ev sözü azərbaycan dilində

1 is. 1. Yaşayış binası, həmçinin müxtəlif müəssisə və idarələri yerləşdirmək üçün bina, tikili. Kərpic ev. Daş ev. Yaşayış evi. Altımərtəbəli ev. – On üç il bundan irəli evləri yazanda Danabaş kəndinin tüstü çıxanı düz altı yüz əlli ikiyə çatmışdı. C.Məmmədquluzadə. Şose yolu kənarında, sarı kirəmitli … bir ev görünürdü. M.Hüseyn. // Mənzil, otaq, ailənin yerləşdiyi yer. Evə getmək. Evdən gec çıxmaq. Ev yığışdırmaq. – [Mərcan bəy:] Əlbəttə, boşayacağam, təvəqqe edirəm ki, bu gün mənim evimdən çıxasan. Ü.Hacıbəyov. [Hacı Nəsir:] Bir kasıb kişinin qızını alıb evimə gətirəcəyəm. S.S.Axundov. 2. Zəhmətkeşlərin hər hansı bir mədəniməişət ehtiyaclarına xidmət edən ictimai müəssisə, yer. Ziyalılar evi. Körpələr evi. Müəllimlər evi. – Mədəniyyət evinin işıqlı və böyük zalı adamla qaynaşırdı. M.İbrahimov. 3. Ailə, oğul-uşaq, külfət mənasında. Evinə yaxşı baxır. Evin dərdini çəkmək. Evinə bağlı adam. – [Məşədi Səttar:] Əhvalın necədir, ev, uşaq salamatdırmı? Ə.Haqverdiyev. □ Ev açmaq (qurmaq) – özünə ayrıca ailə qurmaq. O, ata-anasından ayrılıb özünə ev açdı. – [Kəmtərov və Leyla] indi belə güman edirdilər ki, dəm-dəsgahlı ev qurmaq istəyənlərin, oxumuşluğun, qarşılıqlı sevgi ilə qurulmuş ailənin qaydası belədir ki, var. Mir Cəlal. Ev adamı – 1) ailənin üzvü və ya ailəyə yaxın şəxs. Başqa vaxt olsaydı, çoxdan ev adamından biri cumub [Həmzənin] paltosunu, papağını alaraq asqıdan asmışdı. Ə.Əbülhəsən; 2) köhn. evfemistik yolla ərin öz arvadının adını çəkməmək üçün işlətdiyi ifadə. [Qoca kişi:] Çünki dünən Yarməmmədin ev adamı gəlmişdi bizə, qarabaşımıza demişdi ki, Kərbəlayı Səfər evə gəlsə, ona bir de, gəlsin, bizim uşağa baxsın. C.Məmmədquluzadə. Ev arvadı (qadını) – heç bir müəssisə və ya idarədə işləməyib, ancaq ev işləri və təsərrüfatı ilə məşğul olan qadın, evdar qadın. [Hurizad oğluna:] Yaxşı, elə oxumuş qızdan ev qadını olarmı? – deyə ciddi sima ilə sordu. Çəmənzəminli. Üst qatlarda ev arvadı yoxdur ki? Mir Cəlal. Ev qulluqçusu – muzdla başqasına müxtəlif ev işləri görən qadın (qız). [Məsmə:] …Mənim həyatımın ikinci səhifəsi 23-cü ilin baharından başlayır. Bu zaman ev qulluqçularının sığorta edilməsi üçün qanun nəşr edilmişdi. S.Hüseyn. Ev olmaq, ev yiyəsi olmaq – evlənmək, ailə qurmaq, ev-eşik sahibi olmaq. [Soltan bəy:] Qızım, inad olma, … gedərsən ərə, oğul-uşaq sahibi olarsan, ev yiyəsi olarsan. Ü.Hacıbəyov. Zarafat deyil, evlənir, ay parçası kimi bir qız alır. Ev olur, daha yurdsuzluqdan çıxır. Mir Cəlal. Ev sahibi, ev yiyəsi məc. – ailənin başçısı, evin böyüyü. Qonaq qonağı sevməz, ev yiyəsi hər ikisini. (Ata. sözü). Tahir ev yiyəsini bir də çağırdı. M.Hüseyn. Ev tökmək – evin hər tərəfini silib-süpürmək, tamam təmizləyib yığışdırmaq. Evdən çıxmaq – ailədən küsüb getmək. [Mehriban] Rəmziyyəsini kimə tapşırıb evdən çıxır, onları tərk edirdi. S.Hüseyn. 4. Heyvan adlarının əvvəlində onların evdə bəsləndiyini, əhliləşmiş olduğunu bildirir. Ev heyvanı. Ev quşu. Ev arısı. – Ev danası ev danasından qorxmaz. (Ata. sözü). Məşhur sayaçı sözlərində ev heyvanları birbir zikr olunur. F.Köçərli. 