ZAZ sözü azərbaycan dilində

İzabel Jeffrua (fr. Isabelle Geffroy, 1 may 1980) — Fransa müğənnisi. == Həyatı == İzabel Jeffrua 1 may 1980-ci ildə Fransanın Tur şəhərində doğulub. 2001-ci ildə tanınmağa başlayıb. Məşhur fransız müğənni Zaz Türkiyənin 52-ci Beynəlxalq Bursa Festivalında qonaq olub. == Albomları == === Sinqları === «Je veux» (2010) «Le long de la route» (2010) «La fée» (2011) «Éblouie par la nuit» (2011) «On ira» (2013) == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Официальный сайт Arxivləşdirilib 2012-12-24 at the Wayback Machine Немецкий официальный сайт (alm.) Страница ZAZ на Myspace Страница ZAZ на Facebook Интервью с певицей Arxivləşdirilib 2011-01-29 at the Wayback Machine Дмитрий Гусев. "Певица ZAZ – музыкальное откровение". russian.rfi.fr. 18.03.2011. 2012-05-10 tarixində arxivləşdirilib.

Cənubi Zazaca - Zaza dilinin bir ləhçəsi, Cənubi Zazaca Türkiyənin cənubi şərqi Anatoliya məntəqəsində, Diyarbakır, Şanlıurfa və Adıyaman vilayətlərində danışılır.

Zazalar və ya Dımli - əsasən Türkiyədə , İranda , İraqda və Suriyada yaşayan xalq . == Məskunlaşma == Hazırda əsasən Türkiyədə (milliyyətçi zaza kəsiminin iddiasına əsasən Türkiyə əhalisinin 3,33%-i) , qismən İranda , İraqda və Suriyada , müəyyən səbəblərdən doğan miqrasiya nəticəsində isə az sayda toplumlar şəklində dünyanın bir çox ölkəsində məskunlaşmış zazaların sayına dair dəqiq statistik - elmi məlumatlar yoxdur . Milliyyətçi zaza qeyri-dövlət təşkilatlarının iddialarına görə dünya üzrə zazaların ümumi sayı 4 - 6 milyon nəfər civarındadır . === Türkiyədə === Zazalar Türkiyədə türklərdən və kürdlərdən sonra ən böyük üçüncü etnik toplumu təşkil edirlər . Bingöl və Tunceli vilayətində əhalinin çoxluğunu təşkil etsələr də Türkiyənin digər vilayətlərində azlıqdadırlar . == Subetnik qruplar == Zaza-Talış toplumu bir-biri ilə yaxın bir neçə qrupa etnik qrupa bölünür : ZazaDeylemi ÇarojlarDimilibacalan şəbək sarlı avroman == Zaza tayfaları == Abas • Abdalan • Ağuçan • Alan • Ali • Ali Abas • Alxan • Alz • Arê • Aslan • Aşur • Az • Badil • Balaban • Balçık • Bali • Bamasur • Beyit • Bêx • Bêxtiyar • Bılêçık • Birm • Butk • Cafer • Çarek • Çekel • Çin • Demen • Derık • Dewrêscemal • Dersimli • Ferat • Fınd • Gınic • Gulabi • Hadik • Heciyan • Hemoçık • Hesn • Heyder • Heyr • Holik • Hoş • İbık • İksor • İzol • Karsan • Keçel • Kem • Khal • Khew • Khud • Khurêş • Kılawus • Kırdaşi • Kımsorçık • Kulik • Laçin • Lol • Nemremu • Nenik • Okçı • Phezgewr • Pilvank • Pirsultan • Qerebali • Qırğ • Qoçgiri • Reşık • Rut • Sandalan • Sarısaltuğ • Sefılçık • Semk • Sewdax • Seydan • Seydal • Seysabun • Seykemal • Sıl(êman) • Sis • Sur • Şad • Şawel • Şemk • Şêlm • Şêxmamed • Şeyx Hasanlı • Şırtık • Tanriverdi • Taw • Titenik • Usıv • Xıd • Xırançık • Xormeçık • Zeng • Zerkhewık • Zıkte Türkiyə Respublikasında Tunceli yaşayış məntəqəsinin keçmiş adı Dersim olmuşdur . Eyniadlı vilayətin əhalisinin əksəriyyətini hazırda zazalar təşkil edir . Vilayətdəki zaza əhalisi Şeyx Hasanlı və Dersimli tayfalarının ayrılıqda əmələ gətirdikləri tayfa konfederasyonunda birləşmişdir . Şeyx Hasanlı tayfası Oğuz türklərinin Bayat boyuna mənsubdurlar . XIII əsrdə Xorasandan köç edərək Andoluya gəlmiş öncə Malatyada sonralar isə indiki Tünceli (keçmiş Dersim) bölgəsində məskunlaşmışdırlar .

