salmaq sözü azərbaycan dilində

1 f. 1. Bir şeyi hündür yerdən aşağı atmaq, tullamaq, buraxmaq, düşürmək. Asta qanad çalın, qafil telləri; Heyfdir, salarsız düzə, durnalar! M.P.Vaqif. Mən də bombaları salanda kəndə; Dedim: “Əl atmasa həkim bıçağa; Xəstə şəfa tapıb durmaz ayağa”. M.Rahim. 2. Əlindən buraxmaq, düşürmək. Qabı salmaq. Qutunu salmaq. Boşqabı salıb sındırmaq. – Qız [müəllimi] görüncə şaşırıb üzünü örtməyə tələsdikdə səhəngini salıb qırmışdı. S.Hüseyn. 3. Özü bilmədən bir şeyi düşürüb itirmək. Açarı bilmirəm harada salmışam. 4. Əsasını qoymaq, təsis etmək, qurmaq, düzəltmək. Mədən salmaq. – …Haman yerdə dam-daş tikdirib, bir balaca kənd salıblar. C.Məmmədquluzadə. Fəhlə qardaş, nə tikilir bu qum çölündə? Qəribmisən, nəsən, oğul? Şəhər salırıq. Ə.Cəmil. 5. Tikmək, qurmaq, qayırmaq, düzəltmək. Yol salmaq. Bənd salmaq. – Çayların üstündən buz körpü saldı; Seyrəldi get-gedə gedişgəliş də. S.Vurğun. 6. Keçirmək, taxmaq. Əmniyyə açarı qapıya saldı. M.İbrahimov. Gəldiyev əlindəki kibrit çöpünü nəm çəkmiş zərflərin böyründən salır, bura-bura açırdı. Mir Cəlal. …Belindən qayışını açıb bir ucunu onun buynuzuna ilmək kimi salıb çəkdi. M.Rzaquluzadə. 7. Örtmək. Üstünə yorğan salmaq. Başına şal salmaq. – Əvəz kişi çuxasını çiyninə salaraq qapını örtmək üçün getdi. Ə.Vəliyev. [Minayə] başına saldığı ağ torda çox yaraşıqlı görünürdü. Ə.Əbülhəsən. [Axund] qara gecə ləbbadəsini ehmalca çiyninə salıb, dəhlizə çıxdı. Mir Cəlal. 8. Tez-tələsik oturmaq, özünü yerləşdirmək. Özünü divanın üstünə salmaq. Özünü boşalmış yerə salmaq. // Tez-tələsik girmək; yetmək, çatmaq, özünü çatdırmaq. Ruqiyyə durub alaçığa qaçdı, orada şarpadan yıxıldı. Qoca kişi də, qarı da oraya yüyürdülər. Mən də özümü oraya saldım. A.Divanbəyoğlu. Yoldaşlarım … özlərini mənim yanıma saldılar. Mir Cəlal. 9. Yerinə oturtmaq, keçirmək, geydirmək. Çıxığı salmaq. Stulun qıçını yerinə salmaq. – …Faytonumun çarxı oxdan çıxdı, onu salıncan mən istədim ki, sizdə bir az qızınıb rahat olam. S.S.Axundov. 10. Yatağına qoymaq, yerləşdirmək, rahatlamaq. Əynində ağ xalat olan təmiz geyimli, yaşlı arvad uşağı alıb yerinə saldı. M.İbrahimov. Gilə qucağındakı körpəni yerinə salıb ayağa qalxdı. Ə.Vəliyev. 11. Tez yollamaq, dərhal göndərmək. Mən aşıq bu çağlara; Bülbül qonub bağlara; Qayıtmasan bərəyə; Ovçu sallam dağlara. (Bayatı). Nəbi Əsədi öldürəndən sonra kəndlərə adam saldı ki, mən Əsədə olan borcu vermişəm. Tay siz borc verməyəcəksiniz. “Qaçaq Nəbi”. 12. Döşəmək, sərmək. Yeşiklərə kağız salmaq. Evlərə palaz salmaq. – [Hacı Həsən:] Adə Heydər! Durma tez evə xəbər elə ki, otlaqlara fərş salsınlar, qonaq gələcək. C.Məmmədquluzadə. Atam altına balaca döşəkçə salmış, bardaş quraraq arxasını balışa söykəmişdi. M.İbrahimov. Göyçək bacı sevincək halda eyvana naxışlı bir keçə saldı. Ə.Vəliyev. 13. Bir şeylə örtmək, qapamaq; aşağı endirmək. Ağca xanım qapının rəzəsini vurdu, pərdəsini saldı. Mir Cəlal. 14. Qoymaq. Xəstəyə banka salmaq. Boğazına zəli salmaq. – Kərimin ayağına yağlı xəmir salıb yerə uzatdılar. H.Sarabski. 15. Ağac və s. göyərti əkmək. Bağ salmaq. Meşə salmaq. – … Arvad-uşaq kiçik bostan salıb şaxa çıxan lobya, soğan əkirdilər. Ə.Əbülhəsən. …Bizim məktəb kənddə gözəl bir meyvə bağı salmışdır. M.Rzaquluzadə. 16. Yaymaq, yerləşdirmək. [Molla] baxır ki, halvaçı təzəcə halvanı tiyandan çıxarıb, salır tabaqlara. “M.N.lətif.” 17. Tökmək. Samovara kömür salmaq. Xörəyə duz salmaq. – Noxudu bozbaşa salanda aşpazı qoyub axund ilə məsləhət eləyirik. C.Məmmədquluzadə. // Batırmaq (mayedə). [Dərviş:] Bir dua yazacağam, onu suya salıb verərsiz oğlana… N.Vəzirov. Mollayev təzəcə gətirilmiş çaya limon saldı. M.Hüseyn. 18. İçəri buraxmaq, daxil etmək. Heydərəli oğlanı içəri salıb, yenə o biri otağa çəkildi. M.Hüseyn. Sürmə xala Əzizi hamamxanaya salıb mətbəxə qayıtdı və tələsik yemək hazırlamağa başladı. S.Rəhman. 19. Tikmək, naxışlamaq. Dəsmala gül salmaq. Divara naxış salmaq. – Axşamüstü Şəfiqə küçəyə baxan pəncərənin qırağında oturub, yaylığına haşiyə salırdı. H.Seyidbəyli. 20. məc. Yoluxdurmaq, yaymaq. Xəstəlik salmaq. 21. məc. Tutmaq, həbs etmək. Həbsə salmaq. Dama salmaq. – [İzzəddin:] Şah bizi istəsə zindana salar. M.Rahim. 22. Devirmək, yıxmaq, taxtdan düşürmək. Hakimiyyətdən salmaq. Padşahı taxtdan saldılar. 23. Bir sıra isimlərə qoşularaq müxtəlif ifadə və mürəkkəb feillər əmələ gətirir; məs.: məhəbbətini salmaq, könlünü salmaq, ələ salmaq, araya salmaq və i.a.

