Alat (Özbəkistan)
Alat (özb. Olot) — Özbəkistanın Buxara vilayətində şəhər.
== Əhalisi ==
2010-cu ilin məlumatlarına görə Alatda 12.924 nəfər yaşamaqda imiş.
=== Milli tərkibi ===
Alatda Özbəklər üstünlük təşkil etməklə, Türkmənlər, Ruslar, Almanlar, Qazaxlar və Tatarlarda yaşayır.
Hyptis alata
Hyptis alata (lat. Hyptis alata) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin hyptis cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Pycnanthemum alatum Raf.
== Yarımnövləri ==
Hyptis alata subsp. alata
Hyptis alata subsp.
Jonqar-Alatau Milli Parkı
Jonqar-Alatau Milli Parkı ( qaz. Жоңғар Алатауы ұлттық паркі, Jońǵar Alataýy ulttyq parki) ― Qazaxıstanın Çinlə cənub-şərq sərhədində yerləşən, təcrid olunmuş, buzlu dağ silsiləsi. Ərazinin unikal ekologiyasını qorumaq üçün 2010-cu ildə burada milli park yaradılmışdır. Parkın yaradılmasının səbəblərindən biri ərik, zirinc, albalı və qarağat da daxil olmaqla bəzi vəhşi meyvə ağaclarının meşələrini qorumaqdır. Parkın ərazisinin təqribən 1%-i dünyadakı bütün mədəni alma növlərinin ataları olan Sievers alması ağaclarından ibarət meşələrdir.
Park qərbdən şərqə 300 km məsafə boyunca uzanır və Almatı vilayətinin Aksu, Sərkənd və Alakol rayonlarından keçir.
== Topoqrafiya ==
Park, cənubda Tyan-Şan, şimalda isə Altay Dağları olmaqla iki dağ arasında uzanan Cynqariya Alatausunun şimal yamacında yerləşir. Parkın ərazisi dağlıqdır. Parkın şimalından və qərbindən Balxaş gölünə müvafiq olaraq iki əsas çay - Aksu çayı və Lepsi çayı axır. Dağlarda böyük buzlaqlar var.
Jurinea alata
Jurinea alata (lat. Jurinea alata) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin jurinea cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Heterotipik sinonimləri ===
Carduus alatus D.Don
Serratula alata Desf.
Kiçik Alatəmir
Kiçik Alatəmir — Azərbaycan Respublikasının Qax rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
== Toponimikası ==
Kiçik Alatəmir oyk., mür. Qax r-nunun Qax İngiloy i.ə.v.-də kənd. Dağətəyi ərazidədir. Oykonim Böyük Alatəmir kənd adının qarşılığıdır.
== Əhalisi ==
1 yanvar 2012-ci il tarixinə olan rəsmi məlumata əsasən kənddə 10 təsərrüfatda hər iki cinsdən toplam 34 nəfər əhali yaşayır.
Kuznetsk Alatausu
Kuznetsk Alatausu — Rusiya Federasiyasının Kemerovo vilayətində və Krasnoyarsk diyarında dağ silsiləsi. Tom və Çulım çaylarının (Ob hövzəsi) suayırıcısıdır. Uzunluğu təqribən 300 km, eni 150 km, maksimal hündürlüğü 2178 m-dir (Verxni Zub dağı). Faydalı qazıntıları: dəmir və manqan filizləri, qızıl, xromit, boksit və s. Yamaclarında meşələr var.
== Mənbə ==
Кузнетск Алатаусу // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. VI ҹилд: Куба—Мисир. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1982.
Ligularia alatipes
Ligularia alatipes (lat. Ligularia alatipes) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin liqulariya cinsinə aid bitki növü.
Mimosa alata
Acacia alata (lat. Acacia alata) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin akasiya cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
Acacia alata var. alata
Acacia alata var. genuina Meissner
Acacia alata var. glabrata Seem.
Acacia uniglandulosa Seem. & J.A.Schmidt
Mimosa alata (R.Br.) Poir.
Phyllodoce alata (R.Br.) Link
== Yarımnövləri ==
Acacia alata var. alata
Acacia alata var.
Othonna alata
Hertia alata (lat. Hertia alata) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin hertia cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Cineraria alata L.f.
Doria alata (L.f.) Thunb.
Othonna alata (L.f.) Sch.Bip.
Othonnopsis alata (L.f.) Benth. & Hook.f. ex B.D.Jacks.
=== Heterotipik sinonimləri ===
Cineraria spathulata Lam.
