üz sözü azərbaycan dilində

üz sözünün leksik mənası və izahı

• 1 is. 1. İnsan başının qabaq hissəsi; surət, sifət, çöhrə, sima. Üzünün ifadəsi. Qəşəng üz. – Mərcan bəy diqqətlə Kərbəlayı Qubadın üzünə baxır. Ü.Hacıbəyov. [Qızın] yumru, gözəl üzü və yanaqları açıq sərin havada qızarmışdı. M.İbrahimov. // Heyvan başının qabaq hissəsi. Qoyunun üzü. İtin üzü. 2. Toxunma şeylərin üst (avand) tərəfi (astar müqabili). Parçanın üzü. Xalçanın üzü. // Yorğan, balış, döşək və s.-nin üst tərəfini örtən parça və s. Yorğanın üzü qırmızıdır. Döşəyə üz çəkmək. – [Gülbadam] üzsüz boz balışı, üzü qırmızı çiçəkli çitdən mütəkkəli döşəyin ortasına qoydu. N.Nərimanov. 3. Bir şeyin qabaq tərəfi, ön tərəfi, irəli tərəfi, qabağı, önü. Maşının arxası çaya, üzü isə meşəyə tərəf idi. İ.Əfəndiyev. // Bir tikilinin, binanın və s.-nin qabaq, ön tərəfi; fasad. [Elçin:] Sarayın üzü gündoğana tikiləcək. Z.Xəlil. Təki ayaq kəsməsin könül mülkündən ilham; Üzü günəşə baxan otağım mənə bəsdir. Ə.Cəmil. 4. riyaz. Həndəsi fiqurun başqa səthlə bucaq təşkil edən düz səthi. Kubun altı üzü var. 5. Bir şeyin köçürülmüş, yazılmış surəti, nüsxəsi. Firdovsi şaha göndərdi bir gün “Şahnamə”nin üzünü. M.Rahim. □ Üzünü köçürtmək – bir yazının mətnini olduğu kimi başqa kağıza köçür(t)mək, başqa kağızda yazmaq. [Zalxa:] Eybi yoxdur, bizim qızlardan birinə verərəm, üzünü köçürdərlər. S.Rəhman. [Vahid] …kitabların üzünü köçürür, qaralanmış vərəqləri ağardırdı. Mir Cəlal. 6. Su və s. mayelərin səthi, üst tərəfi, üstü. Gölün üzü. Suyun üzündə ördəklər üzür. – Bu gecə keçmişi vurduq, yıxdıq; Dalğalardan üzə sağlam çıxdıq. M.Müşfiq. Gen qoynunda layla çalır bizə göy dəniz; Su üzündə bir qayadır sanki gəmimiz. Ə.Cəmil. 7. Göyün biz gördüyümüz tərəfi. Göyün üzünü bulud örtmüşdür. Səmanın üzü açıqdır. – Toz-torpaq göyün üzünü elə bürümüşdü ki, günəş görünmürdü. A.Şaiq. □ Üzünə pərdə çəkmək – örtünmək, bir şeyin altında görünməz hala gəlmək, gizlənmək. Deyirlər, göylər belə; Üzünə pərdə çəkmiş. B.Vahabzadə. 8. “Tərəf”, “səmt”, “yan” mənasında (o, bu, bəri, o biri və s. sözlərdən sonra işlədilir). Təpənin o üzü. Çayın bu üzü. – Atlar tapılmadıqda [Gülo] at sahiblərini inandırırdı ki, atlar bu üzdə deyil. S.Rəhimov. 9. məc. Abır, həya, utanma. Adamda üz gərək. ◊ Üz açılmaq – bax üzü gülmək. Hər yerdə sülh sözünü deyəndə gözlər işıqlanır, üzlər açılır. M.İbrahimov. Üz ağartmaq – yaxşı işi, nəcib hərəkəti, etimadı doğrultmağı və s. ilə fəxr etməyə, iftixar etməyə əsas vermək, hüquq vermək. Yaxşı iş üz ağardar. (Ata. sözü). [Briqadir:] Demək, əvvəlki işində üz ağardıb, indi də keçibsən başqa işə? V.Şıxlı. Üz ağlığı – fəxr etməyə, iftixara layiq olan iş, hərəkət və s. Yaxşı övlad üz ağlığıdır. Üz almaq – keçmişdə: qadınların eşmə sapla üzlərinin tüklərini yolub təmizləməsi. Üz bozartmaq – bax üzünü bozartmaq. Üz çevirmək – 1) bax üz döndərmək 1 və 3-cü mənalarda; 2) bax üz qoymaq 1-ci mənada. Gülgəz dəli olub, yoxsa divana? Üz çevirib gedər çöl-biyabana. Aşıq Abbas; 3) birini görməmək üçün üzünü o biri tərəfə çevirmək. Sənəmin qarşısından keçəndə hamı ondan üz çevirir. M.Dilbazi; 4) əlaqəsini kəsmək, üz döndərmək. [Bəhram:] Belə bir vücuddan [Saradan] da üz çevirmək olarmı? C.Cabbarlı. Nə oldu, üz çevirib qaçdın aqibət məndən. H.Cavid. Üz çevirməmək – bir yerə daha getməmək, ayağını üzmək. Səməd, doğrudan da, o gedən gedib, bir daha dəlləkxanaya üz çevirmədi. M.Hüseyn. Son illərdə bir neçə basqında burunları yaxşıca ovulmuş qıpçaqlar çoxdan bəri buralara üz çevirmirdilər. M.Rzaquluzadə. Üz döndərmək – 1) əlaqəsini kəsmək, daha yaxınlıq etməmək, üz çevirmək. Dal gərdəndə siyah zülfün hörübdür; Aşıq Ələsgərdən üz döndəribdir. Aşıq Ələsgər. Nə üçün, bilməyirəm, məndən üz döndərmisən? M.Rahim; 2) məc. xəyanət etmək, daha inanmamaq, üz çevirmək. Üləmalar üz döndərib xudadan. Q.Zakir; 3) itaətindən çıxmaq, daha tabe olmaq istəməmək, dal çevirmək. [Əxistan:] Məndən üz döndərir getdikcə Şirvan; Aşkara öldürsəm baş verər üsyan. M.Rahim; 4) çevrilmək, başını çevirmək. Sonra üz döndərib meydana baxdı; Tərlan yaralanmış tərlana baxdı. M.Rahim. Üz gətirmək – nadinclik etmək, sırtıqlıq etmək. Üz görmək – tərəf saxlamaq, tərəfgirlik etmək, havadarlıq etmək. Yalan deyən, rüşvət alan, tərəf tutan, üz görən! Dərdimizə qalmayanlar çıxsın bizim cərgədən! S.Vurğun. [Məhbus:] Qoy qanun nə tələb edirsə onu yazsın, yoldaşıyam deyə mənə üz görməsin. Mir Cəlal. Üz göstərmək – 1) zahirən bu və ya başqa cür münasibət göstərmək. Xüsusilə Mayaya göstərdiyi üz, dediyi sözlər yadına düşəndə Qaraş əzabdan qovrulub yanırdı. M.