Zaza dili — şimal-qərbi yarımqrupa daxil olan İran dillərindən biri. Türkiyədə yaşayan Zazalar arasında yayılmışdır. Bu dildə əsasən Şərqi Anadoluda, Fərat və Dəclə çaylarının mənsəbləri arasındakı ərazilərdə, Tuncəli, Ərzincan, Bingöl, Sivas, Ərzurum, Varto, Elazığ, Diyarbəkir, Sivərək, Adıyaman vilayətlərində, eləcə də müəyyən qədər Malatyanın, Mardinin, Mutkinin, Ağsarayın kəndlərində danışırlar.

Zaza Aleksidze (gürc. ზაზა ალექსიძე; 18 oktyabr 1935, Telavi, Gürcüstan SSR, SSRİ – 24 yanvar 2023) — Gürcüstan alimi və dilçisi. == Həyatı == Zaza Aleksidze 18 oktyabr 1935-ci ildə Gürcüstan SSR-nin Telavi şəhərində anadan olmuşdur. Oxumağı 4 yaşında öyrənmişdir. Tbilisi Dövlət Universiteti tarix fakültəsinə qəbul olmuş, 1969-cu ildə elmlər namizədi, 1984-cü ildə isə elmlər doktoru dərəcəsini almışdır. Tbilisi Dövlət Universitetinin Armenologiya fakültəsinin və Tbilisi Əlyazmalar İnstitunun rəhbəridir. 2003-cü ildə Sinay palimpsestini deşifr edərək, Alban əlifbasını öyrənmişdir.

Zaza Paçulia (gürc. ზაზა ფაჩულია,ing. Zaza Pachulia) Amerika Milli Basketbol Assosiasiyasında mübarizə aparan Qolden Steyt Uorriorz komandasında forma geyən Gürcüstan əsilli maqrel peşəkar basketbol oyunçusu. O, Zaur Paçuliya olaraq doğulsada, sonrada adını Zaza olaraq qanuni şəkildə dəyişdirmişdir. İkili vətəndaşlığa sahibdir və eyni zamanda türk vətəndaşlığı var. Beynəlxalq oyunlarda Gürcüstan milli basketbol komandasının şərəfini qoruyan Zaza, bir çox turnirlərdə milli komandanın kapitanı olaraq oyunlara çıxır. == NBA == 2013-cü il NBA seçmələri zamanı 2-ci mərhələdə 42-ci sıradan Orlando Mecik tərəfindən seçilmişdir. === Qolden Steyt Uorriorz === 2016-cı il 12 iyul tarixində Qolden Steyt Uorriorz komandası ilə razılığa gəlmişdir.

Zaza dili — şimal-qərbi yarımqrupa daxil olan İran dillərindən biri. Türkiyədə yaşayan Zazalar arasında yayılmışdır. Bu dildə əsasən Şərqi Anadoluda, Fərat və Dəclə çaylarının mənsəbləri arasındakı ərazilərdə, Tuncəli, Ərzincan, Bingöl, Sivas, Ərzurum, Varto, Elazığ, Diyarbəkir, Sivərək, Adıyaman vilayətlərində, eləcə də müəyyən qədər Malatyanın, Mardinin, Mutkinin, Ağsarayın kəndlərində danışırlar.

Zazaistan — Türkiyənin şərqində zazaların yaşadığı əraziyə verilən ad. Mərkəzi Tuncelidir, şimalda Ərzincana qədər uzanır. Tunceli ilində zazalar çoxluq təşkil edir, lakin yaşadıqları digər bölgələrdə 50%-ə çatmırlar. Zaza xalqının ana dili zaza dilidir. Zazaların əksəriyyəti özlərini kürd hesab edirlər və beynəlxalq statistikada adətən kürdlərin tərkibində göstərilirlər. == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Vikianbarda Zazaistan ilə əlaqəli mediafayllar var.