Passiflora alata
Passiflora alata (lat. Passiflora alata) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin qonaqotukimilər fəsiləsinin qonaqotu cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Granadilla alata (Curtis) Ser.
Passiflora citrifolia Salisb.
Phyllodoce alata
Acacia alata (lat. Acacia alata) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin akasiya cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
Acacia alata var. alata
Acacia alata var. genuina Meissner
Acacia alata var. glabrata Seem.
Acacia uniglandulosa Seem. & J.A.Schmidt
Mimosa alata (R.Br.) Poir.
Phyllodoce alata (R.Br.) Link
== Yarımnövləri ==
Acacia alata var. alata
Acacia alata var.
Pyrethrum alatavicum
Tanacetum alatavicum (lat. Tanacetum alatavicum) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin dağtərxunu cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Heterotipik sinonimləri ===
Chrysanthemum alatavicum B.Fedtsch.
Pyrethrum alatavicum O.Fedtsch. & B.Fedtsch.
Senecio alatipes
Senecio alatipes (lat. Senecio alatipes) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin xaçgülü cinsinə aid bitki növü.
Senecio dentato-alatus
Senecio dentato-alatus (lat. Senecio dentato-alatus) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin xaçgülü cinsinə aid bitki növü.
Tanacetum alatavicum
Tanacetum alatavicum (lat. Tanacetum alatavicum) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin dağtərxunu cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Heterotipik sinonimləri ===
Chrysanthemum alatavicum B.Fedtsch.
Pyrethrum alatavicum O.Fedtsch. & B.Fedtsch.
Terminalia alata
Terminalia elliptica (lat. Terminalia elliptica) — bitkilər aləminin mərsinçiçəklilər dəstəsinin kombretkimilər fəsiləsinin terminaliya cinsinə aid bitki növü.
== Arealı ==
Cənubi və cənub-şərqi Asiyada Hindistan, Nepal, Banqladeş, Myanma, Tailand, Laos, Kamboca və Vyetnamda yayılmışdır.
== Sinonimləri ==
Terminalia alata Heyne ex Roth
Terminalia tomentosa (Roxb.) Wight & Arn.
İle-Alatau Milli Parkı
İle-Alatau Milli Parkı (qaz. Іле Алатауы ұлттық табиғи паркі) — Qazaxıstan Respublikasının Almatı vilayətində yerləşən milli park.
== Tarixi ==
1996-cı ildə yaradılmışdır.
== Ərazisi ==
Ərazisi 199703 hektardır.
Rhamnus alaternus
Həmişəyaşıl murdarça (lat. Rhamnus alaternus) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin murdarçakimilər fəsiləsinin murdarça cinsinə aid bitki növü.
== Təbii yayılması ==
Aralıq dənizyanı ölkələrində, Balkanda və Kiçik Asiyada təbii halda yayılıb.
== Botaniki təsviri ==
Hündürlüyü 3 m-ə çatan qollu-budaqlı həmişəyaşıl koldur. Zoğları qırmızımtıl və ya tünd-yaşıl rəngdədir. Yarpaqlarının uzunluğu 2-6 sm, eni 1-3 sm, üstdən tünd-yaşıl, altdan açıq-yaşıldır, yan damarları 3-4 cütdür. Çiçəkləri beş üzvlüdür, zəngvari, sarımtıl-yaşıl rəngli, ikievli, sadə və ya zəif şaxələnmiş qısa saplaqlı çiçək qrupunda yerləşir. Meyvəsi üç çəyirdəkli, az ətlidir, əvvəl qırmızı, yetişdikdə isə qara rəngli olur. Mart-aprel aylarında çiçəkləyir, iyul-avqust aylarında meyvə verir.
== Ekologiyası ==
Rütubət sevən bitkidir.
Centaurea alata
Behen güləvəri (lat. Centaurea behen) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin güləvər cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Centaurium behen (L.) K.Koch
Piptoceras behen (L.) Cass.
Rhaponticum behen (L.) Ratier
Serratula behen (L.) Lam.
Centaurium alatum
Behen güləvəri (lat. Centaurea behen) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin güləvər cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Centaurium behen (L.) K.Koch
Piptoceras behen (L.) Cass.
Rhaponticum behen (L.) Ratier
Serratula behen (L.) Lam.
Othonnopsis alata
Hertia alata (lat. Hertia alata) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin hertia cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Cineraria alata L.f.
Doria alata (L.f.) Thunb.
Othonna alata (L.f.) Sch.Bip.
Othonnopsis alata (L.f.) Benth. & Hook.f. ex B.D.Jacks.
=== Heterotipik sinonimləri ===
Cineraria spathulata Lam.
