ital sözü azərbaycan dilində

ital

Yazılış

  • ital • 94.0594%
  • İtal • 5.4455%
  • İTAL • 0.4950%

* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.

Mündəricat

OBASTAN VİKİ
"İtaliya qarşısında xidmətlərə görə" ordeni
İtaliya Respublikasına xidmətinə görə ordeni (it. Ordine al merito della Repubblica Italiana) — İtaliya respublikasının ən yüksək mükafatı. == Tarixi == Orden ilk dəfə 1951 ci ildə İtaliya prezidenti tərəfindən təsis edilmişdir. Ordenin rəhbəri İtaliya prezidentidir. Ordenə 16 Kansler daxildir.
1848-1849-cu illər İtaliya inqilabı
1848–1849-cu illər İtaliya inqilabı — Avstriya imperiyasına qarşı çevrilmiş burju-demokratik inqilab, 1848-ci il üsyanlarından biri. == İnqilab ərəfəsində ictimai-siyasi vəziyyət == XIX əsrin birinci yarısında İtaliya hələ də parçalanmış halda idi. İtaliya torpaqlarının bir hissəsi Avstriya imperiyasının, bir hissəsi isə Burbonların hakimiyyəti altında idi. Papa XVI Qriqorinin ölümündən sonra yeni papa olmağa əsas 2 namizəd var idi. Bunlardan biri italiyalı digəri isə avstriyalı idi. Sonda Romadakı Fransa səfiri olan Rossinin fəal diplomatik səyləri nəticəsində , gözlənilənin əksinə olaraq İtaliyalı nümayəndə qalib gəldi. Əsl adı (Covanni Mariya Mastai-Ferretti olan Kardinal IX Piy (Papa Pius) adı ilə Roma Papası oldu. Bu İtalyanlarda böyük sevincə səbəb oldu. IX Piy hakimiyyətə gələn kimi islahatlara başladı. İsveçrə qvardiyası buraxıldı, siyası məhbuslara amnitsiya verildi, 1847-ci ilin martında senzura yumşaldıldı, liberal fikirləriylə fərqlənən kardinal Kutsini dövlət katibi təyin etdi, Romanın idarə olunması üçün senat yaradıldı, ilk dəfə dövlət şurası və nazirlər şurası yaradıldı.
Albaniyada italyan protektoratı
Albaniyada italyan protektoratı — Birinci Dünya müharibəsi zamanı İtaliya krallığı tərəfindən tətbiq edilmiş protektorat. İtaliya rəhbərliyi altında Albaniyanın hüquqi müstəqilliyi təmin olunsun deyə tətbiq edilmişdir. Protektorat 1917-ci il iyunun 23-dən 1920-ci ilin yayına qədər mövcud idi. == Tarixi == İtaliya krallığı 1914-cü ilin dekabrında Vlyora limanını işğal etdi, lakin 1915-ci ilin sonu 1916-cı ilin əvvəlində baş verən Avstriya-Macarıstan müdaxiləsindən sonra və 27 fevral 1916-cı ildə Durres şəhərini itirdikdən sonra, alman qoşunları oranı tərk eləmək məcburiyyətində qaldı. 1916-ci ilin may ayında İtaliyanın general Settimio Pyaçentini komandanlığı altında olan 100 000-lik XVI-cı korpusu qayıtdı və 1916-ci ilin payızında Cənubi Albaniya regionunu zəbt etdi, eyni zamanda fransız ordusu 29 noyabr 1916-cı ildə Korça və onun ətrafını tutmuşdur. Əsasən Balkan cəbhəsinin inkişaf etməsi ilə, İtaliya (Girokastrada) və Fransa qüvvələri (Korçada) Antantanın razılığı ilə 1916-cı ilin payızında keçmiş Şimali Epir Muxtar Respublikasınln (oraya yunan azlığı nəzarət edirdi) ərazisinə daxil oldular. Fransa hakimiyyəti 10 dekabr 1916-cı ildə Korça Muxtar alban respublikasını protokol üzrə elan etdi. Həmin protokola əsasən, Korça, Bilişt, Kolyonya, Opar və Gora ərazilərində muxtar vilayətləri yaranır. 12 dekabr 1916-cı ildə İtaliya öz səfiri vasitəsilə izahat üçün müraciət etdi, çünki Korça Muxtar alban respublikasının yaradılması London müqaviləsinin şərtlərini pozurdu. Avstriya-Macarıstan Fransanın Korça ilə bağlı presedentini Albaniyanın protektorantlıq altında müstəqilliyinin elan edilməsinin əsaslandırılması üçün istifadə etdi, bu hadisə 3 yanvar 1917-ci ildə Şkoderdə baş verdi.
Albaniyada İtaliya protektoratı
Albaniyada italyan protektoratı — Birinci Dünya müharibəsi zamanı İtaliya krallığı tərəfindən tətbiq edilmiş protektorat. İtaliya rəhbərliyi altında Albaniyanın hüquqi müstəqilliyi təmin olunsun deyə tətbiq edilmişdir. Protektorat 1917-ci il iyunun 23-dən 1920-ci ilin yayına qədər mövcud idi. == Tarixi == İtaliya krallığı 1914-cü ilin dekabrında Vlyora limanını işğal etdi, lakin 1915-ci ilin sonu 1916-cı ilin əvvəlində baş verən Avstriya-Macarıstan müdaxiləsindən sonra və 27 fevral 1916-cı ildə Durres şəhərini itirdikdən sonra, alman qoşunları oranı tərk eləmək məcburiyyətində qaldı. 1916-ci ilin may ayında İtaliyanın general Settimio Pyaçentini komandanlığı altında olan 100 000-lik XVI-cı korpusu qayıtdı və 1916-ci ilin payızında Cənubi Albaniya regionunu zəbt etdi, eyni zamanda fransız ordusu 29 noyabr 1916-cı ildə Korça və onun ətrafını tutmuşdur. Əsasən Balkan cəbhəsinin inkişaf etməsi ilə, İtaliya (Girokastrada) və Fransa qüvvələri (Korçada) Antantanın razılığı ilə 1916-cı ilin payızında keçmiş Şimali Epir Muxtar Respublikasınln (oraya yunan azlığı nəzarət edirdi) ərazisinə daxil oldular. Fransa hakimiyyəti 10 dekabr 1916-cı ildə Korça Muxtar alban respublikasını protokol üzrə elan etdi. Həmin protokola əsasən, Korça, Bilişt, Kolyonya, Opar və Gora ərazilərində muxtar vilayətləri yaranır. 12 dekabr 1916-cı ildə İtaliya öz səfiri vasitəsilə izahat üçün müraciət etdi, çünki Korça Muxtar alban respublikasının yaradılması London müqaviləsinin şərtlərini pozurdu. Avstriya-Macarıstan Fransanın Korça ilə bağlı presedentini Albaniyanın protektorantlıq altında müstəqilliyinin elan edilməsinin əsaslandırılması üçün istifadə etdi, bu hadisə 3 yanvar 1917-ci ildə Şkoderdə baş verdi.
