Dis boğazı
Dis boğazı ing. Dease Strait -Şimal Buzlu okeanında yerləşən Kanada ərazisində Viktoriya (ada)sını (şimal) Kend yarımadasını (cənub) ayırır. Kanadanın şimal-qərbində Nunavut vilayəti ərazisində yerləşir. Qərbdə Kuin-Mod körfəzi ilə şərqdə Voroneysen körfəzini birləşdirir. Boğazın maksimum eni 62 km, ən dar yerdə eni isə 19 km təşkil edir. Uzunluğu 160 km-dir. Boğaz daxilində 4-5 kiçik adalar istisna olmaqla böyük adalar yoxdur. Qütb dairəsi daxilində yerləşməsi onun ilin böyük qismi buzla örtülü olmasına səbəb olur. Buzdan yalnız iyulun üçüncü həftəsi azad olur və avqustun əvvəllərinə kimi davam edir. Sentyabrın sonu oktyabrın əvvəlləri yenidən buzla örtülür.
Head-up display (geyminq)
Oyun interfeysi və ya "heads-up-display" (head-up – başı əymədən baxmaq, display — indikasiya), həmçinin sadəcə HUD — videooyunun istifadəçi interfeysinin bir hissəsi kimi vizual vasitələrlə oyunçuya məlumat ötürmə üsulu. Adını müasir təyyarələrdə istifadə olunan baş üstü displeylərdən almışdır. "HUD" həmçinin bir çox məlumatın, o cümlədən qəhrəmanın sağlamlığı, obyektlər və oyunda irəliləyişin (məsələn, xal və ya səviyyə) göstərilməsinin bir hissəsidir.
Hedera helix var. discolor
Adi daşsarmaşığı (lat. Hedera helix) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin araliyakimilər fəsiləsinin daşsarmaşığı cinsinə aid bitki növü.
== Təbii yayılması ==
Təbii halda Qərbi Avropada meşələrdə bitir.
== Botaniki təsviri ==
Hündürlüyü 25 m-ə çatır. Həmişəyaşıl sarmaşan bitkidir. Yarpaqları növbəli düzülüşlü, sadə və ya mürəkkəb olub, qalın dərivaridir, tünd-yaşıl və parlaqdır. Birillik zoğlarda olan yarpaqlar beşdilimlidir, yaşlı yarpaqları isə bütövdür. Çiçəkləri qalxanvari çətirdə, başlıqda və ya salxımda yerləşir, beş üzvlüdür, ləçəkləri beşdir, meyvəsi giləmeyvədir. Payızda çiçəkləyir. Uc qələmləri ilə və ya zoğlarla çoxaldılır.
Hermione discolor
Tazet nərgizgülü (lat. Narcissus tazetta) — nərgizgülü cinsinə aid bitki növü.
== Sinonim ==
Hermione ambigena Salisb.
Hermione amoena Jord. & Fourr.
Hermione antipolensis Jord. & Fourr.
Hermione aperticorona Haw.
Hermione auranticorona Haw.
Hermione biancae Tod.
Hermione discreta
Tazet nərgizgülü (lat. Narcissus tazetta) — nərgizgülü cinsinə aid bitki növü.
== Sinonim ==
Hermione ambigena Salisb.
Hermione amoena Jord. & Fourr.
Hermione antipolensis Jord. & Fourr.
Hermione aperticorona Haw.
Hermione auranticorona Haw.
Hermione biancae Tod.
Hibiscus dissectus
Üçlü hibiskus (lat. Hibiscus trionum) — bitkilər aləminin əməköməciçiçəklilər dəstəsinin əməköməcikimilər fəsiləsinin hibiskus cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
Hibiscus africanus Mill.
Hibiscus dissectus Wall. [Invalid]
Hibiscus hispidus Mill.
Hibiscus trionum var. cordifolius DC.
Hibiscus vesicarius Cav.
Ketmia trionum (L.) Scop.
Trionum annuum Medik.