Zaza dili — şimal-qərbi yarımqrupa daxil olan İran dillərindən biri. Türkiyədə yaşayan Zazalar arasında yayılmışdır. Bu dildə əsasən Şərqi Anadoluda, Fərat və Dəclə çaylarının mənsəbləri arasındakı ərazilərdə, Tuncəli, Ərzincan, Bingöl, Sivas, Ərzurum, Varto, Elazığ, Diyarbəkir, Sivərək, Adıyaman vilayətlərində, eləcə də müəyyən qədər Malatyanın, Mardinin, Mutkinin, Ağsarayın kəndlərində danışırlar.

Zazalar və ya Dımli - əsasən Türkiyədə , İranda , İraqda və Suriyada yaşayan xalq . == Məskunlaşma == Hazırda əsasən Türkiyədə (milliyyətçi zaza kəsiminin iddiasına əsasən Türkiyə əhalisinin 3,33%-i) , qismən İranda , İraqda və Suriyada , müəyyən səbəblərdən doğan miqrasiya nəticəsində isə az sayda toplumlar şəklində dünyanın bir çox ölkəsində məskunlaşmış zazaların sayına dair dəqiq statistik - elmi məlumatlar yoxdur . Milliyyətçi zaza qeyri-dövlət təşkilatlarının iddialarına görə dünya üzrə zazaların ümumi sayı 4 - 6 milyon nəfər civarındadır . === Türkiyədə === Zazalar Türkiyədə türklərdən və kürdlərdən sonra ən böyük üçüncü etnik toplumu təşkil edirlər . Bingöl və Tunceli vilayətində əhalinin çoxluğunu təşkil etsələr də Türkiyənin digər vilayətlərində azlıqdadırlar . == Subetnik qruplar == Zaza-Talış toplumu bir-biri ilə yaxın bir neçə qrupa etnik qrupa bölünür : ZazaDeylemi ÇarojlarDimilibacalan şəbək sarlı avroman == Zaza tayfaları == Abas • Abdalan • Ağuçan • Alan • Ali • Ali Abas • Alxan • Alz • Arê • Aslan • Aşur • Az • Badil • Balaban • Balçık • Bali • Bamasur • Beyit • Bêx • Bêxtiyar • Bılêçık • Birm • Butk • Cafer • Çarek • Çekel • Çin • Demen • Derık • Dewrêscemal • Dersimli • Ferat • Fınd • Gınic • Gulabi • Hadik • Heciyan • Hemoçık • Hesn • Heyder • Heyr • Holik • Hoş • İbık • İksor • İzol • Karsan • Keçel • Kem • Khal • Khew • Khud • Khurêş • Kılawus • Kırdaşi • Kımsorçık • Kulik • Laçin • Lol • Nemremu • Nenik • Okçı • Phezgewr • Pilvank • Pirsultan • Qerebali • Qırğ • Qoçgiri • Reşık • Rut • Sandalan • Sarısaltuğ • Sefılçık • Semk • Sewdax • Seydan • Seydal • Seysabun • Seykemal • Sıl(êman) • Sis • Sur • Şad • Şawel • Şemk • Şêlm • Şêxmamed • Şeyx Hasanlı • Şırtık • Tanriverdi • Taw • Titenik • Usıv • Xıd • Xırançık • Xormeçık • Zeng • Zerkhewık • Zıkte Türkiyə Respublikasında Tunceli yaşayış məntəqəsinin keçmiş adı Dersim olmuşdur . Eyniadlı vilayətin əhalisinin əksəriyyətini hazırda zazalar təşkil edir . Vilayətdəki zaza əhalisi Şeyx Hasanlı və Dersimli tayfalarının ayrılıqda əmələ gətirdikləri tayfa konfederasyonunda birləşmişdir . Şeyx Hasanlı tayfası Oğuz türklərinin Bayat boyuna mənsubdurlar . XIII əsrdə Xorasandan köç edərək Andoluya gəlmiş öncə Malatyada sonralar isə indiki Tünceli (keçmiş Dersim) bölgəsində məskunlaşmışdırlar .

