atmaq sözü azərbaycan dilində

1 f. 1. Bir şeyi əlindən buraxaraq yaxına, ya uzağa tullamaq, fırlatmaq. Yol daşını yol quşuna; Atma, qardaş, kərəm eylə. Xətayi. [Usta] …əlindəki gül dəstəsini yemək masasının üstünə atdı. M.Hüseyn. Nisa kömür qabını yerə atıb gəldi. Mir Cəlal. 2. Bir şeyi hündür yerdən aşağı tullamaq, salmaq. Lövbəri dənizə atmaq. Damın qarını atmaq. – Kim isə zəncirləri lom ilə yerə atır. M.İbrahimov. 3. Salmaq. Həbsə atmaq. – Kərim xanı yenə … bir qəbir təsiri bağışlayan kameraya atdılar. M.İbrahimov. □ Özünü atmaq – atılmaq, tələsik girmək, keçmək, daxil olmaq. İvaşenkonun geri oturtduğu düşmən dəstəsindən balaca bir qrup özünü keçidə atdı. M.İbrahimov. Uşaq özünü atasının qucağına atdı. Mir Cəlal. Mən güclə özümü oyankı otağa atdım. S.Rəhman. 4. Tərk etmək, buraxmaq, üz döndərmək. Ev-eşiyini atmaq. Arvad-uşağını atmaq. İşi atmaq. – Atdın vətəni neçin, qəribim? Arxandan əcəl məgər yetişdi? A.Səhhət. // məc. Əl çəkmək, tullamaq, tərk etmək. Papirosu atmaq. İçkini atmaq. – Səndən üzməmişəm bircə gün də əl; Demə: “Hüseyn məni atmış”, amandır! M.Rahim. 5. Rədd etmək, əməl etməmək. Qardaşımın sözünü ata bilmədim. M.S.Ordubadi. 6. Doldurulmuş tüfəngdən, tapançadan, topdan və s. silahdan atəş açmaq. Tüfəng atmaq. Top atmaq. Pulemyot atmaq. 7. məc. dan. Vurmaq, öldürmək, yaralamaq (tüfəng, ya tapança ilə). Quş atmaq. – Nəbi hirslənib dedi: – …bu saat burdan rədd olmasan, səni atacağam. “Qaçaq Nəbi”. Ansızın çıxan bu ceyranı heç kəs ata bilmədi. Çəmənzəminli. 8. Örtmək, salmaq, sərmək. Üstünə yorğan atmaq. 9. Səpmək. Toxum atmaq. 10. Sökülmək. [Hətəm] əsəbilikdən yumruqları ilə ciblərini elə aşağı basdı ki, az qaldı paltarın tikişi atsın. Mir Cəlal. 11. Döyünmək, vurmaq, tərpənmək. Ürəyi atmaq. Nəbzi atmaq. 12. Çıxarmaq, buraxmaq, pozmaq. Məqalənin birinci abzasını atmaq. 13. məc. Uzatmaq. Bəzən adama elə gəlir ki, əlini dağların təpəsinə atsan, ulduzları tuta biləcəksən. S.Rüstəm. 14. məc. dan. İçmək. 15. Bir sıra isimlərin yanına gətirilərək mürəkkəb feil və müxtəlif ifadələr düzəldilir; məs.: can atmaq (bax can), kif atmaq (bax kif), əl atmaq (bax əl), addım atmaq (bax addım), püşk atmaq (bax püşk).

1 Mənalarından biri qədim mənbələrdə “döyünmək” kimi açıqlanıb. Həmin məna indi istehza ilə dediyimiz “filankəsdən ötrü gözüm atır” cümləsində özünü saxlaya bilib. Deməli, ürəyim atır idiomundakı atmaq sözünün tullamaq anlamı ilə heç bir əlaqəsi yoxdur, döyünmək (биться) sözünün sinonimidir. Frazeoloji vahidlər, adətən, kəlmələrin qədim mənalarını əks etdirməyə xidmət göstərir (müqayisə et; yolun düşsə ifadəsindəki düşmək sözü tuş olmaq tərkibi feili ilə bağlıdır, düşmək sözü ilə heç bir əlaqəsi yoxdur). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

1 örtmək — sərmək — salmaq

2 səpmək

3 döyünmək — vurmaq — tərpənmək

4 çıxarmaq — pozmaq

5 salmaq — tullamaq

6 tullamaq — fırlatmaq

7 atmaq bax tullamaq

1 ATMAQ – TUTMAQ Kim isə zəncirləri lom ilə yerə atır (M.İbrahimov); Usta gəmiçilər tufanda belə; Sükanı düz tutur öz əllərilə (S.Vurğun).

