İvan sözü azərbaycan dilində

III İvan Vasilyeviç (rus. Иван III Васильевич) və ya Böyük İvan (rus. Иван Великий; 22 yanvar 1440, Moskva, Böyük Moskva Knyazlığı – 27 oktyabr 1505, Moskva, Böyük Moskva Knyazlığı) — Böyük Moskva knyazlığının böyük knyazı, bütün Rus dövlətinin hökmdarı (rus. Государь всея Руси). == Xarici siyasəti == III İvanın dövründə, ölkənin xarici siyasətinin əsas məqsədi şimal-şərqi Rusu vahid dövlətə birləşdirmək idi. Qeyd etmək lazımdır ki, bu siyasət çox uğurlu olmuşdur. İvan hökmranlığının əvvəlində Moskva prinsipliyi digər rus hökmdarı torpaqları ilə əhatə olunmuşdu; ölür, o, bu padşahların əksəriyyətini birləşdirən oğlu Vasiliyə təslim etdi. Yalnız Pskov, Ryazan, Volokolamsk və Novqorod-Seversky nisbi (çox geniş deyil) müstəqillik qorudu. III İvanın hökmranlığından bəri Böyük Litva knyazlığı ilə əlaqələr xüsusilə kəskin olmuşdur. Moskvanın Rus torpaqlarını birləşdirməyə inteqrasiyası Litvanın mənafeyinə zidd idi və sərhədlərarası münaqişələr və sərhəd şahzadələri və boyarların dövlətlər arasında keçid müttəfiqlərinə kömək etməmişdi.

İvan — slavyan kişi adı. İvan Turgenev — Rusiya yazıçısı. İvan Poddubnı — kazak əsilli SSRİ pəhləvanı. İvan Ayvazovski — erməni əsilli Rusiya rəssamı. İvan Kramskoy — Rusiya rəssamı. İvan Qabışev — dövlət xadimi, 26 Bakı komissarından biri. İvan Fioletov — dövlət xadimi, 26 Bakı komissarından biri. İvan Nokolayşvili — dövlət xadimi, 26 Bakı komissarından biri. İvan Malıqin — dövlət xadimi, 26 Bakı komissarından biri. İvan Mazepa — Zaporojya ordusunun getmanı.

Pop-İvan (ukr. Піп Іван) — İvano-Frankovsk və Zakarpatya vilayətlərinin sərhədindəki silsilənin cənub-şərq ucunda yerləşən Çornoqora silsiləsinin ən yüksək zirvələrindən biridir. Hündürlüyü 2020.5 m-dir. Pop-İvan Çernoqorski dağını, Karpatların başqa bir zirvəsi - Ukrayna və Rumıniya sərhədində yerləşən Pop-İvan Marmaroşski ilə qarışdırılmamalıdır. == Təsviri == Piramidal formaya malikdir, yuxarı hissəsində daş töküntüləri var. Qum daşlarından əmələ gəlmişdir. Karpat Dövlət Milli Parkı içərisindədir. Müharibədən əvvəl Polşa xəritələrində dağ 16 nömrəli sütun olaraq təyin edilmişdir. Əsasən subalp bitki örtüyü ilə örtülmüşdür. Kollar (Sibir ardıç, rododendron) və şam meşələri (1500-1600 m yüksəklikdə) geniş yayılmışdır.

VI İvan (rus. Иван VI) və ya İoann Antonoviç (rus. Иоа́нн Анто́нович; 23 avqust 1740, Sankt-Peterburq – 5 (16) iyul 1764, Şlisselburq[d], Sankt-Peterburq quberniyası[d]) — Romanovlar sülaləsinin Braunşveyq qolundan olan Ümumrusiya imperatoru. O, 1740-cı ilin oktyabrından 1741-ci ilin noyabrına qədər hökmranlıq etmişdir. Formal olaraq, bir yaşında əvvəlcə Bironun, sonra isə öz anası Anna Leopoldovnanın regentliyi altında hökmranlıq edirdi. Körpə imperatoru Yelizaveta Petrovna devr etdi, demək olar ki, bütün həyatını biradamlıq kamerada keçirdi və artıq II Yekaterinanın çarlığı zamanı onu azadlığa buraxmaq cəhdi baş verərəkən 23 yaşında mühafizəçilər tərəfindən öldürüldü. Rəsmi sağ ikən olan mənbələrdə o, III İoann kimi qeyd olunurdu, yəni ki hesablama birinci rus çarı İvan Qroznıdan aparılırdı; daha sonrakı tarixşünaslıq yazılarında hesablamanı I İvan Kalitadan başlayaraq onu VI İvan (İoann) adlandırmaq ənənəsi yarandı. == Hökmranlığı == İoann Antonoviç avqustun 12-də anadan olub. Onun ad qoyulan günü 23 avqusta (başçı İoann Predteçinin edam günü) təsadüf etdi. İmperatriçə Anna İvanovnanın vəfatından sonra Anna Leopoldovnanın (Anna İvanovnanın əmisi qızı) və şahzadə Anton Ulrix Braunşveyqin oğlu iki aylıq İvan Antonoviç Kurlyandiya hersoqu Bironun regentliyi altında imperator elan edildi.

V İvan (Rusca: Иоанн Алексеевич) (d. 6 sentyabr 1666 - ö. 8 fevral 1696) — Rusiya imperiyasının imperatorudur.

İvan Nikolayeviç Abxazov (1764, Tiflis – 5 oktyabr 1831, Rusiya imperiyası) — knyaz, general-mayor. == Həyatı == O, Tiflisdə knyaz ailəsində anadan olmuşdur. Atası da çara sədaqətli xidməti ilə "şöhrət" qazanmışdı. Atası oğlunun gələcəkdə yaxşı bir zabit olacağı ümidilə onu Tiflisdəki hərbi məktəbə vermişdi. O, əvvəlcə general A. P. Yermolovun, sonra isə İ. F. Paskeviçin yanında qulluq etmiş, onların xarakterində mövcud olan bir çox keyfiyyətləri əxz etmişdi. İ. N. Abxazov rus qoşunlarının Azərbaycana işğalçı yürüşlərinin demək olar bir çoxunda iştirak etmişdi. Müharibələrdə öz sələflərindən heç də geri qalmırdı. İnsan qanı axıtmaqda, işğalçılıqda mahir usta idi. İ. N. Abxazov polkovnik rütbəsində olduğu vaxt, daha yeni bir vəzifə aldı. O, Qafqazda müsəlman əyalətləri idarəsinin başçısı təyin olundu.

