Qut Çor xaqan
Qut Çor xaqan (吐火仙骨啜可汗) — Türgişlərin hökmdarı, Sulukun oğlu.
Çox qısa dövrdə hakimiyyətdə qalmışdı. Əsas dəstəkçiləri qara türgişlər idi. 739-cu ildə Kül Çörün hücumuna məruz qalmışdı. Qardaşı Ton Aba Yabqu tərəfindən dəstəkləsəndə də rəqibi Kül Çoru Çin imperatoru Hsüançonq, Çaç hökmdarı Bağatur Tudun, Fərqanə yabqusu Arslan Tarxan dəstəkləyirdi. Nəhayət 739-cu ildə Qut Çor Kül Çor tərəfindən tutulub öldürüldü.
Karı Çor Tigin abidəsi
Karı Çor Tigin abidəsi və ya Xian abidəsi — 2010-cu ildə Zhanq Du Yuanlı bir kəndli tərəfindən tapılmış abidədir. Kəndli tapdığı abidəni Xiandakı bazarda satmağa çalışarkən son anda Tanq Vest Market Muzeyi nümayəndələri abidəni görmüş və abidəni alaraq muzey inventarına salmıdşırlar. Karı Çor Tigin abidəsi Çinin Şaanxi əyalətinin mərkəzi, Çinin tarixi paytaxtlarından biri olan Xianda tapılmışdır. Karı Çor Tigin abidəsi və Karı çor Tiginin məzarına aid işləməli daş, bir sıra çincə yazı və arxeoloji materialla birlikdə Çinin ilk özəl muzeyi olan Tanq Vest Market Muzeyində sərgilənməkdədir.
== Abidə ==
Karı Çor Tiginin abidə məzarına aid qranitdən düzəldilmiş kvadrat formasında, üzərində bitki motivləri olan, işləməli qapaq daşı vardır. Abidə Türk-Çin əlaqələrini əks etdirməsi və iki dilli olması yönündən araşdırmaçılar tərəfindən önəmli abidə olaraq göstərilməkdədir.
== Mətn ==
Karı Çor Tigin abidəsində Orxon əlifbası ilə yazılmış 17 sətirlik türkcə mətn vardır. Bununla yanaşı, abidədə çincə mətnlər də mövcuddur. Abidə ümumi mənada yaxşı qorunmuş olmasına baxmayaraq, abidənin I və II sətirlərində olan iki sözdə geridə qalan tarixi müddətdə qırılmalar meydana gəlmişdir. Karı Çor Tigin abidəsinin türkcə hissəsinin oxunma və mənalandırılmasını Çingiz Ayyılmaz reallaşdırarkən, çincə hissəsini oxunub mənalandırılmasını isə Luo Xin etmişdir.
Emil Çoran
Emil Çoran (8 aprel 1911[…], Reșinari[d], Macarıstan krallığı[d], Avstriya-Macarıstan – 20 iyun 1995[…], XIII arondisman) — XX əsr rumıniya filosofu.Onun yaradıcılığı geniş fəlsəfi bədbinliyi, üslubu və aforizmləri ilə seçilib. Onun əsərləri tez-tez əzab, tənəzzül və nihilizm məsələləri ilə məşğul olurdu. 1937-ci ildə Cioran Parisin Latın Məhəlləsinə köçdü və bu məhəllə onun daimi iqamətgahına çevrildi və burada 1995-ci ildə ölümünə qədər ortağı Simone Boué ilə təklikdə yaşadı.
== Həyatı ==
Cioran Macarıstan Krallığının Szeben qraflığının Resinar şəhərində (indiki Răşinari, Sibiu qraflığı, Rumıniya) anadan olub.Atası Emilian Cioran pravoslav keşiş, anası Elvira isə Xristian Qadınlar Liqasının rəhbəri idi.
10 yaşında Cioran məktəbdə oxumaq üçün Sibiuya köçdü və 17 yaşında Buxarest Universitetinin Ədəbiyyat və Fəlsəfə fakültəsinə daxil oldu və burada Eugène Ionesco və Mircea Eliade ilə tanış oldu və onunla dost oldu..
Gələcək Rumın filosofu Constantin Noica və gələcək rumın mütəfəkkiri Petre Śuțea onun ən yaxın akademik həmkarları oldular; hər üçü Tudor Vianu və Nae İoneskudan təhsil alıb. Cioran, Eliade və Țuțea İonesku ideyalarının tərəfdarı oldular, bu ideyalar trerizm adlanır.