1 döşəmək — sərmək — tökmək

2 enmək — düşmək — çəkmək

3 atmaq — tullamaq — qoymaq

4 1. SALMAQ, DÜŞÜRMƏK (əlindən salmaq) 2. salmaq bax 1. tikmək 1; 2. soxmaq; 3. sərmək 1

1 SALMAQ – ÇIXARMAQ Gecə yuxuda gah məni qayadan atırlar, gah quyu dibinə salırlar (Ə.Haqverdiyev); Quyudan xeyli daş çıxartdılar (“Azərbaycan”).

1 1. опустить, уронить, бросить, сбросить, класть; 2. стлать, стелить, постелить (постель, ковер); 3. накрывать, накрыть; 4. вставлять, вставить; 5. низложить, низвергнуть;

2 глаг. 1. опускать, опустить: 1) переместить в более низкое положение. Aşağı salmaq опустить вниз, yelkəni salmaq опустить парус 2) погрузить, поместить вглубь чего-л. Vedrəni quyuya salmaq опустить ведро в колодец, məktubu poçt qutusuna salmaq опустить письмо в почтовый ящик, suya salmaq опустить в воду 3) перевести из вертикального положения в горизонтальное что-л. Royalın qapağını salmaq опустить крышку рояля, şlaqbaumu salmaq опустить шлагбаум 4) освободить закреплённый вверху край, конец чего-л. Balağını salmaq опустить подол, pərdəni salmaq опустить занавес 2. спускать, спустить: 1) переместить вниз что-л., расположенное наверху. Damdan salmaq спустить с крыши, fəhlələri şaxtaya salmaq спускать рабочих в шахту 2) сделать ниже, уменьшить. Qiymətini aşağı salmaq спустить цену, radionun səsini aşağı salmaq спустить звук радио, səviyyəsini aşağı salmaq спустить уровень чего-л. 3. ронять, уронить: 1) нечаянно выпустить из рук. Açarı salmaq уронить ключ, güldanı salmaq уронить вазу, pulu salmaq уронить деньги 2) дать чему-л. выпасть, вывалиться откуда-л. Örpəyi çiynindən salmaq уронить платок с плеч 4. бросать, бросить: 1) опустить, погрузить, дать падать. Lövbər salmaq бросить якорь 2) перен. распространить, направить лучи, свет, тень и т.п. Kölgə salmaq бросить тень 5. класть, положить, прибавить что-л. (во что-л.). Çaya qənd salmaq класть сахар в чай, limon salmaq nəyə класть лимон во что 6. строить, построить, сооружать, соорудить. Qəsəbə salmaq построить поселок, mikrorayon salmaq построить микрорайон, körpü salmaq соорудить мост 7. прокладывать, проложить: 1) провести через что-л. Yol salmaq прокладывать дорогу 2) ходьбой или ездой проторить, образовать (дорогу, тропу и т.п.). Cığır salmaq проложить тропу 8. вставлять, вставить, вделывать, вделать. Diş salmaq вставить зуб (зубы), şəkli çərçivəyə salmaq вставить картину в рамку, şüşə salmaq вставить стекло 9. вдевать, вдеть, продевать, продеть. İynəyə sap salmaq вдевать нитку в иглу 10. вкладывать, вложить (положить, поместить внутрь). Qıfıla açar salmaq вложить ключ в замок 11. включать, включить (ввести, внести в состав, в число кого-л., чего-л.). Siyahıya salmaq включить в список, tərkibə salmaq включить в состав 12. кинуть, накинуть (бросить поверх, покрывая, закрывая кого-л., что-л.). Çiyninə salmaq накинуть на плечи, öz üstünə salmaq nəyi накинуть на себя что, yorğanı uşağın üstünə salmaq накинуть стёганое одеяло на ребенка 13. стлать, стелить, постлать, постелить: 1) класть, раскладывать, растянув по поверхности. Süfrə salmaq постлать скатерть, xalça salmaq постлать ковер 2) раскладывать постельные принадлежности, приготовляя для сна. Yer salmaq стлать постель, döşək salmaq стелить матрас 3) делать покрытие, настил, укладывая плотно в ряд доски, брёвна и т.