Almaniya-İtaliya futbol yığmalarının rəqabət tarixi
Almaniya və İtaliya yığmaları arasındakı futbol rəqabəti Avropanın iki ən maraqlı futbol yığması olan Almaniya və İtaliya arasında keçirilir və beynəlxalq səviyyədə davamlılığına görə yalnız Braziliyadan geri qalır. Ümumilikdə hər iki komanda bütün Avropa ölkələrinin birlikdə ümumi nəticəsindən çox - 8 dəfə FİFA Dünya Kubokunun qalibi və 14 dəfə bu turnirin finalçısı olublar. Onlar bir-birinə qarşı 5 dəfə Dünya Kubokunun finalında oynayıblar və bu oyunlar dünya futbolu tarixinə keçib. 1970-ci ildə bu iki ölkə arasında keçirilən "Əsrin oyunu" yarımfinal oyunu İtalyanın əlavə vaxtda qazandığı 4:3 hesablı qalibiyyəti ilə yadda qalmışdır, bu dramatik oyuna Mexiko şəhərində Azteca stadionunun (Estadio Azteca) girişində xatirə lövhəsi qoyulmuşdur. Almaniya milli futbol komandası həmçinin 3 dəfə UEFA Avropa Çempionatı kubokunu qazanmışdır, İtaliya milli futbol komandası isə bu titulu yalnız bir dəfə qazanmışdır. Bu iki ölkə Avropa Çempionatında 4 dəfə üz-üzə gəlmişdir, bunlardan üçü əsas hissədə heç-heçə (birində almanlar penaltilərdə qalib olmuşdur), biri isə italyanların qələbəsi ilə baş çatmışdır. Almaniyanın beynəlxalq çempionatlarda daha çox qalib olmasına baxmayaraq, İtaliya başa-baş keçirdikləri 34 oyuna 15 qələbə, 11 heç-heçə və 8 məğlubiyyətlə dominantlığını qoruyub saxlayır. Bundan başqa, Almaniya Avro-2016 dörddə bir mərhələsindəki oyuna qədər heç vaxt əsas oyunlarda İtalyanı məğlub edə bilməyib (almanlar italyanlar üzərindəki digər bütün qələbələri yoldaşlıq oyunlarında qazanıb). Bundan başqa, bu iki yığma arasında Avro-1996 qrup mərhələsində İtaliya turnirdən uzaqlaşdırıldı, həmin vaxt Almaniya artıq nokaut mərhələsinə vəsiqə qazanmışdı. Həmçinin İtaliya və Almaniya Demokratik Respublikası (Şərqi Almaniya) arasında hərəsinə 1 qələbə və 2 heç-heçə olmaqla 4 matç keçirilmişdir.
Almaniya–İtaliya futbol rəqabəti
Almaniya və İtaliya yığmaları arasındakı futbol rəqabəti Avropanın iki ən maraqlı futbol yığması olan Almaniya və İtaliya arasında keçirilir və beynəlxalq səviyyədə davamlılığına görə yalnız Braziliyadan geri qalır. Ümumilikdə hər iki komanda bütün Avropa ölkələrinin birlikdə ümumi nəticəsindən çox - 8 dəfə FİFA Dünya Kubokunun qalibi və 14 dəfə bu turnirin finalçısı olublar. Onlar bir-birinə qarşı 5 dəfə Dünya Kubokunun finalında oynayıblar və bu oyunlar dünya futbolu tarixinə keçib. 1970-ci ildə bu iki ölkə arasında keçirilən "Əsrin oyunu" yarımfinal oyunu İtalyanın əlavə vaxtda qazandığı 4:3 hesablı qalibiyyəti ilə yadda qalmışdır, bu dramatik oyuna Mexiko şəhərində Azteca stadionunun (Estadio Azteca) girişində xatirə lövhəsi qoyulmuşdur. Almaniya milli futbol komandası həmçinin 3 dəfə UEFA Avropa Çempionatı kubokunu qazanmışdır, İtaliya milli futbol komandası isə bu titulu yalnız bir dəfə qazanmışdır. Bu iki ölkə Avropa Çempionatında 4 dəfə üz-üzə gəlmişdir, bunlardan üçü əsas hissədə heç-heçə (birində almanlar penaltilərdə qalib olmuşdur), biri isə italyanların qələbəsi ilə baş çatmışdır. Almaniyanın beynəlxalq çempionatlarda daha çox qalib olmasına baxmayaraq, İtaliya başa-baş keçirdikləri 34 oyuna 15 qələbə, 11 heç-heçə və 8 məğlubiyyətlə dominantlığını qoruyub saxlayır. Bundan başqa, Almaniya Avro-2016 dörddə bir mərhələsindəki oyuna qədər heç vaxt əsas oyunlarda İtalyanı məğlub edə bilməyib (almanlar italyanlar üzərindəki digər bütün qələbələri yoldaşlıq oyunlarında qazanıb). Bundan başqa, bu iki yığma arasında Avro-1996 qrup mərhələsində İtaliya turnirdən uzaqlaşdırıldı, həmin vaxt Almaniya artıq nokaut mərhələsinə vəsiqə qazanmışdı. Həmçinin İtaliya və Almaniya Demokratik Respublikası (Şərqi Almaniya) arasında hərəsinə 1 qələbə və 2 heç-heçə olmaqla 4 matç keçirilmişdir.
