Tuluş Keçil-ool
Tuluş Keçil-ool (tıva Кечил-оол, Түлүш Балдаң оглу 23 iyun 1914, Belotsarsk – 10 iyun 1945) — II Dünya Müharibəsi iştirakçısı, Tuva Respublikasının 4-cü dərəcəli könüllü süvari alayı, 1-ci Ukrayna Cəbhəsinin 13-cü ordusunun 6-cı qvardiya süvari diviiziyasının, 8-ci qvardiya süvari alayının 31-ci qvardiya süvari eskadronunun komandiri, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, qvardiyası mayoru.
1914-cü ildə Belotsarskda (indiki Qızıl şəhəri) kəndli ailəsində anadan olub. Əslən tıvalıdır. Orta təhsilli olmuşdur.
1944-cü ildən Qırmızı Orduda xidmət keçmişdir. 1944-cü ilin yanvar ayından orduya cəlb olunmuşdur.
Fevral ayında Tıva Respublikası 4-cü dərəcəli Könüllü süvari alayı, 31-ci qvardiya kavalerləri taborunun (8-ci Mühafizə Süvari Dairəsi, 6-cı Mühafizə Süvari Korpusu, 13-cü Ordu, 1-ci Ukrayna Cəbhəsi) komandiriolmuşdur. 1944-cü ildə Ukraynanın Rivne bölgəsindəki Dubno şəhəri uğrunda gedən döyüşlərdə, üstün düşmən qüvvələri tərəfindən şiddətli əks hücumları dəf edərək, ona həvalə edilən eskadronu irəli atmış və atdı və 8-ci qvardiya süvari diviziyasının cəbhəsini örtdü. gözətçi süvari alayıildə, Ukraynanın Rivne bölgəsindəki Dubno şəhəri uğrunda gedən döyüşlərdə, üstün düşmən qüvvələri tərəfindən şiddətli əks hücumları dəf edərək, ona həvalə edilən eskadronu irəli atmış, düşməni geri otuzdurmuş və 8-ci qvardiya süvari diviziyasının irəliləyişini təmin etmişdir. 2 fevral 1944-cü ildə eskadronun başında olanlardan biri kimi kapitan Tuluş Keçil-ool Rivne şəhərinə girərək düşmənin çox sayda canlı qüvvəsini və hərbi texnikasını məhv etmişdir.
Eker-ool Keçil-ool
Eker-ool Keçil-ool (tuvaca: Экер-оол Түлүшевич Кечил-оол , d. 1 dekabr 1934 – 9 mart 2000) – tuvalı şair, yazıçı və tərcüməçi.
== Həyatı ==
Keçil-ool 1934-cü ilin 1 dekabr tarixində Tuvanın Uluq-Hem bölgəsinin Ak-Hemə bağlı Ak-Kojagar kəndində anadan olmuşdur. Çaa-Höldə 7 illik orta təhsil müəssisəsini, sonra da Kızıl şəhərindəki Müəllim Məktəbini, ardıyca da, Kızıl şəhərindəki Müəllimlik İnistitutunu bitirmişdir. Süt-Höl bölgəsinin məktəblərində müəllimlik etmişdir. Tuva gəncləri mənasına gələn "Tuvanın anıyaktarı" qəzetində müxbirlik etmiş, həqiqət mənasına gələn "Şın" qəzetində ədəbi yazıları ilə məşhurlaşmışdır. İlk kitabı çiçəklərim mənasına gələn "Çeçekterim" adı ilə şerlər antologiyası 1967-ci ildə əşr edilmişdir. Bu əsər 1993-cü ildə təkrar nəşr edilmişdir. Sonrakı illərdə "Deerde pakusta" (1970), "Çarış adın munqanım" (1973), "Höglüg çay" (1975), rusca nəşr edilən "Ujar tıvızık" (1977), "Meen olçam" (1981), "Ekii, hünüm!" (1983), "Devideen ada" (1998) adlı kitabları nəşr edilmişdir. Bir çox rus müəllifin əsərlərini Tuva dilinə tərcümə etmişdir.
Bvindi keçilməz Milli Parkı
Bvindi keçilməz Milli Parkı — Uqandanın cənub-qərbində milli park. Park Bivindi keçilməz meşəsinin bir hissəsidir və Konqo Demokratik Respublikası sərhədi boyunca, Virunqa Milli Parkının yaxınlığında, Albertin riftinin hüdudlarında yerləşir. 321 kvadrat kilometr ərazini əhatə edən park həm montan meşəsini, həm də ovalı meşəni əhatə edir. Park yalnız piyada keçilə bilər. Bvindi keçilməz Milli Parkı UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilmişdir.
