* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
1 is. [ər.] Hörmət, ehtiram, sayğı; şan-şərəf. Xətrini əziz tutmaq. Xətrini istəmək. – Xətir üçün xəstə yatmazlar. (Ata. sözü). ◊ Xətir qoymaq (saxlamaq) – hörmət eləmək, hörmətini saxlamaq; güzəşt eləmək. Xətri qalmaq – incimək, narazı qalmaq, könlü qırılmaq. Xətri xoş olmaq – ürəyi açılmaq. Xətri(n) istədiyi qədər – bax ürəyi(n) istədiyi qədər (“ürək”də). Xətrindən keçməmək – bax üzündən keçə bilməmək (“üz”də). [Xəlfə:] [Dursun] daha Aslan bəyin xətrindən keçmərəm. C.Cabbarlı. Xətrinə dəymək (qıymaq, toxunmaq) – könlünü qırmaq, ürəyinə (qəlbinə) dəymək, toxunmaq. Nə dedim xətrinə dəydi; Üzün məndən niyə döndü? Aşıq Ələsgər. Nə bir nəfər ona “yox” dedi; Nə bir nəfər xətrinə qıydı. R.Rza. Xətrini istəmək – yanında hörməti olmaq, çox saymaq, hörmət etmək, sevmək. İkram əmisi Ağayarın xətrini çox istəyirdi. Ə.Əbülhəsən. Xətrini qırmaq (sındırmaq) – bax xətrinə dəymək.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / xətir2 XƏTİR1 ə. qorxulu, təhlükəli. XƏTİR2 ə. böyük, ali, mühüm.
Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti / xətir1 I сущ. 1. уважение. Xətrini əziz tutmaq kimin питать уважение к кому, xətrini istəmək kimin уважать кого, с уважением относиться к кому, xətri üçün kimin из-за уважения к кому, xətir qoymaq kimə 1) относиться, отнестись с уважением к кому 2) идти, пойти на уступку кому (из-за уважения). Xətrindən keçməmək kimin не смочь не уважить кого; xətri kiminsə yanında əziz olmaq пользоваться уважением у кого-л., xətri olmaq kimin harada пользоваться уважением где, xətrini xoş etmək: 1) удовлетворять, удовлетворить просьбу, желание 2) доставлять, доставить удовольствие кому-л. 2. самолюбие. Xətrinə toxunmaq kimin задевать, задеть самолюбие чье; xətrinə dəymək см. xətrinə toxunmaq; xətrini sındırmaq задевать, задеть самолюбие 3. обида. Xətri qalmaq обидеться, чувствовать обиду; xətrinə dəymə kimin не обижай кого; xətrinə (xətrinizə) dəyməsin не в обиду будь сказано, пусть это тебя (вас) не обижает; xətri yerdə qalmasın deyə чтобы не обидеть кого, чтобы не обиделся кто 4. душа. Xətrin(iz) nə istəyir что душе угодно, чего желаешь(-ете); xətrini almaq kimin 1. успокаивать, успокоить 2. располагать, расположить к себе; xətri istədiyi qədər сколько душе угодно, xətri xoş olmaq становиться, стать бодрым, получить какое-то удовлетворение; xətri xoş olsun kimin чтобы приятно было кому II послел. xətrinə ради, в интересах кого-л., чего-л. İşin xətrinə ради дела, dostluq xətrinə ради дружбы, dostunun xətrinə ради друга, за друга
Azərbaycanca-rusca lüğət / xətir1 [ər.] сущ. хатур, гьуьрмет; ** xətir qoymaq (saxlamaq) хатур хуьн, гьуьрмет хуьн; хатурун; xətri qalmaq хатур амукьун, инжиклу хьун, бейкеф хьун, нарази хьун, рикӀ хун; xətrinə dəymək (qıymaq, toxunmaq) хатурда акьун, хатурдихъ галукьун, рикӀ хун, рикӀик хкӀун; xətrini istəmək хатур кӀан хьун, гьуьрмет авун, гьисаба кьун, кӀан хьун.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / xətir