* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
1 is. zool. Ördəyə bənzər, lakin ondan böyük, uzunboğaz, əti yeyilən su quşu. Qaz əti. Qaz yumurtası. – Yeyərsən qaz ətini, görərsən ləzzətini. (Ata. sözü). Əgər məşuqə mənzurundu, get bir şahbaz istə; Bu məşhur bir məsəldir, Seyyida, “Qaz vur, qazan doldur”. S.Ə.Şirvani. ◊ Qaz yerişi yerimək – 1) qaz kimi yan basa-basa yerimək; 2) təkəbbürlə yerimək, təşəxxüslə yerimək. Qazdan ayıq – çox ayıq, gözüaçıq və işini bilən adam haqqında.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / qaz2 is. [fr.] Yarımşəffaf ipək parça. // Bu parçadan tikilmiş və ya qayrılmış. Qaz örtü. Qaz şərf.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / qaz3 [fr.] kim. 1. Ayrı-ayrı hissəcikləri birbiri ilə çox zəif bağlı olan və sərbəst surətdə hərəkət edib hər tərəfi qaplamağa qabil olan fiziki cisim, maddə. Təbii qaz. Boğucu qaz. – Mədənlərdən, neft quyularından çıxan qazların işlənməsi nəticəsində qaz benzini alınır… Məmmədəliyev. Yerdən çıxan qazı qədim adamlar ilahi bir şey hesab edirdilər. M.Hüseyn. // Binaları qızdırmaq, işıqlandırmaq, yaxud mühərrik qüvvə kimi işlətmək və s. məqsədlər üçün istifadə edilən qaza və ya buğaoxşar maddələrin ümumi adı. Teatr qazla işıqlandırılır. Təbii qaz ən ucuz yanacaqdır. Qaz fənəri. – Lətifə tez-tələsik qaz pilətəsini yandırdı. M.Hüseyn. 2. Mədədən çıxan qazaoxşar ifraz. ◊ Qazı qaçmaq dan. – işi baş tutmadığına görə əhvalı pozulmaq, pərt olmaq, ovqatı təlx olmaq. Müdirin ovqatı qarışmışdı; …Nicatın qazı qaçmışdı. Mir Cəlal.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / qaz4 QAZ1 ə. 1) yamaq; 2) açar yeri; 3) dəlik, deşik. QAZ2 f. yarım dinar dəyərində pul vahidi.
Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti / qaz5 Təbii qazlar, qaz halında olan enerji daşıyıcıları, propan, butan, etilen, propilen, butilen, butadien, daş kömür qazı, bioloji kütlə qazı, texnoloji proseslərdə alınan qazlar da daxil olmaqla qaz və maye halında olan qaz növləri
Terminlər lüğəti / qaz6 kondensat yatağı – yüksək lay təzyiqi və temperaturunda karbohidrogenləri qaz halında olan yataq.
Neft terminlərinin izahlı lüğəti / qaz1 Quşun adı mənbələrdə rənglə əlaqələndirilir və boz (ağ) kimi açıqlanır. Belə çıxır ki, boz kəlməsi qaz şəklinə düşüb. Qaz ördək birləşməsi “boz ördək” kimi açıqlanıb. Qəznəli S.Mahmudun dövründə qızlara Qaz adı qoyulub, indi onu Sona kəlməsi əvəz edib. Görünür, doğrudan da, qaz sözü ağ mənasını verən boz kəlməsinin dəyişmiş formasıdır. Başqa mülahizəyə görə, qaz sözü ya onun çıxardığı səslə bağlıdır, ya da quş kəlməsinin dəyişmiş formasıdır. Çex, latış, rus və s. dillərdə işlədilən гусь sözü də qaz kəlməsi ilə qohumdur. Fasmer yazır ki, XIX əsr mənbələrində rus dilində кази-кази sözü olub və qazı çağırmaq üçün istifadə edilib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / qaz1 QAZ I is. zool. Ördəyə bənzər, lakin ondan böyük, uzunboğaz, əti yeyilən su quşu. QAZ II is. [ fr. ] kim. Maddə, fiziki cisim. Yerdən çıxan qazı qədim adamlar ilahi bir şey hesab edərdilər (M.Hüseyn).
