* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
1 f. 1. Mayeləri, narın və ya dənəvər halında olan şeyləri olduqları qabdan başqasına və ya başqa yerə boşaltmaq. Buğdanı anbara tökmək. Odun üstünə su tökmək. – Stol üzərindəki qrafindən stəkana su töküb içdim. A.Şaiq. Bəhram makaralarla dama çıxarılan daşı ustasına verir, sement tökürdü. Mir Cəlal. // Üstündə olan bir şeyi salmaq, düşürmək, atmaq. – Payızda ağaclar yarpaqlarını tökür. Toyuq tükünü tökdü. – Sitarə ixtiyarsız çiçəkləri əlindən yerə töküb, yenə pəncərənin qabağına çəkilirdi və başını çiyninə qoyub fikrə gedirdi. Çəmənzəminli. // Ümumiyyətlə, hər hansı şeyi bir yerdən başqa yerə boşaltmaq. Dam üstündəki kərpicləri yerə tökmək. – Bəziləri toğlubaşı daşlardan töküb, çayın ağzını əkinlərin üzərindən azdırırdılar. Ə.Vəliyev. 2. Aramsız yağmaq. Quşbaşı qar hələ də tökürdü. A.Şaiq. Yağış sel kimi tökürdü. S.Rəhimov. 3. Sallandırmaq, sallamaq, salmaq. [Qulu] seyrək tüklərini darayıb, geniş alnına tökmüşdü, nazik qaşlarının altından baxan xırda gözləri hiylə saçırdı. Çəmənzəminli. Tök alnına o avara telləri; Qoy olayım bundan belə sərsəri. Ə.Cavad. 4. Bir yerə çoxlu adam və ya şey gətirmək, yığmaq. Balaca Sabirə suyuq olanda Qəhrəman bir göz qırpımında şəhərin həkimlərini evə tökür. S.Rəhimov. 5. tex. Ərimiş metaldan tökmə üsulu ilə məmulat hazırlamaq, detallar istehsal etmək. Bolt tökmə. // Tökmə üsulu ilə heykəl hazırlamaq. 6. Bir sıra isimlərdən sonra gələrək, mürəkkəb feil və müxtəlif ifadələr düzəldilir; məs.: tədbir tökmək, qan tökmək, qaşqabağını tökmək, acığını tökmək, plan tökmək və s.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / tökmək5 1. TÖKMƏK Stol üzərindəki qrafindən stəkana su töküb içdim (A.Şaiq); AXITMAQ Axıtdım alnımın inci tərini; Yanmadım ömrümün iki ilinə.. (S.Vurğun); SÜZMƏK [Pyotr Anisimoviç] ..stol hazır olanda qədəhlərə araq süzüb sağlıq söylədi (H.Abbaszadə); ŞORLATMAQ Qıpçaq Məlik: ..qara başını kəsəcəm, alaca qanın şorladacam.. (Anar). 2. tökmək bax yağmaq 3. tökmək bax calamaq 2
Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / tökmək1 TÖKMƏK – DOLDURMAQ Gəlin, tökün, bu daşı ətəyinizdən yerə (S.Rüstəm); Şirəli, mollanın piyaləsini doldur (S.S.Axundov).
