Zaxar Dorofeyev
Zaxar Fedoroviç Dorofeyev (rus. Заха́р Фёдорович Дорофе́ев; 24 mart 1890 və ya 1890, Salazqor[d], Tambov quberniyası – 18 iyun 1952 və ya 1952, Moskva) — mokşa əsilli Rusiya və SSRİ şairi, müəllimi, tərcüməçisi, folklor tədqiqatçısı, tarixçisi, etnoqrafı, ictimai xadimi. O, müasir mokşa ədəbiyyatının qurucularından biridir.
Zaxar Fedoroviç Dorofeyev 24 mart 1890-cı ildə Rusiya imperiyası daxilindəki Tambov quberniyasının Salazqor kəndində anadan olmuşdur. Dorofeyev ibtidai və orta təhsilini aldıqdan sonra 1905-ci ildə Kazan Qeyri-rus Müəllimlər Seminariyasına daxil olmuşdur. O, 1909-cu ildə məzun olduqdan sonra məktəb müəllimi olaraq çalışmağa başlamışdır.
1912-ci ildə Dorofeyevin "Xalq müəlliminin mahnıları və düşüncələri" şeirlər toplusu nəşr olunmuşdur. Birinci Dünya müharibəsi zamanı Dorofeyev cəbhəyə getmiş və döyüşlərdə ağır yaralanmışdır. 1920-ci illərin əvvəllərinə qədər Dorofeyev rus dilində yazıb-yaratmışdır. 1925-ci ildə şairin mokşa dilində ilk şeirlər toplusu "Mənim mahnılarım" nəşr olunmuşdur.
Aleksandr Zaxarçenko
Aleksandr Vladimiroviç Zaxarçeno (rus. Алекса́ндр Влади́мирович Заха́рченко, ukr. Олекса́ндр Володи́мирович Заха́рченко;26 iyun 1976, Donetsk – 31 avqust 2018, Donetsk), Ukraynalı separatçı və hərbi lider.
Zaxarçenko, Ukraynada müstəqillik elan edən Donetsk Xalq Respublikasının qurucu dövlət başçısı və baş naziri kimi 11 may 2014-cü ildən 2018-ci ilə, yəni ölümünə qədər vəzifədə qalmışdı. Sələfi Aleksandr Borodainin istefa etməsilə, 2014-cü ilin avqustunda baş nazir seçildi. 2014-cü ilin noyabrındakı seçkilərdə qalib gəldi.
Aleksandr Zaxarçenko 31 avqust 2018-ci Donetsk şəhərində baş vermiş partlayış nəticəsində 42 yaşında həlak olub.
Aleksandra Zaxarova
Aleksandra Zaxarova (rus. Алекса́ндра Ма́рковна Заха́рова; d. 17 iyun 1962, Moskva, RSFSR, SSRİ) — Rusiyanın əməkdar artisti (1995); Rusiyanın Xalq artisti (2001), iki dəfə Dövlət mükafatı laureatı.
== Həyatı və fəaliyyəti ==
Aleksandra Zaxarova 17 iyun 1962-ci ildə Moskva şəhərində məşhur teatr və kino rejissoru, professor, ssenarist Mark Zaxarov və aktrisa Nina Lapşinin ailəsində anadan olmuşdur.
Uşaqlıq illərində anası onu tez-tez özü ilə teatra aparırdı. Beləliklə yaradıcı mühit onda erkən yaşlarından sənətə həvəs oyatmışdır. İncəsənət mühitində böyüyən Aleksandra arfa musiqi alətində ifa etməyi öyrənmişdir. Əsas arzusu isə anası kimi aktrisa olmaq idi, lakin orta məktəbdə dərsə davamiyyəti ilə valideynlərini razı salmamışdır. Onların danlağını eşitməmək üçün cürbəcür çıxış yolu da tapıb. Məktəbə getmək istəməyən balaca ata və anasını inandırmaq üçün məharətlə rol oynayır.
Nadejda Zaxarova
Nadejda Dmitriyevna Zaxarova (9 fevral 1945-ci ildə anadan olmuşdur; Pskov vilayəti, Kudeverski rayonu, Qolovanovo kəndi) - sovet basketbolçusu. SSRİ əməkdar idman ustası (1970).