Amblyseius italicus
Amblyseius italicus (lat. Amblyseius italicus) — phytoseiidae fəsiləsinin amblyseius cinsinə aid heyvan növü. == İstinadlar == Amblyseius italicus Catalogue of Life saytında Mites GSDs: PhytoseiidBase.
Anchusa italica
İtaliya sümürgəni (lat. Anchusa azurea) — bitkilər aləminin göyzabançiçəklilər dəstəsinin göyzabankimilər fəsiləsinin sümürgən cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Anchusa amoena J.F.Gmel. Anchusa biceps Vest Anchusa italica Retz. Anchusa lucida Vitman Anchusa macrophylla Lam. Anchusa paniculata Aiton Buglossum amoenum Gaertn. Buglossum caeruleum Pers.
Arum italicum
İtaliya danaayağı (lat. Arum italicum) — bitkilər aləminin baqəvərçiçəklilər dəstəsinin aroidkimilər fəsiləsinin danaayağı cinsinə aid bitki növü.
Avstriya-İtaliya-Fransa müharibəsi
İkinci İtaliya İstiqlaliyyət müharibəsi, Avstriya-İtaliya-Fransa müharibəsi, Fransa-Avstriya müharibəsi, Avstriya-Sardiniya müharibəsi və 1859-cu il İtaliya müharibəsi (it. Seconda guerra d'indipendenza italiana; fr. Campagne d'Italie) — 1859-cu ildə İkinci Fransa imperiyası və Sardiniya krallığının Avstriya imperiyasına qarşı apardığı müharibə. Bu, İtaliyanın birləşməsi prosesində həlledici rol oynamışdır. == Müharibə == İtalyan xalqı üçün İtaliyanı birləşdirmək uğrunda (Lombardiya və Venesiya Avstriyanın tabeliyində idi) milli azadlıq müharibəsi olan bu müharibə 29 aprel 1859-cu ildə başlamışdır. Müttəfiqlər Avstriya qoşunlarını bir neçə dəfə məğlub etmiş, lakin Prussiyanın Reynə qoşun toplamasından, İtaliyada milli azadlıq hərəkatının genişlənməsindən qorxan, vahid və qüvvətli İtaliya dövlətinin yaranmasını istəməyən III Napoleon müvəffəqiyyətli döyüş əməliyyatlarını dayandırmış və 1859-cu ildə Avstriya ilə separat Villafranka barışığı imzalamışdır. Lombardiya Sardiniyaya birləşdirilmiş, Venesiya Avstriyanın hakimiyyətində qalmışdır. 1860-cı ildə Sardniya bağlanmış Turin müqaviləsinə görə, İtaliyanın Savoyya və Nitsa vilayətləri Franasaya verilmişdir. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Blumberg, Arnold. A Carefully Planned Accident: The Italian War of 1859 (Susquehanna University Press.
Avstriya-İtaliya müharibəsi
Avstriya-İtaliya müharibəsi — 1848-1849-cu illərdə İtaliyanın xarici ağalıqdan qurtulması uğrunda müharibə. Bu müharibə həm də İtaliyanın birinci istiqlaliyyət müharibəsi adlanır. == Müharibənin səbəbləri == Avropadakı 1848-1849-cu illər inqilabları müharibəyə təkan verdi. İtaliya xalqının feodal-mütləq qaydalara qarşı milli-qurtuluş hərəkatından və mübarizəsindən başlandı. İtaliya 17 mart 1848-ci ildə Avstriya əleyhinə üsyan qaldıran Venesiya vilayəti özünü respublika elan etdi. 18 martda Milanda üsyan qalxdı. Üsyan günlərində yaradılan milli qvardiya dəstələri avstriyalı qoşunları gərgin döyüşlərdən sonra şəhərdən qovdu. Bütün Lombardiya avstriyalılara qarşı qalxdı. Hərbi yardım almaq ümidi ilə, Lombardiya, bəzi Venesiya əyalətləri, Parma və Modena özlərinin Sardiniya krallığına (Pyemont) birləşməsini elan etdilər. == Hərbi əməliyyatlar == Sardiniya kralı Karl Albert 23 mart 1848-ci ildə Avstriyaya müharibə elan etməyə məcbur oldu.
Avstriya - İtaliya müharibəsi
Avstriya-İtaliya müharibəsi — 1848-1849-cu illərdə İtaliyanın xarici ağalıqdan qurtulması uğrunda müharibə. Bu müharibə həm də İtaliyanın birinci istiqlaliyyət müharibəsi adlanır. == Müharibənin səbəbləri == Avropadakı 1848-1849-cu illər inqilabları müharibəyə təkan verdi. İtaliya xalqının feodal-mütləq qaydalara qarşı milli-qurtuluş hərəkatından və mübarizəsindən başlandı. İtaliya 17 mart 1848-ci ildə Avstriya əleyhinə üsyan qaldıran Venesiya vilayəti özünü respublika elan etdi. 18 martda Milanda üsyan qalxdı. Üsyan günlərində yaradılan milli qvardiya dəstələri avstriyalı qoşunları gərgin döyüşlərdən sonra şəhərdən qovdu. Bütün Lombardiya avstriyalılara qarşı qalxdı. Hərbi yardım almaq ümidi ilə, Lombardiya, bəzi Venesiya əyalətləri, Parma və Modena özlərinin Sardiniya krallığına (Pyemont) birləşməsini elan etdilər. == Hərbi əməliyyatlar == Sardiniya kralı Karl Albert 23 mart 1848-ci ildə Avstriyaya müharibə elan etməyə məcbur oldu.