Zazalı — Azərbaycan Respublikasının Samux rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Toponimikası == Tarixi sənədlərdə kəndin 1828-ci ildən sora salındığı göstərilir. Yaşayış məntəqəsi Zaqafqaziya d.y. xəttinin çəkilişindən (1883) sonra inkişaf etməyə başlamışdır. Kənddə xəlfəli tayfasına mənsub ailələr məskun­laşmışlar. Bəzi tədqiqatçılar oykonimi zaza tayfasmın adı ilə əlaqələndi­rirlər. Zazaların orta əsrlərdə İranda və Tür­kiyənin Siverek mahalında yaşamaları qeydə alınmışdır. Amma kəndin etnik mənzərəsi göstərir ki, kənd əhalisi qarapapaq (tərəkəmə) türklərindən ibarətdir. Qarapapaq türkləri isə Oğuz-Səlcuq axınları zamanı XI əsrdə Azərbaycana Mərkəzi Asiyadan gələn türk xalqıdır. Demək kənd adı İrandilli yox, türkdilli toponimdir.

Zazalı — Azərbaycanın Samux rayonunda kənd. Zazalı (qəsəbə, Samux) — Azərbaycanın Samux rayonunda qəsəbə. 3 iyul 1998-ci ildə ləğv olunmuşdur. Zazalı məbədi — Azərbaycanın Samux rayonunun Zazalı kəndində yerləşən məbəd.

Zazalı məbədi — Samux rayonunun Zazalı kəndində yerləşən məbəd. == Ümumi məlumat == Rayon mərkəzindən 4 km aralıda, Zazalı kəndində yerləşən məbəd Son Tunc - Erkən Dəmir dövrünə aid edilir. Məbəd təxminən 35-40 metr uzunluğunda və 4-5 metr enindədir. Ehtimal olunur ki, sonrakı dövrdə tikili albanlar tərəfindən bərpa edilərək xristian məbədi kimi də istifadə edilmişdir. Hazırda dağılmaq təhlükəsi altndadır. Torpağın altında qaldığından görünməz hala düşüb. Amma Zazalı kəndinin sakinləri deyirlər ki, bu məbəd yer səthindən təxminən 3 metr aşağıda tikilib və 40-50 il bundan əvvəl onun içərisinə girmək mümkün olub. Hələ 2011-ci ildə abidənin bərpası ilə bağlı Samux rayon MTŞ-dən verilən məlumata görə, nazirliyə müraciət ünvanlanmışdır. Ancaq nazirlikdən bildirilib ki, tarixi abidələrin bərpası növbə ilə həyata keçirilir və alban məbədinə də növbə çatanda bərpa işlərinə başlanılacaq.

Zazen (hərfi mənada "oturmuş meditasiya "; yap. 座禅 ; simplified Chinese, tələffüz olunur [tswô ʈʂʰa ̌ n]) adətən Zen Buddist ənənəsinin əsas təcrübəsi olan meditativ praktikadır. Zazenin mənası və metodu məktəbdən məktəbə fərqli şəkildə qavranılır, lakin ümumilikdə onu varlığın təbiətini dərk etmək vasitəsi kimi qəbul etmək olar. Yapon Rinzai məktəbində zazen adətən koanların öyrənilməsi ilə əlaqələndirilir. Yaponiyanın Sōtō Məktəbi isə nadir hallarda koanları zazenə daxil edir, zehnin heç bir obyekti olmayan şikantaza kimi tanınan yanaşmaya üstünlük verir. == Əhəmiyyəti == Zazen Yapon Sōtō Zen Buddist təcrübəsinin ürəyi hesab olunur. Zazenin məqsədi sadəcə oturmaq, yəni bütün mühakimə düşüncələrini dayandırmaq və sözlərin, fikirlərin, şəkillərin və düşüncələrin onlara qarışmadan keçməsinə icazə verməkdir. == Metodlar == === Oturmaq === Zen məbədlərində və monastırlarında praktikantlar ənənəvi olaraq zendo adlanan meditasiya zallarında qrup şəklində zazen otururlar. Kiminsə yerində oturmazdan əvvəl və zazen başa çatdıqdan və ayağa qalxdıqdan sonra Zenlə məşğul olmuş tələbə oturacağına və digər praktikantlara təzim edir. Zazen dövrünün başlanğıcı ənənəvi olaraq üç dəfə zəng çalmaqla ( şijoşo ), zazenin sonunda isə zəngi bir və ya iki dəfə (hozensho) çalmaqla elan edilir.

Zaziran — İranın İsfahan ostanının Fəlavərcan şəhristanının Mərkəzi bəxşində şəhər. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 7,670 nəfər və 2,003 ailədən ibarət idi.

Zaziran — İranın İsfahan ostanının Fəlavərcan şəhristanının Mərkəzi bəxşində şəhər. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 7,670 nəfər və 2,003 ailədən ibarət idi.

