* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
1 sif. 1. Düz istiqamətdə olmayan, düz xətt təşkil etməyən (düz ziddi). Əyri yol. Əyri xətt. Əyri qılınc. – Cığır dolanbac yol kimi əyri idi. M.İbrahimov. Murad dedi: – Var, bala; Əyri qazma üsulu. M.Rahim. // Düz durmayan, düz olmayan, bir yana əyilmiş. Əyri barmaq. Əyri çənə. Əyri mismar. – Xudayar bəyin bir böyük qüsuru var. Burnu əyridi, əyridi, amma pis əyridi… C.Məmmədquluzadə. [Qaçayın] burnu bir qədər əyri və iri idi. Ə.Vəliyev. // Zərf mənasında. Əyri getmək. Mıxı əyri vurmaq. – Ümumi zəiflikdən başqa [Cəbinin] ayaqları da əyri bitirdi. N.Nərimanov. □ Əyri baxmaq – 1) gözünün yan tərəfi ilə baxmaq, çəp baxmaq; 2) məc. Narazı, şübhəli, yaxud kinli və hiddətli baxışla baxmaq. Axır vaxtlarda nədənsə mənə əyri baxır. 2. Sözündə, işində, hərəkətində düz olmayan, yalançı, fırıldaqçı. Əyri adam bir gün özünü göstərəcək. – Əyri adamın bacarıqlı olmağı, düz adamın əfəlliyindən cəmiyyət üçün daha qorxuludur. M.İbrahimov. □ Əyri danışmaq – düz danışmamaq, səmimi danışmamaq, hiylə işlətmək, biclik etmək. Əyri getmək – 1) fırıldaq, hiylə yolunu tutmaq, düz yolla getməmək; 2) aldatmaq, vəfasızlıq göstərmək. Əzəldən arada əhdü peyman var; Əyri getmə, Əslim, yolu düz yeri! “Aşıq Kərəm”. Əyri görmək – pis şəkildə görmək, xoşuna gəlməyəcək tərzdə görmək. Niyə bəs böylə bərəldirsən, a qare, gözünü; Yoxsa bu ayinədə əyri görürsən özünü? M.Ə.Sabir. Hər nə gördüm, əyri gördüm, özgə babət görmədim. M.P.Vaqif. Əyri güzgü – 1) əksi düzgün göstərməyən güzgü; 2) məc. bir şeyin təhrif olunmuş əksi. // İs. mənasında. Casusmusan ki, yoxsa oğru? Ya əyrimisən ki, yoxsa doğru? Xətayi. Bir oğru, bir əyri, bir də haramı; Bu üçü bir olsa kolda gizlənər. Xəstə Qasım. Tənbələ, əyriyə xeyirxahlıq etmək yaxşı işləyənin belindən basmaqdır. M.İbrahimov. // is. Düzgün olmayan şey. Şairəm, çünki vəzifəm budur əşar yazım; Bədi bəd, əyrini əyri, düzü həmvar yazım. M.Ə.Sabir. [Keykavus şah:] Çarə bul, seçilsin doğru əyridən. H.Cavid. [Vəzir:] Belə olar əyyar sözü; Yanlış deyər əyri, düzü. A.Şaiq. □ Əyri iş – fırıldaq, hiylə. …Əyri işlərin haqqında doğru danış. M.S.Ordubadi. 3. is. riyaz. Əyri xətt. Diaqramın əyriləri. Əyrinin nöqtələri. // Hər hansı bir prosesin kəmiyyət nisbətini göstərən (əyri xətt şəklində) qrafik təsvir. Temperatur əyrisi. Yağıntı əyrisi. ◊ Əyri göz – mövhumatçıların etiqadınca, gözü dəyə bilən adamın gözü. [Qızyetər:] Yox… yox…, qadan alım, min əyri göz var; Bircə farağat dur, … göz dəyər sənə. S.Vurğun. Əyri (gözlə) baxmaq – qeyri-məmnun, narazı, acıqlı yaxud şübhəli nəzərlə baxmaq. Əyri gözlə mənə baxdı. Əyri-əyri baxmaq – bax əyri (gözlə) baxmaq. Sona əyri-əyri baxır Məşədi Zeynəbin üzünə və birdən onun üstünə hücum çəkib itələyir. C.Məmmədquluzadə. Hacı Rəsul çomaqlı kəndliyə əyri-əyri baxdı. Mir Cəlal. Molla Şirəlinin ən çox zəhləsi getdiyi, ona əyri-əyri baxıb salam verməyən cavanlar idi. S.Rəhman. Əyri oturaq (oturub), düz danışaq – bir-birimizdən incisək də, həqiqəti olduğu kimi deyək. Ey fələk, gəl ki, bir əyri oturub düz danışaq. S.Ə.Şirvani. [Gəray ağa:] Gəl burada, bu qapalı otaqda, bu İçərişəhərdə əyri oturub düz danışaq! S.Rəhimov.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / əyri1 Oğru sözü ilə qohumdur. Qaqauz dilində belə bir deyim də var: əyridən doğru olmaz; oğru “əyri iş görən” anlamını əks etdirib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / əyri6 1. ƏYRİ [Qaçayın] bumu bir qədər əyri idi (Ə.Vəliyev); KƏC Qoy börkünü kəc qaşının üstünə, fırılda (M.Ə.Sabir). 2. əyri bax çəpəki 3. əyri bax yalançı, fırıldaqçı
Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / əyri1 ƏYRİ – DÜZ Əyrilər əyrini görsün, düzü baxsın düzünə; Gəlməyibdir belə bir möcüzə dünya üzünə (Ə.Vahid).