Azadlıq Xalqı Partiyası (İtaliya)
Xalq Azadlığı(it. Il Popolo della Libertà, PdL) - İtaliyada siyasi partiya. 2008-ci ildə təsis, 2013-cü ildə ləğv edilib.
Azərbaycan-İtaliya futbol matçlarının siyahısı
== Kişilər == === Əsas milli komanda === 07.09.2002 Bakı AÇSO Azərbaycan – İtaliya 0:2 10.10.2003 Reco di Kalabriya AÇSO İtaliya – Azərbaycan 4:0 10.10.2014 Palermo AÇSO İtaliya – Azərbaycan 2:1 10.10.2015 Bakı AÇSO Azərbaycan – İtaliya 1:3 === U-21 === 06.09.2002 Bakı AÇSO Azərbaycan – İtaliya 0:3 10.10.2003 Katanzaro AÇSO İtaliya – Azərbaycan 6:0 17.11.2007 Fermo AÇSO İtaliya – Azərbaycan 5:0 25.03.2008 Bakı AÇSO Azərbaycan – İtaliya 0:2 === U-19 === 09.01.2011 Sankt-Peterburq BT İtaliya – Azərbaycan 2:2 pen. 3:5 11.10.2011 Laxolm, İsveç AÇSO İtaliya – Azərbaycan 2:1 === U-17 === 17.03.2013 Halkid BT İtaliya – Azərbaycan 0:1 === U-16 === 28.03.2013 Riqa YO İtaliya – Azərbaycan 1:1 === Klublar === 17.09.2009 Italiya YO Yuventus (U-17) - Azərbaycan (U-17) 3:4 02.04.2010 Olbia BT Yuventus (U-19) - Azərbaycan (U-19) 0:1 04.10.2012 Bakı UEFA AL QM Neftçi – İnter 1:3 07.12.2012 Milan UEFA AL QM İnter - Neftçi 2:2 21.07.2013 Udine YO Udineze - Bakı 1:1 02.10.2014 Milan UEFA AL QM İnter - Qarabağ 2:0 11.12.2014 Bakı UEFA AL QM Qarabağ – İnter 0:0 29.09.2016 Florensiya UEFA AL Fiorentina – Qarabağ 5:1 08.12.2016 Bakı UEFA AL Qarabağ – Fiorentina 1:2 27.09.2017 Bakı UEFA ÇL Qarabağ – Roma 1:2 05.12.2017 Roma UEFA ÇL Roma – Qarabağ 1:0 31.08.2022 Roma BT Roma (U-17) – Neftçi (U-17) 1:0 01.09.2022 Roma BT Lociçiani (U-17) – Neftçi (U-17) -:- == Qadınlar == === Əsas milli komanda === === U-21 === === U-19 === 23.10.2021 Paduya, İtaliya AÇSO İtaliya - Azərbaycan 9:0 === U-17 === === Klublar === == Futzal == === A milli === 02.02.2014 Antverpen, Belçika AÇ İtaliya – Azərbaycan 7:0 03.02.2016 Belqrad, Azərbaycan AÇ İtaliya – Azərbaycan 3:0 === Klublar === 25.04.2010 Lissabon UK Araz – Luparense 2:2 pen.
Azərbaycan-İtaliya münasibətləri
Azərbaycan–İtaliya münasibətləri — Azərbaycan Respublikası ilə İtaliya Respublikası arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr. İtaliya Azərbaycanın müstəqilliyini 1 yanvar 1992-ci ildə tanımışdır. == Tarixi == === AXC dövrü === Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Bakıda Molokanskaya küçəsi 35 ünvanında İtaliyanın nümayəndəliyi yerləşmiş, nümayəndəliyə konsul Enriko Ensom rəhbərlik etmişdir. == Diplomatik əlaqələr == İki ölkə arasında diplomatik əlaqələr 1992-ci ilin may ayının 8-də qurulmuşdur.1997-ci ilin mart ayında İtaliyanın Azərbaycanda, 2003-cü ilin dekabr ayında isə Azərbaycanın İtaliyada səfirliyi təsis edilmişdir. Azərbaycan Respublikasının İtaliyadakı hazırkı səfiri Vaqif Sadıqov etimadnaməsini İtaliya Prezidenti C.Napolitanoya 8 fevral 2011-ci il tarixində təqdim etmişdir. İtaliyanın ölkəmizdəki səfiri M.Baldi etimadnaməsini Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə 23 oktyabr 2009-cu ildə təqdim etmişdir. İtaliya Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin ATƏT-in prinsipləri əsasında sülh yolu ilə danışıqlar vasitəsi ilə həlli üçün yaradılmış ATƏT-in Minsk qrupunun tərkibinə daxildir. == Parlamentlərarası əlaqələr == Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisində Azərbaycan-İtaliya parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupu fəaliyyət göstərir. Bu işçi qrupu 7 mart 1997-ci il tarixində yaradılmış və ilk rəhbəri Şəfiqə Məmmədova olmuşdur. 4 mart 2016-cı il tarixindən Azər Kərimli işçi qrupunun rəhbəridir.İtaliya Senatında yaradılmış İtaliya-Azərbaycan dostluq qrupunun rəhbəri isə xanım Rossana Boldidir.