п. Döşəmə salmaq стлать (настлать) пол, parket salmaq стлать (настлать) паркет 14. ставить, поставить: 1) наложить, приложить что-л. к какой-л. части тела с лечебными целями. Banka salmaq ставить банки 2) приделать, прикрепить что-л. к чему-л. при изготовлении, починке. Astar salmaq ставить подкладку, yamaq salmaq ставить заплату 16. посылать, послать (отправить кого-л. куда-л. с каким-л. поручением, с какой-л. целью). Adam salmaq послать ходатая, çapar salmaq послать гонца 16. разбивать, разбить: 1) распланировав, произвести посадку чего-л. Bağ salmaq разбить сад, park salmaq разбить парк 2) расположить, раскидать, раскинуть (палатку, лагерь). Düşərgə salmaq разбить лагерь 17. наносить, нанести (сделать, отпечатать, нарисовать и т.п. на чем-л. рисунок, узор и т.п.). Naxış salmaq нанести узоры 18. загонять, загнать (заставить кого-л., что-л. войти куда-л.). İnəkləri tövləyə salmaq загнать коров в хлев, qoyunları yatağa salmaq загнать овец в овчарню, toyuqları hinə salmaq загнать кур в курятник 19. заключать, заключить (лишив свободы, поместить под стражу). Həbsxanaya salmaq заключить в тюрьму, həbs düşərgəsinə salmaq заключить в концлагерь 20. низлагать, низложить, низвергнуть; свергнуть. Çarı taxtdan saldılar царя низвергли с престола ◊ ayrı salmaq разлучать, разлучить; araya narazılıq salmaq вызывать, вызвать недовольство у людей; araya salmaq: 1. выводить, вывести на середину; 2. брать, взять в кольцо, окружать, окружить; aşağı salmaq снижать, снизить; başa salmaq объяснять, объяснить, разъяснять, разъяснить; bəlaya salmaq kimi причинять, причинить горе, страдание кому-л.; başını bəlaya salmaq: 1) kimin причинять хлопоты кому-л. 2) запутываться, запутаться (оказаться в затруднительном положении из-за ошибочных поступков); qaydaya salmaq nəyi приводить, привести в порядок что; qorxuya salmaq kimi нагонять, нагнать страх на кого; dava salmaq чинить, учинить драку; dərdə salmaq kimi: 1) причинить хлопоты кому 2) причинить горе кому; yola salmaq kimi: 1) провожать, проводить кого 2) выпроводить (заставить уйти, выгнать); gücdən salmaq kimi, nəyi выбивать, выбить из сил кого; nizama salmaq nəyi упорядочивать, упорядочить; регулировать, урегулировать, отрегулировать что; nüfuzdan salmaq kimi, nəyi лишать, лишить авторитета кого, что; умалять, умалить чей -н. авторитет; ortaya salmaq kimi, nəyi выводить, вывести на середину кого; razı salmaq kimi: 1) уговорить кого 2) удовлетворять, удовлетворить желание, просьбу, претензии кого; sahmana salmaq nəyi приводить, привести в порядок что; səliqəyə salmaq nəyi наводить, навести порядок где; səs salmaq: 1) поднимать, поднять шум; шуметь 2) пускать, пустить, распространять, распространить слух, молву 3) греметь (иметь громкую известность). Dünyaya səs salmaq греметь по всему миру; taqətdən salmaq kimi, nəyi обессиливать, обессилить, лишать, лишить сил, выбивать, выбить из сил, изнурять, изнурить кого; tamah salmaq: nəyə 1. зариться, позариться на что 2. соблазняться, соблазниться; təxirə salmaq nəyi откладывать, отложить, переносить, перенести на более поздний срок что; haray salmaq поднимать, поднять тревогу, бить в набат; heyrətə salmaq kimi удивлять, удивить, изумлять, изумить кого; həvəsə salmaq возбуждать, возбудить в ком-л. желание, охоту к чему-л.; həvəsdən salmaq kimi отбивать, отбить охоту у кого; hörmətdən salmaq kimi, nəyi лишать, лишить авторитета кого, что; şübhəyə salmaq kimi возбуждать, возбудить сомнение в ком; давать, дать повод для сомнений и подозрений; abıra salmaq: 1) придавать, придать надлежащий (благопристойный) вид 2) приводить (привести) в порядок; abırdan salmaq kimi позорить, опозорить, срамить, осрамить кого; avara salmaq