəzarən daha çox məhsuldar olması kimi səbəblər qrupda müsbət fikir yaratmışdı.
Uqanik adası
Uqanik adası (ing. Uganik) — Sakit okeanın şimalında, Alyaskanın cənub sahillərində, Kadyak arxipelaqına daxil olan ada. İnzibati cəhətdən ABŞ-nin Alyaska ştatının Kadyak-Aylend borosuna aiddir. Kadyak adasının şimal-qərb sahili yaxınlığında yerləşir. Kadyak Milli Vəhşi Təbiət Sığınacağının bir hissəsidir. İlk dəfə 1805-ci ildə rus səyyahı Yuri Lisyanski tərəfindən qeyd edilmiş və nəhayət 1852-ci ildə rus hidroqrafı Mixail Tebenkov tərəfindən xəritəyə salınmışdır.
Adanın uzunluğu təxminən 25 km, eni isə 8 km-dir. Sahəsi 146,7 km²-dir. Adanın ən yüksək nöqtəsi dəniz səviyyəsindən 219 m yüksəklikdədir. Adanın daimi əhali yoxdur.
Uqarit
Uqarit — indiki Suriyada qədim şəhər-dövləti.
Dünyada ən qədim partitura Uqaritdə tapılmış gil lövhəsində həkk olunmuşdu.
Uqarçi (Bosansko Qraxovo)
Uqarçi (Serbcə: Угарци) — Bosniya və Herseqovina, Bosansko Qraxovo rayonunun kəndi.
Uqarçi burnu
Uqarçin burnu (bolq. нос Угърчин, ‘Nos Ugarchin’ \'nos u-g&r-'chin\) — Antarktidanın Cənubi Şetland adalarının Robert adası sahillərindən şimalda yerləşən burundur. Burun Nelson boğazından 300 m aralıda yerləşmişdir.
Burun şimali Bolqarıstanda yerləşən Uqarçin şəhərinin adını daşıyır.
== Yerləşməsi ==
Burun Smirnenski burnundan 4.7 km qərbdə, Nevell burnundan isə 4.2 km cənub-şərqdə yerləşmişdir. Bolqarıstan xəritəsinə 2009-cu ildə daxil edilmişdir.
== Xəritə ==
L.L. Ivanov et al. Antarctica: Livingston Island and Greenwich Island, South Shetland Islands. Scale 1:100000 topographic map. Sofia: Antarctic Place-names Commission of Bulgaria, 2005.
Uqbə ibn Əmir əl-Cuhani
Uqbə ibn Əmir əl-Cuhani (Ərəbistan yarımadası – 678, Misir, ərəb. عقبة بن عامر) — Məhəmməd peyğəmbərin səhabələrindən biridir. Dəməşq uğrunda döyüşdə iştirak etmiş, Misirin fəthi zamanı və Rodosa qarşı yürüşdə müsəlman ordusuna komandanlıq etmişdir. Əbu Həmmad və ya Əbu Əmir ləqəbləri ilə tanınmışdır.
== Bioqrafiya ==
Məhəmməd peyğəmbərin Məkkədən Mədinəyə hicrət etdiyi gün Uqbə ibn Əmir səhrada qoyunlarını otarırdı. Peyğəmbərin gəlişindən xəbər tutan Uqbə ibn Əmir qoyunlarını atıb dərhal onu qarşılamağa yola düşür. Məhəmmədi görən Uqbə ondan beyəini qəbul etməsini istəyir.
Uqbə bir kölgə kimi Məhəmməd peyğəmbərin ardınca geir. O, tez-tez qatırının cilovunu tutur, ya da onun yanında yeriyirdi. Çox vaxt Peyğəmbər onu arxasına oturturdu, ona görə də Uqbə hətta "arxada gedən" ləqəbini də almışdı.
Uqleqorsk
Uqleqorsk (rus. Углегорск) ya da Esutoru (yap. 恵須取) — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər. Saxalin vilayətinə daxildir.
Uqliçli Adrian
Uqliçli Adrian (rus. Адриан Угличский; v. ən tezi 1504, Uqliç) — ieromonax, rahib Uqliçli Paisiyanın şagirdi və zaviyənişini. O, 1489-cu ildə Uqliçli Paisiya ilə birlikdə Nikolski Qrexozaruçnı monastırını qurmuş və onun ilk abbatı olmuşdur. Xatirəsi 26 avqust (8 sentyabr) tarixində Şərqi Ortodoks Kilsəsində yad edilir.
== İstinadlar ==
== Əlavə ədəbiyyat ==
Игум. Андроник (Трубачев).