İvan Anaşkin (tam adı: İvan İvanoviç Anaşkin, 1880, Tambov quberniyası -1938) — fəhlə hərəkatı iştirakçısı. == Haqqında == İvan Anaşkin Azərbaycanda sovet hakimiyyətinin qurulması uğrunda mübarizə aparmışdır. 1901-ci ildə Bakıya gəlmiş, 1905-ci ildən Rusiya Sosial-Demokrat Fəhlə Partiyasının (RSDFP) və Bakı fəhlə deputatları sovetinin üzvü olmuşdur. 1917-ci il Fevral inqilabından sonra bir sıra vəzifələrdə çalışmışdır: RSDFP-nin bolşevik Bakı komitəsinin üzvü Qırmızı hərbi drujinanın üzvü Bakının Qaraşəhər rayonu fəhlə deputatları sovetinin sədri Bakı Fəhlə Konfransı rəyasət heyətinin üzvü 1919-cu ilin aprelində Zaqafqaziya həmkarlar ittifaqları ölkə şurasının sədri, həmin ilin mayında RK(b)P Qafqaz ölkə komitəsinin üzvü seçilmişdir.Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti elan olunduqdan sonra dövlət əleyhinə geniş pozuculuq fəaliyyəti göstərmişdir. Belə ki, Azərbaycan Hökumətinin yasaqlarına baxmayaraq, tətil komitəsinin əsas rəhbərlərindən biri olan Anaşkin ardıcıl tətillər təşkil etmiş, fəhlələri Hökumətə qarşı itaətsizliyə çağırmışdır. Bununla əlaqədar, dəfələrlə həbs olunmuşdur. 1920-ci ilin yazında Moskvaya, III Ümumrusiya Həmkarlar İttifaqları Qurultayına nümayəndə göndərilmişdir. Azərbaycanda sovet hakimiyyəti elan edildikdən sonra Bakıya qayıtmış, partiya və təsərrüfat işlərində çalışmış, 1928-ci ildən AK(b)P MK-nın Mərkəzi Nəzarət Komissiyasında işləmişdir. Bir müddət Saratovda fəaliyyət göstərdikdən sonra, yenidən Azərbaycana qayıtmış, neft sənayesində texniki təhlükəsizlik üzrə institutun direktoru işləmişdir. Repressiya olunmuşdur.

İvan Ayvazovski (rus. Иван Константинович Айвазовский, erm. Հովհաննես Այվազովսկի; 17 (29) iyul 1817, Feodosiya, Tavriya quberniyası[d], Rusiya imperiyası[…] – 19 aprel (2 may) 1900[…], Feodosiya, Tavriya quberniyası[d], Rusiya imperiyası[…]) — erməni əsilli rus rəssamı. Ayvazovskinin əsərlərinin yarıdan çoxunu dəniz mənzərələri təşkil edir. İvan Ayvazovski ümumdünya rəssamların arasında ən yaxşı dəniz mənzərələri yaradan rəssam hesab olunur. == Həyatı == İvan Ayvazovski Krımda Qaradənizin sahilində yerləşən kiçik Feodosiya şəhərində kasıb erməni ailəsində dünyaya gəlmişdi. Simferopolda təhsil aldığı zaman, rəssamlıq qabiliyyətinə görə I Nikolay tərəfindən Sankt-Peterburq şəhərinə rəssamlıq təhsili almağa göndərilmişdir. 1836-cı ildə rəssamlıq təhsililini bitirdikdən sonra dövlət tərəfindən Avropaya göndərilmişdi. İllərlə davam edən səyahətlər zamanı müxtəlif ölkələrdə sərgiləri açılmışdı. Həmin dövrdə İvan Ayvazovski Avropada ən məşhur rus rəssamı hesab olunurdu.

İvan Vasilyeviç Babuşkin (rus. Иван Васильевич Бабушкин, partiya təxəllüsü: Nikolay Nikolayeviç; 3.1.1873 – 18.1.1906) — Rusiya inqilabçısı, bolşevik. == Həyatı == İvan Vasilyeviç Babuşkin 15 yanvar 1873-cü ildə anadan olmuşdu. Məşhur "Kronştad" gəmisində xidmət etmişdi. İvan Babuşkin 18 yanvar 1906-cı ildə öldürülüb. == Ədəbiyyat == 3еликсон-Бобровская Ц. С. И. В. Бабушкин. (2 изд.). — Л. 1939.

İvan (Hovannes) Baqramyan (erm. Հովհաննես Քրիստափորի Բաղրամյան; 20 noyabr (2 dekabr) 1897 və ya 2 dekabr 1897, Çardaxlı, Yelizavetpol qəzası – 21 sentyabr 1982[…], Moskva, RSFSR, SSRİ) — Sovet İttifaqı marşalı. == Həyatı == Hovannes Baqramyan 2 dekabr 1897-ci ildə anadan olub. == Xatirəsi == Baqramyan ikinci dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı olanda onun vətənində büstünün ucaldılması məsələsi ortaya çıxıb. O, Azərbaycanın Şəmkir rayonunun Çardaxlı (Çənlibel) dağ kəndində anadan olub. Bu kənd rayon mərkəzindən xeyli uzaqda yerləşir. Onun arzusu isə büstünü gənc yaşlarında təhsil aldığı Kirovabad (indiki Gəncə) şəhərində qoymaq imiş. MK-nın bürosunda məsləhətləşmələr olmuş və müəyyən edilmiş qaydalardan kənar olsa da, onun xahişini təmin etmək qərarına gəlinmişdir. Kirovabadda şəxsən Baqramyan özü böyük bağı olan ən gözəl bir sahə seçmiş və orada onun büstü qoyulmuşdur. Sonralar Baqramyan onun doğma kəndində döyüş şöhrəti muzeyi yaradılmasını da istəmişdir.

İvan Pavloviç Baqryanı (ukr. Іван Павлович Багряний; əsl soyadı Lozovyaqa, yaxud Lozovyagin, ukr. Лозовяга, Лозовягін; 19 sentyabr (2 oktyabr) 1906, Axtırka, Rusiya imperiyası – 25 avqust 1963, Noy-Ulm[d], Bavariya, Qərbi Almaniya) — Ukrayna nasiri, şair, publisist, dramaturq, siyasi xadim. == Həyatı == === Erkən illər === İvan Baqryanı 2 oktyabr 1907-ci ildə bənna ailəsində anadan olmuşdur. Orta təhsil aldıqdan sonra 1920-ci ildə çilingərlik məktəbinə daxil olmuşdur. Vətəndaş müharibəsi illərində və 1920-ci illərin əvvəlində sovet ictimai-siyasi işlərində çalışmışdır. 1925-ci ildə komsomol sıralarından xaric olmuşdur. 1926-cı ildən ədəbi fəaliyyətlə məşğul olmağa başlamışdır. İnqilabi Söz Emalatxanasına (ukr. МАРС) daxil olur və orada Yevgeni Plujnik, Valerian Pidmogilnı kimi şəxslərlə yaxından tanış olur.

İvan Bebek (30 may 1977, Riyeka) — Xorvatiya futbol hakimi. Hal-hazırda Riyeka şəhərində yaşayır. UEFA Çempionlar Liqasının iki qrup oyunlarını idarə etmiş yeganə xorvat hakimdir. (2007/2008 sezonunda Latsio FK-SV Werder Bremen və 2008/2009 sezonunda Bordeaux-CFR Cluj). O, həmçinin bu liqanın 2013/2014 sezonunda 1/8 final mərhələsində Paris Saint-Germain – Bayer Leverkusen oynunda hakimlik etmişdir. UEFA Avropa Liqasının 2015/2016 mövsümündə 1/8 final mərhələsi oyunu olan Fənərbaxça – Braqa matçını yönətmişdi. Bu oyunu yönətmə ilə bağlı bir neçə futbol azarkeşindən tənqidlənmişdir. Hətta bir azarkeş İvanın bu qərarını indiyə qədər futbolda olunan 'ən pis hakim qərarı' olaraq adlandırıb. Türkiyə klubuna 8 sarı və 3 qırmızı kard göstərildikdən sonra oyun Portuqaliya klubunun 4–1 qələbəsi ilə başa çatmışdır. 2007-ci ildə Cənubi Koreyada keçirilən 17 yaşlıların və 2009-cu ildə Misirdə təşkil edilən 20 yaşlıların Dünya Çempionatındada oyunları idarə etmişdir.