IDE disklər
IDE (“Intelligent Drive Electronic” – Ağıllı Elektron İdarəetməsi) – ATA interfeysinə malik olan sərt disk növü.
Məlumatların paralel ötürülməsini təmin edən ATA standartı ilə uyğunlaşdırılan ucuz IDE elektronikası sərt disklər istehsal etməyə imkan verir. Həm də yaddan çıxarmaq lazım deyil ki, ATA xarici qurğuların qoşulması üçün nəzərdə tutulmayıb və 60sm-dən artıq uzunluqda kabelləri dəstəkləmir. Daha doğrusu, belə ATA kabellərini almaq olar, sadəcə onların istifadəsi məsləhət deyil.
1 ATA portu diskin 2 cür – master və slave qoşulmasını təmin edir. Çox vaxt demək olar ki, həmişə insanlar 1 porta sərt diski master olaraq, digər bir qədər yavaş qurğuları, məsələn CD-ROM kimi disk sürücülərini isə slave olaraq qoşurlar. Lakin bilirik ki, IDE hər zaman portda yalnız 1 qurğuya müraciət edə bilər, beləliklə, ümumilikdə sistemin məhsuldarlığı azalır. Prinsipcə slave qoşulmadan istifadə etməmək daha yaxşı olar. Hal-hazırda bütün anakartlarda 2 ədəd IDE portu vardır, hətta bəzilərində 4-ə bərabər olur (ABIT BX-133 RAID tipli). Sərt diski birinci əsas porta master olaraq DVD və ya CD-ROM-u isə ikinci köməkçi porta master olaraq qoşmaq lazımdır.
Investigation Discovery
Investigation Discovery — Discovery Communications-ın bir kanalıdır. Kanal bu adı Avropa, Latın Amerikası və Asiyada istifadə edir. Kanalda əsasən istintaq və cinayət mövzusunda proqramlar yayımlanır.
== Proqramları ==
Call 911
Crime Scene University
Dallas DNA
Dateline NBC|Dateline
Deadly Women
Deranged
Disappeared
Escaped
The FBI Files
Forensic Detectives
48 Hours (TV series)|48 Hours
A Haunting
I (Almost) Got Away with It
Life of a Crime
Mega Heist
Most Evil
The New Detectives
On the Case with Paula Zahn
Personal Justice
Real Interrogations
The Real NCIS
The Shift
Stalked
Stolen Voices,Buried Secrets
Solved (TV Series)|Solved
Unusual Suspects
Who the (Bleep) Did I Marry?
Itzy diskoqrafiyası
12 fevral 2019 -cu ildə JYP Entertainment tərəfindən qurulan Cənubi Koreya-lı qız qrupu İtzy-nin diskoqrafiyası aşağıda göstərilmişdir.
Karbon disulfid
Karbon disulfid — CS2 formullu rəngsiz uçucu mayedir. "Efirə bənzər" bir qoxusu var, lakin sənaye nümunələri ümu-miyyətlə pis qoxulu saf olmayan birləşmələrdir. [7]
== Alınması, xassələri ==
Vulkan püskürmələri zamanı və bataqlıqlarda az miqdarda sərbəst karbon disulfid ayrılır. Əvvəllər CS2 yüksək temperaturda karbon (və ya koks) və kükürdün reaksiyası ilə istehsal edilmişdir:
C + 2S → CS2
Daha sonra təbii qazdan silikogel və ya alüminium katalizatorlarının iştirakı ilə CS2 birləşməsinin alınması ilə karbon mənbəyi kimi istifadə edildi: [7]
2 CH4 + S8 → 2 CS2 + 4 H2S
Reaksiya metanın yanmasına bənzəyir. Karbon disülfid istehlakı təxminən bir milyon tondur; Çin 49%, Hindistan isə 13% istehlak edir. [8] 2007-ci ildə Amerika Birləşmiş Ştatlarında istehsal 56.000 ton idi. [9]
=== Həlledici ===
Karbon disülfid fosfor, kükürd, selenium, brom, yod, yağlar, qatranlar, kauçuk və asfalt üçün həlledicidir. [10] Təkdivarlı karbon nanotüplərinin təmizlənməsində istifadə edilmişdir. [11]
Reaksiyalar:
CS2 olduqca yanıcı maddədir. Yanması zamanı kükürd dioksid və karbon qazı alınır:
CS2 + 3 O2 → CO2 + 2 SO2
== Nükleofillərlə ==
İzoelektronik karbon dioksidlə müqayisədə CS2 daha zəif elektrofildir.