Cioran alman dilini yaxşı bilirdi, bu dili erkən yaşda öyrənirdi və alman dilində olan fəlsəfəni oxumağa davam edirdi, lakin rumın dilində deyil. Cioran'ın yeniyetməlik illərindən qeydlər Fridrix Nitsşe, Onore de Balzak, Artur Şopenhauer və Fyodor Dostoyevski və digərlərinin tədqiqatını göstərirdi.O, "varlığın əlverişsizliyini" aksiom kimi qəbul edərək aqnostik oldu. Universitetdə oxuyarkən o, Georg Simmel, Lüdviq Klaqs və Martin Haydeggerdən təsirlənmiş, eyni zamanda rus filosofu Lev Şestovdan da təsirlənmişdi ki, onun da Cioran'ın mərkəzi düşüncə sisteminə töhfəsi həyatın özbaşına olduğuna inanması idi.
Köhnə Çorman
Köhnə Çorman — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonunun Piçənis kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
1992-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 1 dekabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin nəzarətindədir.
== Tarixi ==
Dağətəyi ərazidədir. Yaşayış məntəqəsi yaxınlığındakı Çorman kəndindən fərqləndirmək məqsədilə belə adlandırılmışdır.
== Əhalisi ==
2006-cı ilin statstikasına görə kəndin əhali sayı 210 nəfər olmuşdur.
== İqtisadiyyatı ==
Əsas təsərrüfatı heyvandarlıq idi.
Layoş Çordaş
Layoş Çordaş (mac. Csordás Lajos; 26 oktyabr 1932 – 5 aprel 1968, Budapeşt) — hücumçu mövqeyində oynamış Macarıstan futbolçusu və məşqçisi.
== Həyatı ==
1952 Yay Olimpiya Oyunlarının qalibi olan komandanın ən gənc üzvü olmuşdur. Çordaş Budapeştin şərab rayonu olan Budafokda anadan olmuşdur. Karyerasına bir neçə mövsüm keçirdiyi "Vaşaş" klubunda başladı, bundan sonra 20 yaşında milli komandaya çağrıldı. Əvvələrdə Çordaşı Ferents Puşkaş ilə müqayisə etsələr də, sonradan o, formasını itirdi və getdikcə zəif oyun sərgiləməyə başladı. Oyunçu karyerasını bitirdikdən sonra əvvəl doğma klubunda, daha sonra "Budafok"da məşqçi kimi çalışmağa başladı.
35 yaşında ürək tutmasından vəfat etdi.
Levon Çorbacıyan
Levon Çorbacyan (ing. Levon Chorbajian) — erməniəsilli ABŞ sosioloqu. O, Massaçusets Lovell Universitetinin professoru və Zoryan Müasir Ermənişünaslıq və Sənədləşdirmə İnstitutunun ABŞ bölməsinin direktorudur. Çorbacyan sosialist və proqressiv siyasətlə məşğuldur, neoliberalizmin tənqidçisidir.
== Əsərləri ==
Müəllif
Egan, Daniel; Chorbajian, Levon. Power: A Critical Reader. Pearson. 2004. ISBN 978-0131834385.
Chorbajian, Levon; Mutafian, Claude; Donabedian, Patrick.
Qışlaq-i Çortaqlı (Germi)
Qışlaq-i Çortaqlı (fars. قشلاق چرتقلو) — İranın Ərdəbil ostanının Germi şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.
Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 140 nəfər yaşayır (25 ailə).
Tınçtıkbek Çoroteqin
Tınçtıkbek Kadırmambetoviç Çoroteqin (28 mart 1959)—qırğız tarixçisi və jurnalisti, tarix elmləri doktoru (1998), professor (2002).
Tınçtıkbek Kadırmambetoviç Çoroyev 28 mart 1959-cu ildə Qırğızıstanın Narin vilayətinin Narın reyonundakı Eçki-başı kəndində anadan olub. İbtidai məktəbi doğma kəndində oxuyub (1966–1974). Sonra orta təhsilini Narın şəhərində davam etdirib (1974–1976). 1976-cı ildə Yusup Balasaqun adına Qırğız Milli Universitetin tarix fakültəsinə qəbul olub. 1981-ci ildə universiteti tamamlayıb.
Tınçtıkbek Çoroteqin müəllim kimi doğma universitetində çalışıb (1981–1983). O, göndərişlə Özbəkistan EA-nın Şərqşünaslıq institutunda işləyib(1983–1985). Burda bir çox şərq dillərinə yiyələnib. Sonra həmin institutun aspiranturasında təhsilini davam etdirib (1985–1988.