İvan Besedin — Moskva metropoliteninin rəisi, Texnika elmləri namizədi. İvan Sergeyeviç Besedin 1954-cü ildə Bakıda doğulub. 1976-cı ildə Moskva Dəmiryol Nəqliyyatı Mühəndisliyi İnstitutunu bitirib. 1985-ci ildən SSRİ-nin, sovet quruluşu dağılandan sonra isə müstəqil Rusiya Federasiyasının Nəqliyyat Nazirliyində çalışıb. 1993–1995-ci illərdə nəqliyyat nazirinin müavini, 1995-99-cu illərdə nazirin birinci müavini olub. 2000-2001-ci illərdə Varşava Dəmiryolu Əməkdaşlığı Təşkilatının sədr müavini işləyib. 2006-cı ildən Kalininqrad Dəmiryolunun rəisi idi. Texnika elmləri namizədidir.

İvan Fyodoroviç Blaramberq (rus. Ива́н Фёдорович Бларамбе́рг) ( 8 aprel 1800, Frankfurt-Mayn — 8 dekabr 1878}; Krım) — general-leytenant, hərbi-topoqrafik deponun direktoru , == Həyatı == Podpolkovnik Blaramberq 1837-1840-cı illərdə İranda olmuş və İranın statistik təsvirini tərtib etmişdi. İ.F.Blaramberq İranın türk mənşəli elatlarının tərkibinə avşar, qacar, müqəddəm, dünbüli, talış, qaragözlü, bayat, şahsevən, cavanşir, fars-modanlı, qoşavənd (və ya kosavənd) və şəqaqilərin daxil olduğunu bildirirdi.

İvan Vasili oğlu Boqdanov (2 may 1924, Novosaratovka, Gədəbəy rayonu – 10 noyabr 2002, Aşqabad) — İşçi-kəndli Qırmızı ordunun baş çavuşu, Böyük Vətən Müharibəsi iştirakçısı, Sovet İttifaqı qəhrəmanı (1944). == Bioqrafiyası == İvan Boqdanov 2 may 1924-cü ildə Gədəbəy rayonu Novosaratovka kəndində kəndli ailəsində anadan olmuşdur. Natamam orta təhsil aldıqdan sonra Türkmənistan SSR-nin Aşqabad vilayətindəki kolxozda traktorçu işləmişdir. 1942-ci ildə işçi-kəndli Qırmızı Orduya hərbi xidmətə çağırılmışdır. 1943-cü ilin may ayından Böyük Vətən Müharibəsində ön cəbhədə xidmətə başlamışdır. Belorusiya SSR-nin azad olunmasında igidliyi ilə seçilmişdir. 28 iyun 1944-cü ildə döyüşdə ağır yaralanmışdır, amma döyüş ərazisini tərk etməmişdir. SSRİ Ali Sovetinin rəyasət heyətinin 18 noyabr 1944-cü il qərarına əsasən ona Sovet ittifaqı qəhrəmanı, Lenin orderni və Qızıl ulduz medalı verilmişdir. Ağır yaralandıqdan sonra Boqdanov ordudan tərxis edilmişdir. Aşqabad şəhərində yaşamışdır.

İvan Qriqoryeviç Bubnov (18 yanvar 1872, Nijni Novqorod – 13 mart 1919, Petroqrad) — rus gəmiqayırma mühəndisi və alimi. == Həyatı == 1904-cü ildən Sankt-Peterburq Politexnik İnstitutunda (1909-cu ildən prof.), 1910-cu ildən Dəniz akademiyasında dərs demişdir."Gəmilərin batmazlığı haqqında" (1901), "Gəmilərin üz örtüyündə su təzyiqindən yaranan gərginlik" (1902) əsərlərində gəmi gövdəsi üçün işlədilən lövhələrin hesablanmasının izahını vermiş, "İnşaat mexanikası və elastiklik nəzəriyyəsi" (1906) və s. əsərlərində gəmilərin ümumi möhkəmlik məsələlərini riyazi əsaslandırmışdır. == Fəaliyyəti == Bubnov 1901–03-cü illərdə M. N. Beklemişev ilə birlikdə Rusiyada ilk "Delfin" sualtı qayığının inşasına rəhbərlik etmişdir.1903-cü ildən Dəniz texniki komitəsində gəmiqayırma çertyojçuluğu KB-nin rəisi işləmiş, burada 1903–11-ci illərdə onun rəhbərliyi altında "Kasatka", "Akula", "Minoqa", "Bars" və "Morj" sualtı qayıqlarının layihələri işlənib hazırlanmışdır. "Sevastopol" gəmisi (1911) və "İzmayıl" kreyseri (1915) onun layihələri əsasında qurulmuşdur.

İvan Aleksandroviç Bukavşin (rus. Иван Александрович Букавшин, 3 may 1995, Rostov-na-Donu – 12 yanvar 2016, Tolyatti, Samara vilayəti) — Rusiya şahmatçısı, qrosmeyster (2011). == Həyatı == 3 may 1975-ci ildə Rostov-na-Donuda doğulmuşdur. 12 yanvar 2016-cı ildə Tolyattidə vəfat edib. == Karyera == Bukavşin 2006-cı ildə 12 yaşadək gənclər arasında Avropa Çempionu, 2008-ci ildə 14 yaşadək gənclər arasında Avropa Çempionu və 2010-cu ildə 16 yaşadək gənclər arasında Avropa Çempionu olmuşdur. 2013-cü ildə Sankt-Peterburqda keçirilən Çiqorin Xatirəsinə həsr olunmuş turnirdə o, 1-11-ci yerləri bölüşdürmüşdür. == Xarici keçidlər == Ivan Bukavshin. Chess-DB.com Arxivləşdirilib 2016-11-30 at the Wayback Machine (ing.) Ivan Bukavshin. 365chess.com (ing.) Ivan Bukavshin.

İvan Alekseyeviç Bunin (rus. Иван Алeксeeвич Бунин; 22 oktyabr 1870, Voronej, Rusiya imperiyası – 8 noyabr 1953[…], Parisin XVI dairəsi[d], Fransa) — rus yazıçı, şair, tərcüməçi, Peterburq Elmlər Akademiyasının fəxri akademiki (1909), Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı alan ilk rus yazıçısı (1933). == Həyatı == İvan Alekseyeviç Bunin Nobel mükafatına layiq görülən ilk rus yazıçısıdır. Mərkəzi Rusiyada, Voronej yaxınlığında doğulmuşdu. Atası kökləri XIV əsr Litva cəngavərlərinə gedib çıxan qədim zadəgan nəslindən idi. Lakin təhkimçilik hüququnun ləğvindən sonra təsərrüfatlarını yarıtmaz şəkildə idarə etdiklərindən Buninlər demək olar ki, tam müflis vəziyyətə düşmüşdülər. Gələcək yazıçı ilk təhsilini evdə almış, 11 yaşında isə Yeletsk gimnaziyasında oxumağa başlamışdı. Ailənin maddi vəziyyəti ağırlaşdığından gimnaziyanı yarımçıq buraxmağa məcbur olmuşdu. Sonrakı təhsil həyatında qardaşı Yuli mühüm rol oynamışdı. Ruhən aristokrat olan İvanla Yuli Bunin fərqli adamlar idi.