İbrahimov; 2) bax üz vermək 2-ci mənada. Üz götürüb qaçmaq – bax baş götürüb qaçmaq. Bu mənada Məşədi Əsgər öz əməlinin qorxusundan quzu qapmış qurd kimi üz götürüb qaçırdı. S.M.Qənizadə. Üz qoymaq – 1) yönəlmək, üz tutub getmək, yollanmaq, istiqamət almaq. Bəli, atları gətirdilər və minib, Təbrizdən çıxıb üz qoyduq Araz kənarına tərəf hərəkət etməyə. C.Məmmədquluzadə. Balıqçı gəmisi lövbərini qaldırıb, şimala tərəf üz qoydu. Q.İlkin; 2) adətən feillərdən sonra gələrək həmin felin ifadə etdiyi hərəkətə, işə başlamağı ifadə edir. Bunu gördükdə adamlar bir-birini basaraq yan küçələrə qaçmağa üz qoydu(lar). S.S.Axundov. …Abbas birdən harada olduğunu, kiminlə danışdığını yaddan çıxarıb qışqırmağa üz qoydu. Ə.Vəliyev. Üz tutmaq – 1) söz demək üçün üzünü birinə tərəf çevirmək, üzünü çevirərək demək. Rəşid oğlana üz tutdu: – Səni qulluğa götürmək mənim boynuma. M.Hüseyn; 2) bax üz qoymaq 1-ci mənada. Qərib-qərib, qəmginqəmgin ötərsiz; Yüz tutubsuz nə məkana, durnalar? M.V.Vidadi. Cəlil ağa düz evə üz tutdu. İ.Musabəyov; 3) başlamaq. Qurumağa üz tutmuş ağaclar su içib cana gəldi, torpaq tərləməyə, nəfəs almağa, yenidən dirçəlməyə başladı. Ə.Məmmədxanlı. Üz vermək – 1) vaqe olmaq, ortaya çıxmaq, baş vermək, olmaq; təsadüf etmək, birinin başına gəlmək. Bədbəxtlik üz vermək. – Demək, evlənmək istədiyi günlər ərəfəsində [Əsədə] xoşbəxtlik üz vermişdi. S.Vəliyev; 2) adətən xoşagəlməz bir işi görməsinə mane olmamaq, bu işə laqeyd baxmaq, ona şərait yaratmaq, xoş sifət göstərmək. [Hacı:] Qayınanalarınıza çox da üz verməyin. Qantəmir. Şahmar [Zülfüqarla] dərdləşmək, dağılan əməkgünlərindən danışmaq istədi, ancaq hesabdar üz vermədi. B.Bayramov; 3) hücum etmək, üstünə cummaq. Canavar üz verdi sürüyə. Üz vurmaq – 1) bir işi görməyi və ya görməməyi dostcasına, yoldaşcasına tələb etmək, xahiş etmək, israr etmək. Xahiş edirəm, üz vurmayasınız, sizinlə gedə bilməyəcəyəm; 2) dan. yeşik və s.-yə yığılan meyvənin yaxşısını üzünə düzmək. Pomidor yeşiyinə üz vurmaq. Üzüm səbətinə üz vurmaq. Üzə çıxarmaq – 1) meydana çıxarmaq, tapmaq. [Əmiraslan baba:] Bu Ağbulaq meşələrində … azı yüzə qədər çeşmə tapıb, qayalardan, çınqıllardan üzə çıxarmışam. S.Rəhimov; 2) köhn. qeyriqanuni, gizli vəziyyətdən çıxararaq adi həyata qaytarmaq. Qaçağı üzə çıxarmaq. Üzə çıxmaq – 1) daha gizlənməyib açıq yaşamağa başlamaq (qaçaq, cani, oğru və b. haqqında). [Bəkir:] Ev-eşiyimiz bərbad olub, varyoxumuz gedəndən sonra üzə çıxıb nə edəcəyik. N.Vəzirov. Oğrular üzə çıxdılar. Amma onlar Kor Hümmətin tapşırığı ilə İskəndərin əleyhinə şəhadət verdilər. M.Hüseyn; 2) dan. öz bacarığı, qabiliyyəti və s. müsbət xüsusiyyətləri sayəsində irəli getmək, həyatda, cəmiyyətdə özünə layiq yer tutmaq. Dəmirov rayonda adamların üzə çıxmağına, irəliyə getməyinə sevinən və bu uğurda çalışan bir adamdır. S.Rəhimov; 3) aşkara çıxmaq, aşkar olmaq, müəyyənləşmək, məlum olmaq. Kimin yaxşı, kimin pis işlədiyi çox tez üzə çıxır; 4) adamlar arasına çıxmaq, gözə görünmək. Gözəllər içində, xublar yanında; Üzə çıxa bilməz xəcalətindən. Q.Zakir. Üzə durmaq – 1) inad etmək, öz dediyindən, tələbindən əl çəkməmək. Bağça barın istəyir; Heyva, narın istəyir; Oğlan üzə durubdur; Getmir, yarın istəyir. (Bayatı); // məc. mənada. Gecə də üzə durmuşdu, işıqlanmırdı ki, işıqlanmırdı. Ə.Vəliyev; 2) itaətdən çıxmaq, inad göstərmək. Kütlə durub bu gün üzə; Ver bizə bir hesab deyir. Ə.Nəzmi. [Əxistan:] Budur, bir kəndli də məmuru vurmuş; Bu, vergi istəmiş, o üzə durmuş. M.Rahim. Üzə gülmək – 1) öz gözəlliyi, cazibədarlığı və s. ilə xoşlandırmaq, oxşamaq, xoşa gəlmək, cəzb etmək. Yeni binalar üzə gülür. – [Xalçanın] xüsusi zövqlə vurulan naxışları bahar çiçəyi kimi üzə gülürdü. (Qəzetlərdən); 2) yalandan üzdə özünü dost göstərmək, yalandan xoş sifət göstərmək. [Əsma xanım:] Üzə gülən imiş o qəlbiqara; Hardan meyil verdim o biilqara. “Lətif şah”. Üzə qabarmaq (qayıtmaq) – cavab qaytarmaq, üzə durmaq; itaətdən çıxmaq. Hümmət, arvadın da üzə qayıtdığını görüb geri çəkildi. B.Bayramov. Üzə salmaq – bax üzünə salmaq. [Yalınçağın] indi işi-peşəsi … üzə salıb, hər gün bir qapıda qarın otarmaq idi. M.Rzaquluzadə. Üzə vermək – göstərmək, bildirmək, büruzə vermək. Narazılığını üzə vermək. Üzə vurmamaq – ürəyində olan, yaxud gördüyü, bildiyi bir şeyi deməmək, bildirməmək, hiss etdirməmək. [Şirəlinin] ürəyinə balaca xal düşdüsə