* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
1 is. 1. Tək, bir. Öküzün taydı, işin aydı. (Ata. sözü). 2. Ümumiyyətlə, qoşa şeylərdən hər biri. Qırılmış cilovun, taydır üzəngin. M.Rahim. // Eyni mənada ayaqqabı, corab, əlcək və s. haqqında. Əlcəyin tayı. Corabın bir tayı cırılıb. – [Sona xanım:] …Başmağımın tayı ayağımdan sürüşüb çıxdı, qaranlıqda axtarıram, tapmıram. M.F.Axundzadə. // Eyni mənada qapı, pəncərə haqqında; lay. Yunis qapının bir tayını açanda iri bir şəkil gözünə sataşdı. Mir Cəlal.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / tay2 is. Bab, bərabər, münasib, misl. [Züleyxa xanım:] …Altmış yaşında qoca ona taydı? N.Vəzirov. Xasay bir oğlandır, ona tay hanı? Var adı, qulluğu, şöhrəti, şanı. S.Vurğun. □ Tay etmək – bərabər tutmaq; bir tutmaq. Mələkdən də səni billəm ziyadə; Tay etmərəm heç insanı mən sənə. M.P.Vaqif. Mənim qızımı bir qaraçı qızına taymı edirsən, – deyə Hüseynqulu ağa bağırdı. S.S.Axundov. Tay olmaq – bab olmaq, bərabər olmaq. [Ahıl qadın:] İndi biz gəlib Cahan xalaya tay ola bilmərik. Ə.Haqverdiyev. Cuma… özünə tay olacaq bir əsgər … gözaltı etməyə çalışacaqdı. Ə.Əbülhəsən. Tayını tapmaq – hər cəhətdən özünə uyğun, özünə bab, özünə münasib adam tapmaq, yoldaş tapmaq. Tərlan idin, öz tayını tapmadın; Getdi, qismət oldu sarə zülflərin. Aşıq Ələsgər. Tay tutmaq (qoymaq) – bax tay etmək. Dağarcığını çuvala tay tutur. (Ata. sözü). [Hafizə xanım:] Bəxtəvər başıma, gör məni aparıb kimə tay qoydu. Ə.Haqverdiyev.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / tay3 is. 1. Kisəyə, yeşiyə və s.-yə qablaşdırılmış yük. Hər birinə ağır taylar çatdılar. Q.Zakir. …Gah da Aşqabadda Hacı Zeynalabdın Tağıyevin doqquz tay manufaktur malını oğurlayırlar. C.Məmmədquluzadə. 2. bax taya. Küləş tayı.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / tay4 “Ta” (4-cü mənada) sözünün danışıq dilində işlənən forması. Hökumət adamları Nəbinin dalıncan tay kəndə gəlmirdilər. “Qaçaq Nəbi”. [Süleyman:] Naharı elədik, tay nə oturaq, dur gedək bağa. Ə.Haqverdiyev.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / tay5 is. Bir yeri iki hissəyə bölən şeyin tərəflərindən biri. Divarın bu tayı. – Pərdənin o tayında da sükut vardı. S.Rəhman. // Eyni mənada dağ, dərə və s. haqqında. Rübabə dərənin o tayında, lap aşağıda qarda yüyürən bir adam gördü. Mir Cəlal. Azərbaycan cənubda – Xəzər sahilində, Qafqaz sıra dağlarının o tayında gözəl bir ölkədir. Ə.Məmmədxanlı. // Eyni mənada çay, göl, dəniz və s. haqqında; sahil, tərəf, yan. …Girdiman torpağının sərhədi Kür çayının o tayından başlanır. M.Hüseyn. Çayın o tayındakı yoncalıqlarda çoxlu kəpənək və çəyirtkə vardı. Ə.Vəliyev.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / tay8 1. TAY Xasay bir oğlandır, ona tay hanı? (S.Vurğun); BAB Qızını ver ona, odur sənə bab (S.Ə.Şirvani); BƏNZƏR Böyüksən qüvvətin çoxdur; Bu geniş ölkədə bənzərin yoxdur (R.Rza); BƏRABƏR Hikmətdə sənə heç kim bərabər ola bilməz (M.F.Axundzadə); MANƏND (kl.əd.) Evdə tapılır indi dəxi çay, plov, qənd; Kimdir sənə manənd! (M.Ə.Sabir); MİSL Toxucu qızların mahir əlləri; Misli görünməyən gülşən yaradıb (M.Rahim); TUŞ Hər adamın tayı, tuşu, babı var (“Qurbani”); QƏNİR (dan.), ŞƏBİH. 2. tay bax yaşıd
Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / tay1 TAY – CÜT Qatırımın axsaq ayağı girsin sənin kor gözünə, hələ o tay gözüvü də çıxartsın, töksün ovcuna (C.Cabbarlı); Sənin o cüt gözünü bir deşikdən çıxardaram (Ə.Qasımov).
