.fi
.fi — Finlandiyanın internet kodu.
== Xarici keçidlər ==
IANA .fi whois information
FICORA.fi
Ficora domains Arxivləşdirilib 2006-09-26 at the Wayback Machine
.fi top-level domain registration application
Miten Internet tuli Suomeen — Nic.funet.fi (en.
Li-Fi
Li-Fi — rəqəmli informasiyanın işıq şüalandırmasının köməyi ilə ötürülməsini mümkün edən qurğu. Bunun üçün gücü 1 volt olan adi işıq diodlu lampaya mikroçiplər quraşdırılır və işığı yandıran zaman siqnal kompüterdə quraşdırılan qurğuya ötürülür. Beləliklə, istifadəçi internet şəbəkəsində olması üçün lampanı həmişə yanılı vəziyyətdə saxlamalıdır. Bu halda parlaqlıq əhəmiyyət kəsb etmir, cihazdan isə işığı azaldılmış qənaət rejimində istifadə etmək mümkündür. Yeni texnologiya məlumatları saniyədə 150 meqabit sürəti ilə ötürməyə imkan verir.
== İcad Olunması ==
Alman elm adamı Harald Hass və qrupu tərəfindən bu mövzuda görülən işlər nəticəsində Li-Fi, yəni işığın fiber optikdən fiber təmin edilərək məlumatların, LED lampa vasitəsi ilə çatdırılması təmin edildi. Radio dalğaları yerinə işıq siqnallarının istifadə edilməsiylə Li-Fi saniyədə 800 meqabit informasiyanın ötürüə bilir.
Alman elm adamı Harald Haas çalışdığı bu layihəsində radio dalğalarını istifadə edərək, onları görülə bilir bir işıq spektra çevirir və radio dalğalarından 10000 qat daha sürətli olan bu sistem ilə məlumat transferini təmin edə bilir.
8 il boyunca Edinburg Universitetindəki iş komandası ilə çalışan Haas bu layihənin nəticəsində LED lampalar ilə artıq İşıq sürəti qədər sürətli informasiya transferi əldə etmişdir. Bu informasiya transferi üçün lampanın olduğu hər yerdən bu əməliyyatı edə bilir.
Sufi
Sufilik (ərəb. صوفية) və ya Təsəvvüf (ərəb. تصوف) – İslamda mənəviyyatın inkişaf yollarını göstərən xüsusi təlimdir.
Təsəvvüf alimlərinə görə sufilik müsəlmanın mənəvi axtarışlarının nəticəsidir. Sufilik yolu ilə gedən müsəlman maddi aləmdən azad olmağa və mənəvi cəhətdən yüksəlməyə can atır. Bunu edərkən Allahı sevərək ona ibadət edir, yüksək əxlaqi xüsusiyyətlərə yiyələnir. Mənəviyyatın təkmilləşdirilməsi dinin durğunlaşmasının, onun yalnız qanunlar toplusuna çevrilməsinin, ruhunun itirilməsinin də qarşısını alır. Sufilər hesab edir ki, mənəviyyat yolçuları dözümlülük, sülhsevərlilik, yüksək əxlaqi xüsusiyyətləri əldə edərək lovğalıq, xəsislik, kobudluq kimi mənfi xüsusiyyətlərdən qurtula bilərlər. Onlara görə mənəvi inkişaf yalnız fiqhi qadağalarla və fətvalarla əldə olunmaz. Buna görə problemlərin yalnız zahiri tərəflərini nizamlayan qanunlardan fərqli olaraq sufilik hər kəsin mənəvi aləminə təsir edir, ona Allaha içdən gələn sevgi duyğularını aşılayır.
Wi-Fi
Wi-Fi (ing. Wireless Fidelity — "simsiz dəqiqlik") və ya Vayfay — Wi-Fi Alliance'ın ticarət markası. IEEE 802.11 standartları əsasında simsiz şəbəkə yaratmaq üçündür. Texnologiya eyni vaxtda onlarla istifadəçinin bir şəbəkədə işləməsi üçün şərait yaradır. Bu zaman sonuncu abonent üçün məlumat ötürülməsi sürəti 108 Mbit/san təşkil edir. "IEEE 802.11" standartını dəstəkləyən xüsusi modulla təmin edilmiş notbuk, netbuk, cib kompüteri, smartfonlar, veb-kamera sahibləri "Wi-Fi" birləşmədən istifadə edə bilərlər.
Kompyuterlərin şəbəkəyə birləşdirilməsi və yaxud İnternetə qoşulması üçün müasir simsiz texnologiyadır. Məhz bu texnologiya vasitəsilə İnternet mobil olaraq istifadəçiyə istər bir otaq hüdudlarında, istərsə də bütün dünyada sərbəst hərəkət imkanı təqdim edir. Texnologiya eyni vaxtda onlarla istifadəçinin bir şəbəkədə işləməsi üçün şərait yaradır. Bu zaman sonuncu abonent üçün məlumat ötürülməsi sürəti 108 Mbit/san təşkil edir.