də, üzə vurmayıb dedi. S.Rəhman. Üzü ağ çıxmaq – bəslənilən ümidi, tapşırılan işi namusla yerinə yetirən adam haqqında. Üzü ağ olmaq – yaxşı işinə, əməlinə, təmizliyinə görə fəxr etməyə layiq olmaq; etimadı doğrultmaq. [Müəllim Hüseynə:] Yaxşı oxu, adam ol, bizim də üzümüz ağ olsun, ananın da. S.Rəhman. Qız ona qulaq oldu; Dil oldu, dodaq oldu; Anasının yanında; Hər vaxt üzü ağ oldu. M.Dilbazi. Üzü astarından baha başa gəlmək (oturmaq) – bax astarı üzündən baha başa gəlmək (“astar”da). Üzü dönmək – bax üz döndərmək 1 və 2-ci mənalarda. Gəl, ey mehrü məhəbbətim; Üzün məndən niyə döndü! Aşıq Ələsgər. Bizi görcək yan keçirsən; Niyə üzün dönüb sənin? Aşıq Şəmşir. Üzü gəlməmək – bir şeyi deməyə, istəməyə utanmaq, xəcalət çəkmək. [Molla:] Daha başqa mükafat istəməyə üzüm gəlmir. “M.N.lətif.” Yalan deməyə də [Səfər kişinin] üzü gəlmədi. Mir Cəlal. Üzü gülmək – sevinci üzündən bəlli olmaq. Üzü gülür hər insanın; Banisi var bu dövranın. Aşıq Şəmşir. Üzü gülməmək – həmişə qaşqabaqlı olmaq, üzü kədər ifadə etmək. Bu gündən sonra mehriban Soltanın üzü gülmədi, könlü qəmli, gözləri nəmli oldu, saralıb solmağa başladı. “Lətif şah”. Üzü qara etmək – xəcalətli etmək. Üzü(n) ağ olsun! – çox vaxt töhmət, məzəmmət, narazılıq məqamında işlədilir. Qubad gecəni yatıb, səhər tezdən qardaşına bir belə kağız yazdı ki: qardaş, üzün ağ olsun, sənin Siracın bizim börkümüzü soxdu yerə. (Nağıl). Üzü(n) qara olsun – nifrət, danlaq, məzəmmət bildirən ifadə. Pis övladın üzü qara olsun! – [Rüstəm bəy:] Mənim qızım Məşədi İbadın tayı deyildir, amma nə eyləmək, pulsuzluğun üzü qara olsun! Ü.Hacıbəyov. Yoxsulluğun üzü qara olsun! S.Rəhimov. Üzümüzə gələn – qarşıdakı. Üzümüzə gələn bayram. Üzün qara olsun! – qarğış, danlaq məqamında işlədilir. [Zərnigar xanım:] “Səni görüm el içində xəcil olasan, ay kişi, oğul-uşaq yanında üzün qara olsun”, – deyə ərinə qarğayırdı. İ.Şıxlı. Üzündə abır (həya, abır-həya) olmamaq – həyasız, utanmaz, ədəbsiz adam haqqında. Üzündə su yoxdur – həyasız, abırsız adam haqqında. Üzündə yazılıb (yazılmışdır) – üzünə baxdıqda aydın olur, üzünə baxan kimi məlum olur. Üzündəki qırış (qırışlar) açılmamaq – bax üzü gülməmək. Üzündən gəlməmək – bax üzü gəlməmək. [Cəmilin] üzündən gəlmirdi ki, nənəsini çağırsın, yenə də əliboş döndüyünü bildirsin. S.Rəhimov. Üzündən keçə bilməmək – yaxın dost və ya hörmətli bir şəxs olduğuna görə xahişini, sözünü yerə sala bilməmək. Lakin [Rüstəm] Şərəfoğlunun üzündən keçə bilmirdi, kişi hörmətə layiq adam idi. M.İbrahimov. Üzündən qan qaçmaq – üzünün rəngi saralmaq, üzünün qanı çəkilmək. [Uşağın] üzündən qan qaçıb, meyit rənginə dönmüşdü. S.S.Axundov. Üzündən oxumaq – üzündən, üzünün ifadəsindən bilinmək, məlum olmaq, bəlli olmaq. Onun ürəyindəkiləri üzündən oxumaq olur. – Gülnaz Aqilin baxışlarından sanki onun ürəyindən nələr keçdiyini üzündən oxuya bildi. Q.İlkin. Üzündən zəhər tökülmək (yağmaq) – çox hirsli, acıqlı, qaşqabaqlı, üzügülməz adam haqqında. [Hacı:] Bu nə halətdir, Ağa dərviş, yenə üzündən zəhər tökülür? N.Vəzirov. Üzünə ağ olmaq – itaətindən çıxmaq, tabe olmamaq, üzünə qabarmaq. [Allahqulu:] Ağa, başına dönüm, böyüyün üzünə ağ olma! N.Vəzirov. [Bayrama] elə gəlirdi ki, Gülsabah atasının üzünə ağ olmaz. Ə.Vəliyev. Üzünə baxan (baxsa) kəffarə verməlidir (gərək kəffarə versin) – çox çirkin, kifir adam haqqında. Üzünə bir batman darı töksən biri (birisi) də yerə düşməz – üzü çopur adam haqqında. Üzünə (dik, şax) demək (söyləmək) – birisinin nöqsanını və ya onun haqqındakı fikri və s.-ni dalınca deyil, özünə demək. Qəlbində kin və küdurət saxlayan deyildi, açıqsözlü idi, ərindən çəkinməyib hər sözünü onun üzünə dik söylərdi. E.Sultanov. [Serjant:] Sözü dik adamın üzünə deyəndir. Mir Cəlal. Üzünə durmaq – 1) ibtidai istintaqda və ya məhkəmə prosesində birisinin təqsirini, cinayətini özünə demək. Şahid müttəhimin üzünə durdu. Mütəzərrir müqəssirin üzünə durdu; 2) bax üzünə ağ olmaq. [Fatma xanım:] Allah, gör mən nə günə düşmüşəm ki, bu kürd gədəsi də üzümə durubdu! N.Vəzirov. [Məşədi İbad:] Rəhmətlik Pərzada günlərin bir günü bir şillə çəkdim ki, bir dişi sındı, o idi ki, sonra bir kərə olsun üzümə durmadı. Ü.Hacıbəyov. Üzünə ələk (dəsmal, pərdə) tutmaq – yalandan özünü utancaq kimi göstərmək. Üzünə gülmək – xoşuna gəlmək, cəlb etmək. Ağ lavaşlar da süfrəyə sərilib, adamın üzünə gülürdü. E.Sultanov. [Əsgər:] Bu ev, bu həyət, bu yol – hamısı elə bil ki, üzümə gülür. Ü.Hacıbəyov. Üzünə gün doğmaq – xoşbəxt yaşamağa başlamaq, taleyi gülmək, bəxti açılmaq, fərəhlənmək. Qorxmaz evə gələndə elə bil qardaşı ilə bacısının üzünə gün doğar, evləri fərəh və nəşə ilə dolardı. Ə.Vəliyev. Üzünə qabarmaq (qayıtmaq) – bax üzə qabarmaq (qayıtmaq). Etiraz Mayanı boğurdu, lakin bu qədər adamın içində Rüstəm kişinin üzünə qayıda bilmirdi. M.