1 1. бросать, кидать, подбрасывать; 2. стрелять; 3. принмать (лекарство); 4. бить (о пульсе); 5. трепать, чесать (шерсть, хлопок); 6. бросить, оставить, покинуть;

2 1 глаг. 1. бросать, бросить: 1) кидать, кинуть какой-л. предмет. Kos (top) atmaq бросать мяч, suya atmaq бросать в воду 2) оставлять, покидать кого-л., что-л. Ailəni atmaq бросить семью, işi atmaq бросить работу 3) прекращать, прекратить заниматься чем-л. Dərsləri atmaq бросить занятия, papirosu atmaq бросить курить, içkini atmaq бросить пить 2. сбрасывать, сбросить. Yorğanı üstündən atmaq сбросить с себя одеяло, köləlik boyunduruğunu atmaq сбросить ярмо рабства 3. стрелять. Hədəfə atmaq стрелять в цель, tüfəng atmaq стрелять из ружья 4. выбрасывать, выбросить: 1) бросать вон, выкидывать. Zibili atmaq выбрасывать мусор 2) пускать, испускать, выделять что-л. Zoğ atmaq выбросить росток; kök atmaq: 1. пускать корни: 1) давать, дать из себя росток 2) перен. прижиться, укрепиться где-л. (о ком-л.) 3) перен. прочно установиться, войти в обычай; 2. наметать, прошить крупными стёжками; kif atmaq заплесневеть, покрыться плесенью; püşk atmaq бросать жребий; dərman atmaq принимать лекарство; tor atmaq бросать сети: çadranı atmaq сбросить чадру; boy atmaq расти, вырастать ◊ lövbər atmaq кинуть, бросить якорь (остановиться где-л., обосноваться); daş atmaq бросать, бросить камень в кого; silahını atmaq бросать, бросить оружие; сдаваться в плен; bostanına daş atmaq kimin бросать, бросить камень (камешки) в чей-л. огород; tərəzinin gözünə atmaq nəyi бросать, бросить на чашу весов что; pulu çölə atmaq бросать, бросить деньги на ветер; başlı-başına atmaq бросать, бросить на произвол судьбы; söz atmaq: 1. закидывать, закинуть удочку; 2. задевать, задеть кого; özünü atmaq броситься с высоты (покончить жизнь самоубийством); silaha əl atmaq взяться за оружие, подниматься, подняться на борьбу; əlini ciblərinə atmaq шарить в карманах; nəzər atmaq бросать, бросить взгляд; qolundan tutub atmaq kimi выпроводить кого; küçəyə atmaq kimi выбросить, выкинуть на улицу кого; hər şeyi atmaq: 1. отказаться от всего; 2. оставлять, оставить свои привычки; can atmaq nəyə, kimə всем существом стремиться к чему, к кому; qol-budaq atmaq см. kök atmaq; tanrısına təpik atmaq проявлять необоснованное недовольство; təqsirini boynundan atmaq не признавать себя виновным; boynundan atmaq увиливать от чего-л.; əl atmaq nəyə: 1. протянуть руку за чем; 2. браться за что, приступать к чему 2 глаг. трепать, чесать (о шерсти, хлопке). Yun atmaq чесать шерсть, pambıq atmaq трепать хлопок

1 I. f. 1. to throw* (d.), to cast* (d.) to hurl (d.), to fling* (d.); d.d. to chuck (d.); daş ~ to throw / to hurl / to fling* stones; bir kəsə daş ~ to cast* a stone at smb.; lövbər ~ to cast* / to drop anchor; həbsə ~ to fling* / to throw* / to cast* into prison / jail; tor ~ to cast* a net; Balıqçı torunu suya atdı The fisherman cast his net into the water; 2. to give* up, to drop, to leave* off; papirosu ~ to give* up / to leave* off smoking; işi ~ to give* / to throw* up one’s work; təhsili ~ to drop / to give* up one’s studies; d.d. to chuck one’s studies; silahı ~ to lay* down (one’s) arms; 3. (tərk etmək) to abandon (d.), to desert (d.); ailəni ~ to abandon / to desert one’s family; O, arvadını atdı He abandoned his wife; 4. bot. to sprout, to put out, to put forth; kök ~ to root, to take* root; zoğ ~ to put* out shoots, to sprout; 5. kif ~ to grow* musty / mouldy; söz ~ to put* out feelers; şər ~ to calum niate, to slander; can ~ to long for (smth); to crave (for), to have* a very strong desire for (smth.); günahını / təqsirini boynundan ~ not to acknowledge one’s fault, to deny one’s guilt; 6. (odlu silah) to shoot* (at), to fire (at); to fire a shot (at); tüfəng / tapança və s. ~ to fire a rifle / pistol, etc. II. f. (yunu) card (d.); yun ~ card wool

