May gülü
Maygülü (lat. Podiceps) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin maygülükimilər dəstəsinin maygülülər fəsiləsinə aid heyvan cinsi.
== Təsnifatı ==
Azərbaycanda Maygülü cinsinə 5 növ daxildir.
Azan gülü
==== Azan gülü ====
== Etimologiyası ==
Azan gülü və ya çiçəyi kimi tanınan elmi adı oretferabiendis yaxud Oenothera adlanan bu bitki botanikada axşam çiçəyi yəni primrozlar yaxud axşam primrose`u olaraq qeyd edilmişdir.
== Xüsusiyyətləri ==
Bu çiçəklər islam ənənələrinin olduğu və olmadığı bir çox ölkədə yetişdirirlir. Və hamısında gün batarkən çiçək açır, gün doğarkən də bağlanırlar. Azanın oxunub, oxunmamasından asılı olmayaraq bu çiçəklər eyni saatda açılıb, bağlanırlar. Namaz saatlarının günəşə görə təyin edilməsi çiçəyin açılması ilə üst-üstə düşür. Belə ki təbiətdə bir sıra hərəkətlənmə, canlanma da bu saatlarda baş verdiyindən təbiət hadisəsi kimi də bunu da normal hadisə olaraq anlamaq olar. Azan gülünün bu kimi ofsunlayıcı olma səbəbi nektar baxışının digər bitkilərə nisbətən fərqli olması, onun axşam saatlarında üzə çıxan ulturabənövşəyi şüaları görə bilən antenalar sahib kəpənək və güvələrin ortaya çıxdığı vaxtda açar, o kəpənəklərin və güvələrin olmadığı vaxtda bağlanmasıyla əlaqəlidir. Qarşılıqlı təkkamülün digər bir sübutu kimi bu təbiət hadisəsin misal gətirmək olar.
Molla Gülü Zülami
Molla Gülü Zülami — azərbaycanlı şair.
== Həyatı ==
Molla Gülü Qarabağda dünyaya gəlmişdir. İbtidai təhsilini molla yanında almışdı. Sonra Təbriz şəhərində mədrəsədə təhsilini davam etdirmişdi. Təhsilini tamamlayandan sonra doğma yurduna dönmüş, Bərdə şəhərində "Cümə məscidi"nin nəzdindəki mədrəsədə uşaqlara dərs demişdi.
Molla Gülünün adına 1699-cu ilə aid Zari Ərəşi adlı bir xəttatın topladığı cüngdə rast gəlinir.
Molla Gülü Zülaminin Füzulinin 7 beytlik “Yetməzmi” rədifli qəzəlinə yazdığı 7 bəndlik təxmisi müəllifin dahi şairin əsərinə həssaslıqla yanaşması, dilinin sadəliyi, keçidlərin orijinallığı ilə diqqəti cəlb edir.
== Mənbə ==
Ənvər Çingizoğlu. Molla Gülü Zülami Qarabaği. "Soy" dərgisi, 1 (31) 2010.
Molla Gülü Zülami Qarabaği
Molla Gülü Zülami — azərbaycanlı şair.
== Həyatı ==
Molla Gülü Qarabağda dünyaya gəlmişdir. İbtidai təhsilini molla yanında almışdı. Sonra Təbriz şəhərində mədrəsədə təhsilini davam etdirmişdi. Təhsilini tamamlayandan sonra doğma yurduna dönmüş, Bərdə şəhərində "Cümə məscidi"nin nəzdindəki mədrəsədə uşaqlara dərs demişdi.
Molla Gülünün adına 1699-cu ilə aid Zari Ərəşi adlı bir xəttatın topladığı cüngdə rast gəlinir.
Molla Gülü Zülaminin Füzulinin 7 beytlik “Yetməzmi” rədifli qəzəlinə yazdığı 7 bəndlik təxmisi müəllifin dahi şairin əsərinə həssaslıqla yanaşması, dilinin sadəliyi, keçidlərin orijinallığı ilə diqqəti cəlb edir.