İvan Canayev — Osetiyalı sovet şairi, ədəbiyyatşünas, publisist və tərcüməçi. == Bioqrafiyası == İvanın atası uşaqlarına təhsil verməyə çalışmışdır. 1909-cu ildə İvan Canayev Narsk kilsə məktəbini bitirmişdir, sonra Vladiqafkaz dini məktəbində oxuyur. 1913-cü ildə Ardon İlahiyyat Seminariyasına daxil olur. Cənubi Osetiya Respublikasında hələ də osetin dilində nəşr olunan "Fidiuaq" əlyazma şəkilli jurnalının nəşrində iştirak etmişdir. Bu jurnaldakı kəskin publisistik məqalələrinin altına Niger adı ilə imza atır. Bu təxəllüsü o ömürlük onunla daşınır. 1917-ci ildə Saratov Universitetinin Tarix və Filologiya fakültəsinə daxil olur. Bir il oxuduqdan sonra 1918-ci ilin yayında evə, Şincicara tətilə gəlir. Bu ərəfədə Rusiyada Vətəndaş müharibəsi başlayır.

İvane Cavaxişvili (gürc. ივანე ჯავახიშვილი; d. 11 (23) aprel 1876, Tiflis – 18 noyabr 1940, Tbilisi) — Gürcü əsilli SSRİ tarixçisi, ictimai xadimi, Tbilisi Dövlət Universitetinin qurucularından biri, Sovet İttifaqı elmlər akademiyasının akademiki, tarix elmləri doktoru, professor. == Həyatı == İvane Cavaxişvili Tbilisidə, Aleksandr Cavaxişivili və Sofiyo Vaxvaxişvilinin ailəsində anadan oldu. Atası şahzadə Aleksandr Cavaxişivili gimnaziya müəlimi idi. 1895-ci ildə İvane Tbilisi birinci gimnaziyasını bitirdi,1899-cu ildə isə Sankt-Peterburq Dövlət universitetinin şərqşunaslıq fakültəsinin gürcü-erməni-iran dilləri bölümünü. 1899–1901-ci illərdə həmin universitetin maqistrantı olmuşdu. 1901–1902 illərdə Berlin Universitetinin akedemik ziyarətcisi idi. 1902-ci ildə müşaviri olan Nikolay Marr ilə birlikdə Sina dağında orta əsr gürcü əlyazmalarını araşdırdı. İlk iri həcimli Gürcü millətinin tarixi ( kartveli eris istoria ) əsərindən sonra ki, hələ tamamlanmamışdı, alim tez bir zamanda Gürcüstan və Qafqaz tarixi, Gürcüstan Gürcü qanunvericiliyi, paleoqrafiya, diplomatiya, musiqi, drama və digər mövzularda mühüm işlər apararaq özünü üstün bir mövqedə qərarlaşdırdı.1918-ci ilin əvvəllərində İvane Cavaxişvili Gürcüstanın Tbilisidəki ilk mütəzəm universitetinin təsis edilməsində mühüm təsiri var idi, beləliklə, gürcü ziyalılarının əsrlər boyu uzun müddət arzusu həyata keçirdi .

İvan Yucin Doroşşuk (ing. Ivan Eugene Doroschuk, d. 9 oktyabr 1957) - Kanadanın rok-müğənni, „Men Without Hats“ rok-qrupunun lider və vokalist.

1922-ci ildə dərc olunmuş həmin elanda Oktyabr inqilabının beşinci ildönümü münasibətilə poçt markalarının eskizlərinin hazırlanması ilə bağlı müsabiqə elan edilib. Dubasov bu müsabiqədə iştirak etməyə qərar verib. Hazırladığı eskizləri Moskvaya göndərdikdən bir ay sonra o, paytaxta dəvət olunub və onu qalib elan ediblər. Dubasovun bu uğuru təkcə mükafat almaqla bitməyib, ona həm də, Moskvada iş təklif ediblər. İvan Dubasov 1897-ci ildə Moskva vilayətinin Odintsovo rayonunda anadan olub. Atası maliyyə kontorunda müfəttiş köməkçisi işləsə də, boş vaxtlarında karikaturlar çəkərək redaksiyalara göndərib və müqabilində qonorar alıb. Atasının bu talantı oğluna da keçib. İvan Dubasov uşaqlıq illərindən vaxtının əsas hissəsini rəsm çəkməyə sərf edib. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra Moskva Dövlət Bədii Sənaye Akademiyasında ali təhsil alıb. Akademiyanı əla dərəcəli diplomla bitirdikdən sonra o, Sibir gimnaziyalarının biri ilə əlaqə yaradaraq, həmin təhsil ocağında rəsm və rəsmxət fənlərinin tədris edəcəyi ilə bağlı razılığa gəlib.

İvan Fyodoroviç Dıçko (d. 11 avqust 1990, Rudnıy, Qostanay vilayəti, Qazaxıstan SSR, SSRİ) - ağır çəkidə çıxış edən Qazaxıstanın peşəkar boksçusu. Qazaxıstan Respublikasının əməkdar idman ustası (2012), Olimpiya oyunlarının ikiqat bürünc mükafatçısı (2012; 2016), Dünya çempionatının üçqat medalçısı (2011, 2013, 2015), Asiya çempionu (2013), Asiya Oyunlarının çempionu (2014), həvəskarlar arasında Asiya vitse-çempionu (2010). 2019-cu ilin sentyabr ayına olan vəziyyətə görə BoxRec reytinqində 70-ci yeri tutur və Qazaxıstanın ağır çəkili boksçuları arasında 1-ci yerdədir. Böyük beynəlxalq boks təşkilatlarının WBA reytinqində 13-cü yeri tutur - dünyanın ən yaxşı ağır TOP-70-lərinə daxildir. == Bioqrafiyası == İvan Diçko məşqçisi Vladimir İvanoviç Şairer sayəsində boksla məşğul olmağa başladı. İvanın iki böyük qardaşı boksla məşğul idilər - İlya və Vladimir. İvan Dychko mütəmadi olaraq məşqlərə getməyə başladı. Məşqlərə başlayandan iki il yarım sonra Quadalaxara şəhərində keçirilən Dünya Kubokunun gümüş mükafatçısı oldu. 2008 Dünya Gənclər Çempionatında gümüş medalçı, 2009, 2010, 2011-ci illərdə Qazaxıstanın boks üzrə çempionu oldu.

İvan İvanoviç Edeşko (белор. Iван Iванавіч Ядэшка 25 mart 1945, Steski, Qrodno rayonu, Qrodno vilayəti, Belarus SSR) — sovet basketbolçusu. SSRİ-nin əməkdar idman ustası (1972); "Şərəf nişanı" ordeninı laqyiq görülüb(1972). == Bioqrafiyası == İvan Edeşko Qrodno basketbolunun şagirdi. İlk məşqçi Yakov İosifoviç Frumandır.. Belarus Dövlət Bədən Tərbiyəsi Universitetinin İdman Oyunları və Döyüş Sənəti fakültəsini bitirib (1970). Atası İvan Edeşko (1907-1997). Anası Anna Edeşko (1912-1988) idi. Qardaşı Yustas Edeşko Qrodno şəhərindəki Yanka Kupala Dövlət Universitetinin Bədən tərbiyəsi kafedrasında çalışır. Həyat yoldaşı - Larisa Yadeshko (1946), Moskva Dövlət Universitetini bitirib, müəllim işləyib.