2 1. (bir şeyi oğurlamaq) to put one’s hand into smth. / to slip one’s paw into smth. / to plunder (to rob) someone or smth. запускать руку / запустить лапу (присваивать, красть что-либо, изымая откуда-либо); 2. (bir kəsə atmaq) not to pay one’s gambling-debt / to get out of paying it вертеть (крутить, вертануть, крутануть) динамо (не платить проигранные деньги)

1 f. 1) jeter (tt) vt ; lancer vt ; tromper vt ; mentir à qn ; daş ~ lancer une pierre ; suya ~ jeter dans l’eau ; 2) abandonner vt ; quitter vt ; délaisser vt ; lâcher vt ; planter vt là (fam.) ; plaquer vt (vulg.) ; ailəni ~ abandonner (délaisser) la famille ; dərsi ~ abandonner les études ; işi ~ quitter le travail ; ~musiqini abandonner la musique ; 3) mettre fin ; suspendre vt ; cesser vt ; papirosu ~ cesser de fumer ; 4) jeter (tt) bas ; précipiter vt ; larguer (və ya lancer) ; yorğanını ~ jeter sa couverture ; köləlik boyunduruğunu ~ secouer le joug d’esclavage ; 5) tirer vt ; tüfəng ~ tirer au fusil ; tapança ~ tirer au pistolert ; top ~ tirer au canon ; 6) jeter dehors ; mettre à la porte ; ilk addım ~ rompre la glace ; kif ~ moisir vi ; chanoir vi ; küçəyə ~ jeter sur le pavé ; püşk ~ tirer au sort ; dərman ~ prendre un médicament ; tor ~ tendre le filet ; boy ~ pousser vi ; grandir vi ; lövbər ~ mouiller l’ancre ; jeter l’ancre ; mouiller vi ; ancrer vi ; pulu çölə ~ jeter l’argent par la fenêtre ; başlı-başına ~ abandonner à son sort ; əlini cibllərinə ~ fouiller dans les poches ; qolundan tutub ~ éconduire vt ; faire partir vt ; envoyer promener vt (fam.) ; faire sortir vt ; faire décamper vt (fam.) ; hər şeyi ~ refuser tout ; abdiquer tout ; can ~ aspirer vi à ; tendre vi à ; tâcher vi de ; faire tout son possible ; təqsirini boynundan ~ ne pas se reconnaître coupable ; nier sa faute (en culpabilité) ; çiyinlərini ~ hausser les épaules ; nizə ~ darder vt ; ox (və s) ~ décocher ; Atıram! (qarovuçunun xəbərdarlığı) Je fais feu!

1 гл. 1. вегьин; toxum atmaq тум вегьин; addım atmaq ккам вегьин, ккам къачун; 2. вегьин, гадарун; dəryaya daş atmaqla suyu bulanmaz. Ata. sözü къван вегьиналди гьуьлуьн яд кьалу жедач; 3. гадарун; // ахъайна фин, гадарна фин (мес. паб-аял, кӀвал-югъ, кӀвалах); // пер. терг авун, гъил къачун; papirosu atmaq пӀапӀрус гадарун; 4. ччилел вегьин, ред авун (мес. гаф); 5. ягъун (тфенг, туп); // пер. рах. рекьин, яна херун (тфенгдив, тапанчидив); quş atmaq къуш ягъун; 6. ахъа хьун, акъахун (мес. пекинин цвал); 7. ягъун, гуп-гуп авун, кӀвалахун; ürəyi atmaq рикӀи ягъун; 8. хкудун, акъудун, ахъаюн, чӀурун (мес. шиирдин са цӀар); 9. пер. рах. хъун, ягъун (мес. эрекь); 10. агалдарун, гьалчун (мес. къван); 11. ягъун, кьун; акьалтун; pas atmaq муьрхъ ягъун, муьрхъуь кьун; kif atmaq мурс ягъун; ** əl atmaq кил. əl; kök atmaq кил. kök; lövbər atmaq кил. lövbər; söz atmaq кил. söz.

1 atmak