== Mənbə ==
Ənvər Çingizoğlu. Molla Gülü Zülami Qarabaği. "Soy" dərgisi, 1 (31) 2010.
Tanı gülü, çiçəyi (film, 1984)
== Məzmun ==
Film Azərbaycanda bitən müalicə əhəmiyyətli otlardan və onlardan əczaçılıqda istifadə etmək imkanlarından danışır.
== Filmin heyəti ==
=== Film üzərində işləyənlər ===
Rejissor: Miri Rzayev
Ssenari müəllifi: Cığatay Şeyxzamanov
Operator: Vladimir Konyagin
Səs operatoru: Şamil Kərimov
== Mənbə ==
Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 330.
Gülü (Sərab)
Gülü (fars. گلي) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Sərab şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.
== Əhalisi ==
2006-cı il məlumatına görə kənddə yaşayış yoxdur.
Nərgiz gülü
Nərgizgülü (lat. Narcissus) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin nərgizçiçəyikimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Xoş ətirli, gözəl görunuşlü nərgizin Şimal ölkələrində öz — özünə yetişən 40 növü vardır.
Ana vətəni Avropa olan bu bitkiyə İspaniya və Portuqaliyada rast gəlinir. Arıların köməyilə tozlanır. Ancaq təbii olaraq bütün Ağ dəniz sahillərində də bitir. Avropa, Şimali Amerika və Şimali Afrika ölkələrində yetişdirilir.
Narcissus Poeticus növü Türkiyədə Egey bölgəsində yetişdirilir. Yarpaqları və çiçək sapları eyni olsa da, çiçəkləri bəyaz, sarı, narıncı, çəhrayı rəngdə olan növlərinə rast gəlmək olar.
== Növləri ==
== Əhəmiyyəti ==
Gözəlliyi və ətirli olması ilə çox sevilən bu çiçəklər həm də müalicəvi əhəmiyyətə malikdir.
Nəzər gülü
Nəzər gülü (Südləyən Milya; Yevfhorbiya Milya) — Bu gülün adı 1821-ci ildə Fransanın Reünyon adasının qubernatoru baron Pyer Bernar Miliusun şərəfinə Milius gülü də adlanır. Bu gülün latınca adı parlaq Yevfhorbiyadır. Bəzi otaq gülçülüyü həvəskarları arasında bu bitkiyə "tikan tacı" adı ilə də rast gəlinir.
Fikrimin incə gülü – sarı Mersedes (film, 1992)
Sarı Mercedes— Tunc Okanın rejissoru olduğu, İlyas Salmanın baş rolda oynadığı 1992-ci ildə çəkilən Türkiyə filmi.
== Mövzu ==
Orta Anadoluda yaşayan Bayram adlı gənc bir az pul-para qazanmaq üçün Almaniyaya gedir. Yetim Bayram orda süpürgəçilik edir, əl-ayaq işlərinə baxır, yemir-içmir, pul toplayır, axırda qızıl sarısı bir "Mersedes" markalı avtomobil alır və təşər-təşər öz şəxsi avtomobili ilə üz qoyur vətəninə tərəf. Türkiyənin sərhəd qapısına dirənənə qədər Bayramın və sarı maşının başına heç nə gəlmir, amma sərhəddən içəri keçəndən sonra Bayramın qara saatları başlayır. Əvvəlcə maşınının burnundakı ulduzu oğurlayırlar, sonra tıxacda arxa stopunun şüşəsini qırırlar, daha sonra öndə gedən yük maşınının təkərindən çıxan daş sarı "Mersedes"in ön şüşəsinə dəyib yumruq boyda ağ ləkə əmələ gətirir. Lap axırda Bayramın yoluna kombayn çıxır və o sürətlə kombayna girməmək üçün maşını yoldan sapdırır, maşın dərəyə aşır. Bayramın "Balqız" adı verdiyi təzə avtomobil əzik-əzik, cırıq-cırıq olur, qırx ilin istismardan çıxarılıb qaraja atılmış maşınlarına dönür.
Filmdə bir detal qabarıq verilib.