kimi сбивать, сбить с толку кого; ağlına salmaq: 1) kimin kimi, nəyi напоминать, напомнить (заставить кого-л. вспомнить) о ком, о чём 2) вспоминать, вспомнить; azara salmaq: 1) быть причиной заболевания, болезни кого 2) быть причиной чьих-л. новых забот, неприятностей; ayaqdan salmaq kimi валить с ног; изматывать, измотать кого; ayağa salmaq: 1) расстраивать, расстроить желудок 2) искусственно понижать цену на что-л. (путём конкуренции или иной махинации); ayağına salmaq kimin kimi посылать, послать кого на поклон к кому; başdan salmaq kimi сбивать, сбить с толку кого, разуверив всякими доводами; beyninə salmaq: 1) kimin kimi, nəyi вбивать, вбить что в голову (в башку) кому 2) вбивать, вбить себе в голову что-л.; bərkə salmaq kimi: 1. настойчиво требовать, наседать на кого; приставать, пристать с ножом к горлу кому 3) подвергнуть трудному испытанию; böhtana salmaq kimi клеветать на кого, оклеветать кого, распространяя о нем заведомо ложные слухи; qan salmaq: 1) проливать, пролить чью-л. кровь 2) провоцировать, спровоцировать умышленное убийство; qana salmaq kimi: 1) подстрекать, подстрекнуть на убийство, склонять, склонить к убийству кого 2) ввергать, ввергнуть кого в скандальную историю; özünü qana salmaq: 1) проливать, пролить чью-л. кровь; быть (стать) убийцей 2) оказаться соучастником убийства; qoz qabığına salmaq kimi поедом есть кого, держать в ежовых рукавицах кого; dara-bara salmaq: 1) поднимать, поднять шумиху 2) устраивать, устроить скандал; dərdə salmaq kimi: 1) причинять, причинить горе кому 2) быть причиной излишней заботы у кого; dilə salmaq, dilə-ağıza salmaq kimi распространять, распространить неприятные слухи о к ом; dilini işə salmaq пустить в ход свой язык; dişinə salmaq nəyi пробовать, попробовать что; əziyyətə salmaq kimi заставлять, заставить кого потрудиться, поработать; əldən salmaq kimi утомлять, утомить, выбить из сил кого; ələ salmaq kimi дурачить, издеваться над кем, разыгрывать кого, натянуть (наставить) нос кому; zarafata salmaq обращать, обратить в шутку; zəhmətə salmaq kimi нагружать, нагрузить тяжелой работой кого, причинять затруднения; yağ salmaq заплыть жиром, наесть (нагулять) жиру; yoluna salmaq nəyi налаживать, наладить; регулировать, урегулировать, приводить, привести в порядок что; yorğan-döşəyə salmaq kimi валить, свалить с ног кого, доводить, довести до болезни; приковать к постели; yuva salmaq свить (себе) гнездо; kələyə salmaq kimi впутывать, впутать в неприятную историю кого; kəməndə salmaq kimi арканить, заарканить (завлекать, завлечь) кого; kök salmaq harada пускать, пустить корни где; bir kökə salaram ki … так разукрашу, что …; getgələ salmaq kimi кормить завтраками кого; gözdən salmaq kimi, nəyi ронять, уронить в чьих-л. глазах кого, что; közümçıxdıya salmaq kimi сживать, сжить со света кого; gücdən salmaq kimi лишать, лишить сил; обессиливать, обессилить кого; lov salmaq вызывать, вызвать скандал; nəzərdən salmaq см. gözdən salmaq; ötür-ötürə salmaq тянуть канитель; tələyə salmaq kimi заманивать, заманить в ловушку кого; tilsimə salmaq kimi колдовать, заколдовать кого; tora salmaq ловить, поймать в свои сети; tük salmaq kimdən бояться, страшиться кого; üzünə salmaq перешагнуть через себя; ürəyinə salmaq nəyi: 1) молча переживать что 2) принимиать близко к сердцу; çaş-baş salmaq: 1) kimi сбивать, сбить с толку, вводить, ввести в заблуждение кого 2) путать, спутать (принимать, принять одно за другое); çək-çevirə salmaq kimi брать, взять в оборот кого