Azərbaycan-İtaliya sazişləri (1920)
İtaliya-Azərbaycan sazişləri — Azərbaycan və İtaliya dövlətləri arasında iqtisadi-siyasi əlaqələri genişləndirmək məqsədilə bağlanmış sazişlər. == Sazişin bağlanması == 1919-cu ilin payızından etibarən, ağqvardiyaçı rus generallarının məğlubiyyəti ilə əlaqədar beynəlxalq vəziyyət yeni yaranmış müstəqil respublikaların xeyrinə dəyişməyə başladı. Azərbaycan Hökuməti ölkənin müstəqilliyinin dünyanın böyük dövlətləri tərəfındən tanınması məsələsinin həllini sürətləndirmək məqsədilə Beşlər Şurasına, o cümlədən İtaliyaya müraciət etdi. İtaliyanın Azərbaycanda güclü iqtisadi marağı var idi. Lakin o, mandatlığa götürmək istədiyi əraziləri xarici təcavüzdən qorumaq iqtidarında deyildi. Gələcəkdə Rusiya və Türkiyə ilə qarşılaşmaq qorxusu İtaliyanı bu işdən çəkindirdi. Azərbaycan Hökuməti İtaliya ilə iqtisadi-siyasi əlaqələri gücləndirmək məqsədilə general İbrahim ağa Usubovun başçılığı ilə Romaya nümayəndə heyəti göndərdi. Heyət "hərbi missiya" adlanırdı və əsasən, hərbi, iqtisadi məsələlərlə bağlı işlər aparmalı idi. İtaliya hökuməti 1920-ci il yanvarın 17-də Azərbaycanı de-fakto tanıması haqda qərarını general İ.Usubova təqdim etdi və ölkəmizlə daimi əlaqə saxlamaq fikrində olduğunu bildirdi. == Sazişin şərtləri == General İ.Usubov Romada sənayeçi-senator S.E.Konti ilə görüşdü.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti nümayəndə heyətinin İtaliyaya səfəri
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti nümayəndə heyətinin İtaliyaya səfəri - AXC rəhbərliyinin hərbi silah və sursat alınması üçün İtaliya krallığına 1919-cu ildə göndərdiyi nümayəndə heyətinin səfəri nəzərdə tutulur. == Arxa plan == İlk əvvəllər Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İtalyan qoşunlarının Azərbaycanda yerləşdirilməsinə nail olmağa çalışırdı. Buna görə də Parisə ezam edilən müttəfiq komandanlığı yanında xüsusi nümayəndə Ə.Tahirov yolüstü Romada dayandı və İtaliya Xarici İşlər Nazirliyinin nümayəndələri ilə bir sıra görüşlər keçirdi. İtaliya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmisi Mayoni ilə görüşdə Ə.Tahirov Azərbaycana ordu göndərilib-göndərilməyəcəyini soruşduqda Mayoni ona bir neçə kağız göstərərək bildirdi ki, Parisdə olan İtaliya nümayəndələri ilə görüşdə Ə.M.Topçubaşov Azərbaycana İtaliya ordusunun göndərilməsinin arzuolunmazlığını bəyan edib. Ə.M.Topçubaşov öz bəyanatında əhalinin bu addımdan narazı qalacağını vurğuladığından Mayoni bilmək istəyirdi ki, belə münasibət Ə.M.Topçubaşovun şəxsi fikridir, yoxsa, doğrudan da, əhali və hökumət Azərbaycana İtaliya ordusu göndərilməsinin əleyhinədir. Əslində İtaliya tərəfi Qafqaza ordu göndərməməyə qərar verdiyindən, Ə.M.Topçubaşovun ilk müzakirələr zamanı hələ ingilis ordusu Azərbaycanda olarkən İtaliya ordusunun ora göndərilməsinə ehtiyac olmadığı haqqında söylədiyi fikrinə istinad edirdi. Bu fikir, həm Аzərbaycan, həm Gürcüstan nümayəndələri tərəfindən irəli sürüləndə İngiltərə ordusunun Qafqazı tərk etməsi barədə rəsmi açıqlama hələ elan edilməmişdi. Lakin Britaniya hökumətinin Qafqazı tərk etmək barədə Sülh konfransına rəsmi müraciətindən sonra Cənubi Qafqaz respublikaları ətrafında siyasi şərait əsaslı dərəcədə dəyişmişdi. Ona görə də Ə.Tahirov Mayoniyə bildirdi ki, siz əhali və xalqın İtaliyaya münasibətini, polkovnik Qabba başda olmaqla, Azərbaycana göndərdiyiniz missiyaya göstərilən münasibət əsasında mühakimə yürüdə bilərsiniz. Bu missiyanın şərəfinə Azərbaycan hökumətinin təntənəli qəbul mərasimi keçirdiyini açıqlayan Ə.Tahirov əlavə etdi ki, hökumət və əhali sizin ordunuzu Azərbaycanda görməkdən şad olardı.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin İtalyan mandatlığına verilməsi məsələsi
Paris Sülh Konfransında yeni yaranmış respublikaların böyük dövlətlərin himayəsinə verilməsi qərara alınmışdı. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin İngiltərə, Fransa və İtaliyadan birinin mandatlığına girəcəyi gündəmdə idi. == Arxa plan == Fransa və İngiltərə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətini mandatlığa götürməkdə maraqlı deyildilər. İngiltərə qoşunları Bakıya girdiyi ərəfədə burada qısa müddətə olduqlarını, yaxın zamanda buranı tərk edəcəklərini elan etmişdilər. Azərbaycan və Gürcüstan faktiki olaraq, mövcud olduğu halda Fransa hökuməti onları nə hüquqi, nə də faktiki cəhətdən tanımaq istəmirdi. Lakin bununla belə, Pişonun cavablarından aydın oldu ki, Fransa hökuməti Azərbaycanla ticarət, ümumiyyətlə, iqtisadi əlaqələr yaratmağa meyl göstərir. Bu da şübhəsiz ki, Azərbaycanın təhlükəsizliyi baxımından kifayət deyildi. Frank-Qafqaz komitəsinin ciddi cəhdlərinə baxmayaraq, Fransa hökumətinin Qafqaz mandatını götürmək fikri yox idi. Əslində, Azərbaycan hökuməti də öz növbəsində fransızların Qafqaza gəlməsinə müsbət münasibət bəsləmirdi. Çünki Birinci Dünya müharibəsindən sonra Fransa hökumətinin erməniləri müdafiə etmək cəhdləri[Azərbaycan siyasi dairələrinə məlum idi.
