Ekran kvotası
Ekran kvotası — hökumət tərəfindən daxili mədəniyyət sənayesinin qoruması məqsədi ilə, nümayişçilərə (məsələn, kinoteatrlara və televiziya kanallarına) daxili mədəni malların nümayişlərinin minimumu təyin etməsi.
== Braziliya ==
Braziliyada ekran kvotaları 1930-cu illərdən başlayaraq tədbiq olunmağa başadı. O zaman qaydaya görə, xarici filmlərinin seanslarından öncə yerli filmlər nümayiş olunmalı idi. 1950-ci illərdə isə Braziliya kinoteatrları il ərzində ən azı 42 gün yerli filmləri göstərməli idilər. 1971-ci ildə bu rəqəm 42-dən 84-də qalxıb, çünki Braziliyada illik şəkildə istehsal olunan filmlərinin sayı artırdı. Eyni zamanda, çox sayda kinoteatrlar hətta köhnə sistemin çərçivəsində gəlirlərini itirdiklərindən xəbər verirdi. Nəticədə, bir sıra kinoteatr şəbəkəsi birgə film istehsalı şirkətini açıblar. Müstəqil rejissorlarlar birləşərək, onlar bazara çox sayda erotik komediya buraxırdılar.
== Cənubi Koreya ==
1966-ci ildə Cənubi Koreyanın Film qanunun ikici dəyişikliyi çərçivəsində ölkədə ilk dəfə ekran kvotanı tətbiq edilib. O zaman Koreya filmlərin nümayişi üçün hər il 90 gün ayırılıb.
Ekran Şrifti
Ekran şrifti (screen font,экранный шрифт)-xüsusi olaraq kompüterin ekranında əks olunmaq üçün hazırlanmış şrift ölçüsü (keql). Macintosh kompüterlərində ekran şriftləri rastrlıdır (PIXEL-BY-PIXEL DESIGNS), onlar həm ekranda əks olunmaq, həm də printerdə çap olunmaq üçün istifadə olunur. Çox zaman ekran şriftinin PostScript-uyumlu printerdə çap olunmaq üçün uyğun PostScript şrifti olur.
== Təsnifat ==
Şriftlər müxtəlif meyarlara görə təsnif edilir. Əvvəla, bu, qrafik əsasdır. Şrift simvolları Klassik/Standart, Dar, Geniş, Əlavə Geniş və Əlavə Dar ola bilər. Doldurma ştrixlərinin xarakteri həm də şriftin vizuallaşdırılmasını dəyişir. Adi, konturlu, rəngli, eversion, lyuklu ola bilər.
Serif. Xarakterik xüsusiyyətlər seriflər və simvolun yuxarı hissəsində kəsikli çıxıntıdır.
Plazma ekran
Plazma ekran bir göstərmə paneli növüdür. 30 düyüm (76 sm) və daha yuxarı ölçüdəki ekranlar üçün məsləhət görülür. Ümumi strukturlarını içlərində sıxışdırılmış ionlu qaz olan elektrik yüklü görünüş hüceyrələri meydana gətirir.
== Ümumi xüsusiyyətlər ==
Plazma ekranlar görünüşü birbaşa ekran hüceyrələrindən yayırlar. Bu xüsusiyyət sayəsində ekran üzərinə enən görünüş kadrı üzərində detal itkisi və ya kəskinlik meydana gəlmir. Görünüş parçacıqları eyni anda birbaşa yayımlandığı üçün xüsusilə hərəkətli görünüşlərdə gözlə görünən bir axıcılıq meydana gəlir. Bununla birlikdə ekranın izlənmə bucağı 175 dərəcəyə qədər yüksəldiyi kimi rəngdə və kontrastda itkilər meydana gəlmir.
Plazma ekranlar LED ekranlara görə daha çox enerji xərcləyərkən, LED ekranlarla eyni nisbətdə güc sərf edir. Plazmalarda bir piksel işıqlanması üçün tək bir plazma hüceyrəsinin işıqlanmasına ehtiyac duyulur. Qara görünüş o hüceyrənin sönməsi ilə təmin edildiyi üçün qara rənglər gerçəyə çox yaxın görünür.
