yavan sözü azərbaycan dilində

1 sif. 1. Təkcə çörəkdən ibarət olan; yavanlığı olmayan. Yavan çörək yedi. – Adamın öz yavan çörəyi özgənin plovundan yaxşıdır. (Ata. sözü). [Surxay:] Al, on üç qəpik, yenə yavan çörək alıb yeyə bilərsən, səni zavoda götürüblər? S.Rəhman. // Zərf mənasında. Yavanlıqsız. Çörəyi yavan yemək. 2. Yağlı olmayan, yağsız. Yavan ət. – [Mahmud:] Suyu asdım, di buyur, yenə yavan şorbanı bişir. Ə.Haqverdiyev. 3. məh. Boş, mənasız, şit, duzsuz. Yavan söz. – Sanki Əzizin yavan və duzsuz söhbətinə şəkər qatdılar. Ə.Vəliyev. 4. k.t. məh. Qidalı maddələrdən məhrum (torpaq haqqında). [Miçurin] qəti olaraq öz tingliyini başqa bir yerə – yavan, qumsal torpağı olan səhraya köçürməyi qərara aldı. M.Axundov.

2 Yavan girər duşuna: ifadəyə həm məhəbbət dastanlarında (“Şah İsmayıl”), həm də Əndəlib Qaracadağinin “Şeirlər məcmuəsi”ndə rast gəlinir. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) ”Zərnişan xanımın Çənlibelə gəlməyi“ qolunda misra “...cavan girər duşuna” şəklində işlənir. On dördündə sevda yenər başına, On beşində yavan girər duşuna, Çünki yetdin iyirmi dörd yaşına, Boz bulanıq axan selə bənzərsən.                   (Əndəlib Qaracadaği “Şeirlər məcmuəsi”) Qeyd: Bu vücudnamə orta məktəb dərsliklərinə (“Ədəbiyyat nəzəriyyəsi”, rus bölməsi üçün “Azərbaycan dili”) dəfələrlə salınsa da, bir qayda olaraq, ikinci bənd – məhz məktəblilərin yaş dövrünə aid olan bənd ixtisar olunur. Burada on beşində yavan girər duşuna misrası insan fiziologiyasında baş verən dəyişikliyə işarədir. Bu yaş dövründən etibarən gənc yuxuda arzu etdiyi gözələ qovuşur. Yalnız bu qovuşma yuxuda baş verdiyi üçün “yavan” sözü işlənmişdir. Akad. Nizami Cəfərov bunu “yaban” (çöl) sözü ilə əlaqələndirir.

1 YAVAN – YAĞLI Kasıbın dürməyi yavan olsa da, dili yağlı olar (Ata. sözü).

1 1. сухая еда, всухомятку; 2. тощий, нежирный, постный;

2 I прил. 1. без другой пищи (о хлебе). Yavan çörək yemək есть лишь (только) хлеб (без другой пищи) 2. нежирный, постный. Yavan ət постное (нежирное) мясо, yavan şorba постный суп, yavan tikə нежирный кусок 3. строит. тощий. Yavan beton тощий бетон, yavan məhlul тощий раствор 4. разг. перен. пустой, невыразительный. Yavan sözlər невыразительные, пустые слова, yavan söhbətlər пустые разговоры II нареч. всухомятку. Çörəyi yavan yemək есть хлеб всухомятку

1 s. plain, dry (food), without fat / oil; tasteless, insipid, lean; ~ ət lean meat; ~ pendir dry cheese

1 sif. maigre ; ~ ət viande f maigre

1 прил. 1. яван; тек факай ибарат тир; къафун галачир; // нареч. къафун галачиз, явандаказ, явандиз; çörəyi yavan yemək фу яван тӀуьн; 2. куьк тушир, гъери (пи) галачир (мес. як, къафун); 3. пер. пичӀи, буш, манасуз, кьел галачир, шит (мес. гаф, ихтилат); 4. х.м. нугъ. яван, миянардай затӀар квачир (ччил).

1 yavan