şax sözü azərbaycan dilində

şax sözünün leksik mənası və izahı

• 1 1. is. Ağacdan, koldan ayrılan budaq, qol; dal. Ağacdan iki şax ayrılıb. Pambıq kollarının şaxı. – Quşlar qayıdıb oxur təranə; Şaxlarda tikirlər aşiyanə. A.Şaiq. [Əmiraslan Nurəddinə:] O əlin ilə tutduğun budağın başında gör nə çox gilas var, çıx o şaxı sındır. S.S.Axundov. 2. Ağacın qırılıb yerə tökülmüş yarpaqlı qol-budağı. Kəlbalını yolun qırağında şax, şəvəlin içərisində zarıyan bir halda tapmış və götürmüşdülər. S.Rəhimov. 3. məc. Soyuqluq, şaxta. Gün çıxdı, havanın şaxı sındı. – Havaların şaxı sındığından bu tərpəniş Muzdura çox ilıq gəlirdi. Ə.Əbülhəsən. 4. sif. Hamar, düz; əzgin olmayan. Şax paltar. – Soydular Hacının şax paltarını; Tüfəngtapançanı, üç qatarını. H.K.Sanılı. Yazarsanmı, ay komandir, bax, kağız da tapmışam; Şeri bina köçürməkçin şax kağız da tapmışam. Z.Cabbarzadə. 5. sif. Düz, sərrast, dümdüz, dik. …[Şərəf] qələmə ağaclar kimi şax və nazikbədənli Şirzadı içəri buraxdı. M.İbrahimov. Məmmədcəfər Məmmədəlidən bir yaş böyük, uzunboylu, şax, qüvvətli bir kişi idi. S.Rəhman. □ Şax durmaq (dayanmaq) – düz durmaq, özünü dik saxlamaq. Soldatlar şax durub çest verirdilər. Ə.Haqverdiyev. Qadın diksinmiş kimi düzəlib şax durdu. Mir Cəlal. ◊ (Üzünə) şax baxmaq – cəsarətlə, çəkinmədən, qürurla baxmaq. Özünü şax tutmaq – qürurlu, təşəxxüslü olmaq. [Gülara] özünü şax tutardı. İ.Əfəndiyev. …Fərman özünü elə şax tutardı ki, elə bil, atasına tapşırılan işin yarısını o görəcəkdi. Ə.Sadıq. Sözü şax (üzünə) demək – birinin yanında heç bir eybi, utanılacaq işi olmadığına görə sərbəst halda fikrini demək, çəkinmədən sözünü demək. [Nəsir] hər kəsin çirkin əməlini şax üzünə deyərdi. S.S.Axundov. [Surxayın] sözü … şax deməsi Həsən kişiyə ləzzət verirdi. M.İbrahimov. …[Usta] yaramaz işlərinin üstünü açır, nöqsanlarını şax üzünə deyirdi. M.Hüseyn. Şax gəzmək – heç kəsin yanında eybi, qəbahəti, nöqsanı olmadığına inandığı üçün özünü alnıaçıq, başıuca, dikbaş aparmaq. [Fərman:] Bilirsiniz, həmişə şax gəzmiş bir adamam, indi məni əmim götürüb elə yerə çırpıbdır ki, xəcalətimdən insan arasına çıxa bilməyirəm. Ə.Haqverdiyev. Elə buna görə də [Babacan] hələ şax gəzir, açıq danışır, özünə isnad olunan bir çox nöqsanları boynuna götürmür(dü). Ə.Əbülhəsən. Üzünə şax baxa bilməmək – birinin yanında qüsuru, günahı olduğu üçün ondan utanmaq, xəcalət çəkmək. [Səmirə:] Nə uşaqların, nə də qayınanamın üzünə şax baxa bilirdim. M.Hüseyn. Üzünə şax baxmaq – birinin yanında eyibli işi, qəbahəti olmadığı üçün özünü onun qabağında sərbəst hiss etmək, ona qürurla, cəsarətlə baxa bilmək. [Qulu:] Deyirəm, Cimi, vicdanın olsun, elə elə ki, mən də sənə əməkgünü yazanda utanıb tər tökməyim. Camaatın üzünə şax baxım. İ.Əfəndiyev.

  Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / şax

şax sözünün sinonimləri (yaxın mənalı sözlər)

• 1 ütülü

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / şax

• 2 budaq — qol

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / şax

• 3 düz — hamar

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / şax

• 4 1. ŞAX, DİK, DİMDİK, DÜMDÜZ, DÜZ, SƏRRAST 2. şax bax budaq

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / şax

şax sözünün antonimləri (əks mənalı sözlər)

• 1 ŞAX – ƏYRİ Camaatın üzünə şax baxım (M.İbrahimov); Həmişə çalışırdı ki, başqasına əyri baxsın. ŞAX – ƏZİK Qalın və şax yarpaqları başında boşqab kimi tutan uzun zoğlar deyil, qonaqcıl gəlin biləkləri idi (Mir Cəlal); [Salatın] əzik donunun ətəyini aşağı çəkdi. Saçını gözünün üstündən geri elədi (İ.Şıxlı).

