AXA sözü azərbaycan dilində

AXA MBASK — Azərbaycanın ilk özəl sığorta şirkətlərindən biri. 1992-ci ildən MBASK adı ilə, 2010-cu ildən isə AXA MBASK adı ilə fəaliyyət göstərir. 1992-ci ildən 1996-cı ilədək olan dövrdə Azərbaycanın sığorta bazarının təşəkkülü baş verirdi. Bu müddət ərzində bazarın məhdud imkanlarına baxmayaraq MBASK peşəkar kollektiv formalaşdırmağa nail oldu və bu gün 29 sığorta növünü həyata keçirmək üçün lisenziyaya sahibdir. 2005-ci ildə Azərbaycan sığorta bazarının tarixində ilk dəfə Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı MBASK Sığorta Şirkətinin səhmlərinin 30 %-ni alaraq yerli sığorta şirkətinin səhmdarı oldu. 2006-2007-ci illərdə müstəqil bazar təhqiqatları MBASK şirkətini əhali arasında ən populyar və etibarlı sığorta şirkəti kimi tanımışdır. 2004-cü ildə MBASK Sığorta Şirkəti müvəffəqiyyətlə keyfiyyətin idarə olunması sisteminin sertifikatlaşdırılmasını keçmişdir. Şirkətin auditorları qismində Moody İnternational şirkətinin mütəxəssisləri iştirak etmişdirlər. Yoxlamanın nəticələrinə görə MBASK Sığorta Şirkətinə müvafiq sertifikat təqdim olunmuşdur. 3 il ərzində şirkət bütün zəruri keyfiyyət standartlarına riayət etmişdir ki, bu da həmin sertifikatın ilbə-il təsdiq olunmasında öz əksini tapmışdır.

AXA MBASK — Azərbaycanın ilk özəl sığorta şirkətlərindən biri. 1992-ci ildən MBASK adı ilə, 2010-cu ildən isə AXA MBASK adı ilə fəaliyyət göstərir. 1992-ci ildən 1996-cı ilədək olan dövrdə Azərbaycanın sığorta bazarının təşəkkülü baş verirdi. Bu müddət ərzində bazarın məhdud imkanlarına baxmayaraq MBASK peşəkar kollektiv formalaşdırmağa nail oldu və bu gün 29 sığorta növünü həyata keçirmək üçün lisenziyaya sahibdir. 2005-ci ildə Azərbaycan sığorta bazarının tarixində ilk dəfə Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı MBASK Sığorta Şirkətinin səhmlərinin 30 %-ni alaraq yerli sığorta şirkətinin səhmdarı oldu. 2006-2007-ci illərdə müstəqil bazar təhqiqatları MBASK şirkətini əhali arasında ən populyar və etibarlı sığorta şirkəti kimi tanımışdır. 2004-cü ildə MBASK Sığorta Şirkəti müvəffəqiyyətlə keyfiyyətin idarə olunması sisteminin sertifikatlaşdırılmasını keçmişdir. Şirkətin auditorları qismində Moody İnternational şirkətinin mütəxəssisləri iştirak etmişdirlər. Yoxlamanın nəticələrinə görə MBASK Sığorta Şirkətinə müvafiq sertifikat təqdim olunmuşdur. 3 il ərzində şirkət bütün zəruri keyfiyyət standartlarına riayət etmişdir ki, bu da həmin sertifikatın ilbə-il təsdiq olunmasında öz əksini tapmışdır.

Axal-Təkə ekspedisiyası — Çar Rusiyasının 1880–1881-ci illərdə Türkmənistanda yaşayan Təkə tayfasına qarşı keçirən cəza yürüşü. Göytəpə işğal edildikdən sonra sağ qalan əhali üzərinə hücum başladı. Qaladan çıxan qadınların, qocaların və uşaqların bir hissəsi səhralara üz tutmuşdu. Göytəpə işğal edildikdən sonra sağ qalan əhali üzərinə hücum başladı. Qaladan çıxan qadınların, qocaların və uşaqların bir hissəsi səhralara üz tutmuşdu. Rus əsgərləri onları təqib edərək ya güllələyir, ya da doğrayırdılar. Səhra insan cəsədi ilə dolu idi. General Skobelevin əmri ilə əsgərlər bir canlıya da rəhm etmirdilər. Beləliklə Göytəpədə 20 min nəfər türkmən rus əsgərləri tərəfindən qətlə yetirildi. Bu qətllər elə qəddarlıqla həyata keçirilmişdi ki, rus tarixçiləri uzun illər bu barədə danışmamağa çalışırdılar.