İvan Georgiyeviç Erdeli (rus. Иван Георгиевич Эрдели; 15 oktyabr 1870 – 7 iyul 1939, Paris) — rus hərb xadimi, süvari qoşunları (kavaleriya) generalı (1917). Birinci dünya müharibəsi və Rusiya vətəndaş müharibəsi iştirakçısı. Könüllü ordunun əsasını qoyanlardan biri. Denikin qoşunlarının baş komandanı. == Həyatı == === Ailəsi === İvan Erdeli 1870-ci ildə Rusiya İmperiyasının Xerson quberniyasında (indiki Ukrayna) anadan olmuşdur. Onun ata-babaları XVIII əsrdə Rusiyada pravoslavlığı qəbul edən və Rusiyaya köçən macar zadəganları olmuşdur. Babası Pyotr Rumyantsev və Aleksandr Suvorovun qoşunlarında xidmət etmişdir. Atası — Yeqor (Georgi) Yakovleviç, 1871–1876-cı illərdə Xerson quberniyasının zadəgan lideri olmuşdur. Anası — Leonida Tulubyevada anadan olmuşdur.

Aleksandr Nikolayeviç İvanov (10 yanvar 1951, Suntar ulusu, Yakutiya MSSR) — sovet sərbəst güləşçisi, olimpiya oyunlarının gümüş medalçısı, dünya və Avropa mükafatçısı, dəfələrlə SSRİ çempionu. Əməkdar idman ustası (1976). Yakutiya MSSR əməkdan məşqçisi. == Bioqrafiyası == 1951-ci ildə Yakutiyada doğulmuşdur. İlk əvvəl 1966-cı ildə sərbəst güləşlə məşğul olur.. 1968-ci ildə «Hərbi birləşmələr», 1969 ildə «Məhsul», 1970 ildən isə «Spartak» (Yakutiya) kulublarında yarışmışdır. 1970 ildən Alma-Atıya köçmüş və Qazax dövlət bədəntərbiyəsi institutunu təmsil edir. == İdman naliyyətləri == 1970-ci ildə SSRİ sərbəst güləş üzrə ölkə çempionatında 6 yeri tutur. 1972 ildə «Burevestnik», 1972 ildən karyerasının sonuna qədər «Hərbi birləşmələr» klubunda davsm etdirmişdir. 1972 və 1973-ci illərdə keçirilən SSRİ sərbəst güləş üzrə ölkə çempionatlarında ikinci yeri tutur.

Aleksandr İvanov (cangüdən) — Heydər Əliyevin şəxsi mühafizəsinin keçmiş rəhbəri Aleksandr İvanov (rəssam) — Rus rəssamı. Aleksandr İvanov (rejissor) — SSRİ rejissoru. Aleksandr İvanov (güləşçi) — sərbəst güləşçi.

Aleksandr İvanov (tam adı: Aleksandr Alekseyeviç İvanov; rus. Александр Алексеевич Иванов 12 iyul 1950, Bakı – 21 dekabr 2017, Bakı) — Heydər Əliyevin şəxsi mühafizəsinin keçmiş rəhbəri və "İnterfaks-Azərbaycan" agentliyinin baş direktoru. Azərbaycan cəmiyyətində daha çox "Saşa" adı ilə tanınıb. == Həyatı == Aleksandr Alekseyeviç İvanov 1950-ci ilin 12 iyul tarixində Bakıda anadan olub. Uzun müddət SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsində işləyib. 1978-ci ildən 1982-ci ilə qədər Azərbaycan SSR KQB-nin 5-ci diviziyası nəzdində 9-cu bölmənin baş təhlükəsizlik işçisi və Heydər Əliyevin cangüdəni olub.1987-ci ilin oktyabrından Heydər Əliyevin Siyasi Bürodakı vəzifəsindən uzaqlaşdırılmasına qədər onunla olub.A.İvanov 2005-ci ilin avqust ayında "İnterfaks-Azərbaycan" informasiya agentliyinin baş direktoru təyin edilib.O, dekabrın 21-də beyninə qan sızması nəticəsində vəfat edib. İvanovla vida mərasimində Azərbaycanın ictimai və siyasi xadimləri, jurnalistlər, güc strukturlarının işçiləri iştirak edib. Milli Qvardiyanın əsgərləri Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin adından əklil qoyublar. Aleksandr İvanov Yasamal qəbiristanlığında dəfn edilib. Onun məzarı üzərinə dövlət strukturları, dostları və qohumları tərəfindən güllər və əklillər düzülüb.

Aleksandr Nikolayeviç İvanov (10 yanvar 1951, Suntar ulusu, Yakutiya MSSR) — sovet sərbəst güləşçisi, olimpiya oyunlarının gümüş medalçısı, dünya və Avropa mükafatçısı, dəfələrlə SSRİ çempionu. Əməkdar idman ustası (1976). Yakutiya MSSR əməkdan məşqçisi. == Bioqrafiyası == 1951-ci ildə Yakutiyada doğulmuşdur. İlk əvvəl 1966-cı ildə sərbəst güləşlə məşğul olur.. 1968-ci ildə «Hərbi birləşmələr», 1969 ildə «Məhsul», 1970 ildən isə «Spartak» (Yakutiya) kulublarında yarışmışdır. 1970 ildən Alma-Atıya köçmüş və Qazax dövlət bədəntərbiyəsi institutunu təmsil edir. == İdman naliyyətləri == 1970-ci ildə SSRİ sərbəst güləş üzrə ölkə çempionatında 6 yeri tutur. 1972 ildə «Burevestnik», 1972 ildən karyerasının sonuna qədər «Hərbi birləşmələr» klubunda davsm etdirmişdir. 1972 və 1973-ci illərdə keçirilən SSRİ sərbəst güləş üzrə ölkə çempionatlarında ikinci yeri tutur.

Aleksandr Qavriloviç İvanov (31 iyul (12 avqust) 1898, Boroviçi qəzası[d], Novqorod quberniyası[d] – 20 avqust 1984, Leninqrad) — rejissor. == Həyatı == Aleksandr Qavriloviç İvanov 12 avqust 1898-ci ildə Novqorod Quberniyasında anadan olub. Peterburq Ticarət məktəbində (1909-1916), “Kinosever” kinostudiyasının kurslarında (1925, Sankt-Peterburq) təhsil alıb. “Sovkino” kinostudiyasında (Sankt-Peterburq) rejissor assistenti (1925-1927), quruluşçu rejissor (1927-1948), “Lenfilm”də rejissor (1948-1967), bədii rəhbər (1967) kimi çalışıb. Azərbaycan kinosunda da fəaliyyət göstərmişdir. Latviyanın əməkdar artisti (1947), SSRİ xalq artisti (1964) adlarını qazanıb. Aleksandr İvanov 20 avqust 1984-cü ildə vəfat edib.

Aleksandr Andryeviç İvanov (16 (28) iyul 1806, Sankt-Peterburq – 3 (15) iyul 1858, Sankt-Peterburq) — Rus rəssam. Neoklassizm cərəyanına mənsub olmuşdur. Rusiyanın Sankt-Peterburq şəhərində doğulmuş və vəfat etmişdir. İvanov Karl Brillov ilə birlikdə, atası A. İvanovun yanında Çar İncəsənət Akademiyasında işləmişdir. Həyatının böyük hissəsini İtaliyanın Roma şəhərində keçirmiş və burada yazıçı Nikolay Qoqol ilə dost olmuşdur. Ən məşhur əsəri hazırda Moskvada Tretyakov qalereyasında sərgilənən "İsanın insanlar görünüşü" əsəridir.