  Azərbaycan dilinin antonimlər lüğəti / şax

şax sözünün omonimləri (çox mənalı sözlər)

• 1 ŞAX I is. [ fars. ] Budaq, qol-budaq. Almanı şaxdan üzmə; Bir anlıq baxmaq üçün (H.Arif). ŞAX II is. Ütülü, əzilməmiş. Əynində şaxı sınmamış kostyum, qar kimi ağ neylon köynək vardı, yaxasına qara qalstuk bağlamışdı (Ə.Mirzəcəfərli).

  Azərbaycan dilinin omonimlər lüğəti / şax

şax sözünün rus dilinə tərcüməsi

• 1 1. ветка, ветвь; 2. гладкий, непомятый;

  Azərbaycanca-rusca lüğət / şax

• 2 1 I сущ. собир. 1. ветви, ветки (дерева, кустарника). Ağacın şaxı ветви (ветки) дерева 2. куст (травянистое растение, стебли которого растут от поверхности почвы пучком). Çiyələk şaxı (kolu) куст земляники, gül şaxı розовый куст, pambıq şaxı куст хлопчатника, хлопчатник 3. сухие стебли вместе с листьями (у кукурузы, гороха, фасоли и некоторых других растений – обычно в период и после уборки урожая) 4. картофельная ботва (сухие стебли и листья картофеля) 5. хворост (сухие, отпавшие ветви деревьев или кустарника). Şax yığmaq собирать хворост, bir qucaq şax охапка хвороста (хворосту), bir şələ şax вязанка хвороста II прил. 1. ровный (прямой, не имеющий впадин и изгибов), непомятый. Şax kağız ровная бумага, şax paltar непомятая одежда 2. стройный (пропорционально и красиво сложенный; статный). Şax kişi стройный мужчина 3. новенький, новёхонький. Şax pullar новёхонькие деньги III нареч. ровно, навытяжку, в струну. Şax durmaq стать навытяжку ◊ üzünə şax baxmaq смотреть прямо, смело в глаза кому; üzünə şax demək сказать прямо в лицо, бросить, кинуть в лицо кому; şax gəzmək ходить, идти с поднятой головой, ходить гоголем; özünü şax tutmaq держаться с достоинством; üzünə şax baxa bilməmək kimin быть виноватым перед кем; şaxını saldırmaq, sındırmaq kimin сбить спесь с кого; suyun şaxı sınıb вода чуть потеплела; havanın şaxı sınıb холод спал; потеплело 2 сущ. этногр. изделие из древесины, с зубьями, на которые обычно нанизывают яблоки, крашеные яйца, развешивают разные конфеты (разукрашивают ко дню свадьбы: побратим – для жениха, подруга – для невесты)

  Azərbaycanca-rusca lüğət / şax

şax sözünün inglis dilinə tərcüməsi

• 1 I. i. branch, bough II. s. smooth; glossy; upright; ~ yeriş an upright walk; ~ kağız glossy paper III. z. smoothly; straight; upright; ~ durmaq to stand* straight / upright, to hold* oneself erect / upright

  Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / şax

şax sözünün fransız dilinə tərcüməsi

• 1 is. branche f, rameau m, bois m mort ; ~ köynək chemise f flambant neuve ; ~ beşlik billet m de cinq manates tout neuf

  Azərbaycanca-fransızca lüğət / şax

şax sözünün ləzgi dilinə tərcüməsi

• 1 1. сущ. хел, чихел (таран, валан, кулдин); 2. шах, цӀерцӀ, чӀерчӀ, хел (таралай хана аватнавай, пешер аламай); 3. пер. къайивал, мекьивал, къай, мекь; 4. прил. шах, цӀалцӀам, дуьз, буьруьшар авачир, чӀагай (мес. ппек, парча); // жакьракь, чӀакьракь (мес. кагъаз, пул); 5. прил. дуьз, дуьмдуьз, тик (мес. беден); şax durmaq (dayanmaq) шах акъвазун, дуьз акъвазун, тик акъвазун; ** (üzünə) şax baxmaq (ччиниз) тик (дуьз, шах) килигун, къакъас тавуна, чугварвал тавуна, такабурлудказ килигун; özünü şax tutmaq вичи-вич тик кьун, такабурлудаказ тухун; sözü şax (üzünə) demək гаф (дуьз) чинал лугьун, са чугварвални тавуна лугьун (фикир, гаф); şax gəzmək тикдиз къекъуьн, кьил тик (вине) кьуна, пел ахъаз, дамах гваз къекъуьн (айиб, тахсир, нукьсан квачирвиляй); üzünə şax baxa bilməmək ччиниз тикдиз килигиз тахьун, садан патав кьил агъада хьун, вилер чиле ттун, регъуь хьун, хажалат чӀугун (вичик тахсир квайвиляй).

  Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / şax

şax sözü azərbaycan dilinin lüğətlərində