Ağqala (Gülüstan ostanı)
Ağqala - İranın Gülüstan ostanının şəhərlərindəndir. Həm də Ağqala şəhristanının mərkəzidir. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 27,402 nəfər və 5,811 ailədən ibarət idi.Əhalisinin əksəriyyəti türkmənlərdən ibarətdir və türkmən dilində danışırlar.
Aşağı Gülüstan (Marağa)
Aşağı Gülüstan (fars. گلستان سفلي) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Marağa şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.
== Əhalisi ==
2006-cı il məlumatına görə kənddə 730 nəfər yaşayır (163 ailə).
Yuxarı Gülüstan (Marağa)
Yuxarı Gülüstan (fars. گلستان عليا) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Marağa şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.
== Əhalisi ==
2006-cı il məlumatına görə kənddə 694 nəfər yaşayır (148 ailə).
Ümumdünya Gülüş Günü
Ümumdünya gülüş günü — Avropada və bir sıra Asiya ölkələrində aprelin 1-i gülüş, zarafat günü kimi qeyd olunur. Böyük Britaniyada 1 apreli "Səfehlər günü", Fransada isə "Aprel balığı günü" adlandırırlar.
== Tarixi ==
1 apreldə bir-birini aldatmaq adətinin meydana gəlməsi haqda müxtəlif versiyalar var. Ən çox yayılmış versiyanın kökü gedib qədim Romaya çıxır. Romada təxminən 2000 il əvvəl hazırkı gülüş gününə oxşar bayramlar təşkil edilirmiş və bu bayramı ağılsızların günü adlandırırlarmış. Hər şey isə qapı qulluqçularından birinin imperator Konstantinə zarafatla gülüşün dövlətə onun özündən çox fayda verə biləcəyini deyəcək qədər ürəklənməsindən başlayıb. Konstantin ona söylədiklərini həyata keçirmək imkanı verib və xüsusi qərar çıxarıb ki, ilin bir günü Romanı zarafatcıl şəxs idarə etsin. Həmin tarixdə ölkənin hər yerində insanlar gülür və müxtəlif zarafatlar edirmişlər. Daha geniş yayılmış versiyalardan biri isə Roma papası Qriqori tərəfindən hazırlanmış 1582-ci ilin Qriqoryan təqvimi ilə əlaqədardır. Həmin vaxtadək yeni il həftəsi martın 25-dən başlayar, aprelin 1-də başa çatırdı.
Gülüstanə
Gülüstanə (Zəncan) — İranın Zəncan ostanının Zəncan şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.
Gülüstanə (Urmiya) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Urmiya şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.
Gülüstanə (Bicar) — İranın Kürdüstan ostanının Bicar şəhristanına daxil olan kənd.
Gülüstanə (Zəncan)
Gülüstanə (fars. گلستانه) - İranın Zəncan ostanının Zəncan şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.
== Əhalisi ==
2006-cı il məlumatına görə kənddə 48 nəfər yaşayır (12 ailə).
Gülüş
Gülüş — insanlarda ritmik olaraq diafraqma və digər tənəffüs orqanlarının eşidilə biləcək şəkildə fiziki hərəkəti. Bu hərəkət "ha-ha-ha" və ya "he-he-he" şəklindəki səslərin yaranması ilə nəticələnir. Gülüşün (qəhqəhənin) yaranması səbəbləri kimi qıdıqlanma formasında kənar mühit amilləri, yumorik hadisə və sözlər, düşüncələr göstərilir. Gülmək sevincin fiziki göstəricisi hesab olunur. Amma insanlar bəzi halldan utanmaq, təəccüblənmək kimi fərqli emosiyalarda belə gülürlər. Bəzən isə nəzakət xatirinə saxta gülüşlər baş verə bilər. İnsanlardan başqa bəzi primatlar da (şimpanze, qorilla, oranqutan) qəhqəhəyə bənzər səslər çıxarırlar. Ən çox sevinc, xoşbəxtlik, rahatlıq və s. kimi bir sıra müsbət emosional vəziyyətlərdə müşahidə olunsa da bəzi hallarda bunun əksinə xəcalət, təəccüb və ya əks duyğu halları zamanı da ortaya çıxa bilir.
