Yaqorliski Kut
Yaqorliski Kut — Qara dəniz sularında, Ukraynanın Xerson vilayəti ərazisində yerləşən yarımada. Şimaldan və qərbdən Yaqorliski körfəzi, cənubdan isə Tendrovski körfəzi ilə əhatələnir. Yarımadanın qərbində yerləşən 5540 ha ərazi Qara dəniz biosfer qoruğu ərazisinə daxildir.
== Adının mənası ==
Yarımadanın adı türk dilindən keçmədir və mənası "düzgün olmayanların yolu". Zaparoji kazakları vaxtı ilə yarımada sahillərindən duz toplayarkən türkləri narahat edirdilər.
== Hərbi paliqon (1959–1994) ==
1959–1994 illərdə yarımadanın böyük hissəsi Qara dəniz donanmasınınpaliqonu olmuşdur. Paliqon ləğv edildikdən sonra 4700 ha-lıq yarımada ərazisi qoruğa birləşdirilmişdir.
Burada paliqonun inşasına qədər burada balıqçı qəsəbəsi olan Svobodnı Port olmuşdur. Qəsəbə 1959-cu ildə ləğv edilmişdir.
== Mənbə ==
Echoes of the Ancient Borysthenes.
Yaqorlık qoruğu
Yaqorlık — Moldova Respublikasının ərazisində olan dövlət qoruğu. Qoruq tanınmamış Dnestryanı Moldov Respublikasının ərazisində yerləşir və Dubısari rayonuna aiddir. Yaqorlık çayının aşağı axarlarında Dubısari SES inşa edilmiş və nəticədə mənzərəli Qoyanski körfəzi formalaşmışdır. Yaqorlık Dnestryanıda yeganə qorunan ərazidir.
== Tarixi ==
Yaqorlık qoruğu 15 fevral 1988-ci ildə, Moldova SSR Nazirlər Sovetinin 34 saylı qərarı ilə yaradılmış. Qoruq "Qoyanski körfəzi" yasaqlığının bazası əsasında formalaşdırıldı. Qoruğun yaradılmasında məqsəd unikal, endemik bitki növlərinin, eləcə də ixtiofaunanın qorunması idi. Ümumən Orta Dnestrin bütün biota qorunmaya alınmış. Qoruq Avrasiya qoruqlar birliyinə daxil edilmiş və Ümumdünya qoruqlar fondunda qeydiyyata düşmüş. Qoyanski körfəzində 180 növ zooplankton, 29 növ nadir balıq qeydə alınmış.
Yaqorski yarımadası
Yaqorski yarımadası — Avropanın şimal-şərqində yerləşən iri bir yarımada. Barens dənizi ilə Kara dənizi arasında yerləşir. İnzibati cəhətdən Rusiyanın Arxangelsk vilayətinin Nenets Muxtar Dairəsinə daxildir.
== Coğrafiyası ==
Yarımadanın sahəsi 18 min km²-dir. Əsasən hündürlüyü 200 metr olan düzənliyə sahibdir. Mərkəzi hissəsində Pax-Xoy yüksəklikləri vardır ki, onunda ən hündür zirvəsi 423 metrdir (Mariz).
== İqlimi ==
Yarımadanın iqlimi subarktikdir. Qış 7 ay davam edir. Yay qısa olur. Yanvar ayının orta temperaturu −20 °C, iyul ayının isə +7 °C-dir.
Yaqorski Şar boğazı
Yaqorski Şar boğazı (rus. Югорский Шар) - Vayqaç adasını Yaqorski yarımadasından ayıran boğaz. Şimal Buzlu okeana daxil olan Kara dənizində yerləşir. Boğaz Kara dənizi ilə Barens dənizini birləşdirir. Uzunluğu 40 km., eni 2,5–12 km., ən dərin yeri 36 m. təşkil edir. Boğaz ilin böyük hissəsini buzla örtülü olur. Boğazda bir neçə ada vardır: Storojevoy, Sokolnıy. Sahilləri qayalı və sıldırımlıdır. Bitki örtüyü zəifdir, əsasən mamır, şibyə və qayalıqlarda bitən otlara rast gəlinir.
Henrix Yaqoda
Henrix Qriqoryeviç Yaqoda (doğum zamanı adı - Henax Gerşenoviç Yaqoda , sonralar Enok-Heinrich (Enoch) Gershenoviç və Genrix Gershenoviç , 7 (19) noyabr 1891, Rıbinsk, Yaroslavl quberniyası[d] – 15 mart 1938, Kommunarka poliqonu[d] ) — rus inqilabçısı, sovet dövlət və siyasət xadimi, Sovet dövlət təhlükəsizlik orqanlarının (ÇK, BDSİ, NKVD ) əsas rəhbərlərindən biri, SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarı (1934-1936). SSRİ tarixində ilk " dövlət təhlükəsizliyi baş komissarı " (xüsusi rütbənin yaradılması və Yaqodaya verilməsi eyni fərmanla baş verdi). 1938-ci ildə Moskva prosesləri zamanı güllələnmişdir.