Azərbaycan dilinin antonimlər lüğəti / tökmək1 1. лить, выливать, вливать, сливать; 2. отливать, отлить; 3. сыпать, высыпать, просыпать;
Azərbaycanca-rusca lüğət / tökmək2 глаг. 1. лить: 1) заставлять вытекать, течь что-л. жидкое. Stəkana süd tökmək лить молоко в стакан 2) разг. литься, струиться. Yağış arasıkəsilmədən tökürdü беспрерывно лил дождь 3) делать, изготовлять что-л. из расплавленного вещества. Detal tökmək лить детали 2. вливать, влить (заставить втечь жидкость внутрь чего-л.). Baka benzin tökmək влить бензин в бак 3. выливать, вылить: 1) заставить вытечь жидкость, наклоняя или опрокидывая сосуд. Bedrədəki suyu tökmək вылить воду из ведра, çənin suyunu tökmək вылить воду из бака 2) изготовить литьем, отливать, отлить. Tunc heykəl tökmək вылить бронзовую статую 4. наливать, налить: 1) влить что-л. во что-л. Stəkana su tökmək налить воду в стакан, qədəhlərə konyak tökmək (süzmək) налить коньяк в рюмки 2) влить во что-л. в ка ком-л. количестве. Bir stəkan çay tök (süz) налей стакан чаю, bir boşqab şorba tökün налейте тарелку супа 5. отливать, отлить: 1) вылить часть жидкости из чего-л. Onun stəkanına bir az süd tök отлей немного молока в его стакан 2) изготовить литьем. Maşın hissələri tökmək отливать детали машин; bürüncdən heykəl tökmək отлить памятник из бронзы 6. проливать, пролить; разливать, разлить (расплескать как ую-л. жидкость). Suyu süfrəyə tökmək (пролить) воду на скатерть, çayı öz üstünə tökmək пролить чай на себя, südü tökmək (calamaq) пролить молоко 7. заливать, залить: 1) покрыть чем-л. жидким, способным затвердеть. Həyətə asfalt tökmək залить двор асфальтом, evin özülünə beton tökmək залить фундамент дома бетоном 2) разг. наливая, заполнить чем-л., влить какую-л. жидкость во что-л. Baklara yanacaq tökmək залить баки горючим 8. сыпать: 1) заставлять падать куда-л. во что-л., выпуская постепенно что-л. сыпучее, мелкое. Unu kisəyə tökmək сыпать муку в мешок, buğdanı anbara tökmək сыпать пшеницу в амбар, şorbaya duz tökmək сыпать соль в суп 2) ронять, осыпать. Ağaclar yarpaqlarını tökür деревья сыплют листья 3) о мелком, частом снеге, дожде. Qar tökməyə başladı стал сыпать снег, yağış elə hey tökür так и сыплет дождь 9. засыпать, засыпать: (насыпать куда-л.). Mallara ot tökmək засыпать сена скоту 10. высыпать что-л., подбавить в жидкость, жидкую пищу; заправить или заварить. Çaynikə (quru) çay tökmək засыпать чайник чаем, şorbaya düyü tökmək засыпать суп рисом 11. насыпать, насыпать: 1) всыпать в каком-л. количестве. Bir kisə arpa tökmək насыпать мешок ячменя, bir vedrə un tökmək насыпать ведро муки 2) высыпая, дать просыпаться куда-л. Toyuqlara dən tökmək насыпать зёрен курам 12. всыпать, всыпать (ссыпать в какое-л. вместилище); насыпать. Axura buğda tökmək всыпать в ясли пшеницы 13. высыпать, высыпать (сыпля, удалить откуда-л. или поместить куда-л.). Giləmeyvəni səbətdən tökmək высыпать ягоды из корзины, unu kisəyə tökmək высыпать муку в мешок 14. валить (падать, лететь потоком, массой); повалить. Quşbaşı qar tökürdü снег валил хлопьями 15. ронять: 1) давать чему-л. выпасть, вывалиться откуда-л. Onlar evə tələsir və yolda qənimətlərini tez-tez yerə tökürdülər они спешили домой и часто роняли на пути свою добычу 2) лишаться чего-л., терять, сбрасывать. Payızda ağaclar yarpaqlarını tökür осенью деревья роняют листья, meşələr saralır və yarpağını tökürdü леса желтели и роняли листву, lələyini tökmək ронять перья, sünbül öz yetişmiş dənlərini tökürdü колос ронял свои созревшие зерна 16. опускать, опустить. Saçlarını alnına tökmək опустить волосы на лоб 17. бросать, бросить (быстро переместить, направить, послать куда-л.). Qoşun tökmək