Kompakt-disk
Sıxılmış Disk (ing. Compact Disc-CD) — 1980-ci illərin əvvəlində musiqinin rəqəmli formada saxlanmasını təmin etmək üçün Phillips, PolyGramm və Bayer şirkətlərinin birgə iştirakı ilə yaradılmış optik informasiya daşıyıcısıdır.
Sonralar CD-nin formatı genişləndirilərək başqa verilənləri də saxlamağa şərait yaradılır. Ondan bəri CD. ROM kimi bu disklər kompüterlərdə də verilənləri saxlamaq və nəql etmək çünü tətbiq olunur.
== Tarixi haqqında ==
7 iyul 1964-cü ildə dünyada ilk multimedialı kompakt-disk işıq üzü görmüşdür. Bu diskə "The Beatles" qrupunun "Ağır günün gecəsi" (A Hard Day’s Night) adlı tam metrajlı filmi yazılmışdı.
Kompakt disk 1979-cu ildə Phillips və Sonz tərəfindən işlənmişdir. Phillips özünün öncədən sahib olduğu lazer disklərinin əsasında yeni istehsal prosesi işləyir. Sony öz sırasında rəqəmli profesional maqnitafonlarda işlədilən informasiyanın yazılma formatını — PCM-i (Pulse Code Modulation) daxil edir. 1982-ci ildə Hannover yaxınlığındakı zavodda kompakt disklərin kütləvi istehsalına başlanır.
Kompression-distraksion üsulu
Kompression-distraksion üsulu — Sümüklərin sınığı qədim zamanlardan çox zəhmət tələb edən, çox vaxt müvəffəqiyyətsizliklə nəticələnən xəsarətlərdən sayılır. Keçmiş zamanlarda sınıqları müalicə etmək üçün yumurta, saqqız sarğılarından, adi taxta parçalarından, palma yarpağından istifadə edilmişdir. Bu əməliyyatı sadə sınıqçılar və yaxud xalq həkimləri yerinə yetirirdilər. Naşı adamların müalicə etdiyi xəstələrin çoxu ya axsayır, ya da onlarda başqa fəsadlar baş verirdi. Açıq sınıqların müalicəsi daha çətin olurdu. Çox hallarda yaralar irinləyir, irin sümüyə keçir və tibbi dilində desək, “osteomielit” xəstəliyi əmələ gəlir. İlk dəfə məşhur rus cərrahı, müasir cərrahiyyənin atası Nikolay Piroqov sümük sınıqlarında gips sarğılarından istifadə etmişdi. Bu üsul cərrahiyyədə bir inqilab olub, hələ indi də istifadə edilir. Sonra fransız alimləri daimi dartma üsulunu tətbiq etməyə başladılar ki, bu, bir çox üstün cəhətlərə malikdir. Xəstə bir qədər hərəkətli olur və bir çox fəsadların qarşısı alınır.
Koqnitiv dissonans nəzəriyyəsi
Koqnitiv dissonans — psixologiya nəzəriyyəsi. Amerika psixoloqu Leon Festinger tərəfindən 1957-ci ildə təklif olunmuşdur.
