Hatif sözü azərbaycan dilində

Seyid Əhməd Hatif İsfahani (fars. سید احمد هاتف اصفهانی‎) — XVIII əsr İran şairi. Əslən Ordubaddan olmuşdur. == Həyatı == Əslən Azərbaycanın Ordubad şəhərindən olan Hatifin ailəsi Səfəvilər dövründə İsfahana köçmüş, özü isə XVIII əsrin birinci yarısında həmin şəhərdə anadan olmuşdur. İsfahanlı Nəsir Təbibdən ənənəvi elmləri, Mir Seyid Əli Müştaq İsfahanidən isə ədəbi sənətləri öyrənmişdir. O, dövrün digər mühüm ədəbiyyat adamları, o cümlədən Səbahi və Azər Bəydili ilə də ünsiyyətdə olmuşdur. İsfahandan başqa bir müddət Kaşanda da yaşamış və son illərini Qumda keçirmişdir. O, farsdilli poeziyada ifrat "hind üslubu" (Səbki-Hindi) hesab etdiyi hərəkatı inkar edən və erkən farsdilli poeziyanın üslub prinsiplərinə daha yaxın olan poetik idomi qəbul edən "bazqəşti ədəbi" adlı "ədəbi qayıdış" hərəkatının nümayəndəsi idi.

"Leyli və Məcnun" — Hatifinin "Xəmsə" toplusuna daxil olan üçüncü əsəridir. == Məzmunu == Əsərin başlanğıcında oğulsuz atanın iztirabları və Məcnunun doğulması göstərilir. Burada Məcnun doğulduğu gündən aşiqdir. Məcnun böyüyür, məktəbə gedir və Leyli ilə sevişir. Leylinin anası işdən xəbər tutub qıza nəsihət verir: Leyli inkar edir və onu daha məktəbə buraxmırlar. Məcnun ayrılıqdan fəryad edib məktəbi tərk edir. O, hiylə ilə sevgilisinin görüşünə gəəlir, bir gün libasını dəyişib gözlərini bağlayır, Leylinin qapısında yıxılıb əlindən tutmaq üçün yalvarır, Leyli onu tutub qaldırır, bir gün dilənçi libasında gedib ondan pay alır. Artıq eşqi məlum olub Məcnun adı ilə çağırılır. Atası, Leyli evdədir deyə onu gətirir, anası ilə görüşür, nəsihət edirlər. Məcnun bu işdə ürəyi müqəssir olduğunu söyləyir və yenə evdən qaçır.

"Şirin və Xosrov" — Hatifinin "Xəmsə" toplusuna daxil olan ikinci əsəridir. == Məzmunu == Əsərin məzmunu, tərkib hissələri, quruluşu təxminən Nizaminin “Xosrov və Şirin” məsnəvisində olduğu kimidir. Şair Nizaminin qoyduğu məsələləri bir növ ixtisara salıb, həm də onlarda öz zövq və səliqəsinə uyğun bəzi dəyişikliklər əmələ gətirmişdir.Hatifi əsərini o yerdən başlayır ki, artıq Xosrov böyüyüb ova çıxmışdır. Əsas hadisələr Nizami əsərində olduğu kimi təkrar olunsa da, Hatifi əsərdə müəyyən yeniliklərə, bəzi artırıb-əksiltmələrə yol vermişdir. Hatifi də Nizami kimi hökmdarları ədalətli olmağa çağırıb, Hürmüzün dilindən, üzünü hökmdarlara tutaraq xalqa sədaqətlə xidmət etməyi məsləhət görür. Hatifi mövzunun ana xəttini saxlamaqla, bəzi hadisələri ixtisara salmış, ya da ki, bir sıra yeni hadisə və epizodları orijinalın məzmununa artırmışdır. Bəzilərinin isə yerlərini və adlarını dəyişmiş, yaxud bir sıra yeni məkanların adlarını əsərinə daxil etmişdir. O, Mədain ətrafında təşkil olunan əyləncələrin birində Şapur Şirin haqqında söz açıb fikir söylədikdə, onun Nizaminin təsvir etdiyi kimi, Bərdədə yox, Dərbənd ətrafında yaşayan bir gözəl adlandırır: === Nizami əsəri ilə məzmun fərqləri === Hatifi əsərinin Nizami əsərindən əsas fərqi budur ki, Hatifi bəzən reallıqdan uzaqlaşaraq fantaziyaya yol verir və fövqəltəbii hadisələrin baş verdiyini tərənnüm edir. Məsələn, elə ki, Şapur tapşırığı yerinə yetirməkdən ötrü gəlib Dərbəndə yetişir, Şirinin özünü görməyə müvəffəq ola bilmir. Lakin, güzgüdə onun camalını görüb şəklini çəkir.