* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
Sözün tezliyi - sözün mətnlərdə hansı tezliklə rast gəlinmə göstəricisidir. Bu rəgəm 1 000 000 söz arasında sözün neçə dəfə meydana gəlməsini göstərir.
2010 | •••••••••••••••••••• | 0.18 |
2013 | ••••••••••••••••• | 0.15 |
2014 | ••••••••••••••••••• | 0.17 |
2020 | ••••••••••••••• | 0.13 |
1 is. [ər.] 1. Ziyan, zərər, təbii fəlakət, afət. Bu körpəcə meynəni qoru hər bir zavaldan; Qoy torpaqda kök salıb bərkitsin öz yerini. S.Rüstəm. // Bəla, müsibət, xətər, qorxu. Kahinlər axışından kəşf etmiş istiqbalı; Çox zaman qışqırığın bildirmiş o zavallı. Ə.Cavad. Hünərdir keçirən bizi hər oddan; Olarmı hünərə zaval, ay Maral! B.Vahabzadə. 2. Yox olma (etmə), tələf olma (etmə), fənaya uğrama (uğratma), məhv olma (etmə); məhv. Fani cəhanə baxma, keçər, ömrü sevmə kim; Ömrün zəvalı var və cahanın bəqası yox. Nəsimi. Sizdə olan aldadıcılıq və dostlara yalan satmaq sizin təxt-tacınızın zavalını yaxınlaşdırmaqdadır. M.S.Ordubadi. 3. məc. Zülm, əziyyət, işgəncə mənasında. Yazıq Ələsgərə çoxdur zavalın; Aparır ağlımı günəş camalın. Aşıq Ələsgər. ◊ Zaval görməmək – 1) sağ-salamat qalmaq, heç bir bəlaya düçar olmamaq; 2) zərər görməmək, cəzasız qalmaq. [Pişik] heç bir zaval görməyəcəyini hiss etdi, iti caynaqlarını qabırğaya ilişdirdi. İ.Hüseynov. Zaval olmaz – bax zaval yoxdur. İynə saçdım divara; Elçi göndərdim yara; Elçiyə zaval olmaz; Özüm elçiyəm yara. (Bayatı). Zaval tapmaq – xəsarətə uğramaq, ziyan görmək, məhv olmaq, tələf olmaq. Mal-qaranı zaval tapdı. Zaval vurmaq – 1) ziyan vurmaq, xəsarətə uğratmaq, zay etmək, məhv etmək. Bostanı zaval vurdu; 2) ölüm gətirmək, fənaya uğratmaq. Bağımda var gavalı; Başım olub havalı; Əzrail ova çıxdı; Mənə vurdu zavalı. (Bayatı). Zaval yetirmək – 1) bax zaval vurmaq. Yağış bağlara çox zaval yetirdi; 2) bədbəxtlik gətirmək, fəlakət gətirmək, məhv etmək. Bir gün olmaz kim, ona gərdun yetirməz bir zaval. Füzuli. Bir zaval yetirən şahi-sərvərə; Bir şux sitəmkarə müştaq olmuşam. Aşıq Rəcəb. Bu dərd, billəm, məni axır öldürər; Günbəgün yetirər zavalə, gözəl! Aşıq Mehdi. Zaval yoxdur – qorxu yoxdur, xətər yoxdur. [Əhməd tacirbaşı dedi:] Bizə heç bir zaval yoxdur. “Koroğlu”. [Sozalı:] Axı, arvad üstündə dalaşmayan kişiyə zaval yoxdur. İ.Hüseynov. [Hümmət:] Əgər bu tufandan qurtarsam, daha mənə zaval yoxdur. B.Bayramov. Zavala düşmək – bədbəxtliyə uğramaq, bədbəxt olmaq. Gəlmədi aftabımız, keçdi nəhar nisfdən; Gör ki, mən, ey fələk, bu gün bir nə zavalə düşmüşəm. S.Ə.Şirvani. Zavala getmək – bax zavala gəlmək. Mən bilirəm, gedəcəkdir zavalə; Zənəxdan dövründə, üzar yanında. Q.Zakir. Şamamələr dağda dəyər; Qızılgüllər boynun əyər; Bədnəzər çoxdu, göz dəyər; Gedər zavala gözlərin! Aşıq Məhəmməd. Zavala gəlmək – 1) bədbəxtliyə uğramaq, fəlakətə uğramaq, müsibətə düçar olmaq. Hər günüm bir ildir sənsiz, a bala! Gəlməyəsən, görüm səni, zavala. R.Rza. [Əlibaba:] Qılıncı qın saxlar, çox sağ ol, bala! Görüm, gəlməyəsən əsla zavala! Z.Xəlil; 2) məhv olmaq, yox olmaq, zail olmaq. Kasıb dedi: – Maldar, uyma çox mala; Dolanır zamana, gəlir zavala. Aşıq Əhməd. Elə zərbə vurarıq ki, yağı gələr zavala; Bir zərbə ki qoca tarix görməmişdir yaşından. S.Rüstəm. Zavala vermək – fəlakətə, məhvə uğratmaq; bədbəxt etmək. Əbəs yerə bizi verdi zavalə; Oğrun-oğrun bəlalərə həvalə. Q.Zakir. O mahrudən iraq verdi qəm zavalə məni. X.Natəvan. Zavala yetirmək – bax zavala vermək. Zavala yetmək – bax zavala düşmək. Mənim baxtım yetməz heç vaxt zavala; Ağıl, kamal, tale, izzət məndə var. Aşıq Əhməd.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / zaval1 ZAVAL – SEVİNC Hünərdir keçirən bizi hər oddan; Olarmı hünərə zaval, ay Maral (B.Vahabzadə); Yollarda yubanmış əsgər məktubları yenidən evimizə ümid, sevinc və inam gətirdi (Y.Əzimzadə).