Axalkalaki (gürc. ახალქალაქი/ახალი ქალაქი – «yeni şəhər»; erm. Ախալքալաք, translit. Axalkalak), həmçinin Axalkələk və ya Axılkələk (türk. Ahılkelek) — Gürcüstanın Samtsxe-Cavaxeti diyarında şəhər, Axalkalaki bələdiyyəsinin inzibati mərkəzi. Axalkalaki Cavaxeti yaylasının üzərində, dəniz səviyyəsindən 1,700 metr (5,600 ft) yüksəklikdə, Axaltsixe şəhərindən 74 kilometr (46 mil) Gürcüstanın Türkiyə ilə olan sərhədindən 30 kilometr (19 mil) uzaqlıqda yerləşir. 2014-ci ildə keçirilən əhali siyahıyaalmasına görə şəhər əhalisinin 93,8%-i erməni idi. Şəhərin nəzarəti 1828–1829-cu illərdəki Rusiya-Osmanlı müharibəsindən sonra Osmanlılardan Rusiya imperiyasına keçmişdir. 4 yanvar 1900-cu ildə qəsəbədə gerçəkləşən bir zəlzəlınin nəticəsi olaraq 1.000-dən çox insan həlak olmuşdur. 2014-cü ildə keçirilən əhali siyahıyaalmasına görə qəsəbənin ümumi əhalisi 8.295 nəfərdir.

Axalkalaki zəlzələsi — Axalkalakidə zəlzələ. 1899-cu il dekabrın 31-də olan zəlzələnin gücündən 247 adam həlak olmuş, 2500-ə qədər mal-qara məhv olmuş və 700-ə yaxın ev uçmuşdur. Zaqafqaziyanın əksər hissəsində müşahidə olunmuş bu zəlzələdən 30-40 kənd zərər çəkmişdir.

Axalkalaki (gürc. ახალქალაქი/ახალი ქალაქი – «yeni şəhər»; erm. Ախալքալաք, translit. Axalkalak), həmçinin Axalkələk və ya Axılkələk (türk. Ahılkelek) — Gürcüstanın Samtsxe-Cavaxeti diyarında şəhər, Axalkalaki bələdiyyəsinin inzibati mərkəzi. Axalkalaki Cavaxeti yaylasının üzərində, dəniz səviyyəsindən 1,700 metr (5,600 ft) yüksəklikdə, Axaltsixe şəhərindən 74 kilometr (46 mil) Gürcüstanın Türkiyə ilə olan sərhədindən 30 kilometr (19 mil) uzaqlıqda yerləşir. 2014-ci ildə keçirilən əhali siyahıyaalmasına görə şəhər əhalisinin 93,8%-i erməni idi. Şəhərin nəzarəti 1828–1829-cu illərdəki Rusiya-Osmanlı müharibəsindən sonra Osmanlılardan Rusiya imperiyasına keçmişdir. 4 yanvar 1900-cu ildə qəsəbədə gerçəkləşən bir zəlzəlınin nəticəsi olaraq 1.000-dən çox insan həlak olmuşdur. 2014-cü ildə keçirilən əhali siyahıyaalmasına görə qəsəbənin ümumi əhalisi 8.295 nəfərdir.

Axalqori dəfinəsi — 1908-ci ildə Axalqori kəndi yaxınlığında (indiki Gürcüstanın Cənubi Osetiya Muxtar Vilayətiində) qəbirdə aşkar edilmiş dəfinə. Axalqori dəfinəsində e.ə. VI–V əsrlərə aid qızıl və tunc bəzək əşyaları, gümüş qablar, at yüyəni və s. tapılmışdır. Bəzək əyalarının əksəriyyəti yerli ustalar tərəfindən hazırlanmışdır, bəzilərinin Ön Asiyadan gətirildiyi ehtimal olunur.