1958-1976-cı illərdə "Spartak" (Leninqrad) basketbol klubunda çıxış etmişdir. O, 1977-1978-ci illərdə 1978-ci ildə "Qızıl Diana" prizi uğrunda turnirin qalibi olmuş SSRİ gənclərdən ibarət yığma komandasının məşqçisi olmuşdur. N.Zaxarova Rusiyanın əməkdar məşqçisidir (1995). Hazırda basketbol üzrə Sankt-Peterburq 1 nömrəli Olimpiya ehtiyatları məktəbinin məşqçi müəllimidir. Əri SSRİ-nin əməkdar idman ustası Stanislav Qelçinskidir.
Olimpiya oyunlarının qalibi -1976
Dünya çempionu 1971, 1975
Avropa çempionu - 1968, 1970, 1972, 1974, 1976
SSRİ çempionu - 1974
SSRİ çempionatının gümüş mükafatçısı - 1970-1973, 1975
SSRİ çempionatının bürünc mükafatçısı - 1976
SSRİ xalqlarının VI Spartakiadasının bürünc mükafatçısı - 1975
Universiada çempionu - 1973
Lilian Ronketti Kubokunun qalibi -1975
Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni,
Олимпийская чемпионка Надежда Захарова отмечает юбилей Arxivləşdirilib 2018-11-21 at the Wayback Machine
Генкин З. А. Баскетбол: Справочник / Авт.-сост. З. А. Генкин, Е. Р. Яхонтов. — М.: Физкультура и спорт, 1983.
Pyotr Zaxarov Çeçenes
Pyotr Zaxarov Çeçenes (rus. Пётр Захарович Захаров-Чеченец; 18 sentyabr 1816, Dadi-yurt[d] – 15 sentyabr 1846, Moskva) — Rusiyalı çeçen rəssam. Onun XIX əsrdə çeçenlər içərisindəki tək rəssam olduğu düşünülür.
1819-cu ildə Qafqaz müharibəsi zamanı rus qoşunları çeçen kəndi Dadiyurtda ölmüş bir qadın və ölümcül yaralanmış üç yaşlı körpəni tapdı. Rusiya ordusunun baş komandanı Aleksey Petroviç Yermolov həkimlərin onu xilas etməyin mümkünsüz olduğunu deməsinə baxmayaraq,körpəni xilas etmək üçün mümkün olan hər şeyi etməyi əmr etdi. Bütün ehtimallara baxmayaraq körpə sağ qaldı. Körpə böyüdülməsi üçün kazak Zaxar Nedonosova verildi. Bu kazak adından körpə soyadını və atasının adını aldı. Daha sonra Pyotr etnik kimliyini göstərmək üçün onun soyadına “çeçenes” sözünü əlavə etdi.
Yeddi yaşında Pyotr Aleksey Petroviç Yermolovun əmisi oğlu, Gürcüstan Qrenader alayının komandiri, general-mayor Pyotr Yermolov tərəfindən övladlığa götürüldü.
Qalina Manoxa-Zaxarova
Qalina Manoxa-Zaxarova (qızlıq soyadı: Manoxa; d. 22 mart 1947; Kiyev, Ukrayna) — Sovet İttifaqını təmsil edən Ukraynalı sabiq həndbolçu. Qalina Manoxa, Sovet İttifaqının yığması ilə birgə 1976 Monreal Olimpiadasında qızıl medal qazanıb. Qalina Manoxa, həmdə Dünya Çempionatlarında 1 gümüş və 1 bürünc medala sahib olub.
Qalina Manoxa, 1976-cı ildə Sovet İttifaqının yığması ilə birgə Kanadanın Monreal şəhərində baş tutan XXI Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. Yarışların son turunda Sovet İttifaqının yığması, Şərqi Almaniya yığmasını 14:11 hesabı ilə məğlub etdi və XXI Yay Olimpiya Oyunlarının çempionu oldu.
