batmaq sözü azərbaycan dilində

batmaq sözünün leksik mənası və izahı

• 1 f. 1. Şiş tərəfi ilə bir yerə sancılmaq, girmək, soxulmaq (ucu iti şeylər haqqında). Ayağıma mıx batdı. Barmağıma iynə batdı. – Tikan olub ayağa batınca, gül ol yaxaya sancıl. (Ata. sözü). // məc. Batan kimi, girən kimi hiss olunmaq; sancmaq. Gözümə elə bil bir şey batır. Qulağıma sanki bir şey batıb. – Müctəhidzadənin bu sözləri sanki iynə olub ürəyimə batdı. M.S.Ordubadi. 2. Suyun dibinə dalmaq, cummaq, düşmək. Suya batıb çıxmaq. Dalğıc suya batıb gözdən itdi. Ağac sudan yüngül olduğu üçün batmır. Vedrə suyun dibinə batdı. // Qərq olmaq, suda boğulmaq. Barkas tufana düşdü və dərhal batdı. Balıqçıların hamısını qurtardılar, amma balıqları batdı. // Yapışan, özlü, qəliz, qatı bir şeyin içinə girib çıxmamaq. Araba getmədi əsla qabağa; Deyəsən batmış idi bir batağa. A.Səhhət. // məc. dan. Bir şeyin həddindən artıq çoxluğunu göstərir. İşin içində batmaq. Kağızların içində batmışam, çıxa bilmirəm. Borca batmaq. 3. Örtülmək, bir şeyin altında, yaxud arasında qalıb görünməmək, görünməz hala gəlmək, itmək. Taxıl o qədər hündürdür ki, adam arasında batır. Xırda daxmalar meşənin içində batıb gedir. – Yaylaq deyib ellər dağa köçəndə; Gül-çiçəyə tamam batar o dağlar. H.K.Sanılı. Bütün kainat qar altında batmış kimi idi. Mir Cəlal. Dağüstü şəhəri qaranlıq içində batıb gedirdi. S.Rəhimov. 4. Qürub etmək, gözdən itmək. Gün batdı. – [Dost] sənə cavab vermədən əvvəl səndən soruşur ki, günəş saat neçədə batır. M.F.Axundzadə. Axşamdır, gün batmış, şəfəq saralmış; Çölə zülmət çökmüş, hava qaralmış. A.Səhhət. Günəş artıq batmaq üzrə idi. S.Rəhman. 5. Məhv olmaq, zay olmaq, puç olmaq, heçə çıxmaq, hədər getmək, yox olmaq. Bütün qoyduğum əmək batdı. Bütün günüm batdı. Onun bütün pulları batdı. // Əldən çıxmaq, itmək. [Zibeydə:] Ağa Həsənə getməsən, bilirsənmi ki, altmış min tümən batar? M.F.Axundzadə. [Nəcəf bəy:] Nə vaxt sənin məndə iki quruşun batıbdır ki, gənə batsın. Ə.Haqverdiyev. // İflas etmək, müflis olmaq, heç bir şeyi qalmamaq. // məc. Ölmək, qırılmaq, tələf olmaq, məhv olmaq. Bütün mal-qara batdı. – [Ocaqqulu:] Sən öl, Vəliyulla, ev yiyəsinə qalsa, adam acından batar. S.Rəhimov. 6. Yox olmaq, yerlə bir olmaq, məhv olmaq. Zəlzələdən bütün şəhər batdı. – … İnqilab günlərində qarışqa yuvası kimi qaynaşan küçələr indi zəlzələdən batmış kimi susub durmuşdur. M.S.Ordubadi. 7. Çökmək, çuxura düşmək. Ordları batmaq. Gözləri batmaq. – Pinəçi [Səriyyə xalaya] ordları batmış, yarpaq kimi saralmış və arıqlamış Ayazı və Niyazı göstərdi. M.İbrahimov. 8. Əsəri, izi, nişanəsi qalmamaq, yox olub getmək. Adı batmaq. İzi batmaq. 9. Bulaşmaq, bulanmaq. Palçığa batmaq. Kağız mürəkkəbə batıbdır. – Üstüm-başım qana və qanlı torpağa batmışdı. M.S.Ordubadi. [Qəhrəman] alınan, bölünən və göndərilmək üçün bağlanan dərs kitablarının tozuna batır. S.Rəhimov. // Başdan-başa örtülmək, basmaq. Cütçü batıb qan-tərə, yer şumlayır; Şumladığı torpaqları tumlayır. M.Ə.Sabir. 10. Tutulmaq. Səsi batmaq. Qulağı batmaq. 11. məc. dan. Qalib gəlmək, üstün gəlmək, gücü çatmaq. Hətta nikolaylara batan olubsa da, fazillərin sözünü danışmağa bir kimsə cürət eləməyib. C.Məmmədquluzadə. □ Bata bilməmək – qalib (üstün) gələ bilməmək, gücü çatmamaq. Xanın adamları həramilərə bata bilmədi. (Nağıl). Qoşun nə qədər hər tərəfdən hücum etdisə, dəlilərə bata bilmədi. “Koroğlu”. [Bədəl:] Bizə bu dağların arasında heç bir qüvvət bata bilməz. Ə.Haqverdiyev. 12. məc. Təsir etmək. Bu uşaqlara heç bir söz batmır. – Neyləyəsən, xalqa sözün batmadı; Hiylələrin bir kəsi aldatmadı. M.Ə.Sabir. 13. Bir sıra isimlərə qoşularaq, mürəkkəb feillər və müxtəlif ifadələr düzəldilir; məs.: ağlına batmaq, beyninə batmaq, günaha batmaq. ◊ Batıb çıxmaq – gah görünmək, gah yox olmaq. Axşam buludlar arasında batıb çıxan ayın işığında on altı atlı … arana doğru enməyə başladı. Çəmənzəminli. Batıb qalmaq məc. – çıxa bilməmək, tamamilə ilişib qalmaq, çıxılmaz vəziyyətə düşmək.

  Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / batmaq

batmaq sözünün etimologiyası

• 1 Tuva dilində затонуть sözünün mənası belə verilib: “suda batmaq”. Güman ki, batmaq və barmaq (varmaq, getmək) sözləri kökdaş olub. Batmaq –“aşağı getmək, dərinliyə, yerə girmək, yoxa çıxmaq” anlamlarını əks etdirir. Bat­maq və palçıq sözləri qohum deyil. “Harda itib –batmışsan?” deyirik. Burada it və bat sözləri sinonimlərdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

  Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / batmaq

batmaq sözünün sinonimləri (yaxın mənalı sözlər)

• 1 çökmək — yatmaq

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / batmaq

• 2 itmək — yoxalmaq

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / batmaq

• 3 bulaşmaq — çirklənmək

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / batmaq

• 4 tutulmaq

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / batmaq

• 5 sancılmaq — girmək — soxmaq — keçirmək

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / batmaq

• 6 cummaq — millənmək

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / batmaq

• 7 1. BATMAQ (günəş haqqında) [Pərviz:] Tələmiz hazır olanda gün təzəcə batmışdı (M.İbrahimov); QÜRUB ETMƏK (yalnız Ayın və Günəşin batması) Gün qürub etməyə enirdi şitab; Kainata enirdi bir zülmət (C.Cabbarlı); SANCILMAQ Axşam gün sancılanda Qədim dayı özünü şəhərə çatdırdı (S.Rəhimov). 2. BATMAQ (suya dalmaq) [Vəli:] Bəy çox qaşqabaqlı görünür. Elə bil dəryada gəmiləri batıb (M.İbrahimov); QƏRQ OLMAQ Cəvahir xanım: ...İndi deyirlər ki, Qara dəryada gəmi qərq olub... (N.Vəzirov). 3. BATMAQ [Qəhrəman] ..dərs kitablarının tozuna batır (S.Rəhimov); BULAŞMAQ (BULANMAQ) Ayaqdan bulaşan tozu süpürgə ilə təmizləmək mümkündür (Ə.Haqverdiyev); Yıxılıb torpağa bulanmış idim (A.Səhhət). 4. BATMAQ (ucu iti şeylər haqqında) Tikan olub ayağa batınca, gül ol yaxaya sancıl (Ata. sözü); SANCILMAQ Necə olursa, stəkan qırığının bir parçası dabanına sancılır (İ.Hüseynov).