Ana İvanoviç — (d. 6 noyabr 1987, Belqrad, Serbiya) Serb qadın tennis oyunçusu. == Karyerası == === 2003 === Ana İvanoviç 2003-cü ildə peşəkar tennis karyerasına başlamışdır. 2003-cü ildə ən böyük müvəffəqiyyətini isə Barselona Açıq çempionatında final oynayaraq əldə etmişdir. === 2004 === İvanoviç 2004-də Uimbledon turnirində yeniyetmələrdə oynadı. Ana finalda Katerina Bondarenkoya məğlub oldu. İkisinə seçmə hərhələdən qatıldığı cəmi beş turniri qazandı.(Malyorka, Qifu, Fukuoka, Fano, Batumi) === 2005 === Ana karyerasındakı ilk təklər kubokunu Kanberrada finalda Melinda Czinkini məğlub edərək qazanmışdır. Avstraliya Açığa qatılan Ana, burada 3-cü dövrədə Ameli Morezmoya məğlub olmuşdur. Daha sonra Belçikada Antverpə qatılan Ana burada da 3-cü dövrədə məğlub olmuşdur. Dohaya qatılan Ana, Ameli Morezmoya 4-cü dövrədə məğlub olmuşdur.

Anastasiya Vladimirovna İvankova (d. 22 noyabr 1991; Minsk, Belarus) — Belarusu təmsil edən bədii gimnast. Anastasiya İvankova, 2008 və 2012-ci illərdə Belarusu Olimpiya Oyunlarında təmsil edib. == Karyerası == Anastasiya İvankova, 2008-ci ildə Belarus bayrağı altında Çinin paytaxtı Pekin şəhərində baş tutan XXIX Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. O, qrup yarışlarında komanda yoldaşları Qlafira Martinoviç, Zinaida Lunina, Olesya Babuşkina, Kseniya Sankoviç və Alina Tumiloviç ilə birgə finalda 34.900 xal toplayaraq 3-cü yeri tutdu və Olimpiya Oyunlarının bürünc medalını qazandı. Anastasiya İvankova, növbəti dəfə Olimpiya Oyunlarına 2012-ci ildə Birləşmiş Krallığın paytaxtı London şəhərində baş tutan XXX Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. O, qrup yarışlarında komanda yoldaşları Marina Qançarova, Nataliya Leşçik, Aleksandra Narkeviç, Kseniya Sankoviç və Alina Tumiloviç ilə birgə finalda 55.500 xal toplayaraq 2-ci yeri tutdu və Olimpiya Oyunlarının gümüş medalını qazandı.

Anna İvanovna (Rusca: А́нна Ива́новна) (28 yanvar (7 fevral) 1693[…], Moskva – 17 (28) oktyabr 1740[…], Sankt-Peterburq) — Rusiya imperatriçası. == Həyatı == === İlk illəri === Anna İvanovna 1693-cü ildə Moskvada çar V İvan və xanımı Praskovya Saltıkovanın qızı olaraq dünyaya gəldi. Atası V İvan ögey qardaşı Pyotrla birlikdə ölkənin ortaq çarı olsa da, əqli cəhətdən zəif idi və demək olar ki, ölkəin idarəsi kiçik qardaşının əlində cəmlənmişdi. Çar sarayında qapalı tutulan atasının 1696-cı ildə vəfat etməsiylə 3 yaşlı Anna əmisinin himayəsinə girdi. Anna cütlüyün beş qızından dördüncüsü idi ancaq bunlardan yalnız üçü yetkinlik yaşına çatmışdı: Yekaterina, Anna və Praskovya. Hər 3 qız sərt bir qadın olan dul anaları tərəfindən ciddi nəzarət altında böyüdüldü. Nisbətən kasıb bir ailədən olan Praskovya Saltıkova əqli zəif bir kişiylə evli olmasına baxmayaraq, olduqca sadə bir həyat yaşamış, qızlarını da bu tərbiyədə və dini bütöv bir mühitdə böyütmüşdü. Fransız və alman dilləriylə yanaşı, din, folklor, musiqi və rəqs dərsləri alan Anna böyüdükcə daha dikbaş və oğlansayağı hal almağa başladı. Bu səbəblə sarayda “Qorxunc İv-Anna” ləqəbi belə almışdı. Bir müddət sonra əmisi Böyük Pyotr ailənin Moskvadan Sankt-Peterburqa köçürülməsini əmr etdi.

Aşağı İvanay (rus. Нижнеиванаево, mari Йыванай; başq. Түбәнге Иванай) — Başqırdıstan Respublikasının Baltas rayonunda yerləşən kənd. Kənd, Kuntuquş kənd şurasının tərkibindədir. == Coğrafi yerləşməsi == Məsafələr: rayon mərkəzindən (Starobaltas): 7 km., ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Kueda stansiyası): 76 km. == Əhali == === Milli tərkibi === 2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kəndidə marilər (96 %) üstünlük təşkil edir. == Tanınmış şəxslər == Qeorgi Qeytiyahmetoviç Kalitov (7 sentyabr 1952) — Başqırdıstan Respublikasının Xalq Artisti (2012), Salavat Yulayev adına Başqırdıstan Respublikasının Dövlət mükafatı laureatı (1995), 1995-ci ildən Rusiya Rəssamlar İttifaqının üzvü.

Bidzina Qriqoryeviç İvanişvili (gürc. ბიძინა ივანიშვილი; 18 fevral 1956, Çorvila[d], İmereti) — Gürcüstan siyasi və dövlət xadimi, 25 oktyabr 2012-ci ildən 20 noyabr 2013-cü ilədək Gürcüstan Respublikasının Baş Naziri. == Həyatı == İvanişvili 1956-cı ildə Gürcüstanın Saçxer rayonunun Çorvila kəndində anadan olub. Gürcüstan Dövlət Universitetinin mühəndis-iqtisadiyyat fakültəsini bitirib. Moskvada aspirantura təhsili alıb. Gürcüstanın "Kartu" bankının sahibidir. 2012-ci ilə qədər Rusiyada bank və apteklər şəbəkəsinin sahibi olub. "Unikor" qrupunun sahibi, iqtisad elmləri namizədi. 2011-ci ildən siyasətlə məşğuldur. Gürcüstanda 1 oktyabr 2012-ci il parlament seçkilərində onun rəhbərlik etdiyi Gürcüstan arzusu-Demokratik Gürcüstan seçki bloku deputat yerlərinin yarıdan çoxunu qazana bildi.Həm Rusiya, həm də Fransa vətəndaşlığı olan İvanişvilini "Forbes" jurnalı 2012-ci ildə Gürcüstanın ən varlı adamı elan edib.

Bələkəy İvanovka (başq. Бәләкәй Ивановка, rus. Малая Ивановка) — Başqırdıstan Respublikasının Avurğazı rayonunda yerləşən kənd. Kənd Nuqazaq kənd şurasının tərkibindədir. == Coğrafi yerləşməsi == Məsafələr: rayon mərkəzindən (Talbazı): 32 km, kənd sovetliyindən (Tatar Nuğazağı): 5 km. ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Nuğazağı stansiyası): 5 km.