[[Dosya:Zaza_DialectsMap-5.gif|right|thumb|350x350px|Zaza dilinin üç əsas ləhçəsi Şablon:Lejant Şablon:Lejant Şablon:Lejant]] Mərkəzi Zaza ləhçəsi — (əsasən Şəfi məzhəbinə etiqad edən Zazalar tərəfindən) Zaza dilinin üç əsas ləhçəsindən biridir. Bəziləri onu ən saf Zaza ləhcəsi kimi də adlandırır. Bölgə fərqlərinə görə sözlər müxtəlif səs dəyişikliklərinə məruz qalmışdır. Hətta sözlərin tələffüz fərqindən əlavə olaraq Zaza ləhcələrində sözlərin lüğət tərkibinə görə fərqliliklərinə rast gəlinir. Zaman keçdikcə bəzi sözlər ümumişləkliyini itirmiş ya da tamamilə unudulub başqa sözlərlə əvəzlənmiş ve yaxud da eyni mənada işlənsə də istifadəsi azalmış gündəlik nitqdə ikinci və ya üçüncü yerə düşmüşdür. Zazaların dini cəhətdən üç məzhəbə (Şəfi, Hənəfi, Ələvi) bölünməsi öz növbəsində keçən müəllimlərin ərzində dialektlərin də formalaşıb bir-birindən ayrılmasına yol açıb.

Vladimir Vladimiroviç Kazantsev (14 aprel 1973-cü ildə anadan olub, Yarovoye, SSRİ), daha çox Zaza Napoli səhnə adı ilə tanınan rus pop müğənnisi, artist və teleaparıcısıdır. == Bioqrafiya == Vladimir Kazantsev 14 aprel 1973-cü ildə Yarovoe şəhərində anadan olub. 1991-ci ildə Vladim kolleci bitirərək ibtidai sinif müəllimi diplomu aldı. Daha sonra məktəbdə ixtisasına uyğun çalışmağa başladı. Orada bir il işlədikdən sonra işini tərk edərək Şərqi Sibir Dövlət Mədəniyyət İnstitutunun teatr sənəti fakültəsinin teatr və kino aktyoru ixtisasına daxil oldu. Paytaxta köçməzdən əvvəl Ulan-Udedə yaşamış, yerli Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Şirkətində çalışmış, teatrda oynamış və rəsmi konsertlər vermişdir .2004-cü ildən 2020-ci ilə qədər Tatyana Sumçenko ilə evli olub, boşanıb . == Yaradıcılığı == 1997-ci ildə Moskvaya köçdü və 1998-ci ildə Cənnət quşları travesti teatrını təsis etdi. 2002-ci ildə "Buz dövrü" adlı kriminal filmdə, 2006-cı ildə isə Zaza Napoli obrazında "Gözəl doğulma" serialında rol alıb. Həmçinin "Lənətlənmiş Cənnət" trillerində və "Oyun Kralları" komediyasında və başqa filmlərdə çəkilib. 2007-ci ildə NTV kanalında teleaparıcı kimi fəaliyyətə başladı.

[[Dosya:Zaza_DialectsMap-5.gif|right|thumb|350x350px|Zaza dilinin üç əsas ləhçəsi Şablon:Lejant Şablon:Lejant Şablon:Lejant]] Mərkəzi Zaza ləhçəsi — (əsasən Şəfi məzhəbinə etiqad edən Zazalar tərəfindən) Zaza dilinin üç əsas ləhçəsindən biridir. Bəziləri onu ən saf Zaza ləhcəsi kimi də adlandırır. Bölgə fərqlərinə görə sözlər müxtəlif səs dəyişikliklərinə məruz qalmışdır. Hətta sözlərin tələffüz fərqindən əlavə olaraq Zaza ləhcələrində sözlərin lüğət tərkibinə görə fərqliliklərinə rast gəlinir. Zaman keçdikcə bəzi sözlər ümumişləkliyini itirmiş ya da tamamilə unudulub başqa sözlərlə əvəzlənmiş ve yaxud da eyni mənada işlənsə də istifadəsi azalmış gündəlik nitqdə ikinci və ya üçüncü yerə düşmüşdür. Zazaların dini cəhətdən üç məzhəbə (Şəfi, Hənəfi, Ələvi) bölünməsi öz növbəsində keçən müəllimlərin ərzində dialektlərin də formalaşıb bir-birindən ayrılmasına yol açıb.