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / batmaq

batmaq sözünün antonimləri (əks mənalı sözlər)

• 1 BATMAQ – ÇIXMAQ Vallah özümü elə itirmişəm ki, bilmirəm gün haradan çıxır, harada batır (Ə.Haqverdiyev). BATMAQ – TƏMİZLƏMƏK Üstümbaşım qana və qanlı torpağa batmışdı (M.S.Ordubadi); Paltosunun tozunu təmizlədi.

  Azərbaycan dilinin antonimlər lüğəti / batmaq

batmaq sözünün rus dilinə tərcüməsi

• 1 1. погружаться, окунаться в воду, нырять; 2. кануть; 3. тонуть, утопать, пойти ко дну; 4. заходить, закатиться (о небесных светилах); 5. пачкаться, замараться, перемазываться; 6. вонзаться, воткнуться; 7. пропадать, гибнуть; 8. вдаливаться; 9. осилить, одолеть, пересилить, сломить (кого);

  Azərbaycanca-rusca lüğət / batmaq

• 2 глаг. 1. вонзаться, вонзиться. Ayağıma tikan batdı мне в ногу вонзилась колючка 2. погружаться, погрузиться; окунаться, окунуться (в воду) 3. тонуть, утонуть, пойти ко дну. Dəmir suda batır железо тонет в воде 4. закатываться, закатиться; заходить, зайти (о небесных телах: о солнце, луне и т.п.). Günəş batırdı солнце заходило 5. пропадать, пропасть, погибать, погибнуть; o bizə kömək etməsə, batdıq если он нам не поможет, мы пропали 6. скрываться, скрыться. Ay tez-tez buludlara girib batırdı луна часто скрывалась за тучами и пропадала 7. вдавливаться, быть вдавленным, вогнуться, получить вмятину 8. вязнуть, завязнуть, увязнуть. Palçığa batmaq завязнуть в грязи, maşın qarda batmışdır машина завязла в снегу 9. пачкаться, запачкаться, выпачкаться, мараться, замараться обо что-л., в чём-л., чем- л., перемазываться, перемазаться. Paltarı palçığa batmaq выпачкаться в грязи 10. кануть, пропасть бесследно, исчезнуть. İzsiz batmaq кануть без следа 11. терять, потерять (о голосе, слухе). Səsi batmaq потерять голос, охрипнуть; qulağı batmaq потерять слух, оглохнуть ◊ bata bilmək kimə одолеть, пересилить кого, bata bilməmək kimə не справиться с кем, не пересилить кого, ağlına batmaq начинать понимать; günaha batmaq грешить, согрешить

  Azərbaycanca-rusca lüğət / batmaq

batmaq sözünün inglis dilinə tərcüməsi

• 1 f. 1. (adam və heyvan) to drown; məc. to be* lost; 2. (gəmi və s.) to sink*, to go* down; 3. (günəş) to set; Günəş batır The sun is setting; 4. (ölmək, məhv olmaq) to die, to be lost, to be killed; to perish; Mən batdım! I’m lost! I’m done for! I’m a lost man, It’s all over with me! 5. (havayı getmək / keçmək) to be* wasted, to come* to nothing; to go* to waste; Mənim bütün günüm batdı; I’ve wasted the whole day; 6. (palçığa) to stick*, to sink*; palçığa ~ to stick* / to sink* in the mud; 7. (səs) to become* hoarse; 8. (gücü çatmaq) to overpower (d.), to overcome* (d.); düşmənə bata bilmək to overcome* the enemy; 9. (üst-başı) to soil oneself, to make* oneself dirty; adı ~ to be* defamed; to die

  Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / batmaq

batmaq sözünün fransız dilinə tərcüməsi

• 1 f. abîmer (s’) dans ; noyer (se)(suda) ; couler bas, couler vi à fond, couler vi ; embourber (s’)(palçığa düşmək) ; salir (se) (bulaşmaq) ; enliser (s’)(qumluqda, bataqlıqda) ; enfoner (s’), crotter (se)(küçə palçığında) ; coucher (se)(ay, günəş haqq.) ; enrouer (s’)(səsi batmaq) ; être perdu, -e, égarer (s’) məc. (məhv olmaq.) ; égarer (s’) (itib batmaq) ; dissimuler (se), cacher (se) (ay və s haqq.) ; disparaître vt, tomber vi (ê) dans l’oubli (itib batmaq) ; ağlına ~ commencer à comprendre ; batıb qalmaq encroûter (s’) vt, éterniser (s’) vt (dan.) ; palçığa ~ barbouiller (se), salir (se) dans la boue ; səsi ~ être enroué, -e, avoir un chat dans la gorge (fam.), perdre la voix ; səsi batana qədər bağırmaq égosiller (s’) ; suyun dibinə ~ couler à pic ; günaha ~ pécher vi, commettre un péché

  Azərbaycanca-fransızca lüğət / batmaq

batmaq sözünün ləzgi dilinə tərcüməsi

• 1 гл. 1. акӀун; gün (ay) batdı рагъ (варз) акӀана; 2. акӀун, акьахун, фин (цаз, раб ва мс.); 3. чухурда гьатун; хъалхъамда гьатун (вилер); акӀун; ordları batmaq хъуькъвер акӀун; böyürləri batmaq къвал-къвала акӀун, гзаф яхун хьун (гьайван); 4. цин кӀаниз ягъун (аватун, фин); ци кӀаниз ягъун, циз аватун, михьиз акатун (цик); батмиш хьун; це бамиш хьун; 5. ацахьун, чиливди сад хьун, терг хьун, авачир гьисаб хьун (мес. зурзалагдикай са хуьр); 6. пуч хьун, гьич хьун, гьавайда фин, квахьун (мес. зегьметар, пул); 7. пер. терг хьун, телеф хьун, кьин (мес. мал-къара); 8. кӀватун, банкрот хьун, са затӀни амукь тавун; 9. квахьун; квахьна фин, са эсерни, лишанни амукь тавун; ахкун тавун; izi batmaq гел квахьун; 10. кьацӀун, ктад хьун; palçığa batmaq кьарадай кьацӀун; 11. са затӀунин гзафвал къалурун манада; qan-tərə batmaq гьекьни-каф хьун, гзаф гьекь хьун; borca batmaq буржара гьатун, буржарик акатун, гзаф бурж хьун; qəmə batmaq гъамуни кьун, гзаф гъамлу хьун; 12. кьун; акӀун; səsi batmaq ванер кьун, ванер акӀун (усун); yasa batmaq ясди кьун, ясда гьатун; 13. пер. рах. акатун, акатиз хьун, гуж акакьун, тӀем акакьун, уфтан хьун; bata bilməmək акатиз тахьун, гуж (тӀем) акакь тавун; 14. пер. эсер авун, таъсир авун, акатун (гаф); ** ad batmaq кил. ad; ağla batmaq кил. ağıl; başa batmaq кил. baş; batıb çıxmaq акатиз хкатун (хкечӀун), гагь акваз, гагьни квахьун (варз циферикай); batıb qalmaq пер. акӀана амукьун, алкӀана аламукьун, эхкъечӀиз тахьун, эхкъечӀиз тежер гьалда гьатун; günəşi batmaq кил. günəş; qanı batmaq кил. qan; qulaq batmaq кил. qulaq; ulduzu batmaq кил. ulduz.

  Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / batmaq

batmaq sözünün türk dilinə tərcüməsi

• 1 batmak

  Azərbaycanca-türkcə lüğət / batmaq

batmaq sözü azərbaycan dilinin lüğətlərində