Axalsıx və ya Axaltsixe (gürc. ახალციხე; türk. Ahıska) — Gürcüstanda şəhər. Ak Saka adı Dədə Qorqud dastanlarında bəhs olunan qədim yer adlarındandır: Məgər Başı Açuq Tatyan qələsindən, Aq Səqa qələsindən kafərin casusu vardı… Daha sonrakı tarix səhifələrində ondan X–XI əsrlərə aid qala kimi bəhs olunur. Bir də yeri gəlmişkən qeyd edək ki, mətndə adı çəkilən "Başı Açuq" indiki Kutaisi ərazisinin Şərq mənbələrində rast gəlinən adıdır. Budur, XI yüzillikdə Ak Saka-Cıldır mahalı Böyük Səlcuqlu dövlətinin tərkibindədir. 13-cü əsrdə isə Cənub-Qərbi Qafqazla birgə Çingiz xan və Elxanilər dövlətinə məxsusdur; 14-cü əsrdən bu yerlərdə Çobanilər, Cəlayirilər, Qaraqoyunlular hakimiyyət sürür. 15-ci əsrin axırlarından Ak Saka Osmanlı dövlətinin tərkibindədir; bu zamandan etibarən Azqur, Altunqala, İdə, Koblıyan, Qüzey, Güney və s. kimi 14 sancaqdan ibarət olan Ak Saka paşalığı güclü vilayətə çevrilir; möhkəm qalalar, məscidlər tikilir. Səyahəti əsnasında Ak Sakadan keçən Övliya Çələbi yalçın qaya üzərində daşdan yonulmuş "Ahiska qalası"ndan danışır.

Axalsopeli (gürc. ახალსოფელი) – Gürcüstanın Abxaziya bölgəsinin Suxumi ərazisində yerləşən kənd. Dəniz səviyəsindən 160 metr hündürlükdə, Suxumidən 8 km uzaqlıqdadır. 2008-ci ildə Rusiya Federasiyası tərəfindən işğal edilib. ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 1, თბ., 1997. — გვ. 285.

Axalsopeli (gürc. ახალსოფელი) — Gürcüstanın Xaşuri bələdiyyəsinin inzibati ərazi vahidində kənd. Kür çayın sağ tərəfində, Xaşuridan 6,5 km uzaqda yerləşir. 2002 siyahıyaalmaya görə kəndin əhalisi 190 nəfər idi. 2014-cü ildə 137 nəfər yaşayırdı, 71 kişi və 66 qadın. Gürcüstan Sovet Ensiklopediyası, II cild, səh.

Axalsıx və ya Axaltsixe (gürc. ახალციხე; türk. Ahıska) — Gürcüstanda şəhər. Ak Saka adı Dədə Qorqud dastanlarında bəhs olunan qədim yer adlarındandır: Məgər Başı Açuq Tatyan qələsindən, Aq Səqa qələsindən kafərin casusu vardı… Daha sonrakı tarix səhifələrində ondan X–XI əsrlərə aid qala kimi bəhs olunur. Bir də yeri gəlmişkən qeyd edək ki, mətndə adı çəkilən "Başı Açuq" indiki Kutaisi ərazisinin Şərq mənbələrində rast gəlinən adıdır. Budur, XI yüzillikdə Ak Saka-Cıldır mahalı Böyük Səlcuqlu dövlətinin tərkibindədir. 13-cü əsrdə isə Cənub-Qərbi Qafqazla birgə Çingiz xan və Elxanilər dövlətinə məxsusdur; 14-cü əsrdən bu yerlərdə Çobanilər, Cəlayirilər, Qaraqoyunlular hakimiyyət sürür. 15-ci əsrin axırlarından Ak Saka Osmanlı dövlətinin tərkibindədir; bu zamandan etibarən Azqur, Altunqala, İdə, Koblıyan, Qüzey, Güney və s. kimi 14 sancaqdan ibarət olan Ak Saka paşalığı güclü vilayətə çevrilir; möhkəm qalalar, məscidlər tikilir. Səyahəti əsnasında Ak Sakadan keçən Övliya Çələbi yalçın qaya üzərində daşdan yonulmuş "Ahiska qalası"ndan danışır.