Yekaterina Zaxariyeva
Yekaterina Zaxariyeva (tam adı: Yekaterina Zaxariyeva, bolq. Екатерина Спасова Гечева-Захариева; 8 avqust 1975, Bazarcıq[d], Bolqarıstan Xalq Respublikası[d]) — Bolqarıstan siyasətçisi, Bolqarıstanın Xarici İşlər naziri (4 may 2017-ci ildən). O, 2013-cü ildən müvəqqəti Baş nazir müavini və Regional inkişaf naziri olmuşdur.
Zaxariyeva 1975-ci ildə Pazarcıqda anadan olmuşdur. Yerli kollecdə alman dilini səlis öyrənmişdir. Plovdiv Universitetinin hüquq fakültəsindən məzun olduqdan sonra hüquq üzrə magistr təhsili də almışdır.
2001-2003-cü illərdə vəkil kimi işlədikdən sonra 2003-cü ildən Bolqarıstanın Ətraf Mühit və Su Ehtiyatları nazirliyində hüquq məsləhətçisi kimi fəaliyyətə başlamışdır. Zaxariyeva 2007-ci ildə Hüquqi, İnzibati və Tənzimləmə Xidmətlərinin direktoru olmuşdur.
2009-cu ildən siyasətə daxil olan Yekaterina Zaxariyeva Regional İnkişaf naziri Rosen Plevnelievin müavini olmuşdur. Plevneliev Bolqarıstan Respublikasının Prezidenti olduqda Zaxariyevanı 2013-cü ilin mart ayından may ayınadək Baş nazirin müavini vəzifəsinə təyin etmişdir.
Zaxari Dörnli
Zaxari Dörnli (28 sentyabr 1998, Şeffild, İngiltərə) — İngiltərə təmsilçələrindən olan Mançester Yunayted klubunda yarımmüdafiəçi kimi çıxış edən peşəkar İngiltərə futbolçusudur.
Villok öz peşəkar karyerasında debütünü 21 may 2017-ci ildə mövsümün son oyununda Kristal Palas klubuna qarşı oyunda etmişdir. Həmin görüşdə Mançester Yunayted rəqibinə 2-0 hesabı ilə qalib gəlmişdir.
Zaxari Ketsxoveli
Zaxari Nikolayeviç Ketsxoveli (gürc. ზაქარე ნიკოლოზის ძე კეცხოველი; 1902 – 1970) — sovet və gürcü partiya xadimi.
1902-ci ildə anadan olmuşdur. 1941-ci ildən Üik(b)P üzvüdür.
1940-cı il noyabrın 6-da SSRİ Xalq komissarlığının Gürcüstan SSR-in tədarük məsələləri üzrə müvəkkili vəzifəsinə təyin olundu. 1942-ci ildən 1947-ci ilin 26 martına qədər Gürcüstan SSR Xalq Komissarları Sovetinin (Nazirlər Şurası) sədrinin müavini işləyirdi. 1944–1946-cı illərdə Gürcüstan yeyinti sənayesinin xalq komissarı (nazir) vəzifəsində çalışırdı.
30 sentyabr 1946-cı ildən 26 mart 1947-ci ilə qədər dad sənayesi naziri idi. Bundan sonra 1952-ci ilə qədər Gürcüstan SSR Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini idi. 1953-cü il aprelin 14-dək Gürcüstan KP MK Bürosunun üzvü idi.
Zaxari Paliaşvili
Zaxari Paliaşvili (gürc. ზაქარია ფალიაშვილი; 16 avqust 1871, Kutaisi – 6 oktyabr 1933[…], Tiflis) — gürcü əsilli bəstəkar. Gürcüstan Filarmoniya Birliyinin qurucusu, Tiflis Dövlət Konservatoriyasının rəhbəri.
Zaxari Paliaşvili 16 avqust 1871-ci ildə Kutaisi şəhərində anadan olmuşdur. Atasının adı Pitr İvanes dze Paliaşvili, anasının adı isə Mariya Pavles asuli Mesarkişilidir. O, on səkkiz uşaqlı ailənin üçüncü uşağı olmuşdur.