Parkın xüsusiyyətlərindən biri buradakı növ müxtəlifliyidir. Milli Park 120 növ məməlinin, 348 növ quşun, 220 növ kəpənəyin, 27 növ qurbağanın, buqələmunun və bir çox nəsli kəsilməkdə olan növlərin yaşayış yerini təmin edir. Park 1000-dən çox çiçəkli bitki növü, o cümlədən 163 növ ağac və 104 növ qıjı ilə floristik baxımdan Şərqi Afrikanın ən fəqli meşələrindən biridir. Ərazi xüsusilə, Albertin riftinin yüksək səviyyəli endemik növlərini paylaşır.
Park ağ-qara kolobus, şimpanze və kərgədan quşu və turako kimi quşların sığınacağıdır.
Dağ keçiləri
Dağ keçisi (lat. Capra) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin cütdırnaqlılar dəstəsinin boşbuynuzlular fəsiləsinə aid heyvan cinsi.
I Keçili nekropolu
I Keçili nekropolu — Şəmkir rayonunun Keçili kəndindən 5 km şimalda yerləşirdi. Şəmkir SES tikintisi ilə əlaqədar su altında qalmış sahəyə düşmüş və 1974-1975-ci illərdə tədqiq olunmuşdur. Nekropolda orta tunc, son tunc və antik dövrlərin qəbirləri üzə çıxarılmışdır.
Keçili
Keçili (Şahbuz) — Azərbaycanın Şahbuz rayonunda kənd.
Keçili (Şəmkir) — Azərbaycanın Şəmkir rayonunda kənd.
Keçili (Sərdarabad) — Sərdarabad kəndi.
Keçiliqaya — Azərbaycanın Kəlbəcər rayonunda kənd.
Keçili (Amasya) — Türkiyədə kənd.
Keçili — Kəlbəcər rayonu ərazisində çay. Tutqunçayın qoludur.
Keçili (Susuz)
Keçili — Qars ilinin Susuz ilçəsinin Mərkəz bucağında kənd.
== Tarixi ==
== Coğrafiyası ==
Kənd Qars ilinin inzibati mərkəzi Qars şəhərindən 40 km, Susuz ilçəsinin inzibati mərkəzi Susuz qəsəbəsindən 20 km uzaqlıqda yerləşir.
== Əhalisi ==
31 dekabr 2012-ci il tarixinə olan rəsmi məlumata əsasən kənddə 67 nəfər daimi əhali yaşayır.
Keçili (Sərdarabad)
Keçili — İrəvan quberniyasının Eçmiədzin qəzasında, indi Sərdarabad (Oktemberyan) rayonunda kənd.
== Tarixi ==
1728-ci ilə aid mənbədən mə’lumdur Rayon mərkəzindən 5 km məsafədə, Araz çayının yaxınlığında yerləşir. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir.
== Toponimi ==
Toponim oğuz türk tayfasından olan kayı (qayı) etnoniminin bir qolunu təşkil edən keçili etnonimi əsasında əmələ gəlmişdir. Q. Qeybullayev kəngərlərin bir qolunun keçili adlarıdığını yazır. Araz çayının sağ sahilində yaşamış keçililər səfəvilər dövründə Naxçıvana keçərək kəngərlilərə qarışmışlar. Eyni zamanda oğuzların kayı (qayı) tayfasının bir qolu qara keçili adlanmışdır. Etnotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. 1728-ci ilə aid mənbədə Keçilu kimidir[170, 3].
Keçili (Şahbuz)
Keçili — Azərbaycan Respublikası Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şahbuz rayonunda kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 55-XII saylı Qərarı ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şahbuz rayonunun Keçili kəndi Külüs kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Keçili kənd Soveti yaradılmışdır. Dəniz səviyyəsindən 3000 m hündürlükdə, rayon mərkəzindən 20 km şimalda, Zəngəzur silsiləsinin yamacında yerləşir. Əhalisi bağçılıq və heyvandarlıqla məşğuldur. Yaxınlığlnda kiçik dağ çayının sağ sahilində erkən orta əsrlərə aid Kolluq yaşayış yeri qeydə alınmışdır.