Azərbaycan dilinin antonimlər lüğəti / tay1 TAY I is. Eşq bazarının aləmində mənəm həmmalı; Almışam çiynimə qəm yüklərini tay kimi (Ə.Vahid). TAY II is. Qoşa əşyalardan biri. Burada da stulların üstü, pəncərələrin kənarı, döşəmə pal-paltar, çəkmə tayı, sınıq güzgü, tükü tökülmüş yastıq və kağız-kuğuzla dolu idi (H.Seyidbəyli). TAY III is. O biri tərəf. Əşi, mən qızın halalca adaxlısı ola-ola hasarın bu tayında qalım, bir dələduzun birisi də o tayda olsun? Ay bivəfa arvad! (Ü.Hacıbəyov). TAY IV is. Bərabər. Boz qarğa bülbülə tay ola bilməz (B.Vahabzadə). TAY V ədat Qüvvətləndirici mənasında. Xanım, belə danışırsan, vallah tay qorxumdan meşəyə gedə bilmirəm (İ.Əfəndiyev).
Azərbaycan dilinin omonimlər lüğəti / tay1 1. тюк, кипа; 2. каждый из парных предметов; 3. подобный, равный, пара, чета, под стать; 4. берег; 5. сторона; 6. створ, створка;
Azərbaycanca-rusca lüğət / tay2 1 I прил. подобный, равный. kimə tay yoxdur нет равных (равного) к ому. Bu atın tayı yoxdur нет равного этому коню, этот конь не имеет себе равных II сущ. 1. ровня (человек, равный по какому-л. признаку). Kənddə ona tay yox idi не было ровни ему в селе 2. пара: 1) один из двух предметов, употребляемых вместе и составляющих одно целое. Ayaqqabının tayı пара сапога, corabın tayı пара чулка, əlcəyin tayı пара перчатки 2) одно из двух существ, объединённых чем-л. общим. Tayım tapıldı нашлась мне пара, tayını tapdı нашёл свою пару 3) тот, кто подходит к другому по каким-л. качествам, в каком-л. отношении. Mən ona tay deyiləm я ему не пара 3. створ, створка (подвижно прикреплённая, закрывающаяся и открывающаяся часть, половина какого-л. предмета). Qapının tayı створка двери, pəncərənin tayı створка окна; tayı deyil kimin не чета к ому; tayı yoxdur нет равного к ому; tay etmək kimi, nəyi kimə, nəyə приравнивать кого, что к кому, к чему. Məni kimə tay edirsiniz? к кому вы меня приравниваете?; tay olmaq kimə, nəyə быть парой к ому, чему; tayını tapmaq найти себе пару, найти себе ровню; tay tutmaq (qoymaq) см. tay etmək 2 сущ. 1. тюк (большая связка чего-л.). Pambıq tayları тюки хлопка; ot tayı тюк сена 2. устар. мешок, çuval, полные чем-л. Düyü tayları мешки риса, bir tay buğda мешок пшеницы, beş tay un пять мешков муки 3 сущ. 1. сторона: 1) пространство, место, расположенное вправо или влево от середины, средней линии чего-л. Divarın bu tayı эта сторона стены, hasarın o tayı та сторона забора 2) пространство, расположенное по бокам, по краям чего-л. Küçənin o biri tayına keçmək перейти на другую сторону улицы, dağın o tayında на той стороне горы, за горой, yolun o tayından с той стороны дороги 2. берег. Çayın bu tayında на этом берегу реки, Kürün o tayına на тот берег Куры, o taydan с того берега 4 нареч. разг. форма слова “ta” больше, впредь. Tay bizə gəlmir больше к нам не ходит, tay nə demək olar что больше можно сказать
Azərbaycanca-rusca lüğət / tay1 i. 1. bale, package; bir ~ pambıq a bale of cotton; 2. a part of a pair / a couple; ayaqqabının ~ı a part of shoes; 3. match, equal; bir kəsə ~ olmaq to be* equal / match to smb. (in); Onun tayı yoxdur He has no equal; O, sənin tayın deyil He is no match for you; Bu şəkilə tay tapmaq olmaz You can’t find a match for this picture; 4. (çayın, gölün və s.) side; bank; çayın o ~ında on the other side / bank of the river; 5. (qapının və s.) leaf; qapının ~ı a leaf of the door
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / tay1 is. balle f, sac m, ballot m, colis m ; bir ~ pambıq balle de coton ; ayaqqabının ~ı une seule des chaussures qui font la paire ; égal m ; bir kəsə ~ olmaq être l’égal de qn ; bord m, côte f ; çayın o ~ında à l’autre bord de la rivière ; qapının ~ı battant m
Azərbaycanca-fransızca lüğət / tay1 сущ. 1. ппар (къапара, ишигра, шешелра ттунвай затӀар); 2. кил. taya.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / tay2 сущ. 1. сад, тек; 2. тай, къуша затӀарикай гьар сад; corabın tayı гуьлуьтдин тай; 3. хел (ракӀарин, дакӀардин, варарин).
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / tay3 сущ. тай, барабар; tay etmək тай авун, барабар кьун; сад авун, сад кьун; tay olmaq тай хьун, барабар хьун; сад хьун; tayını tapmaq тай жугъурун, вичив кьур, кутугай, вичиз лайих кас (юлдаш) жугъурун; tay tutmaq (qoymaq) кил. tay etmək.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / tayI (Cəlilabad, Şahbuz) daha. – Tay nə deyim? (Şahbuz); – Tay vədəxilaf olmiyəg (Cəlilabad) II (Dərbənd, Tabasaran) iki-üç yaşar erkək at. – Tayı üç yaşinnən yuxari minüb üğretmağa ulur (Tabasaran); – Atın babasına tay deyədig (Dərbənd)
Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.