Tiflisdəki Gürcü Katolik Kilsəsində işləməyə başlaması ilə Covanni Palestrina, Orlanda de Lassus, İohann Sebastyan Bax,Georq Fridrix Hendel, Volfqanq Amadey Motsart kimi sənətkarların fəaliyyəti ilə tanış olmuş və musiqi biliklərini genişləndirmək üçün fürsət qazanmışdır.
1886-cı ildə onun təşəbbüsü və tanınmış ictimai xadim Lado Aqniaşvilinin də dəstəyi ilə Gürcüstan Etnoqrafiya xorunun ilk tamaşası baş tutdu. Zaxari Paliaşvili 1891-ci ildə F.F. Parizekin "valtorn" məktəbinə daxil olmuşdur. Perizekin 1897-ci ildə məktəbdən çıxmasından sonra A.İ. Moskonun rəhbərliyi altında təhsilini davam etdirdi.
Zaxari Yansen
Deyilənə görə, Hollandiyanın Middelburq şəhərində təxminən 400 il bundan əvvəl eynək ustasının oğulları qısa mis borunun içərisinə eynək şüşələri qoyaraq baxdıqda ətrafdakı əsyaların xeyli böyüdüyünü müşahidə etdilər. Uşaqların atası belə şüşələri olan uzun və hərəkətli boru düzəltdi. Beləliklə, ilk mikroskop meydana gəldi. Onu ilk dəfə 1590-cı ildə eynək ustası Zaxari Yansen, daha doğrusu, onun oğulları təsadüfən ixtira etdilər. Qeyd edək ki, Zaxari Yansen Haaqada anadan olmuşdur.
Zaxari Çiçinadze
Zaxari İqnatoviç Çiçinadze (həmçinin Zakariya Çiçinadze, gürc. ზაქარია ჭიჭინაძე; 8 fevral 1854, Tiflis – 27 dekabr 1931[…]) — Gürcü tarixçi, yazıçı və nəşriyyatçısı. Əsərləri Mtatsmindeli təxəllüsü ilə nəşr edilmişdir.
Atası İqnat Çiçinadze - Xotevi kəndindən idi (indi Raça-Leçxumi və Aşağı Svanetinin Ambrolaur bələdiyyəsi). O, gənc ikən evləndiyi Tiflisə gəlmişdi.
Zaxari ailənin sonuncu, on beşinci övladı idi. Tiflis məktəblərində oxumuş və iki dəfə sinif yoldaşı ilə dalaşdıqdan və riyaziyyatdan zəif nəticə göstərdiyi üçün ordan xaric edilmişdi. Valideynlər oğlunun məktəbdən məzun olmasını istəyirdilər və onu başqa təhsil müəssisələrinə göndərmək arzusunda idilər, amma Zaxari oxumağa marağını itirərək məktəbi birdəfəlik tərk etdi. Sonradan özünü təhsillə məşğul oldu. 13 yaşında əmək fəaliyyətinə tütün fabrikində başladı, sonra oteldə, sonra kitab anbarında işə düzəlmişdi.
Zaxari Çxubianişvili
Zaxari Nikolayeviç Çxubianişvili (gürc. ზაქარე ნიკოლოზის ძე ჩხუბიანიშვილი; 1903 – 1980) — Sovet partiya xadimi.
1937-ci ildən 1940-cı ilin mart ayınadək Gürcüstan SSR meşə sənayesi xalq komissarının vəzifəsində çalışırdı. 1940-41-ci illərdə Gürcüstan Kommunist Partiyasının Siqnaxi rayon komitəsinin katibi idi.
1941-ci ilin 1 aprelindən 1943-cü ilədək Gürcüstan KP (b) MK-nın sənaye üzrə katibi olmuşdur.
1945-ci ilin 8 aprelindən 1953-cü ilin 14 aprelinə qədər Gürcüstan KP MK Bürosunun üzvü idi.
1946-1952-ci illərdə Gürcüstan SSR Nazirlər Sovetinə rəhbərlik etmişdir. Daha sonra 1953-cü ildən Gürcüstan Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri təyin olunmuşdur.
