çaxmaq sözü azərbaycan dilində

1 is. 1. Odlu silahlarda zərb mexanizminin hissəsi; yay. Tapançanın çaxmağı. – Bütün ümidlərinin alt-üst olduğunu görən Vəli tüfənginin çaxmağını çəkdi. M.Hüseyn. Nişançılar isə … silahlarını, xüsusən çaxmaqlarını təmizləyirlər… Ə.Əbülhəsən. 2. Keçmişdə: çaxmaqdaşına vurub qığılcım çıxararaq qovu yandıran çox bərk daş, yaxud dəmir (polad) parçası. Qasım kişi çaxmağı daşa vurub qovu basır çubuğa. C.Məmmədquluzadə. [Hüseynəli əmi] …dəri kisənin içərisindən çaxmağı və daşı götürüb qovu odladı… M.S.Ordubadi. // Keçmişdə: od almaq üçün işlədilən çaxmaq, çaxmaqdaşı və qov bir yerdə. Çaxmaqla papirosu yandırmaq.

2 f. 1. Atəş açmaq üçün tüfəngin, tapançanın çaxmağını çəkib buraxmaq; atəş açmaq; güllə ilə vurmaq. Səttar daxılı çəkir, tapançanı çıxarıb Kəblə Heybətin kürəyinə bir güllə çaxır. H.Sarabski. Həmin saat tüfəngin iki gözünü də çaxdım, ancaq heç biri dəymədi. M.Rzaquluzadə. 2. Birdən-birə işıldamaq, parıldayıb bərk şaqqıldamaq (ildırım, şimşək haqqında). Şimşək çaxdı. – Faytonun içərisini sükut bürümüşdü, bayırda isə şiddətlə yağış yağır, göy guruldayır və ildırım çaxırdı. M.S.Ordubadi. Gün çıxar, qar yağar, ildırım çaxar; Əgər tənha olsa, dağ da darıxar. N.Xəzri. // Obrazlı təşbehlərdə işlədilir. Kinli ürəklərdə bəslənən şimşək; Başında partladı, gözündə çaxdı. M.Müşfiq. Dəmirqayanın gözləri alovlanır, baxışlarından ildırımlar çaxırdı. H.Nəzərli. // Vurmaq, ilişdirmək. Başına bir yumruq çaxdı. // Əllə və ya əldə tutulan bir şeylə vurmaq; qaxmaq. Mıx çaxmaq.

3 Odlu silahda zərb mexanizminin hissəsi; yay. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Tüfəngçi çaxmağın çaxar, Ləkə kəc qayıdan baxar...                      (M.Elyas “Nəğmələr kitabı”)

1 Deyirik: ildırım çaxdı. Bir də deyirik: başına güllə çaxdı. Birinci halda çax­maq sözü yaxmaq (yandırmaq) kəlməsinin dəyişmiş formasıdır, ikinci halda çax­maq sözü qaxmaq (vurmaq) sözünün dəyişmiş formasıdır. Deməli, indi çax­maq kimi işlədilən bu sözlər tarixən müxtəlif kəlmələr olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

1 vurmaq — çalmaq — qaxmaq

2 parıldamaq — işıldamaq

1 ÇAXMAQ I is. Tüfəngin atəş açmaq üçün yararlı hissəsi. Neçə güllə xəznədədir; Neçə qundaq sinədədir; Neçə barmaq çaxmaqdadır (B.Azəroğlu). ÇAXMAQ II is. Alışqan. Mübhəm neçinlərin çaxmaq daşından; Alışıb fikrimiz, yanıb qəlbimiz (B.Vahabzadə).

1 1. курок и затвор (ружья); 2. спустить курок; 3. высекать (огонь); 4. сверкать, блеснуть, ударить (о молнии); 5. вколачивать, вбивать, вонзать; 6. чеканить, штамповать;

2 1 сущ. затвор (запирающее устройство, механизм у различных орудий, оружия и т.п.). Tüfəng çaxmağı затвор винтовки. Tüfəng çaxmağını çəkmək взвести курок винтовки 3. огниво (кусок камня или стали для высекания огня из кремня). Çaxmağı çaxmaq высекать огонь огнивом II прил. 1. затворный 2. курковый (относящийся к курку). Çaxmaq yayı курковая пружина 3. кремнёвый 2 глаг. 1. спускать, спустить курок, выстрелить 2. ударять, ударить: 1) произвести удар с размаху обо что-л. Yerə çaxmaq ударить о землю 2) внезапно и громко раздаться, прозвучать, грянуть. İldırım çaxdı ударил гром 3. сажать, всаживать, всадить (выстрелив, попасть). Güllələri bir-birinin dalınca çaxmaq сажать пулю за пулей (пулю в пулю) 4. сильно ударить, стукнуть (кулаком). Başına yumruq çaxmaq kimin стукнуть кулаком по голове кого, чьей 5. блеснуть, сверкнуть: 1) ярко, ослепительно вспыхнуть. Şimşək çaxdı сверкнула молния 2) перен. внезапно появиться, мелькнуть (о чувствах, переживаниях, волнении, гневе и т.п.) 6. высекать, высечь огонь огнивом из кремня 7. забить, вбить, вонзить, вколотить, воткнуть, вогнать (кол, гвоздь, шприц и т.п.). Payaları yerə çaxmaq вколотить (воткнуть) колья в землю, mıxı taxtaya çaxmaq вогнать, вколотить гвоздь в доску, xəncəri çaxmaq haraya, nəyə вонзить кинжал куда, во что, şprisi çaxmaq haraya, nəyə вогнать (вонзить) шприц куда, во что

1 I. i. 1. (silahda) lock; (tüfəngdə) bolt; (topda) breech-block; 2. arx. (od almaq üçün işlədilən polad parçası) steel II. f. to strike*; Şimşək çaxdı The thunder struck; İldırım çaxdı The lightning struck

1 is. 1) mécanisme m de fermeture ; 2) culasse f ; 3) arx. briquet m ; 4) éclater, foudroyer ; ildırım çaxdı la tonnerre a retenti

1 сущ. 1. кӀвач, чахмах (мес. тфенгдин, тапанчидин); 2. сатул, чахмах, чахмахдин къван ва къав санал.

2 гл. 1. ягъун (тфенг ва я тапанчи кӀвачиз акъудна); гуьлледив ягъун; 2. ягъун; şimşək çaxdı цӀайлапан яна; // кӀутадив ва я мс. ягъун; mıx çaxmaq масмар ягъун; 3. вегьин, кекисун, чуькьуьн (мес. кьилиз гъуд).

1 çakmak