İbrahimov. Üzünə qan səpilmək (çilənmək) – hirsindən üzü qızarmaq. [Mimrənin] üzünə qan səpildi. Çəmənzəminli. Üzünə pərdə çəkmək – maskalanmaq, özünü dost kimi göstərmək. Üzünə salmaq – həyasızlıqla, sırtıqlıqla bir şeyi əldə etmək üçün çalışmaq. Üzünə vurmaq – 1) bir adamın eybini, qüsurunu, çatışmayan cəhətini kobudcasına özünə demək. [Teymur] elə zənn eləyir ki, Molla onun çolaqlığını üzünə vurmaq istəyir. “M.N.lətif.” [Səkinə Rüstəmə:] Bizim borcumuz səbirli olmaqdır, ay Rüstəm, hövsələsizlik eləyib hər şeyi üzlərinə vursan onlar da darılıb ipiörkəni qırarlar. M.İbrahimov; 2) etdiyi yaxşılığı xatırladaraq utandırmaq, minnət qoymaq. Üzünü açmaq – 1) qeyri-münasib bir sözü deməklə və ya başqa bir hərəkəti ilə uşağın tərbiyəsinə, əxlaqına pis təsir göstərmək. [Zaman:] Ay arvad, bu uşağı niyə çağırıb, üzünü açırsan? Ə.Haqverdiyev; 2) keçmişdə: çarşabı üzündən kənar etmək, üzünü göstərmək. [Aktyor Sona xalaya:] A qoca qarı, heç həya etmirsən ki, üzünü açıb bu naməhrəm kişilərə göstərirsən? S.S.Axundov. [Cahan] üzünü açıb göstərir. Ü.Hacıbəyov; 3) məc. qızlığını almaq, bəkarətini, ismətini pozmaq. Üzünü ağ etmək (eləmək) – bax üzünü ağartmaq 1-ci mənada. Üzünü ağartmaq – 1) bax üz ağartmaq. Qulluqçu ağanın üzünü ağardar. (Ata. sözü.). [Halay Şiraslana:] …Sənin şerin bizim divar qəzetinin üzünü ağardıbdır. S.Rəhimov; 2) bir yazının ilk mətnini, qaralamasını təmiz köçürtmək, üzünü köçürmək. Katib cavab verir ki, kağızın Mirzə Səfərdədir, üzünü ağardar, apararsan. Ə.Haqverdiyev. Üzünü bozartmaq – 1) bax sifətini (üzünü) bozartmaq (“bozartmaq”da). Nəbi üzünü bozardıb dedi: – Sən bizdən nə istəyirsən? “Qaçaq Nəbi”; 2) özünü göstərmək, öz xasiyyətini, xüsusiyyətini büruzə vermək (əsasən mənfi cəhətdən). Artıq payız üzünü bozartmışdı. B.Bayramov. Üzünü çıxartmaq – bir sənədin, yazının üzünü olduğu kimi köçürmək, surətini çıxarmaq. Diplomun üzünü çıxartmaq. – [Qoca:] [Vəsiyyətnamənin] üzünü çıxarıb sizə gətirmişəm. Mir Cəlal. Üzünü görmə! – pis adam haqqında işlədilir. Üzünü heç görmə, üzü dönəndə; Elə bil, yer altdan əjdaha çıxır. S.Vurğun. Elə ki bu çalsaqqal kişi göy örtüklü stolun dalına keçdi, daha üzünü görmə! Mir Cəlal. Üzünü görək dan. zar. – çoxdan görüşmədiyi yaxın adamla görüşərkən deyilir. Üzünü görmək istəməmək – zəhləsi getmək, nifrət etmək, görüşmək istəməmək. Üzünü güldürmək – şənləndirmək, sevindirmək, kefini açmaq. [Zeynal] ağlamaqda olan üç anasız qızın üzünü güldürər, sınıq ürəklərini sevindirə bilərdi. S.Hüseyn. Üzünü qara etmək – bax üzü qara etmək. [Sədr:] Salamat olun, ay uşaqlar, – dedi, – heç olmazsa siz bizim üzümüzü qara eləməyin. M.Hüseyn. Üzünü mürdəşir yusun! dan. – qarğış məqamında işlədilir. [Nazlı:] Görüm [Ağalarovun] üzünü mürdəşir mazutla yusun, bəlkə onda gözü bu nöyütdən doya! Ə.Məmmədxanlı. Üzünü turşutmaq – üz əzələlərini yığmaq, üzünü qırışdırmaq, surətilə öz narazılığını, məmnunsuzluğunu ifadə etmək. [Calal başını kənara çəkib üzünü turşudur:] Vallah, dadaş, genə çaxır içmisən. C.Məmmədquluzadə. Üzünü tutmaq – 1) üzünü çevirib demək, müraciət etmək, üz tutmaq, üzünü döndərmək (çevirmək). [Şah] üzünü hərəmlərə tutub xitab elədi. M.F.Axundzadə. [Humay üzünü göy səmtinə tutaraq:] Aman, ya rəbbi! Bu nə fəlakətli hal!… H.Cavid; 2) bax üz tutmaq. Bilmirəm, haraya tutum üzümü? Az qaldı, itirəm bütün özümü. H.K.Sanılı. Üzünün əti (suyu) tökülmək – biabır olmaq, rüsvay olmaq, hörmətdən düşmək, abrı getmək (tökülmək). Üzünün qanı qaçmaq – bax üzündən qan qaçmaq. Üzünün suyunu tökmək – bərk danlamaq, biabır etmək, rüsvay etmək. Alnı açıq, üzü ağ – bax alnı açıq. Astarı üzündən baha (baha başa gəlmək) – bax astar. Hansı üzlə – bax nə üzlə. Əliboş Cəmil indi xəstə nənəsinin yanına hansı üzlə dönəcək, ona necə cavab verəcəkdi. S.Rəhimov. Qapını üzünə çırpmaq – bax qapı. Nə üzlə – nə cəsarətlə, nə əsasla, nəyə arxalanaraq, nəyə güvənərək, nə haqla. [Səkinə:] Mən pambıq işinə çıxmasam, sən [Rüstəm] yayın istisində nə üzlə qapı-qapı düşüb, özgə arvadlarına deyəcəksən ki, gəlin, pambıq batdı? M.İbrahimov. [Bəy:] Pristavın yanına bəs nə üzlə gedəcəksən? Mir Cəlal. Taleyi üzünə gülmək – bax tale.

  Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / üz

• 2 Uzun, uzaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dəli Həsən qabaqda, Koroğlu dalda az getdilər, üz getdilər, gəlib bir sıldırım qayanın dibinə çatdılar. (“Koroğlu ilə Dəli Həsən”) * At az getdi, üz getdi, dağ aşdı, dərə keçdi, düz getdi... (“Koroğlunun Ərzurum səfəri”) * Dağları, daşları üz elədilər, dərələri, təpələri düz elədilər. Gəlib Ərzuruma çatdılar. (“Koroğlunun Ərzurum səfəri”)

  Azərbaycan dastanlarının leksikası / üz

üz sözünün sinonimləri (yaxın mənalı sözlər)

• 1 avand

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / üz

• 2 sifət — bəniz

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / üz

• 3 səth

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / üz

• 4 sima — bəniz — sifət — çöhrə

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / üz

• 5 ÜZ Bu mənzərəni görən Cahangirin hiddətli üzü birdən şən bir təbəssümlə parladı, dodaqları açılaraq, şaqqırtılı bir qəhqəhə qopdu (Çəmənzəminli); BƏNİZ O zaman bu gözəl çıraq kimi Leyla müəllimənin bütün üzünə işıq salır və solğun bənizində soyuq bir mehribanlıq görürdük (M.İbrahimov); BƏT-BƏNİZ [Tutubəyim:] Özü ikicanlı, zəif, xiffət eləməkdən bət-bənizi qaçıb (Çəmənzəminli); CAMAL Mən səni xoşlayıram ən gözəl şeir kimi; Görürəm camalım, mənə görünməsən də (M.Rahim); ÇÖHRƏ Nurlu yerində sakit otursa da, çöhrəsi gülürdü (H.Abbaszadə); DİDAR (arx.) Tale yan yardan aralı saldı; Öksüz ruhum didarə həsrət qaldı (H.Cavid); QABAQ (arx.) Büllur buxaq, lalə yanaq, ay qabaq; Şahmar zülfü pərişanlar dolanır (Aşıq Ələsgər); LİQA (kl.əd.) Göstərdi mahi-ruzə üfüqdən liqasını; Çəkdi əzançılar da obaşdan səlasını (A.Səhhət); RÜXSAR (kl.əd., şair.) Ta ki, məni gördü ol qəlbi qara; Çəkdi yaşmağını o gül rüxsara (M.P.Vaqif); RÜ(U)X (kl.əd., şair.) Xəti reyhanüdür gər kim, göyərmiş kövsər üstünə; Və ya rüxundən ayətdir oxunmuş bədr ilə ayə (Nəsimi); SİFƏT Qaraşın sifətini çulğayan kədər o qədər qalınlaşdı ki, az qala ata oğlunun sifətim tanımamaq dərəcəsinə gəldi (Ə.Vəliyev); SİMA Əvvəlki şirin xəyallar və xoş ümidlər Fikrətin simasını örtdü (M.İbrahimov); SURƏT O saat Qaraoğlanın vahiməli, pırtlaq gözləri və çapıq surəti gözlərinin önündə dururdu (S.S.Axundov); ÜZAR (arx.) Hala da tülu etmədimi fəsli-baharın?! Ey canlı çiçək, örtülü qalsınmı üzarın?! (M.Hadi); VƏCH (kl.əd., şair.) Leyk hanı səndə bəsirət gözü; Ta görəsən vəchi-dilarasını?! (M.Ə.Sabir).

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / üz

üz sözünün antonimləri (əks mənalı sözlər)

• 1 ÜZ – ARXA Sən qaranlığa arxa çevirib, işığa üz tutursan (S.Qədirzadə).

  Azərbaycan dilinin antonimlər lüğəti / üz

üz sözünün omonimləri (çox mənalı sözlər)

• 1 ÜZ I is. Sifət, bəniz. Aç üzün, yox tikanı insanın; Arı sancar üzün, pətəkdən qaç! (M.Ə.Möcüz). ÜZ II is. Qaymaq, südün üzünə gələn yağ. Onlar çəkilən üzü hesabladılar (İ.Şıxlı). ÜZ III f. Suda əl-qol ataraq hərəkət etmək. Sərin sularında üzür balıqlar; Qağayılar kimi süzür qayıqlar! (S.Rüstəm).

  Azərbaycan dilinin omonimlər lüğəti / üz

üz sözünün rus dilinə tərcüməsi

• 1 1. лицо; 2. лицевая сторона; 3. поверхность; 4. обивка (мебели); 5. мат. грань;