== Toponimika ==
Keçililər - qədin türk tayfası. Mənşəcə oğuzların kayı (qayı) tayfasından idilər. XI əsrdə Səlcuq oğuzlarının tərkibində Azərbaycana gəlmişlər. Orta əsrlərdə Arazın sağ sahilində (indiki Cənubi Azərbaycanda) yaşamış Keçililər Səfəvilər dövründə Naxçıvanda məskunlaşmışlar.Şahbuz rayonunda Keçili kəndinin adı Keçililərlə bağlıdır.
Zəngəzur silsiləsinin ətəyindədir.
Keçili (Şəmkir)
Keçili (əvvəlki adı: Plankənd) – Azərbaycan Respublikasının Şəmkir rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 26 iyul 1994-cü il tarixli, 868 saylı Qərarı ilə Şəmkir rayonunun Plankənd kəndi Keçili kəndi, Plankənd inzibati ərazi vahidi Keçili kənd inzibati ərazi vahidi adlandırılmışdır.
== Toponimikası ==
Yerli məlumata görə, yaşayış məntəqəsini XVII əsrdə Naxçıvan mahalının Keçili kəndindən gəlmiş ailələr salmışlar. Sovet dövründə, 1954-cu ildə kənd planlaşdırılaraq köhnə ərazidən bir qədər aralıda indiki yerində salındığı üçün "Plankənd" adlanmışdır. 1994-cu ildə kəndə öz köhnə adı qaytarıldı. Toponim dəqiq araşdırılmasa da, qədim "keçili" türk tayfalarının adından əmələ gəldiyi güman edilir. Eyni adlı kəndlər Şahbuz rayonunda və Türkiyənin bir neçə vilayətində, habelə digər bölgələrdə də var.
== Tarixi ==
== Coğrafiyası və iqlimi ==
Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir.
== Əhalisi ==
Kənd əhalisi 3336 nəfərdir ki, onun da 1687 nəfəri kişi, 1649 nəfəri isə qadınlar təşkil edir.
=== Tanınmış şəxsləri ===
Aşıq Məsim
== İqtisadiyyatı ==
Əhalinin əsas məşğuliyyətini heyvandarlıq və əkinçilik təşkil edir.
Keçili yaşayış yeri
Keçili yaşayış yeri - Keçili kəndindən şimalda, Kür çayının sağ sahilindən təxminən 1,2 km aralıda yerləşir və sahəsi 1 ha, hündürlüyü 2 m olan təpədən ibarətdir.
Arxeoloji qazıntılar nəticəsində burada düzbucaqlı evlərin qalıqları ehtimal olunan möhrə divar qalıqları üzə çıxarılıb. Eneolit təbəqəsindən dən daşları, sürtgəclər, həvəngdəstələr, obsidian və çaxmaq daşı lövhələri, saxsı qab nümunələri tapılmışdır. Keramika nümunələrinin əksəriyyətinin gilinə nəbati qarışıqlar əlavə edilmişdir. Bəzi nümunələrin üzərinə anqob çəkilib. Saxsı məmulat arasında bir neçə boyalı qab nümunəsi, daraqvari alətlə naxışlanmış saxsı qab fraqmentləri də vardır. Keçili yaşayış yeri eneolit dövrünün son mərhələsinə aiddir.
Keçiliqaya
Keçiliqaya — Azərbaycan Respublikasının Kəlbəcər rayonunun Zülfüqarlı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 25 noyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin nəzarətindədir.
== Tarixi ==
Keciliqaya kəndi dağlıq ərazidədir. Keçmiş adı Qoşunəlilər olmuşdur. Kəndi qoşunəlilər nəslinə mənsub ailələr Keciliqaya deyilən yerdə saldığına görə belə adlandırılmışdır. Oronim kecili (etnonim) və qaya sözlərindən düzəlib, kecili tayfasının adı ilə bağlıdır.
Bu kəndin yerləşdiyi ərazidə dağ keçiləri yaşayan, böyük qayaları olan dağ olduğuna görə belə adlanır. Kəndin yerləşdiyi ərazi qədim yaşayış məskəni olub. Kəndin bünövrəsini Gəncənin Balçılı kəndindən gələn Hüseyn adlı bir şəxs qoymuşdur.
Keçilər
Keçilər (lat. Caprinae) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin cütdırnaqlılar dəstəsinin boşbuynuzlular fəsiləsinə aid heyvan yarımfəsiləsi.
