* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
1 is. 1. Bədən, yaxud onun daxili orqanları toxumalarının hər hansı bir silah və ya başqa iti, bərk şeylə zədələnməsi və bu zədənin yeri. Güllə yarası. Xəncər yarası. Yarasını sarımaq. Yaradan qan axır. – Qılınc yarası sağalar, dil yarası sağalmaz. (Ata. sözü). Hənifə arvadla Gülgəz Səmədin dizinin tikanlarını çıxardıb yarasını sarımışlar. İ.Hüseynov. □ Yara almaq – yaralanmaq. Yara vurmaq – 1) yaralamaq; 2) məc. qəlbini incitmək, qəlbə toxunan söz demək, tənə vurmaq. Yarası tərsləşmək – yarası şiddət etmək, sağalmamaq. // Hər nə şəkildə olursa olsun, bədənin bir yerində əmələ gəlmiş zədə; xora. Əlləri yara içindədir. Yara yeri. Bədənini yara basmış. 2. məc. Dərd, iztirab, ruhi sarsıntı, ürək acısı. Ürək yarası. – [Rəsul:] Sənəm yarım mərhəm eylər yaraya; Şəhri-Tiflis dedikləri budumu? “Aşıq Qərib”. [Xədicə:] Nə vaxt mənim ürəyimin yarası sağalacaqdır? N.Nərimanov. Qəlbinin vardı dərin bir yarası; Gecə-gündüz su deyib inlərdi. M.Müşfiq. 3. məc. Cəmiyyətdə olan mənfi hadisələr haqqında. Yazıçı öz əsərində köhnə cəmiyyətin yaralarını açıb göstərmişdir. // məc. Vurulan ziyan, zərər, təxribat haqqında. ◊ Yara bağlamaq məc. – imdada çatmaq, kömək etmək, yardıma qoşmaq. Əsil qəhrəmanlıq yara bağlamaqdadır, abad etməkdədir. H.Cavid. Yarasına toxunmaq – birinin gizli dərdi haqqında danışmaq, zəif yerinə toxunmaq. Qoca bu cavabdan çobanın yarasına toxunmuş olduğunu bildi. M.Rzaquluzadə. Yarasını təzələmək – birinin dərdini yadına salıb pərişan etmək, dərdini təzələmək.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / yara2 f. 1) qüvvət, qüdrət, güc; 2) cürət, cəsarət.
Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti / yara1 Yarmaq feili ilə qohumdur. Yarmaq həm parçalamaq, həm də rusca “разбить” mənalarında qeydə alınıb. Əgər başı daş yarırsa, demək yara zərbənin nəticəsi meydana cıxır. Bədənə çıxan (zərbəsiz) yara da dərini deşib (yarıb) üzə çıxır. Yarıq sözü də yarmaq feili ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / yara3 1. YARA [Fəxrəddin bəy:] Hacı Murad, Xəlil necədir, yarası sağalıbdırmı? (N.Vəzirov); XORA (dəri üstündə irinli xırda yaralar) Bu plastır., dərinin xroniki iltihabında yara və xora üzərinə qoymaq üçün işlənir (ADİL); ZƏXM (kl.əd.) Bağrıma müjganın sancıldı tiri nizəsi; Zəxmi-sinəmdən töküldü üstü xanım rizəsi (M.P.Vaqif); YARA-XORA. 2. YARA Bilirmola bağrımdakı yaranı; Necə yaxmış mən tək günü qarani (M.P.Vaqif); DAĞ Salmanam gözünü bağrım yağına; Dözürsən döz bu ayrılıq dağma (M.P.Vaqif); İZTİRAB.
Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / yara1 YARA I is. Xəstəlik; güllə yarası. Sürünür döşündə, qolunda yara; Sürünür bu yaxın təpəni aşır (Ə.Cəmil). YARA II f. Lazım olmaq, gərək olmaq, yaramaq. Çox da ki varın yoxdur, meylimə yaramısan (B.Vahabzadə).
Azərbaycan dilinin omonimlər lüğəti / yara2 I сущ. 1. рана: 1) повреждение ткани живого организма. Ölümcül yara смертельная рана, güllə yarası пулевая рана, irinli yara гнойная рана, işləyən yara проникающая рана, kəsilmiş yara резаная рана, sağalan yara заживающая рана, təzə yara свежая рана, çapılmış yara рубленая рана, dəlib-keçən yara сквозная рана, yaraların ilkin işlənməsi первичная обработка ран, yaranın kənarları края раны, yaranın girəcək dəliyi входное отверстие раны, yaranın sarınması перевязка раны, yaranın tikilməsi сшивание раны 2) всякая болячка, ссадина, небольшая ранка на коже 3) перен. страдание, душевная боль. Ürək yarası душевная рана, sağalmaz yara незаживающая рана 4) перен. зло, вред. Müharibənin vurduğu yaralar раны, нанесённые войной 2. ранение. Bıçaq yarası ножевое ранение, qapalı yara слепое ранение, qəlpə yarası осколочное ранение; toxunan yara касательное ранение 3. разг. язва; см. xora II прил. раневой. Yara infeksiyası раневая инфекция, yara səthi раневая поверхность, yara taqətsizliyi раневое истощение, yara intoksikasiyası раневая интоксикация ◊ yarasının üstünü açmaq kimin бередить рану кого, чью; yara vurmaq kimə нанести удар, рану, причинить горе, страдание; yarasına toxunmaq kimin задеть за живое кого; yarasını təzələmək kimin растравлять, растравить рану чью, сделать больно кому; yarasına duz basmaq kimin причинить к ому сильную боль; yarasının gözünü qopartmaq см. yarasını təzələmək; yarasına məlhəm qoymaq kimin положить бальзам на чью рану
Azərbaycanca-rusca lüğət / yara1 i. 1. wound; ağır / ciddi ~ serious wound; yüngül ~ slight wound; ayaqda ~ wound in the leg; təzə ~ green wound; məhəbbət ~sı lover’s wound; ~nı deşmək to open a wound; ◊ ~sına duz səpmək / basmaq to put* salt on one’s wound; to increase smb.’s pain by words; dil ~sı məc. a wound of the feelings by a bitter word; 2. tib. ulcer, sore; mədə ~sı stomach ulcer
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / yara1 сущ. 1. хер; bıçaq yarası чукӀулдин хер; xəncər yarası sağalar, dil yarası sağalmaz. Ata. sözü гапурдин хер сагъ жеда, мецин хер – ваъ; yara almaq хер хьун; yara vurmaq а) хер авун, херун; б) пер. рикӀ тӀарун, рикӀик хкӀадай гаф лугьун, тегьне авун; 2. пер. дерт, тӀал, руьгьдин азаб; 3. пер. жемиятда авай пис гьалар; зарар, зиян; müharibə yaraları дяведин хирер; ** yara bağlamaq пер. имдаддиз агакьун, куьмек авун, куьмекдиз фин; yarasına toxunmaq хирек хкӀун, са касдин чинебан дердиникай рахун, зайиф чкадик хкӀун; yarasını təzələmək хер цӀийи хъувун, садан куьгьне дерт рикӀел хкана перт авун, хирел кьел алахун.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / yara