Sensor ekran
Sensor ekran — toxunmaya reaksiya verən ekrandan təşkil olunmuş, informasiyanın giriş təchizatı.
== Tarix ==
Sensor ekran proqramlaşdırılma mərhələləri üzrə tədqiqatlar çərçivəsində ABŞ-də ixtira edilib. 1972-ci ildə istehsal edilmiş PLATO IV kompüter sistemi İK-şüa torundan və 16x16 ölçülərində blokdan ibarət sensor ekrana malik idi. Hətta ekranın bu qədər kiçik və aşağı dəqiqliyinə baxmayaraq tələb olunan yerə toxunduqda əməliyyat icra olunurdu.
1971-ci ildə ilk dəfə Samuyel Herst tərəfindən qrafik planşet, dördməftilli rezistiv prinsipi üzrə (US patent 3662105) eloqraf hazırlanmışdır.
== Sensor ekranların iş prinsipləri ==
Sensor ekranların müxtəlif fiziki prinsiplərdə işləyən növləri var.
=== Rezistiv sensor ekranlar ===
==== Dördməftilli ekran ====
Rezistiv sensor ekran şüşə paneldən və elastik plastik membrandan ibarətdir. Panelə və membrana rezistiv örtüyü çəkilmişdir. Şüşə və membran arasındakı sahə mikroizolyasiya edilmişdir. Ekrana toxunduqda, panel və membran qapanır və analoq-rəqəmsal çevirici müqavimət dəyişikliyini və toxunmanın (X və Y) koordinatlarını qeydə alır.
Ekran görüntüsü
Skrinşot (ing. screenshot) ya da ekran görüntüsü – ayrıca anda kompüterin ekranında olan görüntünü, yaxud onun bir hissəsini köçürməklə (kopyalmaqla) yaradılan şəkil. Adətən, bu rəqəmli görüntü istifadəçinin komandası əsasında əməliyyat sistemi, yaxud başqa proqram vasitəsilə alınır. Ekran görüntüsü nadir hallarda foto-/videokamera kimi xarici qurğunun köməyilə, yaxud kompüterdən monitora gedən siqnalı "yaxalamaq" yoluyla əldə edilir. Microsoft Windows əməliyyat sistemində ekran görüntüsü almağın ən sadə üsulu klaviaturada PrtScr klavişindən (bütün ekran üçün), yaxud Alt + PrtScr (aktiv pəncərə üçün) klavişlər kombinasiyasından istifadə etməkdir. Bu zaman görüntü əməliyyat sisteminin mübadilə buferinə köçürülür və sonradan istənilən qrafik redaktora qoyula, zərurət olarsa, redaktə oluna bilər. Bundan başqa, əksər hallarda görüntü mətn redaktorunda (məsələn, Microsoft Word və ya OpenOffice.org Writer) sənədə qoyula bilər. Ekran görüntüsü almaq üçün Vista versiyasından başlayaraq Windows əməliyyat sistemində xüsusi proqram – Snipping Tool proqramı nəzərdə tutulub.
== Ədəbiyyat ==
İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s.
Ekran vaxtı
Ekran vaxtı — smartfon, kompüter, televiziya və ya videooyun konsolu kimi ekranı olan cihazdlaran istifadəyə sərf olunan vaxt. Konsepsiya rəqəmsal mediadan istifadə və əqli sağlamlıqla bağlı əlaqəli anlayışlarla birlikdə əhəmiyyətli araşdırma altındadır. Ekran vaxtı uşağın inkişafındakı zehni və fiziki zərərlə əlaqələndirilir. Ekran vaxtının sağlamlığa müsbət və ya mənfi təsirləri məruz qalma səviyyələrindən və məzmunundan təsirlənir. Ekran vaxtının zərərli təsirinin qarşısını almaq üçün bəzi hökumətlər onun istifadəsi ilə bağlı qaydalar tətbiq etmişlər.