Azərbaycan–İtaliya futbol matçları
== Kişilər == === Əsas milli komanda === 07.09.2002 Bakı AÇSO Azərbaycan – İtaliya 0:2 10.10.2003 Reco di Kalabriya AÇSO İtaliya – Azərbaycan 4:0 10.10.2014 Palermo AÇSO İtaliya – Azərbaycan 2:1 10.10.2015 Bakı AÇSO Azərbaycan – İtaliya 1:3 === U-21 === 06.09.2002 Bakı AÇSO Azərbaycan – İtaliya 0:3 10.10.2003 Katanzaro AÇSO İtaliya – Azərbaycan 6:0 17.11.2007 Fermo AÇSO İtaliya – Azərbaycan 5:0 25.03.2008 Bakı AÇSO Azərbaycan – İtaliya 0:2 === U-19 === 09.01.2011 Sankt-Peterburq BT İtaliya – Azərbaycan 2:2 pen. 3:5 11.10.2011 Laxolm, İsveç AÇSO İtaliya – Azərbaycan 2:1 === U-17 === 17.03.2013 Halkid BT İtaliya – Azərbaycan 0:1 === U-16 === 28.03.2013 Riqa YO İtaliya – Azərbaycan 1:1 === Klublar === 17.09.2009 Italiya YO Yuventus (U-17) - Azərbaycan (U-17) 3:4 02.04.2010 Olbia BT Yuventus (U-19) - Azərbaycan (U-19) 0:1 04.10.2012 Bakı UEFA AL QM Neftçi – İnter 1:3 07.12.2012 Milan UEFA AL QM İnter - Neftçi 2:2 21.07.2013 Udine YO Udineze - Bakı 1:1 02.10.2014 Milan UEFA AL QM İnter - Qarabağ 2:0 11.12.2014 Bakı UEFA AL QM Qarabağ – İnter 0:0 29.09.2016 Florensiya UEFA AL Fiorentina – Qarabağ 5:1 08.12.2016 Bakı UEFA AL Qarabağ – Fiorentina 1:2 27.09.2017 Bakı UEFA ÇL Qarabağ – Roma 1:2 05.12.2017 Roma UEFA ÇL Roma – Qarabağ 1:0 31.08.2022 Roma BT Roma (U-17) – Neftçi (U-17) 1:0 01.09.2022 Roma BT Lociçiani (U-17) – Neftçi (U-17) -:- == Qadınlar == === Əsas milli komanda === === U-21 === === U-19 === 23.10.2021 Paduya, İtaliya AÇSO İtaliya - Azərbaycan 9:0 === U-17 === === Klublar === == Futzal == === A milli === 02.02.2014 Antverpen, Belçika AÇ İtaliya – Azərbaycan 7:0 03.02.2016 Belqrad, Azərbaycan AÇ İtaliya – Azərbaycan 3:0 === Klublar === 25.04.2010 Lissabon UK Araz – Luparense 2:2 pen.
Azərbaycan–İtaliya münasibətləri
Azərbaycan–İtaliya münasibətləri — Azərbaycan Respublikası ilə İtaliya Respublikası arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr. İtaliya Azərbaycanın müstəqilliyini 1 yanvar 1992-ci ildə tanımışdır. == Tarixi == === AXC dövrü === Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Bakıda Molokanskaya küçəsi 35 ünvanında İtaliyanın nümayəndəliyi yerləşmiş, nümayəndəliyə konsul Enriko Ensom rəhbərlik etmişdir. == Diplomatik əlaqələr == İki ölkə arasında diplomatik əlaqələr 1992-ci ilin may ayının 8-də qurulmuşdur.1997-ci ilin mart ayında İtaliyanın Azərbaycanda, 2003-cü ilin dekabr ayında isə Azərbaycanın İtaliyada səfirliyi təsis edilmişdir. Azərbaycan Respublikasının İtaliyadakı hazırkı səfiri Vaqif Sadıqov etimadnaməsini İtaliya Prezidenti C.Napolitanoya 8 fevral 2011-ci il tarixində təqdim etmişdir. İtaliyanın ölkəmizdəki səfiri M.Baldi etimadnaməsini Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə 23 oktyabr 2009-cu ildə təqdim etmişdir. İtaliya Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin ATƏT-in prinsipləri əsasında sülh yolu ilə danışıqlar vasitəsi ilə həlli üçün yaradılmış ATƏT-in Minsk qrupunun tərkibinə daxildir. == Parlamentlərarası əlaqələr == Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisində Azərbaycan-İtaliya parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupu fəaliyyət göstərir. Bu işçi qrupu 7 mart 1997-ci il tarixində yaradılmış və ilk rəhbəri Şəfiqə Məmmədova olmuşdur. 4 mart 2016-cı il tarixindən Azər Kərimli işçi qrupunun rəhbəridir.İtaliya Senatında yaradılmış İtaliya-Azərbaycan dostluq qrupunun rəhbəri isə xanım Rossana Boldidir.