Axalsıx qəzası (rus. Ахалцихский уезд, gürc. ახალციხის მაზრა, Axaltsixis mazra) — Rusiya imperiyası (Tiflis quberniyası tərkibində), Gürcüstan Demokratik Respublikası və Zaqafqaziya Sosialist Federativ Sovet Respublikası (Gürcüstan Sovet Sosialist Respublikası tərkibində) dövründə mövcud olmuş inzibati-ərazi vahidi. 1832-ci ilin kameral təsvirinə əsasən Axısqa paşalığının Rusiya İmperiyasına birləşdirilmiş qismində yaşayan kişi cinsindən 17.463 nəfər olan əhalinin 12.036 nəfərini ermənilər, 3.644 nəfərini azərbaycanlılar, 1.021 nəfərini gürcülər, 762 nəfərini isə yəhudilər təşkil edirdi.

Axalsıx və ya Axaltsixe (gürc. ახალციხე; türk. Ahıska) — Gürcüstanda şəhər. Ak Saka adı Dədə Qorqud dastanlarında bəhs olunan qədim yer adlarındandır: Məgər Başı Açuq Tatyan qələsindən, Aq Səqa qələsindən kafərin casusu vardı… Daha sonrakı tarix səhifələrində ondan X–XI əsrlərə aid qala kimi bəhs olunur. Bir də yeri gəlmişkən qeyd edək ki, mətndə adı çəkilən "Başı Açuq" indiki Kutaisi ərazisinin Şərq mənbələrində rast gəlinən adıdır. Budur, XI yüzillikdə Ak Saka-Cıldır mahalı Böyük Səlcuqlu dövlətinin tərkibindədir. 13-cü əsrdə isə Cənub-Qərbi Qafqazla birgə Çingiz xan və Elxanilər dövlətinə məxsusdur; 14-cü əsrdən bu yerlərdə Çobanilər, Cəlayirilər, Qaraqoyunlular hakimiyyət sürür. 15-ci əsrin axırlarından Ak Saka Osmanlı dövlətinin tərkibindədir; bu zamandan etibarən Azqur, Altunqala, İdə, Koblıyan, Qüzey, Güney və s. kimi 14 sancaqdan ibarət olan Ak Saka paşalığı güclü vilayətə çevrilir; möhkəm qalalar, məscidlər tikilir. Səyahəti əsnasında Ak Sakadan keçən Övliya Çələbi yalçın qaya üzərində daşdan yonulmuş "Ahiska qalası"ndan danışır.

Axalsıx qəzası (rus. Ахалцихский уезд, gürc. ახალციხის მაზრა, Axaltsixis mazra) — Rusiya imperiyası (Tiflis quberniyası tərkibində), Gürcüstan Demokratik Respublikası və Zaqafqaziya Sosialist Federativ Sovet Respublikası (Gürcüstan Sovet Sosialist Respublikası tərkibində) dövründə mövcud olmuş inzibati-ərazi vahidi. 1832-ci ilin kameral təsvirinə əsasən Axısqa paşalığının Rusiya İmperiyasına birləşdirilmiş qismində yaşayan kişi cinsindən 17.463 nəfər olan əhalinin 12.036 nəfərini ermənilər, 3.644 nəfərini azərbaycanlılar, 1.021 nəfərini gürcülər, 762 nəfərini isə yəhudilər təşkil edirdi.

Döş qəfəsi limfa axacağı və ya torakal kanal (həmçinin sol limfa kanalı, qida kanalı kimi də tanınır) — insan anatomiyasında limfa sisteminin iki limfa kanalından daha böyüyü (digəri sağ limfa kanalıdır). Torakal kanal limfa sistemində əsas rol oynayır. Bədənin limfasının çox hissəsi bu kanal tərəfindən toplanır və sonra daxili boyun və sol körpücükaltı venalar arasında brakiosefalik vena yaxınlığında qana axır. Torakal kanal təmiz limfa deyil, həm limfa, həm də emulsiya edilmiş yağları ehtiva edən bir maye olan hilus daşıyır. O, həmçinin sağ döş qəfəsi, qol, baş və boyundan başqa (sağ limfa kanalı tərəfindən boşaldılan) limfanın çox hissəsini bədəndə toplayır. Kanalın deşilməsi zamanı maye plevra boşluğuna daxil olur. Bu mayeyə şilotoraks deyilir. Yetkinlərdə döş kanalının uzunluğu adətən 38-45 sm və orta diametri təxminən 5 mm-dir. Damar adətən 12-ci torakal fəqərə (T12) səviyyəsindən başlayır və boyun kökünə qədər uzanır, sonra enir və venoz bucaqla bitir. Torakal kanal T12 fəqərəsi səviyyəsində[3] sisterna şilinin yuxarı kənarından başlayır.

