ton sözü azərbaycan dilində

1 [yun. tonos – səsin yüksəldilməsi] 1. fiz. Havanın dövraşırı titrəyişindən ibarət olub onun yüksəklik dərəcəsini müəyyən edən səs. Yüksək ton. Aşağı ton. // Müəyyən yüksəklikdə plan musiqi səsi. 2. tib. İşləyən ürəyin, onun qapaqlarının səsi; insan bədəninin içiboş üzvlərini tıqqıldadanda çıxan səs. Ürəyin tonu. 3. mus. İki yarımtondan ibarət olan və səsin yüksəkliyinə görə fərqini müəyyənləşdirmək üçün vahid kimi götürülən interval. Ariyanı iki ton aşağı salmaq. 4. mus. Tonallıq. Major ton. Minor ton. // məc. Emosional əhvali-ruhiyyə. Şerin major tonu. 5. Musiqi alətinin və ya səsin səslənmə çaları, xüsusiyyəti. Təmiz ton. Fortepianonun tonu. // İfaçının alətə və ya səsə verdiyi səslənmə xüsusiyyəti. // Danışan adamın səsinin yüksəkliyi və ya gücü; səs. Səsinin tonunu qaldırmaq. – Uzun bir nitq söyləməyə hazırlaşmış kimi görünən katib birdən səsini alçaldıb danışığın tonunu dəyişdi… Ə.Sadıq. 6. Nitqin səslənməsinin xarakteri, danışanın (və ya yazanın) hisslərini, onun haqqında danışdığı şeyə olan münasibətini, əhvaliruhiyyəsini və s.-ni ifadə edən tələffüz (və ya yazı) xüsusiyyəti, tərzi. Amiranə ton. Mülayim ton. – Səlim bəzən acıqlı-acıqlı, bəzən həyasız bir tonda cavab verirdi. M.İbrahimov. // Üslub, ifadə tərzi. Tənqidi məqalənin tonu. 7. Rəng, çalar, habelə hər hansı bir rəngin açıqlıq və ya tündlük dərəcəsi. Açıq tonlar. Tünd ton. – Rəng tonu yalnız xromatik rənglərə mənsub olub, rəngin qırmızıya, sarıya və s. çalmasını müəyyən edir. A.Qaziyev. ◊ Ton vermək – işin gedişini lazımi istiqamətə yönəltmək.

2 [fr.] Metrik ölçü sistemdə 1000 kiloqrama bərabər çəki vahidi.

3 Don. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

1 tərz — üslub — əda — rəftar

2 avaz — səs — intonasiya

1 TON I is. [ yun. ] mus. Avaz, səs. Hafiz Sədirzadə “Bayatı Şiraz” muğamını son dərəcədə sərbəst və lirik tonla ifa etdi. TON II is. [ fr. ] 1000 kq-a bərabər çəki vahidi. O bu il 18 ton pambıq yığmağa söz vermişdir. TON III is. [ yun. ] Tərz, üslub, əda. Sən mənimlə nə üçün bu tonda danışırsan?

1 1. тонна; 2. тон;

2 1 сущ. тонна (едиица массы в метрической системе мер, равная 1000 килограммов). Ton yarım полторы тонны, yarım ton полтонны, iki ton pambıq две тонны хлопка, min ton taxıl тысяча тонн зерна 2 сущ. тон: 1. физ. высота звука, определяемая частотой звуковых колебаний. Alçaq ton низкий тон, yüksək ton высокий тон, tonun ucalığı высота тона 2. музыкальный звук определенной высоты. Səsin tonları тона голоса, çatdırıcı ton вводный тон, kvinta tonu квинтовый тон, tersiya tonu терцовый тон 3. муз. интервал темперированной гаммы, состоящий из двух полутонов и принимаемый за единицу при определении разности звуков по их высоте. Ariyanı iki ton aşağı salmaq переложить арию на два тона ниже 4. муз. тональность. Major ton мажорный тон, minor ton минорный тон 5. муз. характер, оттенок звучания инструмента или голоса. Fortepianonun tonu тон фортепьяно, təmiz ton чистый тон 6. мед. звук работающего сердца, его клапанов; звук, получаемый при выстукивании полых органов человеческого тела. Ürəyin tonu тоны сердца 7. перен. эмоциональная настроенность, настроение. Şerin major tonu мажорный тон стиха 8. высота или сила звучания голоса говорящего человека. Səsinin tonunu qaldırmaq повысить тон своего голоса 9. характер звучания речи, манера произношения или письма, выражающие чувство говорящего, его отношение к предмету речи, особенности душевного склада и т.п. Amiranə ton властный тон, mülayim ton ласковый тон; sən mənimlə nə üçün bu tonda danışırsan? почему ты со мной говоришь в таком тоне? 10. манера, стиль письма, повествования. Tənqidi məkələnin tonu тон критической статьи 11. цвет, окраска, а также оттенок какого-л. цвета, отличающийся той или иной степенью яркости, насыщенности. Açıq tonlar светлые тона ◊ ton vermək задавать, задать, дать тон (дать нужное направление ходу, течению чего-л.); tonunu qaldırmaq повысить тон (начать говорить с раздражением)

1 I. i. (çəki vahidi) ton; böyük ~ long ton (1016 kilos); kiçik ~ short ton (907 kilos); metrik ~ metric ton (1000 kilos) II. i. (səs) tone; amiranə ~la in a high / peremptory tone; ~u qaldırmaq to raise one’s tone; bir ~ yuxarı mus. one tone higher; bir ~ aşağı mus. one tone lower

1 is. tonne f (çəki vahidi) ; ton m (səs) ; amiranə ~la d’un ton impérieux ; ~u qaldırmaq élever le ton

1 [fr.] тон, тонна (1000 кг.).

2 [yun. tonos-səsin yüksəldilməsi] тон (1. физ. гьавадин вахт-вахтунда зурзуникай ибарат яз, адан кьакьанвилин дережа тайинардай ван; yüksək ton кьакьан тон; aşağı ton аскӀан тон; // тайин са кьакьанвиле авай музыкадин ван; 2. мед. кӀвалахзавай рикӀин, адан къапагърин ван; ürəyin tonu рикӀин тон; 3. муз. ванцин яцувал, шуькӀуьвал ва я гьахьтин жуьреба-жуьре ванерин арада авай фаркь тайинардай интервал; 4. муз. тоналвал, тегьер (ванцин); major (minor) ton мажор (минор) тон; 5. музыкадин алатди ва я ванци ванунин тегьер; təmiz ton михьи тон; // рахазвай касдин ванцин гужлувал; ван; 6. рахунин тегьер; 7. тав, рангунин тегьер, рангарин тавдин туьнтвилин ва я экуьвилин дережа; tünd ton туьнт (мичӀи) тон); ** ton vermək тон гун, кардин финиф лазим тир патахъ элкъуьрун.