* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
1 bax şan1. Getdi şənimiz, etibarımız; Varmı rütbəmiz, iqtidarımız? M.Ə.Sabir. [Səfər bəy:] Xayır, bu heç mənim şənimə yaraşan ad deyil! Qoy desinlər “ət yeyən Səfər bəy”, “yağ yeyən Səfər bəy”. B.Talıblı. Mən sevirəm dövlətimi; Onun şəni böyükdür. Ə.Cəmil. □ Şən qazanmaq – şöhrət tapmaq, hörmət qazanmaq, məşhurlaşmaq, ad çıxartmaq. …Şən qazanmağın özü də, əslinə baxsan, yaxşı sifətlərdən biridir. Ü.Hacıbəyov. Şəni uca olmaq – ad-san qazanmaq, şöhrətlənmək, xalqın gözündə yüksəlmək. [Vəzir:] …Əgər sən bir sənət və peşə bilsən, sənin şənin daha da uca olar. Ü.Hacıbəyov. // Bir adama layiq olan keyfiyyət, sifət, ləyaqət, şərəf. Ələsgər şənində desin dastanı; Fəxr eləsin doğan ana, can desin. Aşıq Ələsgər. Bu haman dayımdır ki, otuz il ondan sonra Sabir onun şəninə bir belə qəzəl yazdı. C.Məmmədquluzadə. [Xan:] Leylanın şəninə onda gərək sən; Burda bədahətən şeir deyəsən. B.Vahabzadə. ◊ Şəninə dəymək (toxunmaq) – özü üçün alçaqlıq hesab etmək, mənliyinə toxunmaq. [Qoca:] Ay Mirzə, niyə bəs kola girirsən? Yoxsa mal otarmaq sənin şəninə dəyir. S.Rəhimov. Şəninə kəsir saymaq – özünə, adına layiq bilməmək, ar bilmək, özü üçün əskiklik saymaq. Deyək lap Müqim bəy bilmədi, yaxud Zərrintac xanım da bu əhvalatı şəninə kəsir sayıb, sirri başqa bir kəsə bildirmədi, bəs onda bu daş-qaşın qədrini kim bilər? S.Rəhimov. Şəninə layiq bilməmək, yaraşdırmamaq (sığışdırmamaq) – özünə layiq bilməmək, öz ləyaqətini gözləmək, nüfuzunu, heysiyyətini saxlamaq. Yadlar ilə danışmaya, gülməyə; Hər sözü şəninə layiq bilməyə; Namünasib yerə gedib-gəlməyə; Namusu, qeyrəti, arı gərəkdir. Q.Zakir. [Səmirə:] Xüsusən ilk beşiyim Kəmalə birinci sinifdən əlaçı olduğu üçün müəllimlərinə zəif cavab verməyi şəninə sığışdırmırdı. M.Hüseyn.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / şən2 sif. Sevinc, sevincli, şad, məmnun. [Sevda:] Güldükcə günəş mən də gülərdim; Şən könlümü azadə dilərdim. H.Cavid. Böyük günlər, şanlı günlər, şən günlər; Yoluna düşən günlər; Hələ qarşımızdadır. M.Müşfiq.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / şən3 ŞƏ’N ə. 1) iş, məşğələ; 2) barə, haqq; 3) hadisə, vaqiə.
Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti / şən1 Ərəb mənşəlidir, “ranq”, “dərəcə” anlamlarında işlədilir. Şayan sözü isə fars mənşəlidir, “layiq” deməkdir. Kimin şəninə şayan olacaqsan? misrası “kimi yüksəltmək şərəfinə layiq olacaqsan?” kimi anlaşıla bilər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / şən1 ŞƏN – CANSIXICI Şən və gülər, həmişə şad olsun (C.Məmmədov); Şəhərin cansıxıcı həyatı, bekarçılıq Hüseynqulunu təngə gətirmişdi (A.Məmmədrza).
Azərbaycan dilinin antonimlər lüğəti / şən2 1 I прил. весёлый: 1. испытывающий радость, веселье; жизнерадостный. Şən adam весёлый человек, şən uşaq весёлый ребёнок 2. выражающий радость, веселье. Şən görkəm весёлый вид, şən gözlər весёлые глаза, şən gülüş весёлый смех, şən əhval-ruhiyyə весёлое настроение, şən xasiyyət весёлый характер, şən sifət весёлое лицо 3. вызывающий, доставляющий веселье, радость. Şən tamaşa весёлый спектакль, şən zarafat весёлая шутка, şən toy весёлая свадьба, şən mahnı весёлая песня, şən film весёлый фильм, şən səyahət весёлое путешествие II нареч. весело. Şən danışmaq говорить весело, günlərimiz şən keçdi дни наши прошли весело; şən halda весело 2 сущ. 1. доброе имя, честь; см. şan 1; şəninə в честь. Şəninə şeirlər qoşmaq kimin слагать, сложить стихи в честь кого 2. достоинство, самолюбие. Şəninə sığışdırmamaq (şəninə kəsir saymaq) считать ниже своего достоинства, şəninə toxunmaq задеть (задевать) самолюбие, задеть за живое, şəninə yaraşan şey deyil kimin это не к лицу, не подобает к ому; şən qazanmaq завоевать, приобрести славу, известность; şəni uca olmaq приобрести добрую славу, пользоваться высокой репутацией, авторитетом
Azərbaycanca-rusca lüğət / şən1 I. s. merry, joyful, gay, cheerful, frisky; ~ həyat joyous / gay life; ~ oğlan cheerful / joyful fellow; ~ sifət merry / lively face; ~ komediya lively / amusing / gay comedy; ~ əhval-ruhiyyə merry mood; high spirits pl.; O, şən əhval-ruhiyyədədir He / She is in a merry / good mood; He / She is in high spirits II. z. lively, jolly, joyously, joyfully
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / şən1 sif. joyeu//x, -se, amusant, -e ; ~ həyat vie f joyeuse ; ~ əhval-ruhiyydə olmaq être de joyeuse humeur ; ~ görkəm air m gai ; ~ xarakter caractère m gai ; ~ komediya comédie f amusante
Azərbaycanca-fransızca lüğət / şən2 кил. şan¹; // са касдиз лайих тир ери, сифет, шереф; şən qazanmaq гьуьрмет къазанмишун, тӀвар-ван акъудун, машгьур хьун; şəni uca olmaq тӀвар вине хьун, тӀвар-ван акъудун, машгьур хьун, халкьдин виле хкаж хьун; ** şəninə kəsir saymaq кьиле ацукь тавун, вичиз (вичин тӀварцӀиз) лайих яз такун, вич патал са эксиквал яз гьисабун; şəninə layiq bilməmək, yaraşdırmamaq (sığışdırmamaq) кьиле ацукь (гьакь) тавун, вичиз (вичин тӀварцӀиз) лайих такун, вичин нуфуз хуьн.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / şən