5. Bəzi sözlərin əvvəlində, həmin sözlərin ifadə etdiyi şeylərin evlə bağlı və ya evə aid olduğunu, evdə işləndiyini, evdə hazırlandığını, yaxud evdə icra edildiyini bildirir. Ev paltarı. Ev başmağı. Ev xörəyi. Ev çörəyi. Ev tapşırığı. Ev işləri. ◊ Ev bizim, sirr bizim – gizli saxlanmalı olan söz, iş haqqında deyilir. Ev bizim, sirr bizim, söhbətini elə, Fərmandan de! Mir Cəlal. Ev yıxmaq – birinə pislik etmək, bədbəxt etmək. [Mərcan bəy:] Mənim evimi yıxdın, hələ bir gəlib pul da istəyirsən? Ü.Hacıbəyov. Evdə bişməyib, qonşudan gəlməyib – haqqında heç bir şey bilinməyən, heç bir təsəvvür olmayan şey haqqında. Axı neyləyim, evdə bişməyib, qonşudan gəlməyib, bir balaca tərpənəndə elə bilirəm çarpayı altımda yatacaq. İ.Şıxlı. Evdə qalmaq – vaxtı keçdiyi halda ərə getməmək (qız haqqında). [Asya:] Bəs ay Gülçöhrə, onda daha heç ərə getməyib, evdə qalıb un çuvalına tay olacaqsan? Ü.Hacıbəyov. Evdən (ev-eşikdən) uzaq, evlərdən iraq! – ölüm və ya fəlakətdən danışarkən söylənən evfemistik ifadə. [Məşədi Məmməd:] Allah evlərdən iraq eləsin, məni qorxudan elə işin burasıdır. R.Əfəndiyev. Evdən gəlmək – pay gətirmək, əlidolu gəlmək. Evi abad, evin abadan! – yaxşılığa, hörmətə qarşı təşəkkür ifadəsi. [Əsgər Gülçöhrəyə:] Xanım, evin abadan, sənin əlinin bərəkəti mənə bəsdir. Ü.Hacıbəyov. Evi başına götürmək – bərkdən qışqırmaq, bağırmaq, çığırmaq. Uşaq evi başına götürüb. – Buzov isə ardıarası kəsilmədən mələyir, evi başına götürürdü. Ə.Əbülhəsən. Evi başına uçulmaq – bax evi yıxılmaq. Evi bərbad (viran) olmaq – bax evi yıxılmaq. Evi viran olmuş (dağılmış, bərbad olmuş, yıxılmış) – bədbəxt, zavallı, yazıq. Nə çarə edim eşqimə pəs mən evi viyran; Yüz çöhrəyə mən müştəriyəm valehi-didar. S.Ə.Şirvani. [Məşədi İmam:] Axı, Məşədi evi yıxılmış başına nə daş salsın. Ə.Haqverdiyev. Evi yıxılmaq, evi bərbad olmaq – ağır bir fəlakətə düçar olmaq, bəlaya düşmək, bədbəxt olmaq. Eşiyin daşına ta dəydi rəqibin qədəmi; Evim ol ləhzə yıxıldı, başıma daş oldu. S.Ə.Şirvani. Qalar müsafiri-biçarə çarəsiz çöldə; Evi yıxıldı, əgər oğruya düçar oldu. M.Möcüz. Ədə, kişini qatıblar atın qabağına aparırlar, kişinin evi yıxıldı. C.Məmmədquluzadə. Evin tikilsin! – alqış, tərif məqamında işlənən ifadə (bəzən etiraz bildirir). [Teymur:] Ay evin tikilsin, on tümən elə mənim belimdəki fitənin qiymətidir. “M.N.lətif”. [Ələmdar Məşədiyə:] Evin tikilsin! Tamahın Əlinin zülfüqarından da itidir! S.Rəhimov. Evin(i) yıxmaq – pis yola aparmaq, xatalı işə cəlb etmək, bədbəxt etmək. Deyir ki, Məşədi qorxulu yolnan gedir, oğlunu da özünə qoşub evini yıxır. M.Hüseyn. [Tamaşa:] Ağazalın evin yıxan elə siz olmadınızmı? Ə.Əbülhəsən. Evindən qaçaq düşmək – hər hansı bir səbəbə görə ailəsindən uzaqlaşmaq, aralı yaşamaq. Evindən düşəsən qaçaq; Sağ gözünə batsın bıçaq. Qurbani. Öz evini yıxmaq – ehtiyatsızlığı üzündən özünü bəlaya salmaq, ağır vəziyyətə düşmək, özünü bədbəxt etmək. [Süleyman bəy:] Kül mənim başıma, niyə mən böyüklər sözünə baxmadım, tay-tuşumu tanımadım, öz evimi yıxdım… Ə.Haqverdiyev.