Çorlu (Qızıl Qoç)
Çorlu, Lernatsk, Lernagyuğ — İrəvan quberniyasının Aleksandropol qəzasında, indi Qızılqoç (Qukasyan) rayonunda kənd.
Kəndin adı Çırpılı, Bostançı xaraba formalarında da qeyd edilir. Rayon mərkəzindən 17 km cənubda yerləşir. 1937-ci ilə kimi Ağbaba rayonunun tabeliyində olmuşdur. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir.
Toponim türk mənşəli çor etnoniminə mənsubluq bildirən -lu şəkilçisinin qoşulması əsasında əmələ gəlmişdir. «Çor tayfasının kəndi, yaşayış yeri» mənasını bildirir.
Etnotoponimdir. Quruluşca düzəltmə toponimdir.
Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 12.XI.1946-cı il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib Lernatsk, 21.X.1967-cı il fərmanı ilə yenidən dəyişdirilib Lernagyuğ (Dağkəndi) qoyulmuşdur.
Çorlu Məhəmməd
Çorlu Məhəmməd (1828–1933) — Azərbaycanın el sənətkarı, şair.
Çorlu Məhəmməd 1825-ci ildə Əsgəran bölgəsində bəy ailəsində anadan olmuşdur. XIX yüzilliyin 30-cu illərində Usuflar tayfası elliklə köçüb Qars-Çıldır yörələrində binə bərkitmişlər. Çorlu Məhəmməd hələ cavan vaxtlarından sinədən deməyi və gözəl səsi ilə el-oba arasında tanınmağa başlamışdır.
Aslan Bayramov Çorlu Məhəmmədin 1924-cü ildə vəfat etdiyini yazır. Əslində Çorlu Məhəmməd 1933-cü ildə Sultanabad kəndində vəfat etmiş, Sultanabadın əski qəbiristanlığında dəfn edilmişdir. Sonralar ermənilər Arpa gölün ərazisini böyütdüklərindən Çorlu Məhəmmədin də qəbri gölün suları altında qalmışdır. Nəhayət, bu el sənətkarının 2004-cü ildə "Ərş-əlaya bir yolum var" adlı kitabı işıq üzü görmüşdür. Bu kitabda el şairinin doqquz gəraylısı, on iki qoşması, bir deyişməsi, dörd divanisi və bir neçə aşıq rəvayəti toplanmışdır.
Aslan Bayramov yazır: "Aşıq Şenlik məktəbindən ilham alan sənətkar İrəvandan üzü bəri olan ellərimizdə, Qarsda, Ağbabada, Borçalıda, Sörəyeldə, Axsqa və Axılkələyin Kürboyu kəndlərində ağır toylar keçirmişdir.
Çorlulu Kürəkən Əli Paşa
Çorlulu Kürəkən Əli Paşa (1670 – 1711, Lesbos) — III Əhməd səltənətində 4 il 1 ay 12 gün sədrəzəm olmuş Osmanlı dövlət adamı.
Silâhdar, Nusretnâme, II/1, s. 10, 160;
Râşid, Târih, II, 529, 546, 573;
Atâ Bey, Târih, I, 161-162;
Danişmend, Kronoloji, IV, 472.
Çorluspor
Çorluspor — Türkiyənin Təkirdağ ilinin Çorlu məhəlləsində yerləşən Türk futbol klubu. Ev matçlarını 5300 tutumu olan "General Basri Saran stadionu"nda oynayır. 1 yanvar 1947-ci ildə qurulub. Daha əvvəl adı "Çorluspor" idi. 2014-2015 mövsümündən əvvəl Çorluspor, Sənayesporla birləşib öz adını "Çorluspor 1947" olaraq dəyişdi.
İlk olaraq Doğanspor adı ilə fəaliyyətə başlamış və rəngləri ağ-qara olmuşdur. 1961-ci ildən rəngləri qırmızı-sarı olmuşdur.
Uzun illər həvəskar heyətdə mübarizə aparan sarı-qırmızı komanda, il çempionluqları, Trakya və Marmara ərazilərində birinciliklər əldə etdikdən sonra 4 dəfə 3. Liqa çempionluğu yaşayıb.
Çorluspor 1947
Çorluspor — Türkiyənin Təkirdağ ilinin Çorlu məhəlləsində yerləşən Türk futbol klubu. Ev matçlarını 5300 tutumu olan "General Basri Saran stadionu"nda oynayır. 1 yanvar 1947-ci ildə qurulub. Daha əvvəl adı "Çorluspor" idi. 2014-2015 mövsümündən əvvəl Çorluspor, Sənayesporla birləşib öz adını "Çorluspor 1947" olaraq dəyişdi.