Azərbaycan–İtaliya voleybol matçları
== Kişilər == === A milli === === Klublar === == Qadınlar == === A milli === === Klublar === Azərbaycan təmsilçilərinin indiyədək Apennin təmsilçilərinə qarşı görüşləri həmişə çətin və gərgin olub. Belə ki, azərbaycanlıların qəniminə çevrilən italiyalılarla 2010-cu ilin dekabrınadək 17 dəfə qarşılaşma olmuşdur ki, bunlardan 14-də rəqib sevinib. Azərbaycan komandaları 18 set qazandıqları halda, 49-da uduzublar. Qeyd edək ki, Apennin təmsilçilərinin 7 klubu ilə qarşılaşan 3 Azərbaycan komandasından 1 dəfə Bakı Məişət Kondisionerlər Zavodu (BMKZ) və 2 dəfə "Azərreyl" meydanı qələbə ilə tərk edib. ==== Azərbaycan klublarının İtaliya klubları ilə bütün görüşləri ==== son yenilənmə: 7 yanvar 2011-ci il ==== Azərbaycan klublarının göstəriciləri ==== ==== İtaliya klublarının göstəriciləri ==== ==== Bütün matçlar ==== CEV kuboku, 1990/19911/8 final 1 dekabr (1990) "Peskopagano" – BMKZ – 3:1 (15:9, 6:15, 15:13, 15:7) 8 dekabr (1990) BMKZ – "Peskopagano" – 3:2 (15:6, 13:15, 14:16, 5:15, 5:15)CEV kuboku, 1991/19921/4 final 15 yanvar (1992) BMKZ – Modena – 0:3 (15:17, 13:15, 10:15) 22 yanvar (1992) Modena – BMKZ – 3:1 (15:8, 15:7, 12:15, 15:8)Çempionlar Liqası, 2002/2003Qrup mərhələsi 11 dekabr (2002) Azərreyl – Modena – 3:2 (20:25, 25:16, 25:19, 19:25, 15:13) 16 yanvar (2003) Modena – Azərreyl – 3:0 (25:23, 25:21, 25:21)Çempionlar Liqası, 2004/2005Qrup mərhələsi 7 dekabr Azərreyl – Novara – 0:3 (16:25, 21:25, 21:25) 15 dekabr (2004) Novara – Azərreyl – 3:0 (25:20, 25:22, 25:16)Çempionlar Liqası, 2005/2006Qrup mərhələsi 25 oktyabr (2005) Azərreyl – Peruca – 3:2 (14:25, 25:22, 21:25, 25:17, 15:13) 11 yanvar (2006) Peruca – Azərreyl – 3:0 (29:27, 25:19, 25:20) Pley-off mərhələsi 15 fevral (2006) Foppapedretti – Azərreyl – 3:1 (21:25, 25:15, 25:13, 25:18) 23 fevral (2006) Azərreyl – Foppapedretti – 2:3 (27:29, 22:25, 25:11, 25:22, 15:6)Çempionlar Liqası, 2006/2007Qrup mərhələsi 28 noyabr (2006) Azərreyl – Skavolini – 1:3 (24:26, 26:24, 21:25, 22:25) 16 yanvar (2007) Skavolini – Azərreyl – 3:1 (25:14, 25:21, 25:27, 25:14) Pley-off mərhələsi 8 fevral (2007) Foppapedretti – Azərreyl – 3:0 (25:17, 25:17, 25:16) 14 fevral (2007) Azərreyl – Foppapedretti – 0:3 (12:25, 23:25, 24:26)CEV kuboku, 2009/2010Yarımfinal 20 mart (2010) Rabitə – Yamamay – 2:3 (15:26, 25:22, 21:25, 25:17, 12:15)Çempionlar Liqası, 2010/2011Qrup mərhələsi 2 dekabr (2010) Rabitə – Skavolini – 3:1 (25:19, 25:23, 23:25, 25:21) 6 yanvar (2011) Skavolini – Rabitə – 3:2 (20:25, 25:21, 25:19, 23:25, 15:6)Qeyd: voleybolda 1998 oktyabrına kimi setin qalibi 15 topun yekunda müəyyənləşib.
Azərbaycan–İtaliya voleybol matçlarının siyahısı
== Kişilər == === A milli === === Klublar === == Qadınlar == === A milli === === Klublar === Azərbaycan təmsilçilərinin indiyədək Apennin təmsilçilərinə qarşı görüşləri həmişə çətin və gərgin olub. Belə ki, azərbaycanlıların qəniminə çevrilən italiyalılarla 2010-cu ilin dekabrınadək 17 dəfə qarşılaşma olmuşdur ki, bunlardan 14-də rəqib sevinib. Azərbaycan komandaları 18 set qazandıqları halda, 49-da uduzublar. Qeyd edək ki, Apennin təmsilçilərinin 7 klubu ilə qarşılaşan 3 Azərbaycan komandasından 1 dəfə Bakı Məişət Kondisionerlər Zavodu (BMKZ) və 2 dəfə "Azərreyl" meydanı qələbə ilə tərk edib. ==== Azərbaycan klublarının İtaliya klubları ilə bütün görüşləri ==== son yenilənmə: 7 yanvar 2011-ci il ==== Azərbaycan klublarının göstəriciləri ==== ==== İtaliya klublarının göstəriciləri ==== ==== Bütün matçlar ==== CEV kuboku, 1990/19911/8 final 1 dekabr (1990) "Peskopagano" – BMKZ – 3:1 (15:9, 6:15, 15:13, 15:7) 8 dekabr (1990) BMKZ – "Peskopagano" – 3:2 (15:6, 13:15, 14:16, 5:15, 5:15)CEV kuboku, 1991/19921/4 final 15 yanvar (1992) BMKZ – Modena – 0:3 (15:17, 13:15, 10:15) 22 yanvar (1992) Modena – BMKZ – 3:1 (15:8, 15:7, 12:15, 15:8)Çempionlar Liqası, 2002/2003Qrup mərhələsi 11 dekabr (2002) Azərreyl – Modena – 3:2 (20:25, 25:16, 25:19, 19:25, 15:13) 16 yanvar (2003) Modena – Azərreyl – 3:0 (25:23, 25:21, 25:21)Çempionlar Liqası, 2004/2005Qrup mərhələsi 7 dekabr Azərreyl – Novara – 0:3 (16:25, 21:25, 21:25) 15 dekabr (2004) Novara – Azərreyl – 3:0 (25:20, 25:22, 25:16)Çempionlar Liqası, 2005/2006Qrup mərhələsi 25 oktyabr (2005) Azərreyl – Peruca – 3:2 (14:25, 25:22, 21:25, 25:17, 15:13) 11 yanvar (2006) Peruca – Azərreyl – 3:0 (29:27, 25:19, 25:20) Pley-off mərhələsi 15 fevral (2006) Foppapedretti – Azərreyl – 3:1 (21:25, 25:15, 25:13, 25:18) 23 fevral (2006) Azərreyl – Foppapedretti – 2:3 (27:29, 22:25, 25:11, 25:22, 15:6)Çempionlar Liqası, 2006/2007Qrup mərhələsi 28 noyabr (2006) Azərreyl – Skavolini – 1:3 (24:26, 26:24, 21:25, 22:25) 16 yanvar (2007) Skavolini – Azərreyl – 3:1 (25:14, 25:21, 25:27, 25:14) Pley-off mərhələsi 8 fevral (2007) Foppapedretti – Azərreyl – 3:0 (25:17, 25:17, 25:16) 14 fevral (2007) Azərreyl – Foppapedretti – 0:3 (12:25, 23:25, 24:26)CEV kuboku, 2009/2010Yarımfinal 20 mart (2010) Rabitə – Yamamay – 2:3 (15:26, 25:22, 21:25, 25:17, 12:15)Çempionlar Liqası, 2010/2011Qrup mərhələsi 2 dekabr (2010) Rabitə – Skavolini – 3:1 (25:19, 25:23, 23:25, 25:21) 6 yanvar (2011) Skavolini – Rabitə – 3:2 (20:25, 25:21, 25:19, 23:25, 15:6)Qeyd: voleybolda 1998 oktyabrına kimi setin qalibi 15 topun yekunda müəyyənləşib.