  Azərbaycanca-rusca lüğət / üz

• 2 I сущ. 1. лицо: 1) передняя часть головы человека. Üz cizgiləri черты лица, üz qırışıqları морщины лица, üzün quruluşu строение лица, üzün masajı массаж лица, üz üçün krem крем для лица, üzünü yumaq мыть лицо, üzünü silmək вытирать лицо 2) обращенная наружу (лицевая) сторона чего-л. (ткани, одежды). Paltarı üzünə çevirmək вывернуть платье с изнанки на лицо 3) передняя сторона дома, строения, сооружения и т.п.; фасад. Binanın üzü meydana baxır здание стоит лицом к площади 2. верх (наружная, лицевая сторона чего-л. – преимущественно одежды). Paltonun üzü верх пальто, döşəyin üzü верх матраца, yorğanın üzü верх одеяла, çamadanın üzü верх чемодана 3. поверхность (наружная сторона чего-л.). Suyun üzündə на поверхности воды, üzə çıxmaq всплыть на поверхность 4. перёд, передок (часть обуви, охватывающая сверху переднюю часть ступни). Çəkmənin üzü передок сапога 5. разг. копия (точно соответствующее подлиннику воспроизведение чего-л.). Məqalənin üzü копия статьи, yaş kağızının üzü копия метрики, üzünü çıxartmaq снимать копию 6. обивка (то, чем обивают или чем обито что-л.). Dəri üz кожаная обивка 7. облицовка (материал, которым облицовывается поверхность чего-л.). Mərmər üz мраморная облицовка 8. обёртка (то, чем обёрнуто что-л.). Kitabın üzü обёртка книги, dəftərin üzü обёртка тетради 9. чехол (покрышка из материи или другого материала, сделанная по форме какого-л. предмета и защищающая его от порчи, загрязнения и т.п.) 10. мат. грань (плоская поверхность геометрического тела). Kubun üzləri грани куба 11. разг. сторона. Küçənin sağ üzü правая сторона улицы, yolun kölgə üzü теневая сторона дороги 12. стыд, совесть. Üzüm gəlmir совесть не позволяет, adamda üz yaxşı şeydir совесть – вещь хорошая II прил. 1. лицевой: 1) относящийся к лицу (передней части головы человека). Üz əzələləri лицевые мышцы, üz kanalı лицевой канал, üz siniri лицевой нерв 2) обращённый наружу, представляющий собой внешнюю сторону чего-л.; наружный. Parçanın üz tərəfi лицевая сторона материи 3) представляющий собой перёд чего-л.; передняя часть чего-л. Evin üz tərəfi лицевая сторона дома 2. поверхностный (находящийся, имеющий место на поверхности, у поверхности чего-л.). Torpağın (yerin) üz qatı поверхностный слой почвы; üz almaq чистить лицо крученой ниткой от излишних волос; üz çəkmə облицовка; обтяжка; üz çəkilmək облицовываться, быть облицованным; üz çəkmək лицевать, облицевать; üz çəkilmiş облицованный, обитый ◊ üz ağartmaq оправдать надежды, доверие; üz ağlığı: 1. подарок свёкра невестке после первой брачной ночи (за целомудрие); 2. предмет гордости; üz bozartmaq kimə: 1. дерзить, грубить к ому 2. посмотреть на кого сердито; üz verirsən, astar da istəyir дай ему мёд, да ещё и ложку; дай палец, руку отхватит; üz vermə! не балуй! не давай воли! üz vermək: 1) kimə баловать; сажать на голову кого 2) üz vermək kimə потворствовать, ублажать, быть пристрастным, проявлять лицеприятие к кому; üz göstərmə! не сажай на голову!, 3) случиться, приключиться с кем-л. Ona bədbəxtlik üz vermişdir с ним случилась беда; üz vurma! не проси! üz vurmaq kimə приставать, пристать с просьбой; üz qoymaq (tutmaq) haraya устремляться, устремиться куда (стремительно двинуться куда-л.); üz qoymamaq kimdə ругать кого на ч ем свет стоит 2. не пользоваться доверием где-л., хорошей репутацией; üz qoymayıb (он) сжёг все мосты; üz döndərmək kimdən порвать отношения, перестать общаться с кем; отвернуться; üz istəyir (ki) … надо потерять совесть, чтобы …; надо иметь наглость, чтобы …; üz göstərmək kimə относиться каким-л. образом: 1. быть приветливым с кем-л. 2. см. üz vermək (в 2 знач.); üz tutmaq: 1. kimə обращаться, обратиться к кому; 2. см. üz qoymaq; üz götürüb qaçmaq бежать без оглядки; üz çevirmək kimdən, nədən см. üz dəndərmək; üz çevirməmək haraya перестать бывать где-л., перестать ходить куда-л.; üzdən iraq не дай Бог!, не приведи Господи!; üzdən getmək скользить по поверхности, не углубляться, не вникать; üzə vermək проявляться, проявиться (о внутреннем состоянии); üzə vurma! не напоминай; üzə vurmaq nəyi бросить в лицо обвинение или упрёк; попрекать, ставить в упрёк кому-л. что-л.; üzə vurmamag промолчать о чём-л.; üzə qabarmaq, üzə qayıtmaq дерзить, хамить; üzə dayanmaq (durmaq): 1. противиться, воспротивиться 2. обнаглеть, становиться, стать наглым; üzə demək говорить в лицо; üzə dirənmək выходить, выйти из повиновения; üzə çıxarmaq kimi, nəyi: 1. вывести на чистую воду, вывести на свет божий (наружу) 2. обнаруживать, обнаружить 3. разрешить появиться на людях (о невестке); üzə çıxmaq явиться с повинной. Qaçaqlar üzə çıxdılar беглецы явились с повинной; üzü ağ olmaq оправдать доверие, ожидания; быть достойным похвалы, одобрения; üzü(n) ağ olsun!: 1. выражение благодарности за хорошую работу, учебу, поведение и т.п. 2. возглас, выражающий осуждение, укор (с оттенком иронии); üzü ağ çıxmaq см. üzü ağ olmaq; üzü astarından bahadır (üzü astarından baha oturur) игра не стоит свеч, овчинка выделки не стоит; üzü açılmaq kimin: 1. становиться, стать красивой лицом; 2. потерять невинность (целомудрие), быть изнасилованной; 3. становиться, стать развязным, беззастенчивым; üzü bərkdir kimin ничего не случится с кем; üzü bu yanadır жилец на этом свете (о больном, подающем надежды на выздоровление); смерть миновала кого; üzü bulud kimi tutulmaq смотреть сентябрём; üzü qara olmaq быть виноватым перед кем-л., чем-л.; üzü(n) qara olsun позор и срам тебе (ему); üzü qara çıxmaq: 1. оказаться нецеломудренной после первой брачной ночи (о невесте); 2. оказаться виноватым перед кем-л.; üzü dönmək kimdən; см. üz döndərmək kimdən; üzü(-m) yoxdur (qaradır) kimin yanında виноват перед кем; üzü gəlməmək стесняться просить (говорить, обращаться и т.д.); üzü gülmək просиять, повеселеть, радостно улыбнуться; üzü o yanadır kimin не жилец (о том, кто близок к смерти, одной ногой в могиле); üzü tutulmaq см. üzü bulud kimi tutulmaq; üzü üzlər görmüş видавший виды (испытавший в жизни многое); üzündə abırhaya yoxdur kimin ни стыда, ни совести у кого; üzündə yazılıb (yazılmışdır) kimin на лице написано чьё м, у кого; üzünün qırışları açılmır вечно хмурый, вечно озабоченный; üzünün qanı qaçıb kimin лица нет на ком, ни кровинки в лице у кого; üzündən keçə bilmədim kimin не мог отказать к ому (из-за уважения); üzündən gəlməmək стесняться, постесняться говорить или поступать по отношению к кому-л.; üzündən oxumaq читать по лицу; видеть, определять, понимать что-л. по выражению лица; üzünə ağ olmaq kimin см. üzünə qayıtmaq; üzünə baxan (baxsa) kəffarə verməlidir (gərək kəffarə versin) противно смотреть на кого, противное лицо у кого (о некрасивом, уродливом человеке); üzünə bir batman darı töksən biri də yerə düşməz (о рябом человеке); üzünə vurmaq kimin сказать в лицо, напомнить о чём-л. кому, попрекнуть чем-л.; üzünə qabarmaq (qayıtmaq) см. üzə qabarmaq (qayıtmaq); üzünə qan səpilmək (çilənmək) багроветь, побагроветь от чего-л.; üzünə (dik, şax) demək (söyləmək) говорить, сказать прямо в лицо; бросить в лицо к ому; üzünə durğuzmaq kimin kimi восстановить кого против кого; üzünə durmaq kimin: 1. см. üzünə (dik, şax) demək (söyləmək) 2. см. üzünə ağ olmaq 3. обвинить кого-л., сказав в лицо при очной ставке; üzə qabarmaq нагрубить к ому-л.; əgər utanırsansa, üzünə ələk (dəsmal, pərdə) тут если очень стесняешься, закрывай лицо; üzünə gəlmək kimin дерзить кому; шутл. üzünə (üzünüzə) gülab suyu! извините за выражение, простите … (говорится при употреблении какого-л. грубого, неприличного, неудобного слова); üzünə gülmək kimin: 1. см. üzünə xoş baxmaq; 2. лукавить (притворяться, вести себя неискренне); üzünə gülür nə радует взор, глаз что; üzünə gün doğdu kimin счастье улыбнулось к ому; üzünə söz gəlmək kimin получить выговор, замечание из-за кого-л., чего-л.; üzünə tüpürmək kimin плевать, плюнуть в лицо кому; üzünə xoş baxmaq kimin быть ласковым, приветливым с кем; üzünə şax demək kimin сказать прямо в лицо; üzünü ağartmaq (üzünü ağ eləmək) kimin оправдать доверие чьё, оправдать надежды чьи; üzünü açmaq kimin: 1. развращать, развратить кого; 2. лишать, лишить девственности, целомудрия кого; üzünü bozartmaq kimə: 1. сурово посмотреть на кого 2. дерзить, грубить к ому; üzünü qara eləmək kimin не оправдать надежд, доверия чьего; презр. üzünü it də yalamaz kimin урод уродом (об очень некрасивом, уродливом человеке); üzünü it yalasa doyar чумазый, грязный (о лице ребёнка); üzünü külək əsən tərəfə tutmaq держать нос по ветру; üzünü görək! сколько лет сколько зим!; … üzünü görmə! kimin не приведи Господи!; üzünü görmək istəməmək ненавидеть, и видеть не хотеть; üzünü güldürmək kimin веселить кого; поднимать настроение кого, чьё; üzünü mürdəşir yusun! чтобы (он, ты) подох!; üzünü turşutmaq делать, сделать кислую мину; üzünü tutmaq закрыть лицо; üzünün qanı qaçıb лица нет в ком, ни кровинки в лице кого, чьем; üzünün (üzünüzün) əti (suyu) tökülsün! как тебе (вам) не стыдно! постеснялся (постеснялись) бы!; üzünün suyu getmək (tökülmək) терять, потерять стыд; üzümüzün suyunu tökmə не говори непристойностей, глупостей при ком-л.; üzünün suyunu tökmək обругать, заставить краснеть, покраснеть