Dimitrana İvanova — Bolqarıstanda olan təhsil islahatçısı, seçki hüququ müdafiəçisi və qadın hüquqları müdafiəçisi. O, 1926-1944-cü illərdə Bolqarıstan Qadınlar İttifaqına rəhbərlik edib. == Bioqrafiya == Dimitrana Petrova 1881-ci il fevralın 1-də Bolqarıstanın Ruse şəhərində anadan olub. O, tacir qızı olaraq yerli qızlar məktəbində, sonra isə qızlar liseyində təhsil alıb. Bolqarıstanda qadınlara 1896-cı ildən Sofiya Universitetində mühazirə oxumağa icazə verilirdi, lakin onlar 1901-ci ilə qədər orada daimi tələbə ola bilməzdilər və hətta o zaman bu, çətinliklər yaradırdı, çünki qızların orta məktəblərində universitetə qəbul üçün tələb olunan yeddi orta sinifdən yalnız altısı var idi. Dimitranaya bu əsaslarla Sofiyada hüquq fakültəsində yer verilmir, lakin o, Sürix Universitetində fəlsəfə təhsili alan ilk qadın olur. 1900-cü ildə Bolqarıstana qayıtdıqdan sonra o, qadınlar üçün praktiki olaraq yeganə peşə olan müəllim kimi çalışır (baxmayaraq ki, bu 1904-cü ilə qədər evli qadınlar üçün qadağan idi). 1914-cü ildə Dimitrana müəllim Donço İvanovla evlənir, lakin peşəkar fəaliyyətini davam etdirdi (1904-cü ildə evli qadın müəllimlərə qoyulan qadağa aradan qaldırılır). 1921-ci ildə o, Sofiya Universitetinin Hüquq fakültəsində təhsil almaq üçün ərizə verir və sonda buna icazə verilir. İvanova 1927-ci ildə oranı bitirmişdir.

III İvan Asen — Çar, 1259-cu ildə doğulmuşdur. == Hakimiyyətə gəlişi == 1279-cu ildə Bizans orduları və yerli əyanlar tərəfindən üsyançı İvaylonun əleyhinə olaraq hökmdarlığa gətirilmişdi. İmperatorun qızı İrene Paleoloqina ilə evlənmiş, öz bacısı Kira Mariyanı da kuman əsilzadə Georgi Terter ilə evləndirmişdi. Lakin İvaylonun Bizanslıları məğlub etməsindən sonra qorxuya düşüb Bizansa qaçmış, oradan da Noğay xanın iqamətgahına gedərək İvaylonu öldürtdürmüşdü. Taxta qayıda bilməyən çar 1303-cü ildə Bizansda vəfat etdi. == Ailəsi == İrene Paleoloqina ilə evlənmiş, Bizansda yüksək önəmə sahib Asaneslər sülaləsinin əsasını qoymuşdur. Övladları: Mixail Asan Andronik Asan İsaak Asan Konstantin Asan Teodora Asanina Mariya Asanina == Mənbələr == John V. A. Fine, Jr., The Late Medieval Balkans, Ann Arbor, 1987.

II İvan Asen — İkinci Bolqarıstan imperiyasının V imperatoru (1218–1241), I İvan Asenin oğlu. == İlkin hakimiyyəti == 1207-ci ildə Qaliç-Volin knyazlığına qaçmış, 1218-ci ildə onların köməyi ilə hakimiyyəti əlinə almışdı. İvanın ilk siyasəti müttəfiqlər qazanmaq olmuşdu. Belə ki, qızı Mariyanı Epir despotluğunun hökmdarı Teodorun qardaşı Manuel Dukasla evləndirmiş, özü də Macarıstan kralı II Andraşın qızı Anna Mariya Arpad ilə evlənmişdi. == Epirlə münasibətlər == 1228-ci ildə Latın imperatoru I Robertin ölümündən sonra taxta çıxmış əyanlar II Bolduinin qəyyumu olaraq II İvan Aseni düşünürdülər. Bu arada imperiyanın torpaqlarını işğala başlayan Teodor 1230-cu ildə Bolqarıstana müharibə elan etmişdi. Döyüşə pozulan müqavilənin mətni ilə gələn Çar İvan, Teodoru ağır məğlubiyyətə uğratmış, torpaqlarını ələ keçirmiş, beləliklə Adriatik dənizi sahillərinəcən sərhədləri genişləndirmişdi. Epirin qalan torpaqları isə Manuel Dukasa verilmişdi. == Serbiya və Nikeya ilə münasibətlər == 1231-ci ildə yerli əyanlar Latın imperiyasının qəyyum olaraq Qüds krallığının keçmiş hökmdarı İohann de Brieni seçmişdilər. Bu İvanı qəzəbləndirmiş, Nikeya imperiyası ilə ittifaq qurulmasına təkan vermişdi.

İohann IV Vasilyeviç və ya İvan Qroznı (25 avqust 1530 və ya 15 avqust 1530, Kolomenskoye[d], Böyük Moskva Knyazlığı – 18 (28) mart 1584, Moskva, Çar Rusiyası) — Moskva və 1533-cü ildən bütöv Rusiyanın böyük knyazı, Rusiyanın ilk çarı (1547-ci ildən; yalnız 1575-1576-cı illərdə "bütöv Rusiyanın böyük knyazı" nominal olaraq Simeon Bekbulatoviç olmuşdur).Moskva böyük knyazı III Vasili və Yelena Qlinskayanın böyük oğlu. Mənşəcə atası tərəfindən o, Rüriklər sülaləsinin Moskva budağına aid olunurdu, anası tərəfindən isə Qlinski Litva knyazlarının banisi hesab edilən Mamay xanın nəslinə. Ata tərəfindən nənənsi bizans imperatorların sülaləsindən gələn Sofiya Paleoloq idi.Nominal olaraq İvan 3 yaşından hökmdar oldu. 1547-ci ildəki Moskva üsyanından sonra "İzbrannaya rada" ("Seçilmiş rada") yaradaraq, o, yaxın hesab etdiyi şəxslərin iştirakı ilə hökümdarlıq eləməyə başladı. Hərbi xidməti, məhkəmə sistemi və dövlətin idarə edilməsində islahatlar aparmışdır. Qazan və Həştərxan xanlığları fəth edilmişdir, Qərbi Sibir, Don Qoşunlarının Vilayəti, Başqırdıstan və Noqay Ordasının torpağları Rusiyaya birləşdirilmişdir. Beləliklə, IV İvanın hakimiyyəti dövründə Rusiyanın ərazi artımı təxminən 100% təşkil etdi (2,8 milyon km²-dən 5,4 miyon km²-ə çatdı), çarlığının son illərində Rus dövləti ərazisinə görə bütöv Avropadan böyük oldu.1560-cı ildə Seçilmiş rada ləğv olundu, onun əsas xadimləri çarın etibarını itirdilər, və İvan Qroznı Rusiyanı tam müstəqil idarə etməyə başladı. İvan Qroznının çarlığının ikinci yarısı Livoniya müharibəsində uğursuzluqla yadda qaldı və həmçinin, köhnə aristokratiya soylarını zəiflədən opriçninanın yaranması ilə yadda qaldı. Formal olaraq, IV İvan Rusiyanı idarə edən ən uzunmüddətli hökümdardır — 50 il və 105 gün.