Azərbaycan dilinin antonimlər lüğəti / zaval2 сущ. 1. несчастье, беда, горе, горесть, бедствие, напасть 2. конец, смерть, гибель, крах 3. мука, мучение; zaval vurmaq nəyi губить, погубить: 1. испортить, сделать негодным (сад, огород и т.п.) 2. привести к гибели, к смерти, убить (о падёже скота); zaval yetirmək nəyə см. zaval vurmaq; zaval yoxdur kimə, nəyə никакая опасность не угрожает к ому, чему; zaval görməmək не знать горя, не испытывать горя; zaval tapmaq найти свою погибель, погибнуть; zavala vermək kimi, nəyi подвергать, подвергнуть опасности кого, что; zavala düşmək подвергаться, подвергнуться опасности; zavala yetmək см. zavala düşmək; zavala gəlmək попадать, попасть в беду
Azərbaycanca-rusca lüğət / zaval1 i. 1. (möhnət, bəla) calamity, disaster, adversity, misfortune; (xətər, ziyan) harm, damage, hurt; (qorxu) dread, fear; 2. (məhv, süqut) destruction, ruin; downfall; dying off; 3. məc. (əzab, əziyyət) suffering, torture, torment; Zaval yoxdur There is no fear / danger (to); Bizə (sənə, onlara və s.) zaval yoxdurWe (you, they, etc.) are not in danger; We (you, they, etc.) needn’t fear (of) / worry (about); Doğruya zaval yoxdur, çəksələr min divana at. söz. ≅ Truth will conquer; ~ tapmaq to suffer (from), to be* damaged (by); ~a gəlmək to suffer (from); to be* ruined / destroyed (by), to be* hurt (by), to be* damaged (by)
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / zaval1 is. 1) malheur m ; calamité f, désastre m ; infortune f ; dommage m, détriment m ; préjudice m ; 2) destruction f, ruine f ; perte f ; mort f (məhv, süqut) ; 3) məc. souffrance f ; torture f, tourment m ; ~a gəlmək tomber vi (ê) dans le malheur ; ~a düşmək courir un danger, exposer (s’) au danger ; ~ yetirmək détruire vt, ruiner vt ; ~ tapmaq trouver la mort ; ~ vermək exposer qn au danger
Azərbaycanca-fransızca lüğət / zaval1 [ər.] сущ. завал (1. зиян, зарар; бала, мусибат, хата, кичӀевал; 2. телеф хьун (авун), терг хьун (авун), бадгьава фин; 3. пер. зулум, азият); ** zaval görməmək завал такун а) сагъ-саламат амукьун, кьилел са балани татун; б) зарар такун, жаза такун; zaval olmaz кил. zaval yoxdur; zaval tapmaq завал галукьун, хасаратвал галукьун, зиян акун, терг хьун, телеф хьун; zaval vurmaq а) завал гун (галукьарун), зиян гун, хасаратвал галукьарун, зай авун, терг авун, пуч авун; б) завалди ягъун, кьиникь гъун; zaval yetirmək а) кил. zaval vurmaq; б) завал галукьарун, бедбахтвал гъун, терг авун; zaval yoxdur завал авач, кичӀевал авач, хата авач.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / zavalər. zəval Ziyan, zərər // bəla, müsibət, xətər, qorxu. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) İndi bizim də əsl bəlamız qayıdan başdadı. İndi bizə heç bir zaval yoxdu. (“Koroğlunun Bayazid səfəri”) * Nə bilirdi Koroğlunun halını, Bu tər savaşını, bu zavalını, Yükləyin karvanın, çəkin malını! Qoy ah çəksin, öz-özünə dərd olsun. (“Koroğlunun Ərzurum səfəri”) (“Cünun–Mirzə”)
Azərbaycan dastanlarının leksikası