Azərbaycan dilinin omonimlər lüğəti / qaz1 1. гусь; 2. газ; 3. шифон (материя); 4. гусиный; 5. газовый; 6. шифоновый;
Azərbaycanca-rusca lüğət / qaz2 1 I сущ. гусь; qaz damı гусятник, qaz əti гусятина, erkək qaz гусак, ana (anaş) qaz гусыня II прил. гусиный. Qaz ayağı гусиная лапа, qaz yumurtası гусиное яйцо, qaz soğanı бот. гусиный лук, qaz dərisi гусиная кожа ◊ qazdan ayıqdır kim ушки на макушке у кого; qaz yerişi yerimək: 1. ходить переваливаясь, вразвалку; 2. ходить гоголем 2 физ., хим. I сущ. 1. газ: 1) агрегатное состояние вещества 2) газообразное вещество, употребляемое как топливо (для освещения). Təbii qaz ən ucuz yanacaqdır природный газ – самое дешёвое топливо, boğucu qaz удушливый газ, zərərsiz qazlar благородные (инертные) газы, qazın absorbsiyası абсорбция газа, qazın ionlaşması ионизация газа, qazların kinetik nəzəriyyəsi кинетическая теория газов, qaz konveksiyası конвекция газа, qazların mayeləşməsi сжижение газов, qaz keçiriciliyi газопроводимость; qaz əmələ gəlməsi газообразование 2. мед. газы (газообразные выделения желудка и кишок). Qaz yığımı скопление газов II прил. 1. газовый. Qaz akkumulyatoru газовый аккумулятор, qaz analizatoru газовый анализатор, qaz balonu газовый баллон, qaz borusu газовая труба, qaz boşalması газовый разряд, qaz qabarcığı газовый пузырь, qaz qaynağı газовая сварка, qaz qaynaqçısı газосварщик, qaz qarışığı газовая смесь, qaz dinamikası газовая динамика, qaz dudası газовая сажа, qaz emboliyası мед. газовая эмболия, qaz elementi газовый элемент, qaz yatağı геол. газовое месторождение (газовая залежь), qaz kameri газовая камера, qaz kəməri газопровод, qaz kəməri borusu газопроводная труба, qaz generatoru газогенератор, qaz lampası газовая лампа, qaz mübadiləsi газовый обмен, qaz mühərriki газовый двигатель, qaz sobası газовая печь, qaz rejimi газовый режим, qaz relesi газовое реле, qaz sayğacı газовый счетчик, qaz termometri газовый термометр, qaz tullanışı газовый выброс, qaz turbini газовая турбина, qaz fontanı газовый фонтан 3. газообразный. Qaz halı газообразное состояние, qaz maddə газообразное вещество, qaz kütləsi газообразная масса 4. газоносный. Qaz horizontu геол. газоносный горизонт ◊ qazı qaçmaq расстраиваться, расстроиться, падать, пасть духом 3 I сущ. газ (тонкая шелковая ткань) II прил. газовый. Qaz şərf газовый шарф
Azərbaycanca-rusca lüğət / qaz1 I. i. zool. goose; (pl. geese); erkək ~ gander II. s. goose; ~ əti goose (-flesh); ~ damı goosery; ~ lələyi goosequill ~ yumurtası goose-egg; ~ yağı / piyi goose-fat; ~ yerişi yerimək waddle III. i. 1. (yanacaq) gas; 2. (qarında) wind; 3. fiz. gas; 4. kim. gas; gözyaşardıcı ~ tear-gas; təbii ~ natural gas IV. s. gas; ~ istehsalı gas producing; ~ qızdırıcısı gas-heating; ~ peçi gas-stove; ~ zavodu gas-works; ~ kamerası gas-chamber
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / qaz1 is. 1) oie f, jars m, oison m ; ~ yerişi yerimək marcher en se dandinant ; 2) gaz m
Azərbaycanca-fransızca lüğət / qaz1 [fr.] хим. 1. газ; boğucu qaz бамишдай газ; // газдин; qaz iyi газдин ни; 2. руфуна гьатдай, руфунай хкатдай гар, газ; ** qazı qaçmaq рах. газ хкатун, кефияр чӀур хьун, перт хьун, пер хун.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / qaz2 [fr.] сущ. газ, газ-газ (кьелечӀ пекдин парча); // газдин (мес. шарф).
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / qaz3 сущ. зоол. къаз; // къазран (мес. як, кака); ** qaz yerişi yerimək а) къаз хьиз (тумуниз звар гуз) къекъуьн; б) такабурвилелди къекъуьн, дамах гваз къекъуьн.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / qaz