1 f. 1. to drop (d.); to lower (d.); (pərdəni və s.) to let* / to draw* down (d.), to pull down (d.), avtomata pul ~ to drop the coin in the slot; (yaxalığı və s.) to turn down (d.); məktubu yola ~ to post the letter; nəzər ~ to cast* a glance (at), to dart / to shoot* a glance (at), to fling* one’s eyes (at, over); lövbər ~ to cast* / to drop anchor; həbsxanaya ~ to fling* / to throw* / to cast* into prison / jail; kölgə ~ to cast* / to throw* a shadow (on), (ləkələmək) to cast* aspersion (on); 2. to spread* (d.); süfrə ~ to lay* the cloth; yer ~ to make* the bed; şəkli ramkaya ~ to frame a picture; üzüyə qaş ~ to mount a gem; söz ~ to put* in a word; suya ~ to put* into water; d.d. to give* a wash; 3. to overthrow* (d.); çarı taxtdan ~ to overthrow* the tsar

1 f. descendre vi (ê) ; diffuser vt, laisser tomber ; taxtdan ~ détrôner vt gözdən ~ disgracier vt

1 гл. 1. вегьин (мес. цавай бомбаяр, сумавардиз цӀивинар, къафундиз кьел); 2. авудун, гъиляй ахъаюн; // авудна квадарун, аватна квахьун (мес. са затӀ); 3. кутун; бине эцигун, туькӀуьрун (мес. хуьр); // цун; bağ salmaq багъ кутун; meşə salmaq там кутун; 4. чӀугун, авун, расун, дуьзрун (мес. рехъ); 5. эцигун, расун (мес. муьгъ); 6. ттун; кутун (мес. са затӀ цик); nizama salmaq къайдада ттун; 7. вегьин, вегьена кӀевун, винел вегьин (мес. яргъан); 8. тадиз (вегьена) ацукьун, вичиз чка кьун (мес. дивандал); // тадиз гьахьун; агакьун, вичи-вич агакьарун; 9. чкадал ацукьарун, кутун; чкадал ахцукьарун, кухтун (мес. акъатай гъил, стулдин кӀвач); 10. месик кутун, къаткурун (мес. аял); 11. фад рекье ттун, фад ракъурун; 12. вегьин, акаюн; ттун (мес. чиле рух); кутун (мес. кӀаник хъуьцуьган); 13. авадарун, кӀевун; агъуз авун, агъузун (мес. рикӀинин перде); 13. эцигун (мес. ругъал); ягъун (мес. банкаяр); 14. ттун; ягъун; цун, гутун (мес. гьеже); naxış salmaq нехиш(ар) ттун; 15. пер. ттун, кутун, галукьарун, чукӀурун (мес. азар); 16. пер. ттун, кьун, дустагъ авун; həbsə salmaq къазаматда ттун; 17. авудун; алудна гадрун, вегьин (мес. пачагь тахтунай); hörmətdən salmaq гьуьрметдай авудун; ** abırdan salmaq кил. abır; abra salmaq кил. abır; başa salmaq кил. baş; diş salmaq кил. diş; qan salmaq кил. qan; qəfəsə salmaq кил. qəfəs; qiymətdən salmaq кил. qiymət; meyil salmaq кил. meyil.

1 düşürmek