1953-cü ildən 1970-ci ilə qədər müxtəlif vəzifələrdə işləyirdi: meşə və kağız sənayesi naziri, meşə sənayesi naziri, Gürcüstan SSR Xalq Təsərrüfatı Şurasının İdarəsinin rəisi, Tbilisi Meşə sənayesi elmi-tədqiqat institutunun direktoru.
Zaxariy Çxubianişvili
Zaxari Nikolayeviç Çxubianişvili (gürc. ზაქარე ნიკოლოზის ძე ჩხუბიანიშვილი; 1903 – 1980) — Sovet partiya xadimi.
1937-ci ildən 1940-cı ilin mart ayınadək Gürcüstan SSR meşə sənayesi xalq komissarının vəzifəsində çalışırdı. 1940-41-ci illərdə Gürcüstan Kommunist Partiyasının Siqnaxi rayon komitəsinin katibi idi.
1941-ci ilin 1 aprelindən 1943-cü ilədək Gürcüstan KP (b) MK-nın sənaye üzrə katibi olmuşdur.
1945-ci ilin 8 aprelindən 1953-cü ilin 14 aprelinə qədər Gürcüstan KP MK Bürosunun üzvü idi.
1946-1952-ci illərdə Gürcüstan SSR Nazirlər Sovetinə rəhbərlik etmişdir. Daha sonra 1953-cü ildən Gürcüstan Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri təyin olunmuşdur.
1953-cü ildən 1970-ci ilə qədər müxtəlif vəzifələrdə işləyirdi: meşə və kağız sənayesi naziri, meşə sənayesi naziri, Gürcüstan SSR Xalq Təsərrüfatı Şurasının İdarəsinin rəisi, Tbilisi Meşə sənayesi elmi-tədqiqat institutunun direktoru.
Zaxariya Sitçin
Zaxariya Sitçin (ing. Zechaira Sitchin; 11 iyul 1920, Bakı – 9 oktyabr 2010[…], Nyu-York, Nyu-York ştatı) — şumerşünas, yazıçı, şumeroloq-alim və astrofizik.
1920-ci il iyunun 11-də Bakıda anadan olub. Onun müəllifi olduğu “Dünya tarixçəsi” adlı kitab böyük qalmaqala səbəb olub. Yazıçı kitablarında iddia edir ki, Anunnaki adlı yadplanetlilər yer kürəsini işğal edib və qızıl mədənlərdə işlətmək üçün insanları yaradıblar. Onun bütün yaradıcılığı yadplanetlilərlə insanlar – Yer kürəsi arasındakı münasibətlərin araşdırılmasından ibarət olub.
Z.Sitçin 2010-cu il oktyabrın 9-da ABŞ-də vəfat edib.
Zaxariya Sitçin on cildlik "Dünya Tarixçəsi" adlı kitabı ilə böyük qalmaqal yaratmışdır. Sitçin pre-astronomiyanın tanınmış bir nümayəndəsidir. Kitablarında, xristianlıqdan əvvəli antik Sümer mixi yazılı mətnlərin tərcüməsinə söykənən nəzəriyyəsində, tarix əvvəli çağlardakı güman edilən bir on ikinci planet olan Nibiru tərəfindən Anunaki adındakı yadplanetlilər dünyamız torpaqlarını işğal edib mədənlərdə işlətmək üçün kölə əmək olaraq insanı yaratmışdı.
Zaxariye Noa
Zaxariye Noa (2 Fevral 1937 – 8 Yanvar 2017) — Keçmiş peşəkar Kamerun futbolçusudur. Noa 1961-ci ildə Sedan-Torsi klubu ilə Fransa Kubokunun qalibi olmuşdur. Noa daha əvvəllər Pari Sen-Jermen FK klubunuda müdafiəçi kimi çıxış etmişdir.
Zaxariye Noa 8 yanvar 2017-ci ildə 79 yaşında vəfat etmişdir.
Zaxariye Noa Fransalı tennis oyunçusu olan Yannik Noanın atası və basketbol oyunçusu olan Yannik Noanın babasıdır.