İlk olaraq Doğanspor adı ilə fəaliyyətə başlamış və rəngləri ağ-qara olmuşdur. 1961-ci ildən rəngləri qırmızı-sarı olmuşdur.
Uzun illər həvəskar heyətdə mübarizə aparan sarı-qırmızı komanda, il çempionluqları, Trakya və Marmara ərazilərində birinciliklər əldə etdikdən sonra 4 dəfə 3. Liqa çempionluğu yaşayıb.
Çorluspor FK
Çorluspor — Türkiyənin Təkirdağ ilinin Çorlu məhəlləsində yerləşən Türk futbol klubu. Ev matçlarını 5300 tutumu olan "General Basri Saran stadionu"nda oynayır. 1 yanvar 1947-ci ildə qurulub. Daha əvvəl adı "Çorluspor" idi. 2014-2015 mövsümündən əvvəl Çorluspor, Sənayesporla birləşib öz adını "Çorluspor 1947" olaraq dəyişdi.
İlk olaraq Doğanspor adı ilə fəaliyyətə başlamış və rəngləri ağ-qara olmuşdur. 1961-ci ildən rəngləri qırmızı-sarı olmuşdur.
Uzun illər həvəskar heyətdə mübarizə aparan sarı-qırmızı komanda, il çempionluqları, Trakya və Marmara ərazilərində birinciliklər əldə etdikdən sonra 4 dəfə 3. Liqa çempionluğu yaşayıb.
Çorman
Çorman (Kəlbəcər) — Azərbaycan Respublikasının Kəlbəcər rayonunun Əsrik kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
Çorman (Laçın) — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonunun Şamkənd kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
Köhnə Çorman — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonunun Piçənis kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
Çormanlı — Azərbaycan Respublikasının Kəlbəcər rayonunun Vəngli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
Çorman (Kəlbəcər)
Çorman — Azərbaycan Respublikasının Kəlbəcər rayonunun Əsrik kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
Yerli əhalinin verdiyi məlumata görə, kəndi vaxtilə indiki Göygöl rayonunun Balçılı kəndindən çıxmış ailələr Corman meşəsi adlanan sahədə saldıqlarına görə meşənin adı ilə adlandırılmışdır. Oykonimin türk mənşəli orman (meşə) sözünun variantı olduğu ehtimal edilir. Bəzi tədqiqatçılara görə, Corman emotoponimdir, cor tayfasının adını əks etdirir.
28 aprel 1920-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süquta uğramasından və bolşeviklərin işğalına məruz qalmasından sonra, 1923-cü ilin iyulunda Yelizavetpol quberniyasının Cavanşir və Zəngəzur qəzalarının bir hissəsindən Kürdüstan mahalı (sonradan qəza) təsis edilmişdir. Çorman kəndi mahalın bir hissəsi olmuşdur. Kürdüstan qəzası ləğv edildikdən sonra Çorman Kəlbəcər rayonunun tərkibinə daxil edilmişdir.
1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilmişdir. Kənd 25 noyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin nəzarətinə keçmişdir.
Qonqur dağının ətəyindədir.
Eva-Mariya Çornakets
Eva-Mariya Çornakets (y.sorb Jěwa-Marja Čornakec, alm. Eva-Maria Zschornack; 8 yanvar 1959) — Sorb yazıçısı, tərcüməçisi və redaktorudur. Yuxarı sorb, Aşağı sorb və Alman dillərində yazır.
== Bioqrafiya ==
Eva-Mariya Çornakets 8 yanvar 1959-cu ildə Bautzen şəhəri yaxınlığındakı Rekelvitz kəndində anadan olmuşdur. Bautzendəki Sorbian Təkmil Liseyində oxumuş və 1977-ci ildə Bautzendə gimnaziyanı bitirib. 1980-1984-cü illərdə Bautzendəki Sorbiya Müəllimlərin Təkmilləşdirilməsi İnstitutunda elmi kitabxanaçı, sonra isə ADR Elmlər Akademiyasına məxsus Sorb Xalq Tədqiqatları İnstitutunda çalışıb. 1985-1990-cı illərdə Leypsiq Universitetində mədəniyyətşünaslıq və sorbşünaslıq üzrə təhsil alıb. Təhsilini başa vurduqdan sonra Sorb xalq tədqiqatları institutuna qayıdır. 1992-ci il yanvarın 1-də Bautzendə nəşr olunan Sorb mədəniyyət jurnalının "Rozhlad"ın baş redaktoru olub. 4 iyul 2011-ci ildə sorb uşaq ədəbiyyatı və dramaturgiyasındakı nailiyyətlərinə görə Yakub Çişinski mükafatını layiq görülüb.