Gülüstan Kılıç Koçyiğit
Gülüstan Kılıç Koçyiğit (1979, Mazgirt[d], Tuncəli ili) — tibb bacısı və siyasətçi; Türkiyə Böyük Millət Məclisinin 27-ci və 28-ci çağırışlarının deputatı.
== Həyatı ==
Gülüstan Kılıç Koçyiğit 1979-cu ildə Tunceli ilinin Mazgirt ilçəsində anadan olub. İbtidai və orta təhsili Tunceli ilində, lisey təhsilini isə Adıyaman ilində alıb. İzmir Sağlamlıq Peşə Liseyindən məzun olub. Doqquz Eylül Universitetinin Ədliyyə Peşə Liseyində hüquq üzrə təhsil alıb. Əlavə olaraq Anadolu Universiteti Baytarlıq və Laboratoriya Bölməsindən və Anadolu Universiteti Dövlət İdarəçiliyi və Sosiologiya Bölməsindən məzun olub.
1998-ci ildə tibbi bacısı olaraq çalışıb. Sosial ədalət və insan hüquqları mövzularında çalışmaları olub.
İnsan Hüquqları Dərnəyi (İHD), Ata Soyer Sağlamlıq Siyasətləri Dərnəyi və Dersimlilər Dərnəyinin üzvü olub. Xalqların Konqresinin (HDK) həmsözçüsü, Səhiyyə və Sosial xidmət İşçiləri İttifaqının (SES) İzmir şöbəsinin İdarə Heyətinin üzvü vəzifələrində təmsil olunub.
Gülüstan (dəqiqləşdirmə)
Gülüstan — Fars dilindən tərcümədə gül bağı, güllük mənasını verən mürəkkəb söz.
Yaşayış məntəqələri
Gülüstan məlikliyi — XVIII-XIX əsrlərdə Qarabağın dağlıq ərazisində yerləşirdi.
Gülüstan nahiyəsi — Osmanlı dövlətinin inzabiti vahidi
Gülüstan (Goranboy) — Azərbaycanın Goranboy rayonunda kənd;
Gülüstan (Culfa) — Naxçıvan Muxtar Respublikasının Culfa rayonunda kənd;
Gülüstan (Gəncə) — Azərbaycan Respublikasının Gəncə şəhərinin inzibati ərazi vahidində qəsəbə.
Gülüstan ostanı — İranın şimal-şərqində ostan. Mərkəzi Gürgan şəhəridir .
Yuxarı Gülüstan (Marağa)
Aşağı Gülüstan (Marağa)
Gülüstan (Nir)
Bu adı olan tanınmış insanlar
Gülüstan Əliyeva — Müğənni
Əsərlər
Gülüstan (Sədi Şirazi) — Sədinin əsəri.
Gülüstan (poema) — Bəxtiyar Vahabzadənin əsəri.
Gülüstani-İrəm əsəri, müəllifi Abbasqulu ağa Bakıxanov.
Gülüstan sarayı
Gülüstan — Fars dilindən tərcümədə gül bağı, güllük mənasını verən mürəkkəb söz.
Yaşayış məntəqələri
Gülüstan məlikliyi — XVIII-XIX əsrlərdə Qarabağın dağlıq ərazisində yerləşirdi.
Gülüstan nahiyəsi — Osmanlı dövlətinin inzabiti vahidi
Gülüstan (Goranboy) — Azərbaycanın Goranboy rayonunda kənd;
Gülüstan (Culfa) — Naxçıvan Muxtar Respublikasının Culfa rayonunda kənd;
Gülüstan (Gəncə) — Azərbaycan Respublikasının Gəncə şəhərinin inzibati ərazi vahidində qəsəbə.
Gülüstan ostanı — İranın şimal-şərqində ostan. Mərkəzi Gürgan şəhəridir .