== Tarixi ==
İlk elektron ekran 1897-ci ildə icad edilmiş və 1922-ci ildə kommersiyalaşdırılan elektron-şüa borusu (CRT) olmuşdur. Elektron-şüa boruları 2000-ci illərin əvvəllərində maye kristal monitorların (LCD) yüksəlişinə qədər ekranlar üçün ən populyar seçim idi. Ekranlar indi əyləncə, reklam və informasiya texnologiyalarının vacib hissəsidir.
2007-ci ildə populyarlaşdıqdan sonra smartfonlar gündəlik həyatda geniş yayılmışdır. 2023-cü ildə ABŞ-dən olan yetkin şəxslərin 85%-i smartfon sahibi olduğunu bildirmişdir.
Ekranas FK
Ekranas (Litva dilində-Futbolo Klubas Ekranas) - Litvanın futbol klubu. Panevejis şəhərində yerləşir.
== Tarixi ==
1964-cü ildə yaranan komanda ilk uğurunu 21 il sonra qazanıb. 1985-ci ildə Litva çempionu olan Panevejis şəhəri təmsilçisi 1991-ci ildən başlayaraq, müstəqil Litva birinciliklərinin daimi iştirakçısıdır. 20-ci yubiley çempionatında 12 turdan sonra 27 xalla ikinci pillədə qərarlaşan “Ekranas” əvvəlki 19 mövsümdə kifayət qədər titul qazanıb. 2008-ci ilin ortalarından baş məşqçi postuna Valdas Urbonası gətirən Panevejis təmsilçisi ev oyunlarını cəmi 4 min tamaşaçı tutan “Aukştaitiya” stadionunda keçirir.[mənbə göstərin]
== Uğurları ==
1985, 1993, 2005, 2008-ci illərdə 4 dəfə futbol üzrə Litva çempionatının qalibi olmuşdur. 3 dəfə gümüş medala sahib çıxıb - 2003, 2004, 2006. 4 dəfə bürünc medala sahib çıxıb - 1994, 1998, 2002, 2007. 3 dəfə də kubokun finalçısı olub - 1994, 2003, 2006.
1985, 1998, 2000-ci illərdə 3 dəfə Litva Kubokunun sahibi olub.
Ekranoplan
Ekranoplan əvvəlcə rusların Xəzər dənizində, sürətli nəqliyyatı təmin etmək məqsədi ilə hazırlanıb istehsal edilmiş, dəniz səviyyəsindəki nəhəng qeyri-stabil bölgədə (nəhəng qeyri-stabil bölgə: dünyadakı ən qeyri-stabil bölgə hava-su arasındakı bölgədir. Əgər nəqliyyat vasitəsi bir balaca havaya qalxsa, hava cərəyanının təsirinə düşəcək və özünə zərər verəcək, əgər aşağı enərsə dənizlə toqquşub parçalanacaq) yüksək sürətə çata biləcək bir yük daşıyan nəqliyyat vasitəsidir. Bu vasitə dənizdəki qeyri-sabit ərazidə 650 Km/s sürətə çata biləcək gəmi-hoverkraft-hibrid nəqliyyat vasitəsidir. Bu nəqliyyat vasitəsinin 1000-dən çox tank, ekipaj və ərzaq apardığı məlumdur.
== Yer effektli vasitə ==
Yerdə hərəkət edən bir vasitə (GEV) olaraq da bilinən, qanadları ilə səth arasındakı aerodinamik qarşılıqlı təsirdən faydalanaraq, yer səthinə yaxın uçuş edən yer effektli təyyarə-gəmi arası nəqliyyat vasitəsidir. GEV eyni zamanda qanad səth effektli vasitədir, (WIG) flarecraft, dəniz skimmer, ekranoplan, SkimMachine və ya qanadlı səth effektli gəmi (WISE) olaraq da tanınır.
