* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
1 is. 1. Arxa, dal. Yükü ardına almaq. □ Ardına (ardınca) düşmək – dalınca düşmək, izləmək. Pul ardına düşmək. Ovçu tülkünün ardına düşdü. İş ardına düşmək. 2. Bir şeyin arxa, dal tərəfi, gerisi, geri tərəfdə olan yer. Evin ardı. Dəyirmanın ardı bağçadır. – Günəş çəkilirkən dağlar ardına; Üfüqlər qarardı, sular qarardı. S.Vurğun. 3. Başlanmış bir şeyin davamı, dalı, mabədi, sonu. Məqalənin ardı məcmuənin gələn nömrəsində dərc olunacaqdır. Söhbətin ardı sabaha qaldı. Hekayənin ardı uzun olacaq. □ Ardı kəsilmək – arası kəsilmək, dalı kəsilmək, qurtarmaq, bitmək. Ardı (ardı-arası) kəsilməmək – bitməmək, qurtarmamaq, sonu-axırı görünməmək. Dağların ardı-arası kəsilmir, zəncir kimi bir-birinə hörülmüş, bir-birini qucaqlamış kimi durur. A.Şaiq. ◊ Ardı açılmaq – 1) paxırı açılmaq, təqsirinin, eybinin üstü açılmaq, ifşa olunmaq; 2) yorulmaq, taqətdən düşmək, üzülmək. Ardı atmaq – ayaq yoluna düşmək, qarın ağrısına düşmək, ayağı işləmək. Ardı burulmaq – bərk arıqlamaq, zəifləmək, yeriyərkən taqətsizlikdən ayaqları dolaşmaq. Ardı çıxmaq – 1) bərk arıqlamaq, zəifləmək, bərk yorulmaq; 2) lap qocalmaq, əldən düşmək, ölümü yaxınlaşmaq.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / ard1 Radlov yazır ki, ar sözü “əks tərəf” deməkdir. Belədirsə, onda arğac (ərişin əksinə olan), arxac (dağın zirvəsinin əksi), arxa (ön tərəfin əksi) sözlərinin qohumluğu haqqında mülahizə söyləmək olar.
Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / ard1 ARD I is. Arxa, dal, hər şeyin geri tərəfdə olan yeri. Günəş çəkilərkən dağlar ardına; Üfüqlər qarardı, sular qarardı (S.Vurğun). ARD II is. Başlanmış bir işin, şeyin davamı, dalı. Məqalənin ardı məcmuənin gələn nömrəsində dərc olunacaqdır.
Azərbaycan dilinin omonimlər lüğəti / ard2 сущ. 1. задняя часть, задняя сторона чего-л. 2. задняя часть туловища 3. продолжение. Romanın ardı gələn nömrədə (sayda) çap olunacaq продолжение романа будет напечатано в следующем номере ◊ ardına düşmək kimin, nəyin преследовать, идти следом, брать, взять под надзор; ardı kəsilmək прекращаться, прекратиться; ardı atmaq страдать расстройством желудка; ardı açılmaq kimin сильно уставать, устать, терять, потерять силу, лишиться сил; ardı burulmaq исхудать, еле ходить, еле стоять на ногах; ardı çıxmaq: 1. исхудать, не иметь сил; 2. отбиться от рук; 3. дышать на ладан; boynunun ardını görəndə когда рак на горе свистнет, не видать как своих ушей, как своего затылка
Azərbaycanca-rusca lüğət / ard1 i. 1. back, back part; bir kəsə ~ını çevirmək to turn one’s back on smb.; 2. continuation, sequel, extension; ~ı var to be continued; divarın ~ı extension of the wall; xəttin ~ı extension of the line; ~ına düşmək to be* after (d.), to pursue (d.), to chase (d.), to follow (d.), to go* after (d.); ~ı kəsilmək to finish, to come* to an end; ~ı açılmaq d.d. to be* / to become* too / very / extremely tired, to have*got exhausted, to lose* all one’s strength; f. qulağının ~ını görmək to wait till Christmas
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / ard1 is. 1) partie f postérieure ; 2) derrière m ; postérieur f fam ; 3) continuation f ; suite f ; romanın ~ suite f du roman ; ~ına düşmək (kimin, nəyin) poursuivre vt ; pourchasser vt ; suivre les traces (la piste) ; ~ı var à suivre ; ~ı kəsilmək cesser vt ; arrêter (s’) ; prendre fin ; terminer (se) ; interrompre (s’) ; finir vt ◊ boynunun ~ını görəndə quand les poules auront des dents
Azərbaycanca-fransızca lüğət / ard1 сущ. 1. далу, кӀул; 2. гуьгъ; 3. кьулухъ пад, далу пад (мес. кӀвалин); ** ardı açılmaq а) пехирар ахъа хьун, айибар (тахсирар) винел (дуьздал) акъатун; б) галатун, такьатдай аватун; ardı atmaq кӀвачин рекье гьатун, руфун тӀа хьун, къен фин; ardı burulmaq гзаф яхун хьун, зайиф хьун, къекъведамаз гьалсузвиляй кӀвачер сад-садал аруш хьун; ardı çıxmaq а) гзаф яхун хьун, зайиф хьун, гзаф галатун; б) лап кьуьзуь хьун, кьиникь мукьвал хьун; ardı kəsilmək ара атӀун, ара гун, куьтягь хьун, акьалтӀун; ardı (ardı-arası) kəsilməmək ара датӀун, ара тагун, куьтягь тахьун.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / ard