İohann IV Vasilyeviç və ya İvan Qroznı (25 avqust 1530 və ya 15 avqust 1530, Kolomenskoye[d], Böyük Moskva Knyazlığı – 18 (28) mart 1584, Moskva, Çar Rusiyası) — Moskva və 1533-cü ildən bütöv Rusiyanın böyük knyazı, Rusiyanın ilk çarı (1547-ci ildən; yalnız 1575-1576-cı illərdə "bütöv Rusiyanın böyük knyazı" nominal olaraq Simeon Bekbulatoviç olmuşdur).Moskva böyük knyazı III Vasili və Yelena Qlinskayanın böyük oğlu. Mənşəcə atası tərəfindən o, Rüriklər sülaləsinin Moskva budağına aid olunurdu, anası tərəfindən isə Qlinski Litva knyazlarının banisi hesab edilən Mamay xanın nəslinə. Ata tərəfindən nənənsi bizans imperatorların sülaləsindən gələn Sofiya Paleoloq idi.Nominal olaraq İvan 3 yaşından hökmdar oldu. 1547-ci ildəki Moskva üsyanından sonra "İzbrannaya rada" ("Seçilmiş rada") yaradaraq, o, yaxın hesab etdiyi şəxslərin iştirakı ilə hökümdarlıq eləməyə başladı. Hərbi xidməti, məhkəmə sistemi və dövlətin idarə edilməsində islahatlar aparmışdır. Qazan və Həştərxan xanlığları fəth edilmişdir, Qərbi Sibir, Don Qoşunlarının Vilayəti, Başqırdıstan və Noqay Ordasının torpağları Rusiyaya birləşdirilmişdir. Beləliklə, IV İvanın hakimiyyəti dövründə Rusiyanın ərazi artımı təxminən 100% təşkil etdi (2,8 milyon km²-dən 5,4 miyon km²-ə çatdı), çarlığının son illərində Rus dövləti ərazisinə görə bütöv Avropadan böyük oldu.1560-cı ildə Seçilmiş rada ləğv olundu, onun əsas xadimləri çarın etibarını itirdilər, və İvan Qroznı Rusiyanı tam müstəqil idarə etməyə başladı. İvan Qroznının çarlığının ikinci yarısı Livoniya müharibəsində uğursuzluqla yadda qaldı və həmçinin, köhnə aristokratiya soylarını zəiflədən opriçninanın yaranması ilə yadda qaldı. Formal olaraq, IV İvan Rusiyanı idarə edən ən uzunmüddətli hökümdardır — 50 il və 105 gün.

I İvan Asen - İkinci Bolqarıstan imperiyasının ikinci imperatoru. 1185-ci ildə Bizans imperiyasına qarşı qaldırılan qiyamın başçısı olmuşdur. Qardaşı IV Pyotr ilə birlikdə II İsaak Angelosu məğlub edərək müstəqil dövlət qurmuşdur. == Hakimiyyəti == I Fridrix Barbarossa ilə müttəfiqliklərini təhlükə kimi görən II İsaakın ordusunu ağır məğlubiyyətə uğratdığına görə 1189-cu ildə qardaşı IV Pyotr tərəfindən çar elan olunmuşdur. 1191-ci ildə Sofiya və Nişi ələ keçirən İvan, 1195-ci ildə Belqradı, 1196-cı ildə də Melniki ələ keçirmişdi. Serres döyüşündə böyük qalibiyyət qazandıqdan sonra geriyə qayıdan İvan Asen, öz generallarından biri olan İvanko tərəfindən öldürülmüşdür. == Ailəsi == İvan Asenin ilk həyat yoldaşı Mariya adlı bir qadın olmuş, daha sonra Yelena adlı bir qadınla evlənmişdir.

K.V.İvanov adına Çuvaş Dövlət Akademik Dram Teatrı (çuvaş Чăваш патшалăх К. В. Иванов ячĕллĕ академи драма театрĕ) — Çuvaşıstanın ən qədim teatrı, çuvaşların mədəniyyət mərkəzi. Bədii rəhbər - SSRİ Xalq Artisti Valeri Yakovlev, teatr direktoru - Çuvaş Respublikasının Əməkdar Mədəniyyət İşçisi Yuri Vladimirovdur. == Tarixi == === Kazan dövrü === Teatr 1918-ci ildə Kazanda İ.S.Maksimov-Koşkinski tərəfindən qurulmuşdur. İlk dövrlər kollektiv "Çuvaş dramı", daha sonra "Çuvaş Sovet səyyar teatrı" adlandırıldı. Teatrın açılşı A.Ostrovskinin "İstədiyiniz şəkildə yaşamayın" tamaşası ilə olmuşdur. === Çeboksardakı Sovet teatrı === 1920-ci ildə teatr Çeboksarıya köçdü. Teatrın repertuarı çuvaş dramaturqlarının pyeslərindən və rus klassiklərinin tərcümələrindən ibarət idi. Bundan əlavə çuvaş dilində tamaşalar oynanırdı. 1927-1939-cu illərdə. P.N.Osipov baş rejissor kimi teatra rəhbərlik etmişdir.

Komsomolsk (rus. Комсомольск) — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər, İvanovo vilayətinə daxildir.

Konstantin Vasilyeviç İvanov (çuvaş Пăртта Кĕçтентинĕ, 15 may 1890-cı il, Slakbaş kəndi, Bələbəy rayonu, Ufa quberniyası - 13 mart 1915-ci il elə orda) — çuvaş şairi, çuvaş ədəbiyyatının klassiki. O, həmçinin çuvaş poeziyasının banisi sayılır. Məşhur "Narspi" poemasının müəllifidir. == Həyatı == === İlk illəri === Partta qəbiləsinə (çuvaş "Пăртта") məxsus sadə kəndli ailəsində anadan olub. Ailədə təhsilə xüsusi önəm verilirdi - baba, ata, xala, bir çox qohumlar təhsilli və savadlı idilər. K.İvanovun atası mahalın ən varlı adamlarından biri ayılırdı. O, təsərrüfatda aqronomiya və iqtisadi biliklərindən istifadə edirdi. Konstantin səkkiz yaşından etibarən 1902-ci ildə məzun olduğu kənd məktəbində təhsil alır. Ardınca Bələbəy şəhər məktəbində oxuyur. Sonra atası onu Simbirsk Çuvaş müəllimlər məktəbinin ("Yakovlevskaya") hazırlıq sinfinə yerləşdirir.

Kristapor İvanyan (erm. Քրիստափոր Իվանյանի, 20 dekabr 1920, Tiflis, Gürcüstan – 30 avqust 1999, Sankt-Peterburq) — Sovet və Ermənistan hərbi generalı. O, həm İkinci dünya müharibəsində, həm də Qarabağ müharibəsində iştirak etmiş və qondarma Dağlıq Qarabağ Müdafiə Ordusunun yaradıcılarından biridir.

Köhnə İvanovka (başq. Иҫке Ивановкa, rus. Старая Ивановка) — Başqırdıstan Respublikasının Avurğazı rayonunda yerləşən kənd. Kənd Tukay kənd şurasının tərkibindədir. == Coğrafi yerləşməsi == Məsafələr: rayon mərkəzindən (Talbazı): 28 km, kənd sovetliyindən (Tukay): 3 km. ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Ağ Göl stansiyası): 52 km. == Əhali == == Tarixi == 10 sentyabr 2007-ci ilə qədər sadəcə İvanovka kədi adlanırdı.