Bu nəzəriyyəyə görə şəxs iki, bir birinə əks pozisiyanın və ya dərk edərək (cognition – koqnisiya) qəbul etdiyi ideyanın təsiri altındadırsa bu onda psixoloji gərginlik yaradır. Başqa sözlə, insan bir işi istəməyərək, şüurlu surətdə bu hərəkətlə razılaşmayaraq görürsə və ya istəyərək gördüyü işin doğru olmadığını bilirsə bu, onu narahat edir. Məsələn, nikotinin sağlamlığa zərər vurduğunu bilə bilə siqaret çəkmək, köklüyə meylli adamın, çəkisini artıracağını bildiyi halda çox yeməsi, şəxsin, imtahana hazırlaşmayacağı təqdirdə kəsiləcəyini bildiyi halda kənar, əyləncəli işlərə daha cox həvəs göstərməsi.
Sadalanan hallarda insanın düzgün hesab etdiyi baxışla (pozisiya) onun hərəkəti və ya istəyi arasında uyğunsuzluq (dissonans) mövcuddur. Bu isə insanın şüurunda gərginlik, sıxıntı yaradır.
Bir birinə uyğun gəlməyən iki pozisiyanın təsiri altında olan şəxs üzləşdiyi dilemmanı həll etmək və onu narahat edən gərginliyi azaltmaq üçün üç növ davranışdan istifadə edir:
bu pozisiyalardan birini dəyişmək (məsələn, əylənməyi sonraya saxlayıb imtahana hazırlaşmaq);
dissonans təşkil edən pozisiyalar barədə əvvəl qəbul etdiyi mühümlüyün azaldılması (məsələn, əgər imtahandan birinci dəfə qiymət almasa, ikinci cəhd imkanından istifadə edə bilmə fikri);
bu iki pozisiyanı barışdıran mövqe tutulması (məsələn, əvvəl verilmiş imtahanlardan sonra istirahət etmə haqqının olması).
== Mənbə ==
A. Colman. Oxford Dictionary of Psychology.
Lara Fabianın diskoqrafiyası
Lara Fabianın diskoqrafiyası — Belçikalı-italyan əsilli Fransa müğənnisi Lara Fabianın diskoqrafiyası 12 studiya albomu, 4 konsert albomu, 1 yığma albom, 8 pavilyon albomu, 5 videoalbom və 52 sinqldan və digər albomlardan ibarətdir. Bir neçə dildə danışa bilən Lara Fabian öz mahnılarını daha çox fransız, italyan, ingilis, ispan, portuqal, rus, ivrit, yunan və alman dillərində oxuyur.
Onun diskoqrafiyası bütün dünya üzrə 18 milyondan çox satış rekordu əldə edib. Lara Fabian bütün zamanların Belçika əsilli qadın müğənniləri arasında ən çox satış göstəricisi olan ifaçı kimi tarixə düşüb. Səsinin imkanları baxımından vokal diapazona və lirik-soprano tembrə malikdir. Musiqi əsərlərini canlı ifa edərkən Do-3 notundan Sol♯6 notuna qədər 3 oktava yüksələ bilir.
Ligularia discoidea
Ligularia discoidea (lat. Ligularia discoidea) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin liqulariya cinsinə aid bitki növü.
Linkin Parkın diskoqrafiyası
Linkin Park diskoqrafiyası — Amerikalı Nu metal Alternativ Rok qrupu Linkin Parkın çıxardığı albom sinql və s. aiddir.
Maqnit diski
Maqnit diski (İng.magnetic disk, ru. магнитный диск)-qoruyucu korpusa (sərt disk) və ya zərfə (yumşaq disk) yerləşdirilmiş çoxlu sayda kiçik seqmentlərin (maqnit domenlərin) maqnit sahəsinin gərginliyini dəyişməyə imkan verən maqnit materialla ötürülmüş disk. Sahənin dəyişməsi – maqnit materialın (informasiya daşıyıcısının) hissəciklərinin maqnit polyarlığının dəyişməsidir ki, bundan da informasiyanın ikilik formada kodlaşdırılması üçün istifadə olunur (bir polyarlıq 1-i, əksi isə 0-ı təmsil edir). Polyarlığın dəyişməsi, disksürənin oxuma-yazma başcığının diskin səthi üzərindən yüksək sürətlə keçməsi ilə yerinə yetirilir. Maqnit diski öz xassələri səbəbindən elektromaqnit sahəsi mənbələrinin təsirindən qorunmalıdır ki, ona yazılmış informasiya korlanmasın və ya dağılmasın.
