tikmək sözü azərbaycan dilində

1 f. 1. Tikmə işi görmək, tikişlə məşğul olmaq. Tikiş maşınında tikmək. İynə ilə tikmək. 2. Parçanın, dərinin və s.-nin kənarlarını iynə-sapla bir-birinə calayaraq paltar, ayaqqabı və s. hazırlamaq. Kostyum tikmək. Ayaqqabı tikmək. – Yusif Sərrac … oturub, əlində bir cilovu tikib tamam edirdi… M.F.Axundzadə. Mən körpəykən özü biçib, özü tikmiş paltarımı; Gülüşündə görmüşəm öz çiçəklənən baharımı. S.Rüstəm. 3. Parça və s. üzərində rəngbərəng saplarla həndəsi və ya nəbati naxışlar, şəkillər toxumaq. Təkəlduz tikmək. 4. Cərrahiyyə əməliyyatında: toxumaları iynə-sapla birləşdirmək, bitişdirmək. Şərəfoğlunun qarnını yarmış, bağırsağını kəsib tikmişdilər. M.İbrahimov. ◊ Gözünü tikmək – bax gözünü dikmək (“göz”də).

2 f. 1. Daşdan, kərpicdən, taxtadan və s.-dən bina, divar və s. ucaltmaq, qurmaq. Ev tikmək. Məktəb tikmək. Divar tikmək. – [Atası Rövşənə:] İndi sən gərək böyük bir tövlə tikəsən. “Koroğlu”. 2. Düzəltmək, qurmaq, hazırlamaq (yuva). Tikəndə quş yuva, çör-çöp; Yığıban, zir-zibil istər. Q.Zakir. Tikan üstə qonan quşlar; Qonmaz bura, tikməz yuva! Z.Xəlil. 3. Təyin etmək, qoymaq. Sonra camaat Qaraqaşı tikdi padşah. (Nağıl). [Xan:] Mən [İsanı] Dızaq sığnağına yüzbaşı tikdim, daha demədim ki, başıma bəla olsun… Çəmənzəminli.

1 Ən qədim mənası “deşmək” deməkdir, “шить” mənası sonradan əmələ gəlib. Dədəm Qorqud iynəyə tikən deməyib, çünki iynə “yığan” deməkdir, tikən de­mək deyil. Də+l və de+ş sözləri kökdaş olub. Tik və deş (dəl) arasında qohum­luq axtarmağa dəyər. Tikan sözü də “deşmək” (tikmək) anlamı ilə bağlıdır. Sözün bir mənası mənbələrdə rus dilinə “жалит” (sancmaq) kimi tərcümə olunub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

1 yaratmaq — qurmaq — düzəltmək

2 1. TİKMƏK (inşaata dair) [Qardaş:] Tozlu küçələrin, palçıq evlərin hamısını söküb təzə evlər tikəcəyik (M.İbrahimov); BİNA ETMƏK Qulu: ..nəqd pul eləyib gedəsən ziyarətə, ovdan tikdirəsən, məscid bina edəsən fəqir-füqəraya?! (N.Vəzirov); BİNA QOYMAQ Məşədi Əsgər: ..gəmiçilik şirkəti bina qoydu (Qantəmir); İNŞA ETMƏK/ELƏMƏK Qulam müəllim: Qoy bu qızlarımızdan.. birisi də bizim bu dağlı məhəlləsində yeni-yeni binalar inşa etsin (S.Rəhimov); QURMAQ Bu axır vaxtlarda Qafqazın müsəlmanları gözlərini açıb başladılar hey bir ucdan məktəb binası qurmağa (C.Məmmədquluzadə); SALMAQ ..Nahiyənin rəhbərləri.. dərənin üstündən körpü salırdılar (Ə.Əbülhəsən); YAPMAQ (köhn.) Bir imarət yapmağa min ev yıxan memar tək (Füzuli). 2. TİKMƏK (paltar və s.) [Ballı:] Kişinin yaxasını niyə cırırsan. Axır təzəcə tikmişəm (Çəmənzəminli); SIRIMAQ Gülcahan: Vay, yorğanı sırıyanda yaddan çıxıb qayçı içində qalıbdır (T.Ş.Simürğ).

1 1. строить, построить, сооружать; 2. шить, сшивать;

2 1 глаг. 1. строить, построить (соорудить, возвести, воздвигнуть что-л.). Ev tikmək строить дом, körpü tikmək строить мост, məktəb tikmək строить школу 2. вить, свивать, свить. Yuva tikmək вить гнездо 3. простореч. ставить, поставить кого-л. (назначить на какое-л. место, должность). Yüzbaşı tikmək kimi назначить старостой кого 2 глаг. 1. шить, сшивать, сшить: 1) обычно несов. скреплять нитью (края ткани, кожи) при изготовлении одежды, обуви. İynə ilə tikmək шить иголкой, tikiş maşınında tikmək шить на швейной машине 2) изготовить (одежду, обувь и т.п.) шитьем. Don tikmək шить платье, ayaqqabı tikmək шить обувь, şalvar tikmək шить брюки 3) сшить края раны, соединить ткани при хирургических операциях; наложить шов 2. вышивать. Təkəlduz tikmək вышивать тамбуром (род вязания или вышивания петля в петлю) ◊ gözünü tikmək kimə: 1. уповать, питать надежду, полагаться на кого 2. зариться (страстно желать, стремиться завладеть чем-л.) Özgə malına göz tikmək зариться на чужое добро, düşmənlər torpaqlarımıza göz tikiblər враги зарятся на наши земли

1 f. 1. (bina, körpü və s.) to build* (d.); to erect (d.); to construct (d.); ev ~ to build* a house; 2. (paltar və s) to sew*; maşında ~ to sew* on a machine; düymə ~ to sew* a button (on)

1 f. construire vt, bâtir vt, édifier vt, ériger vt ; coudre vt

1 гл. 1. цун; цвал ягъун; цунин кӀвалах авун; iynə ilə tikmək рапуналди цун; kürk tikmək кӀурт цун; 2. нехишар ягъун (цун, хурун), шикилар ягъун (парчадал, магьутдал ва мс. жуьреба-жуьре рангарин гъаларалди); 3. мед. цун, хцун (хер хьайи, атӀай чка); ** gözünü tikmək кил. göz (gözünü dikmək).

2 гл. 1. эцигун; ev tikmək кӀвал эцигун; divar tikmək цал эцигун; tikmək güc aparır, yıxmaq asandır. Ata. sözü чукlурун регьят я, эцигун – четин; 2. расун, авун, туькӀуьрун (мес. къушари муг); 3. эцигун, тайин авун (кӀвалахдал, къуллугъдал).

1 dikmek