* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
1 is. 1. Unun az su və ya başqa bir maye ilə yoğurulmasından hasil olan suvaşqan kütlə. Acıtmalı xəmir. Düşbərə xəmiri. – Xəmir yeyənin fağırı olmaz. (Ata. sözü). [Rəşid:] Xəmir gəldiyinə görə çörəyi yapmaq lazım gəlir. T.Ş.Simurq. □ Xəmir yoğurmaq (qatmaq, salmaq) – çörək bişirmək üçün xəmir hazırlamaq. …İki ildir ki, Sadıq Şamaxıda Rzanın çörəkçi dükanında xəmir salırdı. “Mol. Nəsr.”. Qız zərif əlləri ilə paltar yudu, xəmir yoğurdu, hətta axır zamanlar çörək yapmaq da ona həvalə olundu. T.Ş.Simurq. [Göyçək:] Mən heç bilməmişəm ki, Çiçək xəmir qatacaq. B.Bayramov. // Yumşaq şey haqqında. Bu lap xəmirdir ki. 2. Çiy, yaxşı bişməmiş çörək haqqında. Bulka lap xəmirdir. ◊ Xəmir kimi – yorğun, əzgin, lırt. [Xalığın] anası Minnət qarı bir teşt xəmir kimi idi, hara qoysan, orda dururdu. İ.Məlikzadə. Xəmiri yumşaq (sıyıq) – tez yumşalan, iradəsi zəif adam haqqında. Çox xəmiri sıyıq adamdır. Xəmirinə özgə mayası qatmamaq – öz halal zəhmətilə yaşamaq mənasında. [Səkinə:] Onu da bilirlər ki, xəmirimə özgə mayası qatmamışam. M.İbrahimov. Xəmirləri ayrı cür yoğrulub – xasiyyətcə bir-birindən çox fərqlənən adamlar haqqında. [Qulu:] İmi və Ciminin xəmirləri ayrı cür yoğurulub. İ.Əfəndiyev. Bu xəmir (hələ) çox su aparacaq (götürəcək) – çox vaxt, çox səy, sınaq, zəhmət tələb edən, tez başa gəlməyən şey haqqında. [Mürsəl:] Paşa bəy böyüklərinə bel bağlayır, biz də elə arxalanırıq. Zərər yoxdur, necə deyərlər, bu xəmir çox su götürəcək. Ə.Vəliyev.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / xəmir2 ə. unun su və ya başqa maye ilə yoğurulmasından alınan kütlə.
Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti / xəmir1 Ərəbcədir, “maya qatılmış, acıdılmış” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / xəmir2 I сущ. тесто: 1) вязкая масса, получаемая из муки, смешанной с водой или с молоком. Xəmir yoğurmaq месить (замесить) тесто, mayalı xəmir тесто на дрожжах, xəmir acıyıb, yetişib тесто подошло 2) о том, что напоминает тесто II в знач. предик. xəmirdir: не до конца выпечен (о хлебе, мучных изделиях) ◊ xəmir kimi как тесто, xəmirləri bir yoğrulub они из одного теста (о людях, сходных друг с другом по характеру, по взглядам); xəmiri yumşaq (sıyıq): 1. мягкотелый, слабохарактерный 2. покладистый, уступчивый, податливый; xəmirləri ayrı cür yoğrulub из разного теста сделаны; bu xəmir hələ çox su aparacaq это дело надолго затянется
Azərbaycanca-rusca lüğət / xəmir1 i. (çörək üçün) dough; (piroq və s. üçün) pastry; yağlı (şirin) ~ fancy pastry; qat-qat ~ flaky / puff pastry, puff paste; fəsəli üçün ~ batter; ~ yoğurmaq to knead dough, to make* dough / pastry
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / xəmir1 is. pâte f ; qatı ~ pâte feuilletée ; mayasız ~ pâte sans levain ; ~ yoğurmaq pétrir la pâte ; ~i acımağa qoymaq faire lever la pâte ; ~ açan pétrin m mécanique
Azərbaycanca-fransızca lüğət / xəmir1 сущ. 1. ттини; xəmir yoğurmaq (qatmaq, salmaq) ттини ишинун, ишинун (ттини); // ттинидин; xəmir xörəyi ттинидин къафун (хапӀа); 2. ттини хьтин, хъсандаказ ччурун тавур фан гьакъинда; ** xəmir kimi ттини хьиз (хьтин), юргъун, пелеш; xəmiri yumşaq (sıyıq) ччин хъуьтуьл, фад хъуьтуьл жедай, фад рекьив къведай, руьгьдиз зайиф касдин гьакъинда; xəmirinə özgə mayası qatmamaq ттинидик чарадан гъвар кутун тавун, гьалалдак гьарам кутун тавун, вичин гьалал зегьметдалди яшамиш хьун манада; xəmirləri ayrı cür yoğrulub хесетар сад тушир, гьар жуьре хесетар авай инсанрин гьакъинда; bu xəmir (hələ) çox su aparacaq (götürəcək) и ттиниди гзаф яд тухурвал я, гзаф вахт (затӀ, зегьмет) лазим тир, фад кьилиз текъвер затӀунин гьакъинда.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / xəmir