Yuxarı Gülüstan (Marağa)
Aşağı Gülüstan (Marağa)
Gülüstan (Nir)
Bu adı olan tanınmış insanlar
Gülüstan Əliyeva — Müğənni
Əsərlər
Gülüstan (Sədi Şirazi) — Sədinin əsəri.
Gülüstan (poema) — Bəxtiyar Vahabzadənin əsəri.
Gülüstani-İrəm əsəri, müəllifi Abbasqulu ağa Bakıxanov.
Gülüstan türbəsi
Gülüstan türbəsi – Culfada türbə, o cümlədən XIII əsr Azərbaycan memarlığının ən maraqlı nümunələrindən biridir.
== Tarixi ==
Mərkəzi Azərbaycanın, həmçinin Naxçıvan bölgəsinin orta çağ memarlığından danışan araşdırmaçıların çoxu əsas tikinti materialının təkcə kərpic olduğunu iddia edir və yüksək daş memarlığı nümunələrinin az olduğunu qeyd edirlər. Bununla belə Gülüstan türbəsinin nümunəsində qeyd etmək olar ki, orta əsr Azərbaycan memarlarının zəngin daş memarlığı təcrübəsi olmuşdur. Atabəylərin Naxçıvandakı içqalası daşdan inşa edilmişdi. Başqa Naxçıvan qalaları, çaylar üstündən atılan körpülər, eləcə də qədim başdaşları azərbaycanlı sənətkarların həm monumental abidələrin tikintisində, həm də bədii plastika örnəkləri yaratmaqda daşdan necə bacarıqla istifadə etdiklərini nümayiş etdirir. Culfa yaxınlığında yerləşən Gülüstan türbəsi isə Azərbaycan memarlarının daş sənəti incisidir.
Üstündə kitabəsi qalmadığından türbənin tikilmə tarixi, sifarişçisi, kimin şərəfinə tikilməsi və memarı bilinmir. Mütəxəssislər türbəni üslubi xüsusiyyətlərinə görə XIII əsrin başlanğıcına aid edirlər.
== Memarlıq xüsusiyyətləri ==
=== Konstruktiv quruluşu ===
Gülüstan türbəsi sərdabə qatı yer üstünə qaldırılan və ona görə bayır tutumu ikiqatlı quruluş alan qülləvari türbə tipinə aiddir. Bu tipin formalaşmasında, türbənin ikiqatlı quruluş gələnəyini saxlamaq şərtilə, memarın yerüstü tutuma daha mürəkkəb və plastik biçim vermək istəyi, eləcə də abidənin nisbətən kiçik ölçülü olması müəyyən rol oynamışdır.
Ümumdünya gülüş günü
Ümumdünya gülüş günü — Avropada və bir sıra Asiya ölkələrində aprelin 1-i gülüş, zarafat günü kimi qeyd olunur. Böyük Britaniyada 1 apreli "Səfehlər günü", Fransada isə "Aprel balığı günü" adlandırırlar.
== Tarixi ==
1 apreldə bir-birini aldatmaq adətinin meydana gəlməsi haqda müxtəlif versiyalar var. Ən çox yayılmış versiyanın kökü gedib qədim Romaya çıxır. Romada təxminən 2000 il əvvəl hazırkı gülüş gününə oxşar bayramlar təşkil edilirmiş və bu bayramı ağılsızların günü adlandırırlarmış. Hər şey isə qapı qulluqçularından birinin imperator Konstantinə zarafatla gülüşün dövlətə onun özündən çox fayda verə biləcəyini deyəcək qədər ürəklənməsindən başlayıb. Konstantin ona söylədiklərini həyata keçirmək imkanı verib və xüsusi qərar çıxarıb ki, ilin bir günü Romanı zarafatcıl şəxs idarə etsin. Həmin tarixdə ölkənin hər yerində insanlar gülür və müxtəlif zarafatlar edirmişlər. Daha geniş yayılmış versiyalardan biri isə Roma papası Qriqori tərəfindən hazırlanmış 1582-ci ilin Qriqoryan təqvimi ilə əlaqədardır. Həmin vaxtadək yeni il həftəsi martın 25-dən başlayar, aprelin 1-də başa çatırdı.