Gabdulxay Huram oğlu Axatov (tatar. Габделхәй Хурам улы Əхатов, Ğabdelxəy Huram uğlı Axatov; 1927–1986, Tatarıstan, SSRİ) — alim-filoloq, linqvist-türkoloq, dialektoloq, filologiya elmləri doktoru (1965), professor (1970), mədəniyyət xadimi. Tük dillərinin, əsasən tatar dilinin dialekt və leksik xüsusiyyətlərinin öyrənilməsinə böyük töhfə verib. Ахатов Г. Х. Вопросы методики преподавания татарского языка в условиях восточного диалекта (монография). Тобольск, 1958. Ахатов Г. Х. Язык сибирских татар. Фонетические особенности (монография). Уфа, 1960. Ахатов Г. Х. Диалект западносибирских татар (монография). Уфа, 1963.

Kelasuri (gürc. კელასური) – Gürcüstanın Abxaziya bölgəsinin Suxumi ərazisində yerləşən kənd. Dəniz səviyəsindən 22 metr hündürlükdə, Suxumidən 5 km uzaqlıqdadır. 2008-ci ildə Rusiya Federasiyası tərəfindən işğal edilib. ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 4, თბ., 2018. — გვ. 617.

Nilin axarları — Xartum və Əsvan arasında Nil çayının altı axarından ibarət silsilə. Nil çayının ənənəvi nömrələnməsi aşağıdan yuxarıya, Əsvandan Xartuma doğru gedir. Nubiya birinci və dördüncü axarlar arasında yerləşir (digər mənbələrə görə, birinci və altıncı arasında). Aşağı (1-2 eşik) və Yuxarı olaraq bölünür. İkinci, üçüncü və dördüncü axarlar Nubiya dağlarının ərazisində, Nil çayının güclü şəkildə əyildiyi, kursunun istiqamətini dəfələrlə dəyişdirən dağlıq ərazidə yerləşir. Burada çay səhra-ərəb plitəsinin zirzəmisinin kristal süxurlarından keçir. Region seysmik aktivliklə səciyyələnir.

Qazi Axavi (fars. قاضي اخوي‎‎‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Bükan şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 234 nəfər yaşayır (50 ailə).

Sağ limfa axacağı (lat. ductus lymphaticus dexter) qısa eynizamanda böyük diametrli limfa axacağı olub, vidaci kötükdən limfanı daxili vidaci vena daşıyır. Prof. Kamil Əbdülsalam oğlu Balakişiyevin, İnsanın Normal Anatomiyası, II cild, "MAARİF" Nəşriyyatı, Bakı — 1979 Atlas of Human Cardiac Anatomy — Endoscopic views of beating hearts — Cardiac anatomy Р. Д. Синельников.