1 Əsli öy (oy) kimi olub, oymaq (yəni “qazmaq”, “eşmək”) sözü ilə bağlıdır. Qabaq­lar qazma evlər tikirdilər. Uy (yuy) “yatmaq” deməkdir, öy isə yatmaq yeri kimi də başa düşülə bilər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

1 bina — tikili

2 1. EV Bura Qəzənfərgilin evi idi (S.Vəliyev); DAM-DAŞ [Kiçik oğlanın] qabağına bir gözəl dam-daş çıxdı (“Üç şahzadə” nağılı); DƏMXANA (köhn.) Axşam oldu, gəldim mən dəmxanama... (“Aşıq Qərib”); GORGAH (dan.) Gültəkin: Harada ömrün xoş keçirsə, yuvan da, məskənin də, gorgahın da oradadır (Ə.Vəliyev); XANƏ (dan.) Molla Qafar: Mən ki, bu xanənin xeyirxahı olduğumu xudavənd özü bilir (S.Rəhimov); XARABA (dan., öz evi) Çopur Abdulla: Hara gedib. Əvvəl-axır o xarabasına qayıdacaq, ya yox (H.Abbaszadə); VİLLA (dəbdəbəli ev) Burada çox gözəl villalar tikilmiş, həyətlər, bağçalar səliqəyə salınmışdır (M.İbrahimov). 2. ev bax 1. bina; 2. mənzil; 3. ailə

1 1. дом; 2. домашний;