  Azərbaycanca-rusca lüğət / üz

üz sözünün inglis dilinə tərcüməsi

• 1 i. 1. face; 2. surface; 3. the right side or face (of cloth, etc.) 4. the outer covering of a thing; 5. məc. boldness, effrontery; ~də on, on the surface of; suyun ~ündə on the surface of the water; üzündən for the sake of, on account of; sənin ~ündən for the sake of you; ~ə demək to say* to face; ~ çevirmək 1) bax küsmək; 2) to turn away from; ~ə çıxmaq 1) to come* to the surface; 2) to appear, to make* one’s appearance; to show* oneself; ~ etmək to face up; pul ~ü görmək to get* a bit of money, dinclik / rahatlıq ~ü görmək to find* a little peace; ~ünü açmaq 1) to talk to a child about unseemly things; 2) to have* sex with a virgin; ~ü gülmək to be* happy / delighted / joyful; ~ünə gülmək to smile at, to be* friendly towards (with a hint of insincerity); ~ü gülər happy, kind, (i.s.) with smiling face; ~ü qara 1) one who did smth. in the past to be ashamed of; 2) a girl who had sex before marriage; ~ qarası / qaralığı dishonour, disgrace; ~ü olmamaq 1) to have* no face / cover; 2) not to dare, not to have the face to; ~ü gəlməmək to be* unable to refuse, to be* unable to face; ~ü gəlmək to dare, to have* the effrontery; istəməyə ~ü gəlmək to have* the effrontery to want, to dare to want, to bring* oneself (to+inf.); Ona bunu deməyə üzüm gəlmir I can’t bring myself to tell him / her this; ~-~dən utanar It is difficult to say such things to a person’s face; It is hard to refuse personally; ~ vermək to be* indulgent to, to spoil (d.); to give* encouragement; ~ vurmaq to have* recourse to; ~ünə vurmaq to cast* smth. in a person’s teeth, to reproach smb.; ~ü olmamaq to have* no face, to dare not; İstiyə üzüm yoxdur I can’t face the heat; nə üzlə gəldin? How have you the face to come? ~ bağlamaq (süd) bax qaymaqlamaq; ~ döndərmək 1) bax küsmək; 2) to be* / to get* disloyal; ~ görmək məc. 1) to meet* people of different character; 2) to be* treated kindly; ~ göstərmək 1) (pis mənada) to treat badly, to meet* coldly; 2) (yaxşı mənada) to please (d.), to give* satisfaction; (i.); ~ çəkmək to revet (d. with), (avadanlığa) to upholster (d.), (dəmirdən) to bind* with iron (d.); ~dən baxmaq to look* / to examine superficially, to look* / to examine hastily; ~dən iraq God forbid; ~ə qabarmaq / gəlmək, qayıtmaq to be* impudent / insolent (to); (uşaq) to cheek (d.); d.d. to sauce (d.); to answer insolently / impudently; ~ə dirənmək to refuse outright; ~ə durmaq 1) to refuse outright; 2) to be* a false witness, to testify / to despose falsely; ~ü ağ olmaq to justify hopes / smb’s confidence / trust; to be* praiseworthy; ~ü bərk olmaq to be* obstinate, to be* capable of great endurance, to be* a great stayer; ~ü açılmaq to become* impudent / shameless; ~ü danlanmaq to be* reproached; ~ü üstə face downwards; ~ ü üstə uzanmaq to lie* face downwards; ~ünə dik baxmaq to look steadily at smb.; ~ünə salmaq to act / to behave boldly / impudently; ~ünə söz gəlmək to be* reprimanded / reproached; ~ünü ağartmaq 1) to copy; 2) to act / to behave praiseworthily; ~ünü ağ etmək to justify smb.’s hopes / confidence; ~ünü almaq (südün) to cream / to skim, to take* off; südün ~ünü almaq to cream / to skim the milk, to take* off the cream; ~ünü köçürmək to copy (d.), to copy out (d.); ~ünü malalamaq 1) bax suvamaq; 2) məc. to slur over (d.); işdəki qüsürlarün ~ünü malalamaq to slur over the defects of the work

  Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / üz

üz sözünün fransız dilinə tərcüməsi

• 1 is. 1) face f ; figure f, visage m ; physionomie f ; 2) endroit m ; surface f ; suyun ~ündə à la surface de l’eau ; ~ündən à cause de, en conséquence de, par suite de ; sənin ~ündən à cause de toi ; ~ə çıxmaq sortir vi (ê) à la surface ; apparaître vi ; ~ü gülmək être heureu//x, -se ; devenir vi (ê) gai, -e ; ~ü olmamaq avoir honte de faire qch ; ~ döndərmək détourner (se) ; tourner le dos (à) ; ~dən baxmaq regarder vt superficiellement ; ~dən iraq à Dieu ne plaise, Dieu nous en garde ; montrer (se) digne de ; ~ünə söz gəlmək être réprimandé, -e