Azərbaycan dilinin antonimlər lüğəti / əyri1 1. кривой; 2. криво; 3. перен. плут, мошенник, нечестный; 4. кривая линия;
Azərbaycanca-rusca lüğət / əyri2 I прил. 1. кривой: 1) изогнутый, не прямолинейный. Əyri tir кривое бревно, əyri pəncələri kimin кривые лапы чьи, əyri küçə кривая улица, əyri səth кривая поверхность, əyri brus кривой брус, əyri qayçı кривые (изогнутые) ножницы 2) покосившийся, перекошенный. Əyri burun кривой нос, əyri barmaqlar кривые пальцы 2. перен. нечестный; неблаговидный (достойный порицания; предосудительный). Əyri adam нечестный человек, əyri iş нечестное дело II сущ. мат. кривая: 1. непрямая линия. Diaqramın əyrisi кривая диаграммы 2. графическое изображение посредством кривой линии. Qrafik əyri графическая кривая, temperatur əyrisi температурная кривая III нареч. криво. Əyri yazmaq писать криво, əyri kəsmək резать криво, əyri qoymaq положить криво ◊ əyri baxmaq смотреть, глядеть косо; əyri danışmaq говорить неправду, неискренне; лукавить, хитрить; əyri gözlə baxmaq kimə смотреть недобрыми глазами на кого; əyri oturaq (oturub) düz danışaq поговорим начистоту; əyri görmək видеть в ком-л., чём-л. только отрицательное, не замечать хорошего, положительного; ağzı əyrini boynunun ardından tanımaq olar криворотого и по затылку узнаешь; əyri yolla getmək идти по неправильному пути
Azərbaycanca-rusca lüğət / əyri1 I. i. 1. (əyilmiş yer, hissə) bend, a bending; crook; 2. (çayın, yolun döngəsi) meander; 3. riyaz. curve; 4. (diaqram) curve; 5. (batıq yer, hissə) dent II. s. 1. (donqar) crooked; curved; ~ mismar crooked nail; ~ xətt curved line; ~ ağız wry mouth; ~ burun wry nose; (qarmaqvarı) hooked; tortuous; (çay, yol və s. haq.) twisting, winding, meandering; 2. məc. (saxta, yalan) false; wrong; unfair, dishonest; ~ adam false / dishonest man*, morally crooked person; ~ iş wrong deed, unfair dealing; ~ yol / vasitə unfair means; ~ yol devious path / way; ~ nəzər side-long glance; scowling look III. z. 1. (əyiş-üyüş şəkildə) crookedly; tortuously; 2. (çəpəki) awry, askew, aslant; 3. (yanpörtü) side-long; sideward(s); 4. məc. (nahaq) unfairly; ~ asmaq to hang* (d.) askew; ~ baxmaq (müst. və məc.) to look askew / aslant (at), to look awry / asquint, to look / to glance with askance (at); ~ oturmaq to sit* sideways / sidelong; ~ çəkmək (xətti) to draw* awry / askew
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / əyri1 is. 1) courbe f, courbure f, coude f, virage m ; 2) tournant m ;3) riyaz. courbe f ; 4) diagramme m, graphique f ; 5) concavité f, cavité f, creux m
Azərbaycanca-fransızca lüğət / əyri1 прил. 1. какур; дуьз тушир (мес. цӀар, мисмар); патахъ (мес. нер, чене); 2. нареч. дуьз ваъ, (са) патахъ, къвалаба; mıxı əyri vurmaq мисмар патахъ ягъун; əyri baxmaq а) къвалаба килигун, вилин тумунай килигун, чап килигун; б) пер. чӀуруз килигун, нарази яз, шак алаз ва я хъел кваз килигун; 2. гафар (крар, гьерекатар) дуьз тушир (чӀуру), тапархъан, гьарамзада; // əyri danışmaq дуьз рахун тавун, гьиллебазвал авун, бижвал авун; əyri getmək а) чӀуру рекьяй фин, дуьз рекьяй тефин, гьарамзадавилин, гьиллебазвилин рехъ кьун; б) алцурарун, вафасузвал авун; əyri görmək какур акун, пис акун, хушуниз текъвер тегьерда акун; əyri güzgü а) какур гуьзгуь, жуван шикил (хъен) дуьз къалур тийир гуьзгуь; б) пер. са затӀунин усаларнавай шикил; əyri iş чӀуру кар, гьарамзадавал, гьилле; 3. сущ. мат. какур цӀар; ** əyri göz чӀуру вил, акьадай вил, чӀалдай касдин вил; əyri (gözlə) baxmaq чӀурудаказ килигун, кирсеба килигун, нарази яз, шаклу яз ва я хъел аваз килигун; əyri-əyri baxmaq кил. əyri (gözlə) baxmaq; əyri oturaq (oturub), düz danışaq сад-садакай инжиклу хьайитӀани рахан дуьз ийин, гъакъикъат авайвал рахун, лугьун манада.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / əyriI (Ağdərə, Xocavənd, Tərtər) əyri qısa boru, dirsək. – Durbanın başına bir əyri keçirif döndərillər (Ağdərə) II (Oğuz) bax əydi
Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.