== Mexanikası ==
Bir GEV bəzən aralarındakı keçid kimi xarakterizə edilən hovercraft və bir təyyarə deyildir, lakin bunların arasında bir vasitədir. Hər iki vasitənin xarakteri bu nəqliyyat vasitəsindədir. Hovercraft statik sıxılmış hava yastığı (tabandan aşağıya hava vuran fan) ilə dəstəklənir. Təyyarə havanı itələyərək özünü sürətləndirən bir vasitədir.
Göy ölüm ekranı
Göy ölüm ekranı və ya BSOD (ing. Blue Screen of Death, Blue Screen of Doom, BSoD) — Microsoft Windows əməliyyat sistemi yüklənən zaman ekrana gələn göy fonda ağ yazılardır. Yəni kritik – düzələ bilməyən əməliyyat sistemlərindəki səhv.
BSOD-un əmələ gəlməsinə səbəb çoxdur. Qısaqapanma nəticəsində sərt diskin sistem sektorlarının sıradan çıxmasından BİOS-da parametrlərində səhvə yol veriləsinə qədər və s.
BSOD ilk dəfə Windows версии 1.3 əməliyyat sistemində aşkar edilmişdir.
== Növləri ==
BSOD məlumatlarının üç növü var:
Windows 9x ailəsi üçün
Windows NT ailəsi üçün
Windows CE ailəsi üçün.
Göy ölüm ekranı Windows əməliyyat sisteminin elə ilk versiyasında meydana çıxıb. Windows 8 versiyasından onu Black Screen Of Death əvəzləyir.
Lun (ekranoplan)
"Lun" raket daşıyıcı gəmi-ekranoplan — SSRİ tərəfindən yaradılmış raket daşıyıcı-ekranoplan (Azərbaycan mediasında — "Xəzər canavarı", Rus dilində — "экраноплан проекта "Лунь"", NATO kod adı — "Utka").
== Tarixi ==
Ekranoplan proyektinin yaradılmasına 1970-ci illərin sonunda başlanılıb. İlk prototip 1983-cü ildə hazırlanıb. 1986cı il 16 iyul tarixində ekranoplan ilk dəfə suya buraxılıb.
Ekranoplan Xəzər Dənizi Flotiliyasına daxil idi.Əvvəlcə 8 ədəd ekranoplanın hazırlanması nəzərdə tutulurdu amma maddiyat çatışmazlığı bu planı həyata keçirməyə imkan vermədi.
== Konsturksiya ==
== Üstünlüyü və çatışmayan cəhətləri ==
== "Xilasedici" ekranoplan ==
Sovet İttifaqının dağılması ekranoplan layihəsinin büdcəsinə pis təsir göstərdi. 2-ci ekranoplanın inşasını başa çatdırmaq üçün onun Axtarış-xilasetmə vasitəsi kimi planlanmasına cəhd göstərildi. İşlər 1990-cı illərdə maddi çatışmazlıq üzündən, ekranoplan 75% hazır ikən donduruldu.
== Sonrakı taleyi ==
Hal-hazırda ekranoplan Dərbənd şəhərində "Partiot Park"da yerləşdirilib. Parkın 2023-cü ildə ziyarətçilərə açılacağı gözlənilir.
Mavi Ekranın Yolları (1966)
== Məzmun ==
Bu, kəndə kömək məqsədilə yaradılmış kənd təsərrüfatı televiziya kinoalmanaxıdır.
Mavi ekranın yolları (film, 1966)
== Məzmun ==
Bu, kəndə kömək məqsədilə yaradılmış kənd təsərrüfatı televiziya kinoalmanaxıdır.