Axalkalaki qəzası (rus. Ахалкалакский уезд) — Rusiya imperiyasının Qafqaz canişinliyinin Tiflis quberniyasına daxil olan qəzalardan biri. Rusiya imperiyası dağıldıqdan sonra Gürcüstan Demokratik Respublikasının ərazilərindən birinə çevrilmiş və inzibati mərkəzi Axalkalak (müasir Axalkalaki) şəhəri olmuşdur. Qəza şimaldan Qori qəzası, şərqdən Borçalı qəzası, cənubdan İrəvan quberniyasının Aleksandropol qəzası, Qars və Ərdahan dairələri ilə, qərbdən Axalsıx qəzası ilə sərhəd olmuşdur. Bu qəzanın ərazisi təxminən müasir Gürcüstanın Samtsxe-Cavaxeti bölgəsinin sərhədləri ilə üst-üstə düşür. Qəzada ən çox yaşayan etnoslardan biri də Azərbaycan türkləri olmuşdur. 1897-ci ildə aparılmış siyahıyaalma zamanı məlum olmuşdur ki, qəzada yaşayan millətlər arasında Azərbaycan türkləri ikinci yerdədir. Qəzanın bütün ərazisi hündürlükdə yerləşməkdə idi və ən aşağı yeri cənub-qərbdəki Kür vadisi idi. Bu vadi Axalkalaki qəzası ilə Axaltsıx qəzasının sərhədini təşkil etməkdə idi. Şimalda yerləşən Çaldır silsiləsi də sərhəd kimi xidmət göstərirdi, daha sonra dağlar şərqə doğru yönəlir və Madataplı silsiləsini təşkil edirdi.

Axalsıx səfəri — 1416-cu Qaraqoyunlular ilə Gürcüstan krallığı arasında baş vermiş döyüş. Qaraqoyunlu Qara Yusif , Ərdəbilə göndərdiyi əsgərlərin 814-cü ildə bir müddət onun əmrlərini dinləməyərək müstəqil hərəkət etməyə başlayan İraq-i Əcəm valisi Bistam bəyi cəzalandırmaq üçün uğursuzluğa düçar olmasından sonra 1411-ci ildə, şəxsən orada gəzib sentyabr ayında Sultaniyyəyə getdi.Onların qabağına gəldi. Bistama və qardaşlarına ona itaət etmək üçün xəbər göndərsə də, buna çox əhəmiyyət vermədilər. Bunun üzərinə Qara Yusif əsgərlərinə şəhəri dağıtmağı əmr etdi. Bu arada Şirvanşah Sultan İbrahim , Şəki valisi Orlat Seyyidi Əhməd və gürcü çarı Konstantin Qara Yusifə qarşı ittifaq yaradıb, birlikdə hərəkətə keçdilər. Bu vəziyyətdən xəbər tutan Qara Yusif oktyabrın 26-da Təbrizə qayıtdı və qüvvələrini oraya topladıqdan sonra noyabrın 17-də Qarabağa gəldi. Buradan Şirvanşah İbrahimin yanına elçilər göndərib sülh təklif etdi. Lakin bu təklif Şirvanşah və müttəfiqləri tərəfindən qəbul olunmadı və bu vəziyyət Qara Yusifin acizliyi kimi yozularaq onların cəsarətinin artmasına səbəb oldu. Bu vəziyyətə son dərəcə qəzəblənən Qara Yusif tərəddüd etmədən Kür çayını keçərək 19 dekabr 1412-ci ildə müttəfiq qoşunlara hücum etdi. Döyüş başladı.Müttəfiqlər döyüşürdü.Sultan İbrahimin atı qaçarkən büdrədi və yıxılarkən qolunu sındırdı.

Axeylər və ya axaylar — Peloponnes yarmadasının (Yunanıstan) Axayya vilayətində yaşamış qədim yunan tayfası Bizim e.ə. VIII əsrdə Cənubi İtaliyanın bir sıra böyük şəhərlərində (Sibaris, Kroton və s.) məskunlaşmışdılar. Bizim e.ə. 280-cı ildə təşkil etdikləri Axeylər ittifaqı Makedoniya və Romanın təcavüzkar siyasətinə qarşı mübarizədə böyük rol oynamışdır.

Anda — Tiflis quberniyasının Axalsix qəzasında (indi Axalsix rayonunda) kənd.. == Toponimkası == Şimali Qafqazda Anttübə (Anttəpə) təpə adı ilə mənaca eynidir. Qədim türk dillərində anta, anda, andi "izləmək", "keşik çəkmək" sözündəndir. Anta, anda dedikdə qaraulxana (qaroul - monqol sözüdür) nəzərdə tutulur. Qaraul keçmişdə antalar (andalar) müəyyən bir ölkənin, əyalətin, elin (tayfanın) məskunlaşdığı ərazinin sərhədlərində gecələr keşikçilərin durduğu təpə yerlər idi. Keşikçi məntəqələri adlarındandır.