Britaniya-İtaliya sazişi
İngiltərə-İtaliya sazişi — Cənubi Qafqazda ingilis ordusu mövqelərinin İtaliya ordusuna verilməsi haqqında saziş (1919, mart). == Tarixi == İtalyanların Qafqaza cəlb edilməsi ideyası ilk dəfə 1919-cu ilin martında ingilislər tərəfindən irəli sürülmüşdü. B.Britaniya hökuməti bəyan etmişdi ki, ingilislərin Qafqazdakı missiyası müvəqqəti xarakter daşıyır; onlar Qafqaz problemlərinin Paris Sülh Konfransı tərəfindən həllinədək regionda asayişi qoruyub saxlamaq üçün gəlmişlər; ingilislər üçün aydın idi ki, Qafqazın (o cümlədən Azərbaycanın) ingilis imperiyasına qatılması mümkünsüzdür; imperiyanın hüdudlarının genişləndirilməsinə deyil, yeni işğal olunan ərazilərin əldə saxlanmasına üstünlük verilməlidir; Qafqaz xalqlarının münasibətlərindəki gərginlik onların idarəçiliyini çətinləşdirər; ABŞ ilə Fransanın regiona buraxılmalarına və orada möhkəmlənmələrinə şərait yaradılması arzuolunmaz və yolverilməzdir. Buna görə də ingilis qoşunları İtaliya hərbi hissələri ilə əvəzlənməlidirlər. Yalnız bu cür əvəzlənmə İngiltərənin maraqları və Yaxın şərqdəki qüvvələr tarazlığı baxımından ingilislər üçün sərfəlidir. İtaliyanın Qafqazda ingilisləri əvəz etməsi Yaxın Şərqdəki mövcud qüvvələr nisbətini pozmurdu. Digər tərəfdən, bununla İtaliyanın Paris Sülh Konfransından narazılığı da bir qədər aradan qaldırılırdı. İlk dövrlərdə Qafqaz barəsində ingilislərlə italyanlar arasında gizli aparılan danışıqlar İtaliya hökumətinin Qafqazla bağlı həm siyasi, həm də iqtisadi marağının olduğunu üzə çıxardı. Digər Avropa rəhbərləri kimi, İtaliyanın baş naziri Orlando da ermənipərəst siyasi xadim idi. Hətta o, dünya müharibəsi başa çatdıqda, Ermənistanın müstəqilliyini müdafiə edərək bildirmişdi: == Şərtləri == İngiltərə-İtaliya danışıqları 1919-cu il martın 24-də Baş qərargahlar səviyyəsində ilkin sazişin imzalanması ilə nəticələndi.
Buglossum italicum
İtaliya sümürgəni (lat. Anchusa azurea) — bitkilər aləminin göyzabançiçəklilər dəstəsinin göyzabankimilər fəsiləsinin sümürgən cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Anchusa amoena J.F.Gmel. Anchusa biceps Vest Anchusa italica Retz. Anchusa lucida Vitman Anchusa macrophylla Lam. Anchusa paniculata Aiton Buglossum amoenum Gaertn. Buglossum caeruleum Pers.
Cucubalus italicus
İtaliya qoyunqulağı (lat. Silene italica) — bitkilər aləminin qərənfilçiçəklilər dəstəsinin qərənfilkimilər fəsiləsinin qoyunqulağı cinsinə aid bitki növü. == Arealı == Avropanın cənubundan İranın çimal-qərbinə qədərə ərazilərdə yayılmışdır.İtaliya qoyunqulağı:''The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.) == Sinonimləri == Cucubalus catholicus Ficinus Cucubalus clavicarpus Schult. Cucubalus floccosus Ficinus Cucubalus italicus L. Cucubalus mollissimus Waldst. & Kit. Cucubalus pilosus Willd. ex Spreng. Cucubalus silenoides Vill. Silene multifida Edgew.

Tezlik illər üzrə

Sözün tezliyi - sözün mətnlərdə hansı tezliklə rast gəlinmə göstəricisidir. Bu rəgəm 1 000 000 söz arasında sözün neçə dəfə meydana gəlməsini göstərir.

Ümumi • 0.06 dəfə / 1 mln.
2003 •••••••••••• 0.79
2004 •••••••••••••••••••• 1.35
2006 •••• 0.23

"ital" sözü ilə başlayan sözlər

Oxşar sözlər

#ital nədir? #ital sözünün mənası #ital nə deməkdir? #ital sözünün izahı #ital sözünün yazılışı #ital necə yazılır? #ital sözünün düzgün yazılışı #ital leksik mənası #ital sözünün sinonimi #ital sözünün yaxın mənalı sözlər #ital sözünün əks mənası #ital sözünün etimologiyası #ital sözünün orfoqrafiyası #ital rusca #ital inglisça #ital fransızca #ital sözünün istifadəsi #sözlük