2 I сущ. дом: 1. здание, предназначенное для жилья, для размещения различных учреждений и предприятий. Daş ev каменный дом,yaşayış evi жилой дом, çoxmərtəbəli ev многоэтажный (высотный) дом, beşbloklu ev пятиблочный дом, ev №10 дом №10, evin inşaatı строительство дома, evin sakinləri жильцы дома, evi istifadəyə vermək сдать дом в эксплуатацию 2. жилье, квартира. Evdə qəbul etmək принимать дома, evdən çıxmamaq не выходить из дома (из дому), evə dəvət etmək пригласить на дом (в дом, домой), öz evində на дому, в своём доме, evə iş götürmək брать работу на дом 3. семья; люди, живущие в одной семье или в одном доме. Bütün evi ayağa qaldırmaq поднять на ноги весь дом, qonaqpərvər ev гостеприимный дом 4. хозяйство семьи. Evi yaxşı idarə etmək хорошо управлять домом; evə qayğı göstərmək заботиться о доме 5. культурно-бытовое учреждение. Alimlər evi дом ученых, istirahət evi дом отдыха, Hökümət evi Дом правительства, mədəniyyat evi дом культуры, məişət xidməti evi дом бытовых услуг, doğum evi родильный дом, nikah evi дом бракосочетаний II прил. 1. домашний: 1) относящийся к квартире. Ev ünvanı домашний адрес, ev telefonu домашний телефон, ev şəraitində в домашних условиях 2) предназначенный для ношения дома. Ev paltarı домашнее платье, ev ayaqqabısı домашние туфли 3) относящийся к хозяйству семьи. Ev əşyaları предметы домашнего обихода 4) приготовленный дома. Ev xörəyi домашний обед, ev çörəyi домашний хлеб 5) связанный с домом, семьей, хозяйством. Ev işləri домашние дела, ev qayğıları домашние заботы 6) предназначенный для дома, выполняемый дома. Ev tapşırığı домашнее задание 7) прирученный, не дикий (о животных). Ev quşları домашные птицы, ev heyvanları домашние животные 2. домовый. зоол. Ev milçəyi домовая муха, ev siçanı домовая мышь; ev dəftəri домовая книга, ev adamı: 1) член семьи 2) близкий, часто бывающий у кого-л. дома; ev qulluqçusu домработница, ev sahibi хозяин дома; ev qurmaq обзаводиться, обзавестись домом; ev olmaq жениться, обзаводиться, обзавестись семьёй; evi tökmək производить уборку в доме; evdən çıxmaq: 1) покинуть дом 2) покинуть семью 3) выходить из дому; ev yıxmaq причинять, причинить зло, наносить, нанести вред кому-л.; evini yıxmaq kimin делать, сделать несчастным кого; evi yıxılmaq терпеть, потерпеть несчастье; evin yıxılsın! будь проклят!; evi yıxılmış (evi dağılmış) несчастный, обездоленный; evin tikilsin! возглас, выражающий укор, упрек; evdə xoruz, çöldə fərə молодец против овец, а около молодца сам овца; evin sirrini bayıra çıxartmaq выносить сор из избы; evi başına götürmək громко кричать на весь дом (говорить, смеяться, плакать и т.п.); evdə bişməyib, qonşudan gəlməyib дома не варили, соседи не дарили (представления не имеет о чем-л.), qarıyıb evdə qalmaq оставаться, остаться в девках; evdən gəlmək принести подношение; evdən iraq! не приведи Господь кому-л., другому! (при рассказе о каком-л. несчастье); evdən qaçaq düşmək отбиться от дома; ev bizim, sirr bizim между нами (о тайне, секрете); evin abadan! мир этому дому, счастье этому дому! (выражение пожелания счастья)

1 I. i. home; house; ~ə getmək to go* home; ~də olmaq to be* at home; uşaq ~i children’s home; qocalar ~i old people’s home; ~ üçün darıxmaq to be* homesick; ◊ ~ tökmək (yığışdırmaq) to tidy / to do* up a house; ◊ ~ yıxmaq to make* smb. unhap py / miserable; ◊ ~i yıxılmaq to become* unhappy; to die; Əvvəl evin içi, sonra çölü at. söz. ≅ Charity begins at home II. s. home (attr.), house (attr.), domestic; ~ ünvanı home address; ~ telefonu home (telephone) number; ~ xərcləri household expenses; ~ tapşırığı homework; ◊ ~ dustağı olmaq to be* under house arrest; ~ heyvanları domestic animals; ~ işləri domestic service; domestic affairs

1 1) is. maison f, bâtiment m, immeuble m, foyer m ; ~ə getmək aller vi (ê) à la maison ; ~də olmaq être à la maison ; uşaq ~i la maison d’enfants, orphelinat m ; qocalar ~i la maison des retraités ; ~ üçün darıxmaq avoir de la nostalgie ◊ ~ tökmək (yığışdırmaq) faire le ménage, faire la chambre ◊ ~ yıxmaq causer un malheur à qn, causer préjudice, causer des dommages à qn, faire du tort ◊ ~i yıxılmaq être ruiné,-e, avoir du malheur, être dans le malheur ; Əvvəl evin içi, sonra çölü ata. söz. la peau est plus proche que la chemise ; 2) sif. domestique, de famille ; ~ ünvanı adresse f du domicile ; ~ telefonu téléphone m à domicile ; ~ xərcləri dépenses f pl du ménage, dépense de la maison ; ~ tapşırığı le devoir (les exercices) à domicile ◊ ~ dustağı olmaq garder la maison ; ~ heyvanları les animaux domestiques ; ~ işləri le ménage