Zaxari Amaşukeli
Zaxari Vasiliyeviç Amaşukeli (30 iyun (12 iyul) 1862, Rusiya imperiyası – 3 aprel 1942) — Rusiya imperiyasının və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərbi xadimi, onun süvari diviziyasının komandanı, AXC Hərb nazirliyi yanındakı Hərbi Şuranın üzvü, general-mayor (1917). Birinci Dünya müharibəsinin qəhrəmanlarından biri.
Təhsilini Voronej kadet korpusunda almışdır. 1881-ci ildə Nikolayevskaya Kavaler Məktəbində siravı yunker rütbəsi ilə həm ali təhsil almış, həm də xidmət etmişdir. 12 sentyabr 1883-cü ildə həmin məktəbi fərqlənmə ilə bitirmiş və kornet rütbəsi ilə 16-cı Tver draqun polkunun Qafqaz kavaler diviziyasında xidmət etməyə başlamışdır. 1885-ci ildə poruçik, 1891-ci ildə ştabs-rotmistr, 1899-cu ildə rotmistr, 1907-ci ildə podpolkovnik rütbəsinə yüksəlmişdir. Birinci Dünya müharibəsinin başlanma ərəfəsində (1914) polkovnik rütbəsinə yüksəlmişdir.
Birinci Dünya müharibəsində 16-cı Tver polkunun qərərgah zabiti kimi iştirak etməyə başlamışdır. 15 oktyabr 1916-cı ildə IV dərəcəli "Müqəddəs Georgi" ordeni ilə tltif edilmişdir:
[Medal verilir] ona görə ki, 11 iyul 1915-ci ildə Xanoğlu kəndi yaxınlığında düşmənin ağır tüfəng və pulemyot atışi altında alayın squadron bölməsinə komandanlıq edərək o, süvari hücumu təşkil etmiş, 3 xətti keçməyi bacarmış, düşmənin piyada hücumunun qarşısını almış və geri çəkilənləri təqib etmişdir.
1917-ci ildə II Revelskovo süvari sərhəd polkunun komandanı təyin edilmişdir.
Vigen Zaxariyan
Vigen Karapeti Zakaryan (erm. Վիգեն Կարապետի Զաքարյան; 15 mart 1969, Beyrut – 8 may 1992, Zarıslı, Şuşa rayonu) — Ermənistan hərbçisi, Birinci Qarabağ müharibəsi iştirakçısı. O, Erməni İnqilabi Federasiyası partiyasına mənsub olub. Zakaryan 1992-ci ilin 8 may tarixində Şuşanın işğalı əməliyyatında iştirak edərkən Azərbaycan Silahlı Qüvvələri ilə girdiyi toqquşmada öldürülmüşdür. Bu müharibədə həyatını itirmiş livan ermənilərindən biridir.
Vigen Zakaryan 1969-cu ilin 15 mart tarixində Livanın paytaxtı Beyrut şəhərində erməni icmasının kompakt yaşadığı Burc Hammud səmtində anadan olub. Gənc yaşlarından Erməni İnqilabi Federasiyası partiyasına qoşulub və partiya daxili bir sıra könüllü fəaliyyətlərdə iştirak edib. Daşnaksutyunun gənclər təşkilatlarından olan Droşak şöbəsinin və Mərkəzi Təbliğat Komitəsinin nümayəndəsi kimi fəaliyyət göstərib.
1990-cı ilə qədər davam etmiş Livan vətəndaş müharibəsi zamanı Beyrutun erməni səmti Burc Hammudun müdafiəsində iştirak edib və silahla ilkin davranış qaydalarını və atış bacarıqlarını inkişaf etdirib. 1992-ci ilin aprel ayında Birinci Qarabağ müharibəsində iştirak etmək üçün qanunsuz olaraq Azərbaycana gəlib.
Vaqinak Zaxaryan
Vaqinak Semyonoviç Zaxaryan (20 iyun 1920, Qarabulaq, Gəncə qəzası – 16 yanvar 1945) — İkinci Dünya müharibəsi iştirakçısı, sovet zabiti, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, qvardiya baş leytenantı, 1-ci Ukrayna cəbhəsinin, 5 qvardiya ordusunun 4-cü qvardiya tank korpusunun 13-cü Ternopol-Şepetov tank briqadasında tank taqımının komandiri.