Güzin Çorağan
Güzin Çorağan (1943 – 2022) — Türk kino aktrisası.
== Çəkildiyi filmlər ==
1974: Askerin Dönüşü
1986: Asiye Nasıl Kurtulur?
Çornıye Zemli Dövlət Təbiət Qoruğu
Çornıye Zemli Dövlət Təbiət Qoruğu — 11 iyun 1990-cı ildə yaradılmış dövlət təbii biosfer qoruğudur. Çornıye Zemli Təbiət Qoruğu Rusiyada çöl, yarımsəhra və səhra landşaftlarını öyrənmək, eləcə də kalmık sayqaqlarının populyasiyasını qorumaq və öyrənmək üçün yeganə sınaq poliqonudur. Qoruğun tərkibinə iki müxtəlif ərazi daxildir - "Çernye Zemli" əsas bölməsində sayqa populyasiyasının mühafizəsi və bərpası həyata keçirilir və "Manıç-Qudila gölü" ərazisi beynəlxalq əhəmiyyətli su-bataqlıqdır, burada yuva salmaq və qışlamaq üçün yerlər var. Ərazidə bir çox nadir su quşları və suya yaxın quşlar yaşayır. Sonuncu 1996-cı ilin mayında keçmiş “Manıç-Qudila” respublika qoruğunun ərazisinin qoruğa verilməsi ilə qurulmuşdur.
Qoruğun əsas hissəsi Xəzər ovalığında, Kuma və Volqa çaylarının aşağı axarları arasında yerləşir. Qoruğun ümumi sahəsi 121,9 min hektardır. Torpaq sahələri: Çornıye Zemli (çöl) - 94,300 ha, Manyç-Qudilo (ornitoloji) - 27,600 ha. Qoruğun mühafizə zonası 91170 hektardır. Qoruq 3 dekabr 1993-cü ildə YUNESKO-nun rəsmi biosfer statusunu almışdır.
Levon Çorbacyan
Levon Çorbacyan (ing. Levon Chorbajian) — erməniəsilli ABŞ sosioloqu. O, Massaçusets Lovell Universitetinin professoru və Zoryan Müasir Ermənişünaslıq və Sənədləşdirmə İnstitutunun ABŞ bölməsinin direktorudur. Çorbacyan sosialist və proqressiv siyasətlə məşğuldur, neoliberalizmin tənqidçisidir.
== Əsərləri ==
Müəllif
Egan, Daniel; Chorbajian, Levon. Power: A Critical Reader. Pearson. 2004. ISBN 978-0131834385.
Chorbajian, Levon; Mutafian, Claude; Donabedian, Patrick.
Çorlulu Bahir Mustafa Paşa
Çorlulu Bahir Mustafa Paşa (Çorlu – may 1765, Mitilini) — I Mahmud dönəmində 4 il 8 ay 22 gün Osmanlı imperiyasının sədrəzəmi olmuş dövlət adamıdır.
== İstinadlar ==
== Mənbə ==
Bir Grup Biyografisi Denemesi: Osmanlı Sadrazamları (1718-1917). Yüksek Lisans Tezi. Semi Özgen Cesur.
Qırmızı məscid (Çors)
Qırmızı məscid — İran Azərbaycanının Qərbi Azərbaycan ostanının Çaypara şəhristanının Çors kəndində yerləşən məscid.
== Tarix ==
Çors kəndinin tam ortasında yerləşən məscidin girişində yerləşən kiçik daş kitabədən bilindiyi kimi məscid Şah Sultan Hüseyn Səfəvi dövründə Xoy bölgəsinin hakimi olan Murtuzaquluxan Dünbüli tərəfindən inşa edilmişdir. Məscid sonrakı dövrlərdə o cümlədən Xoy xanlığı və Qacar dövləti dövründə təmir olunsa da hal hazırda qəzalı vəziyyətdədir.
== Memarlığı ==
Məscidin planı dördbucaq şəklində olaraq minarəsi yoxdur. Binanın daş sütunları naxışsız və sadədir. Məscidin damı isə kiçik qübbələr ilə örtülmüşdür. Qırmızı kərpiçlərdən tikildiyinə görə məscid yerli əhali arasında Qırmızı məscid adı ilə tanınır.