1 сущ. 1. кӀвал; üçmərtəbəli ev пуд гьавадин кӀвал; evi süpürmək кӀвал шуткун; // кӀвалин; ev işləri кӀвалин крар; ev quşları кӀвалин къушар (мес. верчер, къазар ва мс.); ev heyvanları кӀвалин гьайванар (мес. кал, хеб, цӀегь ва мс.); ev çörəyi кӀвалин фу; ev paltarı кӀвалин пекер; 2. инсанри ял ягъун, тедбирар тухун, къугъун ва мс. макьсаддалди эцигнавай чка; körpələr evi аялрин кӀвал, ясли; veteranlar evi ветеранрин кӀвал; mədəniyyət evi медениятдин кӀвал; 3. хзан, килфет, аялар манада; evin qayğısına qalmaq кӀвалин къайгъуда амукьун; // ev açmaq (qurmaq) кӀвал авун, чарадаказ хзан туькӀуьрун; ev adamı а) кӀвалинди, кӀвалинви, хзандикай гьар сад ва я хзандиз мукьва кас; б) куьгьн. эвфемизмдин рекьелди гъуьлуь вичин папан тӀвар кьун тавун патал вичин папаз лугьудай тӀвар; ev arvadı (qadını) кӀвалин паб (дишегьли), санани кӀвалах тийиз, кӀвалин крарал машгъул тир дишегьли, кайвани; ev qulluqçusu кӀвалин къуллугъчи, пулуналди масадаз кӀвалин крар ийидай дишегьли (руш); ev olmaq, ev yiyəsi olmaq кӀвал хьун, кӀвалин-къан иеси хьун, хзан туькӀуьрун, кӀвал-югъ хьун, эвленмиш хьун; ev sahibi, ev yiyəsi кӀвалин иеси (сагьиб), кӀвалин (хзандин) чӀехиди; ev tökmək кӀвал къакъажун, кӀвалин гьар са пад шуткун, михьун; ** ev bizim, sirr bizim чинеба хуьн лазим тир гаф ва я са кардин гьакъинда; ev yıxmaq кӀвал чӀурун, садаз писвал авун, бедбахт авун; evdə qalmaq кӀвале амукьун, гъуьлуьз тефена аламукьун (руш); evdən (ev-eşikdən) uzaq, evlərdən iraq! кӀваливай (кӀваливай-къавай) яргъаз! чавай яргъаз! (кьиникьикай ва я лап са пис кардикай рахадамаз лугьудай ибара); evdən gəlmək кӀваляй атун, гъиле затӀ аваз атун, гъил ацӀана атун, пай гъун; evi abad, evin abadan! кӀвал къени хьайиди, ви кӀвал къени хьуй! (хъсанвилиз, гьуьрметдиз къарши алхиш ийидай гаф); evi bərbad (viran) olmaq кӀвал кӀаняй акъатун, барбатӀ хьун (кил. evi yıxılmaq); evi yıxılmaq, evi bərbad olmaq кӀвал чӀур хьун, кӀвалин юкь аватун, кьилел са бала атун, сед хьун, гуч хьун, бедбахт хьун; evin tikilsin! кӀвал къени хьайиди! ви кӀвал къени хьуй! (алхиш, тариф, гагь-гагь наразивал къалурдай ибара); evin(i) yıxmaq кӀвал чӀурун, пис рекьиз чӀугун, хаталу са кардиз желб авун, бедбахт авун; öz evini yıxmaq вичи-вичин кӀвал чӀурун, игьтиятсузвиляй вичи-вич баладик кутун, кӀеве ттун, бедбахт авун.

1 ev, konut