  Azərbaycanca-fransızca lüğət / üz

üz sözünün ləzgi dilinə tərcüməsi

• 1 сущ. 1. ччин; kişi, sözü üzə deyər. Ata. sözü итимди, гаф чинал лугьуда; inəyin üzü калин ччин; // ччинин; 2. сумра, суфат, сифет, куц; 3. ччин (мес. месин, хъуьцуьгандин); ччин пад, винел пад (мес. гамунин, парчадин); вилик пад, фасад (дараматдин); 4. мат. ччин (мес. кубдин, призмадин); 5. са затӀунин куьчнавай, кхьенвай ччин, сурет, копия, экземпляр; üzünü köçürtmək чин куьч(ар)ун, кхьенвай затӀунин ччин авайвал маса ччарчиз куьчун, маса ччарчел кхьин; 6. ччин (мес. цавун); винел пад; gölün üzü вирин ччин; suyun üzü цин ччин; // ччарар (мес. некӀедин); 7. пад, тереф, къвал; çayın bu üzü вацӀун и пад; 8. пер. абур, гьая, регьуьвал; ** üz açılmaq кил. üzü gülmək; üz almaq виликра дишегьлийри звер гайи епиналди ччинин чӀарар къачун (михьун); üz bozartmaq кил. üzünü bozartmaq; üz çevirmək а) кил. üz döndərmək; б) кил. üz qoymaq а); в) ччин элкъуьрун, элкъуьн (садаз килиг тавун патал); г) ччин элкъуьрун, алакъа атӀун; üz çevirməmək ччин элкъуьр тавун, са чкадиз мад хъфин тавун, кӀвач атӀун; üz döndərmək ччин элкъуьрун а) алакъа атӀун, ахгат тавун; б) пер. хиянат авун, чӀалахъ хъхьун тавун; в) итӀаатдай акъатун, муьтӀуьгъ тахьун, далу элкъуьрун; г) кьил элкъуьрун, са патахъ элкъуьн; üz gətirmək ччин атун, надинжвал авун, ялах хьун; üz görmək пад хуьн, тереф хуьн; üz göstərmək а) ччин къалурун; б) ччин гун, чин ачухун; üz götürüb qaçmaq кил. baş (baş götürüb qaçmaq); üz qoymaq фин (кьил туькӀвейвал са патахъ), физ авалун, рекье гьатун; üz tutmaq а) ччин элкъуьрна лугьун, ччин элкъуьрун (гаф лугьун патал садахъ); б) кил. üz qoymaq а); в) авалун, башламишун; üz vermək а) кьилел атун, дуьшуьш хьун, хьун (са кар, вакъиа); б) ччин гун, ччин ачухун, ччин къалурун; в) винел вегьин (фин), гьужум авун; üz vurmaq а) ччин ягъун, дуствилелди тӀалаб авун, хагьиш авун; б) рах. ишигда твазвай емишрин хъсанбур винел эцигун; üzə çıxarmaq винел акъудун, дуьздал акъудун; жугъурун, якьурун; üzə çıxmaq винел акъатун а) кьилел акъатун, дуьздал акъатун; ашкара хьун, ччир хьун, малум хьун; б) рах. вичин алакьуналди вилик фин, вичиз лайих чка кьун; в) ччиниз акъатун, инсанрин арадиз акъатун, акун; üzə durmaq ччина акъвазун а) вичин гафунилай гъил къачун тавун, терсвал авун; б) итӀаатдай акъатун, итӀаат тавун; üzə gülmək а) ччиниз хъуьруьн, вичин гуьзелвилелди, иервилелди хушуниз атун, желб авун; б) ччинал хъуьруьн, тапарривай хуш ччин къалурун, вичи-вич дуст хьиз тухун; üzə qabarmaq (qayıtmaq) ччина акъвазун, ччиниз акьахун, гафунал гаф эцигун, жаваб хгун; итӀаатдай акъатун; üzə salmaq кил. üzünə salmaq; üzə vermək къалурун, чирун, винел акъудун (мес. наразивал); üzə vurmamaq ччиниз ягъун тавун, ччиниз тайгъун, рикӀе авай ва я акур са затӀ лугьун тавун, чир тавун, винел акъуд тавун; üzü ağ olmaq авур хъсан кӀвалахдиз (амалдиз) килигна дамахуниз лайих хьун; вичел тапшурмишай са кар кьилиз акъудун; üzü astarından baha başa gəlmək (oturmaq) кил. astar (astarı üzündən baha başa gəlmək); üzü gəlməmək ччин татун, ччин тахьун, са затӀ лугьуз (кӀан жез) регъуь хьун, хажалат чӀугун; üzü gülmək ччин хъуьруьн, ччина хъвер гьатун, ччина хвешивилин лишанар гьатун; üzü gülməmək ччин хъуьруьн тавун, гьамиша ччин атӀугъна хьун, ччинай гъамлувал акун; üzü qara etmək уьзуькъара авун, хажалатлу авун (рах.); üzümüzə gələn виликай къвезвай, алукьзавай (мес. сувар); üzündə abır (həya, abır-həya) olmamaq ччина абур-гьая тахьун (гьаясуз, регъуь тежер, эдебсуз касдин гьакъинда); üzündə su yoxdur ччина яд авачир, регъуьвал авачир, гьаясуз, абурсуз касдикай рахадамаз; üzündəki qırış (qırışlar) açılmamaq кил. üzü gülməmək; üzündən gəlməmək кил. üzü gəlməmək; üzündən keçə bilməmək ччиникай хкатиз тахьун, мукьвади ва я гьуьрметлу кас тирвиляй хагьиш ва я гаф ччилел вегьиз тахьун; üzündən qan qaçmaq ччинин рангар атӀун, рангар лацу хьун; üzündən oxumaq ччинай кӀелун, ччинин лишанрилай ччир хьун, малум хьун, белли хьун; üzündən zəhər tökülmək ччинай агъу (зегьер) авахьун, гзаф хъел авай, ччин атӀугъай, ччина хъвер авачир касдин гьакъинда; üzünə ağ olmaq ччина акъвазун, итӀаатдай акъатун, табий тахьун; üzünə (dik, şax) demək (söyləmək) ччинал лугьун, кьулухъай ваъ, вичиз лугьун (са нукьсан, фикир); üzünə durmaq а) ччинал акъвазун, суддал, силисдал садан тахсир вичиз (ччинал) лугьун; б) кил. üzünə ağ olmaq; üzünə ələk (dəsmal, pərdə) tutmaq ччин кӀевун, регъуь кьасарун, тапарривай вич регъуьди хьиз тухун; üzünə gülmək ччиниз хъуьруьн, хуш(униз) атун, желб авун; üzünə gün doğmaq ччина хъвер гьатун, шад хьун, хушбахт яшамиш жез авалун, бахт ахъа хьун; üzünə qabarmaq (qayıtmaq) кил. üzə qabarmaq (qayıtmaq); üzünə qan səpilmək (çilənmək) ччиниз иви хъиткьинун, хъиляй ччин яру хьун; üzünə pərdə çəkmək ччинал перде (маска) акьалжун, вичи-вич дуст хьиз къалурун; üzünə salmaq ччин гьалдун, гьаясузвилелди, ялахвилелди са затӀ гъилик ийиз алахъун; üzünə vurmaq ччиниз ягъун а) са касдин айибар, тахсирар векъидаказ ччинал (вичиз) лугьун; б) авур хъсанвал рикӀел хкана регъуь авун; üzünü açmaq ччин ахъаюн а) ччина авай перде акъудун, са пис гаф лагьана аялдин тербиядиз таъсир авун; б) вилик девирра: ччина авай чаршав акъудун, ччин къалурун; üzünü bozartmaq а) кил. bozartmaq (sifətini, üzünü bozartmaq); б) вичи-вич къалурун, вичин хесетар къалурун, винел акъудун (пис манада); üzünü çıxartmaq ччин (сурет) акъудун, документдин, кхьенвай затӀунин ччин гьана авайвал куьчун; üzünü görmək istəməmək (ччин) акваз кӀан тахьун, аквадай вил тахьун, зегьле фин, нифрет авун; üzünü güldürmək ччин хъуьруьрун, хвеши авун, шадарун, кефияр ахъаюн; üzünü qara etmək кил. üzü qara etmək; üzünü mürdəşir yusun! рах. ччин фекьиди чуьхуьрай, ччин алат хьуй! кьве кьил ктӀануй! кьий! манада къаргъиш; üzünü turşutmaq ччин чӀурун, ччин агажун; üzünü tutmaq а) ччин элкъуьрун, ччин (кьил) элкуърна лугьун (рахун); б) кил. üz tutmaq; üzünün əti (suyu) tökülmək абурдай аватун, беябур хьун, русвагь хьун, гьуьрметдай аватун; üzünün qanı qaçmaq кил. üzündən qan qaçmaq; üzünün suyunu tökmək абурур гун, кӀевиз ахмурун, беябур авун, русвагь авун; alnı açıq, üzü ağ кил. alnıaçıq; astarı üzündən baha (baha başa gəlmək) кил. astar; hansı üzlə кил. nə üzlə; qapını üzünə çırpmaq кил. qapı; nə üzlə гьи ччинивди (ччиналди), гьи жуьрэтдалди, квел дамахна, квек далу кутуна; taleyi üzünə gülmək кил. tale.

  Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / üz

üz sözünün türk dilinə tərcüməsi

• 1 çehre, kap, kopya, surat, üzeri, yüz, yüzey

  Azərbaycanca-türkcə lüğət / üz

üz sözü azərbaycan dilinin lüğətlərində