haraya бросить войска куда, sərhədə desant tökmək бросить (высадить) десант к границе ◊ abrını tökmək kimin бранить (выбранить, ругать, выругать) кого на чем свет стоит; ürəyini açıb tökmək изливать, излить душу (высказать откровенно все, что на душе); açıb tökmək раскрывать, раскрыть что-л. скрываемое, тайное; burnundan tökmək kimin nəyi портить, испортить всю обедню кому (испортить всё дело), испортить настроение (обычно после полученного им удовольствия); qan tökmək: 1) лить, проливать, пролить кровь (убить, ранить кого-л. обычно многих) 2) пролить свою кровь; qaşqabağını tökmək насупливаться, насупиться (сдвинув, нахмурив брови, принять суровый, неприветливый вид); qırıb tökmək kimi перебивать, перебить (убить всех или многих); dil tökmək уговаривать (убеждая, стараться, попытаться склонить кого-л. к чему-л.); doğrayıb-tökmək: 1) наговорить с три короба (наговорить очень много) 2) резать, срезать (проваливать, провалить на экзамене многих). Müəllim tələbələri doğrayıb tökür преподаватель режет студентов; evi tökmək производить, произвести уборку; ət tökmək устыжаться, устыдиться (испытывать, испытать стыд, почувствовать неловкость перед к ем-л.); ətimizi tökməyin ведите себя пристойно, чтобы нам не стало стыдно за вас; əlinə su tökməyə yaramaz kim kimin в подметки не годится кто кому; zəhləsini tökmək kimin надоедать, надоесть кому; göz yaşı tökmək лить, проливать, ронять слезы; gözlərini tökərəm, əgər … выколю глаза, если …; gözünü tökür nə, kim kimin колет глаза кому кто, что; plan tökmək набрасывать, набросать план чего-л.; tədbir tökmək обдумывать, обдумать какое-л. дело, разрабатывать, разработать какой-л. план действий; pul tökmək заплатить большие деньги, крупную сумму за что-л. Xəstənin müalicəsinə çoxlu pul tökdülər заплатили большие деньги за лечение больного; tər tökmək: 1) проливать пот 2) обливаться потом; hirsini tökmək kimə, kimin üstünə срывать, сорвать зло на ком (выместить на ком-л. зло, гнев и т.п.)
Azərbaycanca-rusca lüğət / tökmək1 f. 1. to pour (d.); to pour out (d.); to throw* away (d.); (bilmədən) to spill* (d.); (göz yaşı, yarpağ və s. tökmək) to shed*; su ~ to pour water; çay ~ to pour out tea; pul ~ to pour out money; (boş yerə) to squander money; göz yaşı ~ to shed* tears; yarpaq ~ to shed* leaves; dil ~ to spout words; to talk round; qan ~ to shed* blood; tükünü ~ (heyvan, quş) to moult; abrını ~ (özünün) to demean oneself; (özgəsinin) bax danlamaq; ◊ yanan ocağa yağ ~ to pour out oil on the flame; 2. tex. to cast* (d.); to found (d.); to cast* in mould (d.)
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / tökmək1 f. verser vt, transvaser vt ; renverser vt ; göz yaşı ~ verser vt des larmes ; pul ~ dépenser beaucoup d’argent ; dil ~ essayer de persuader qn, supplier vt ◊ yanan ocağa yağ ~ jeter de l’huile sur le feu ; tex. mouler vt
Azərbaycanca-fransızca lüğət / tökmək1 гл. 1. цун, ичӀирун (жими затӀар са къапунай маса къапуниз); 2. ичӀирун (мес. къуьл кандудиз); 3. иличун (мес. гъилерал яд); odun üstünə su tökmək цӀал яд иличун; 4. авадарун (мес. тара пешер, чӀарар пелез, вилин накъвар); 5. вегьин (мес. вечре чӀар); 6. ара датӀана къун (марф, жив); 7. гъана ацалдун, гъана агалдун, гъана ацӀурун, кӀватӀун (са чкадиз гзаф затӀар, инсанар); 8. тех. цӀурай металлдикай кӀалубра цана жуьреба-жуьре затӀар, деталар расун; ** dil tökmək кил. dil¹; ev tökmək кил. ev; ət tökmək кил. ət; göz yaşı tökmək кил. göz; gözündən tökmək кил. göz; qan tökmək кил. qan; qaşqabağını tökmək кил. qaşqabaq; plan tökmək кил. plan; tədbir tökmək кил. tədbir; tər tökmək кил. tər.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / tökmək