* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
Sözün tezliyi - sözün mətnlərdə hansı tezliklə rast gəlinmə göstəricisidir. Bu rəgəm 1 000 000 söz arasında sözün neçə dəfə meydana gəlməsini göstərir.
2002 | •••••••••••••••••• | 37.69 |
2003 | •••••••••••••••••••• | 44.09 |
2004 | •••••••••••••••• | 34.36 |
2005 | ••••••••••••• | 28.34 |
2006 | ••••••••••••• | 27.03 |
2007 | •••••••••••••• | 29.81 |
2008 | •••••••••• | 21.68 |
2009 | •••••••••••••• | 30.72 |
2010 | •••••••••••• | 25.05 |
2011 | •••••••••• | 20.25 |
2012 | •••••••••• | 21.51 |
2013 | ••••••••• | 19.11 |
2014 | ••••••••••• | 23.85 |
2015 | •••••••••••• | 24.67 |
2016 | ••••••••••• | 22.91 |
2017 | •••••••• | 16.10 |
2018 | ••••••••••• | 22.47 |
2019 | ••••••••••• | 22.53 |
2020 | •••••••• | 16.58 |
1 is. [ər.] 1. Çalışma, çalışıb-çapalama, cəhd. Səyi bir nəticə vermədi. – Öhdəmizə götürdüyümüz vəzifəni əda etməkdə bacarığımızı və səyimizi əsirgəməyəcəyiz… C.Məmmədquluzadə. □ Səy etmək (eləmək) – bir işi yerinə yetirmək və ya bir şeyi əldə etmək üçün var gücü ilə çalışmaq, cəhd etmək, çalışıb-çapalamaq, əlləşmək. Aslan nə qədər səy eləyirdi ki, Əsgərin hüsn-rəğbətini qazansın, mümkün olmurdu. C.Cabbarlı. Eşikdə olanlar özlərini evə salmağa səy edirlər. Mir Cəlal. Səy göstərmək – çalışmaq, əlləşmək, cidd-cəhd etmək. Sosialistlərə yaxınlaşanda Kərim “səy” göstərdi, gözə girməyə, qabaq cərgəyə çıxmağa cəhd etdi. M.İbrahimov. 2. Səylə şəklində zərf – səy göstərərək, çox çalışaraq, bacardığı qədər cəhd edərək, var gücü ilə. Ağdöşlüklü qadınlar müştərilərə səylə qulluq eləyirdilər. M.Hüseyn. Rüstəm kişinin başına [Yarməmməd] xüsusi bir səylə fırlanırdı. M.İbrahimov.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / səy2 SƏY (müxtəlifmənalarda: canyandırma, çalışma və s.) Lakin səyləri boşa çıxdı – uzun gedib-gəlmələr heç bir əməli nəticə vermədi (Çəmənzəminli); CANFƏŞANLIQ (həddindən artıq can yandırma) Amma, mütəəssüf müəllimlərin çoxunda bu rəviş, bu hərəkət və bu canfəşanlıq müşahidə olunmur (F.Köçərli); CƏHD Fariz prokurorun əsassız olaraq özünə bəraət qazandırmaq cəhdini yersiz hesab edirdi (H.Abbaszadə); ÇALIŞQANLIQ, CİDD-CƏHD Bu qələbə məktəbdə uzun aylar boyu davam edən cidd-cəhdin, inadlı çalışqanlığın nəticəsi idi. (M.Rzaquluzadə); HÜMMƏT Gopnan əməl aşmaz, işə qeyrət gərək olsun; Millət düyünün açmağa hümmət gərək olsun (M.Ə.Sabir); İCTİHAD (köhn.) [Şeyx Əbuzər:] Parlasın ictihadınız daim; Sizə əcr eyləsin əta qadir (H.Cavid); SƏY Şad yaşamaq səydə, qeyrətdədir (M.Ə.Sabir); CANYANDIRANLIQ.
Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / səy2 1 прил. диал. глупый; полоумный 2 сущ. 1. старание, прилежание, усердие. Onların səyi ilə благодаря их стараниям, səyimizdən asılıdır зависит от наших стараний, böyük səylə с большим усердием 2. усилие (физическое, умственное, душевное и т.п. напряжение, необходимое для чего-л.). Ümumi səylə общими усилиями, səylərini səfərbərliyə almaq мобилизовать усилия, xalqların birgə səyi nəticəsində в результате совместных усилий народов; səy eləmək (etmək) стараться, усердствовать, прилагать усилия; səy göstərmək см. səy eləmək (etmək)
Azərbaycanca-rusca lüğət / səy1 i. effort; zeal, diligence; ümumi ~lə by common effort(s); ~ göstərmək / etmək to make* efforts; hər cür ~ göstərmək to make* every effort; ~lə işləmək / çalışmaq to work with zeal / diligence
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / səy1 is. diligence f, effort m, application f, zèle m, assiduité f ; ~ lə diligemment, avec zèle, avec application, soigneusement ; ~ göstərmək dépenser (se) vt, faire du zèle ; tâcher de faire qch, chercher à, efforcer (s’) de, appliquer (s’) à, faire des fausses efforts, faire tout son mieux, donner un coup de collier (fam.), accomplir un effort
Azərbaycanca-fransızca lüğət / səy1 [ər.] сущ. 1. сяй(и), алахъун, жегьт; səy etmək (eləmək) сяйи авун, вири къуват эцигна алахъун, гьавалат хьун, жегьт авун (са кар кьилиз акъудун патал); səy göstərmək сяйи къалурун, алахъун, вири къуват эцигна жегьт авун; 2. səylə нареч. сяйидалди, гзаф алахъна, алакьзамад кьван жегьт авуна, вири къуват эцигна, бажит яз.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / səySƏ’Y ə. 1) çalışma, cəhd; 2) yüyürmə, qaçma, iti getmə; 3) zəvvarların Məkkə yaxınlığındakı Səfa ilə Mərvə arasındakı yolu ziyarət məqsədi ilə yeyin getmələri.
Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti(Ağcabədi, Gəncə, Qazax, Şərur, Tərtər, Tovuz, İrəvan) 1. axmaq, dəli, ağılsız. – Səy uşax beş manat pul itirib (İrəvan); – Bizdərdə çoxdanışan adama deyəllər: “heç axlı yoxdu, səy kimi danışer” (Tovuz) 2. mənasız, məzmunsuz (Ağcabədi, Tərtər). – Səy adam dəli kimin olur; – Adam səy danışmaz (Tərtər)
Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.