Odri Hepbern ekranda və səhnədə
Odri Hepbern (d 4 may 1929 – ö 20 yanvar 1993) — 1948–1993-cü illərdə olduqca geniş kino, televiziya və səhnə fəaliyyəti olmuş tanınmış Britaniya aktrisasıdır. O, müxtəlif rəylərdə bütün zamanların ən gözəl qadınlarından biri hesab edilir. Aktrisa Amerika Film İnstitutunun AFI-nin kinoda yüzilliyin 100 ulduzu siyahısında Amerika kinosu tarixində ən böyük ekran əfsanəsi kimi üçüncü yerdə qərarlaşmışdır. Hepbern, eyni zamanda, həm də kino və stil ikonası kimi xatırlanır. Aktrisanın kinoda debüt işi 1948-ci ildə çəkilmiş "Yeddi dərs ərzində hollandlar" filmində uçuş üzrə stüardessa rolu oldu. O zamanlar Hepbern Britaniya səhnəsində göstərilən "Böyük düyməli ayaqqabılar" müziklində (1948) və "Tartar sousu" tamaşasında (1949) xorda çıxış etmişdi. İki ildən sonra o, "Jiji" tamaşasında əsas qəhrəmanı ifa etməklə Brodveydə debütə imza atır. Odri Hepbernin Hollivudda ilk işi isə 1953-cü ildə Uilyam Uaylerin çəkdiyi "Roma tətilləri" filmində saraydan qaçmış şahzadə qız rolu oldu. Qreqori Peklə tərəf-müqabil kimi çəkilməsi aktrisanı bu sahədə ulduza çevirdi. Bu filmdəki ifasına görə aktrisa "Ən yaxşı qadın roluna görə" nominasiyasında "Oskar", "Ən yaxşı Britaniyalı aktrisa" nominasiyasında BAFTA və "Dram filmində ən yaxşı aktrisa" nominasiyasında "Qızıl Qlobus" mükafatlarına layiq görüldü.
İlf və Petrovun əsərlərininin ekranlaşdırılma siyahısı
== " On iki stul " (1928) ==
1933 - On iki stul (Çexoslovakiya-Polşa). Avropa realisinə uyğunlaşdırılıb;
1936 - Zəhmət olmasa oturun! (İngiltərə);
1938 - 13 stul (Almaniya). Ssenari alman realisinə uyğunlaşdırılıb;
1939 - Vərəsəlik arxasınca qaçışda (İtaliya);
1945 - İş kisələrdədir (ABŞ);
1945 - On üç stul (İsveç);
1954 - Yeddi qara büstqalter (İsveç). Axtarış obyekti büstqalterlərdən birinə tikilmiş brilyantdır;
1957 - On üç stul (Braziliya);
1957 - Xoşbəxtlik küçədə yerləşir (Almaniya);
1962 - On iki stul (Kuba). Süjet Kuba məkanına köçürülüb;
1966 - 12 stul, televiziya tamaşası. Bender rolunda - İqor Qorbaçov, rej. Aleksandr Belinski;
1969 - On üç nəfərdən biri (İtaliya-Fransa);
1970 - On iki stul (The Twelve Chairs) (ABŞ). Bender rolunda Frank Langella, rej. Mel Brooks;
1971 - On iki stul.
Ekranlaşdırılmanın qeyri-mümkünlüyü
Ekranlaşdırılmanın qeyri-mümkünlüyü (ing. Unfilmability) — hər hansısa bir ədəbiyyat əsərinin müvəffəqiyyətli bir formada film adaptasiyasına keçməsinə mane olan spesifik haldır. Mülahizələrin geniş spektri əsərin ekranlaşdırılmasının qeyri-mümkünlüyünə səbəb ola bilər. Bunlara həmçinin də, estetik ənənələr, tamaşaçı gözləntiləri, texnoloji məhdudiyyətlər və etik və ya siyasi mülahizələr daxildir.
XXI əsrdə televiziyanın qızıl dövrü hesab edilən prestijli və yaxşı maliyyələşdirilən serialların yüksəlişi ilə əvvəllər çəkilməsi mümkün hesab olunmayan bəzi əsərlər ekranlaşdırılmışdır. Müvəffəqiyyətlə ekranlaşdırılan, lakin əvvəllər ekranlaşdırılması qeyri-mümkün hesab olunan belə əsərlərə Üzüklərin hökmdarı, Dyuna, Gözətçilər, Amerikalı psixopat və Ceraldın oyunu daxildir.