== Ədəbiyyat ==
İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s.
Mentha arvensis var. distans
Çəmən nanəsi (lat. Mentha arvensis) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin nanə cinsinə aid bitki növü.
Nanə cinsinin Avrasiyada — Avropada, Qərbi və Orta Asiyada, Qafqazda, Hindistan və Nepalda yayılmış növüdür.
Əkin yerlərində, çəmənliklərdə, su hövzələri, çay, göl, arx və bataqlıq sahələri kənarında bitir.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Calamintha arvensis (L.) Garsault
Mentha arvensis var.
Mentha dissitiflora
Çəmən nanəsi (lat. Mentha arvensis) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin nanə cinsinə aid bitki növü.
Nanə cinsinin Avrasiyada — Avropada, Qərbi və Orta Asiyada, Qafqazda, Hindistan və Nepalda yayılmış növüdür.
Əkin yerlərində, çəmənliklərdə, su hövzələri, çay, göl, arx və bataqlıq sahələri kənarında bitir.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Calamintha arvensis (L.) Garsault
Mentha arvensis var.
Mentha distans
Çəmən nanəsi (lat. Mentha arvensis) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin nanə cinsinə aid bitki növü.
Nanə cinsinin Avrasiyada — Avropada, Qərbi və Orta Asiyada, Qafqazda, Hindistan və Nepalda yayılmış növüdür.
Əkin yerlərində, çəmənliklərdə, su hövzələri, çay, göl, arx və bataqlıq sahələri kənarında bitir.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Calamintha arvensis (L.) Garsault
Mentha arvensis var.
Molekulyar dispersiya
Molekulyar dispersiya ya da işıq səpələnməsi- molekulyar refraksiyasına analoji olaraq maddələrin tərkiblərini və quruluşlarını təyin edən xüsusi kəmiyyətdir.
== Təyin olunması ==
Hər maddəni xarakterizə edən dispersiya onun iki müəyyən olunmuş dalğalarının şüasındırma əmsalları fərqi ilə təyin olunur.
Adətən, bunun üçün elementlərin atom spektrində olan dalğaların uzunluğuna görə ən parlaq xətlərinə cavab verən şüalar götürülür.
Təyin olunmuşdur ki, işıq üçün şüasındırma əmsalının ən böyük qiyməti daha kiçik dalğa uzunluğuna malikdir və əksinə.
== Molekulyar dispersiyaların növləri ==
Laboratoriya təcrübəsində daha çox işıq mənbəyi olan sarı natrium xətti D, həmçinin F və G hidrogen xətləri götürülür.
nF – nG fərqi orta dispersiya kimi,
aşağıdakı nisbət nisbi dispersiya:
(n(F)–nG)/nD *105
Bu nisbət isə :
(n(F)–nG)/ρ *104
xüsusi dispersiya adlandırılır.
Xüsusi dispersiya maddənin iki müxtəlif uzunluqda dalğalarının (F, G) refraksiya əmsalları fərqinin onun sıxlığına nisbəti ilə təyin edilir.
== Neft məhsullarının xüsusi dispersiyalığı ==
Neft məhsullarının xüsusi dispersiyalığı onların kimyəvi tərkibi və şüasındırma əmsallarının arasındakı asılığı göstərir.
Bu asılılıqdan istifadə etməklə neft kimyasında neft fraksiyalarının qrup tərkibini təyin etmək mümkündür. Xüsusi dispersiya additivdir və qarışdırma qayda-qanununa əsasən hesablana bilər.