Wi-fi
Wi-Fi (ing. Wireless Fidelity — "simsiz dəqiqlik") və ya Vayfay — Wi-Fi Alliance'ın ticarət markası. IEEE 802.11 standartları əsasında simsiz şəbəkə yaratmaq üçündür. Texnologiya eyni vaxtda onlarla istifadəçinin bir şəbəkədə işləməsi üçün şərait yaradır. Bu zaman sonuncu abonent üçün məlumat ötürülməsi sürəti 108 Mbit/san təşkil edir. "IEEE 802.11" standartını dəstəkləyən xüsusi modulla təmin edilmiş notbuk, netbuk, cib kompüteri, smartfonlar, veb-kamera sahibləri "Wi-Fi" birləşmədən istifadə edə bilərlər.
Kompyuterlərin şəbəkəyə birləşdirilməsi və yaxud İnternetə qoşulması üçün müasir simsiz texnologiyadır. Məhz bu texnologiya vasitəsilə İnternet mobil olaraq istifadəçiyə istər bir otaq hüdudlarında, istərsə də bütün dünyada sərbəst hərəkət imkanı təqdim edir. Texnologiya eyni vaxtda onlarla istifadəçinin bir şəbəkədə işləməsi üçün şərait yaradır. Bu zaman sonuncu abonent üçün məlumat ötürülməsi sürəti 108 Mbit/san təşkil edir.
Betfakar Fi Eih?!
"Betfakar Fi Eih?!" (Ərəbcə: "بتفَكّر في إيه؟") Nensinin 2008-ci il 30 İyulda çıxmış 6-cı studiya albomudur. 2008-ci ildə Ərəb dünyasında və 1 Avqustda digər ərazilərdə də tanınaraq Nensi Ajrama daha öncəki işlərinin qazandırmadığı uğuru qazandırdı.
Albomun adı "Nə düşünürsən?" mənası verir. Bu albomda bir çox mahnıların hit olması Nensinin müasir ərəb musiqisi tarixindəki səltənətini davam etdirdi. Albomun aparıcı mahnısı "Betfakar Fi Eih?!" Nensinin yaradıcılığında çox böyük dəyişikliyin olduğunu göstərirdi. Albom ona dünya şöhrəti və World Music Awards mükafatı qazandırdı. Belə ki, Nensi bu mükafata sahib olan ən gənc ərəb sənətçisi idi.
== İstehsal və dəyişikliklər: ==
2008-ci ilin İyununda Nensinin meneceri Jiji Lamara "Aktar w Aktar" ("Sahharny Sahhar") mahnısı üçün klip çəkildiyini elan etmişdi. Deyilənə görə, daha öncə albomun aparıcı mahnısı məhz bu seçilmişdi. Belə ki, daha sonra "Betfakar Fi Eih?!" albomun adı və əsas sinqlı oldu.
Risalə fi-Kimya
Risalə fi-kimya — Əlyazmada müəllif və əsər haqqında əlavə məlumata rast gəlinmir. Həmadaninin bu əsəri Əlyazmalar İnstitutunda yeganə nüsxədədir. Əsər ümumi kimyaya həsr edilmiş bir traktatdır. Cildi tünd qəhvəyi rəngli dəridir. Kağızı mavi rəngli, fliqranlı Avropa istehsalı olan bu əlyazma qara mürəkkəblə nəstəliq xətti ilə köçürülmüşdür. Həcmi 43 vərəq, ölçüsü 18x11 sm.-dir. Əlyazmanın hər səhifəsində 24 sətir var. Əsər bablara bölünmüşdür. Babların başlıqlarının üzərindən qırmızı xətt çəkilib. Katibi-Şeyx Məhəmməd Həsəndir.
Wi-Fi 7
IEEE 802.11be, Wi-Fi 7 və ya Extremely High Throughput (EHT) – IEEE 802.11 standartının növbəti versiyası. O, 802.11ax standartına əsaslanaraq, 2.4, 5 və 6 GHz tezlik diapazonlarında stasionar və piyada sürətləri ilə daxili və açıq havada işləyən simsiz lokal şəbəkə olmağı hədəfləyir. Faktiki nəticələr xeyli aşağı olsa da, sürətlərin nəzəri olaraq maksimum 46 Gbit/s-ə çatacağı gözlənilir.
802.11be-nin hazırlanması davam edir. İlkin layihə 2021-ci ilin martında təqdim edilsə də, yekun variantı 2024-cü ilin əvvəlinə gözlənilir. Buna baxmayaraq, 2022-ci ildə qaralama halında olan standartlar əsasında çoxlu sayda məhsul açıqlanmışdır. Onlar 2023-cü ilin əvvəllərində bazara çıxarılmışdı.
Qlobal Wi-Fi 7 bazarı 2023-cü ildə 1 milyard ABŞ dolları həcmində qiymətləndirilir. 2030-cu ilə qədər bu rəqəmin 24,2 milyard ABŞ dollarına çatacağı proqnozlaşdırılır.
== Əsas xüsusiyyətlər ==
Aşağıdakılar Qaralama 3.0-da təsdiq edilmiş əsas xüsusiyyətlərdir:
4096-QAM (4K-QAM) hər bir simvolun 10 bit əvəzinə 12 bit daşımasına imkan verir ki, bu da Wi-Fi 6-nın 1024-QAM-dan 20% daha yüksək nəzəri ötürmə sürəti ilə nəticələnir
Bitişik və ayrı 320/160+160 MHz və 240/160+80 MHz ötürmə genişliyi
Multi-Link Operation (MLO), müxtəlif tezlik diapazonları və kanallar üzrə eyni vaxtda məlumat göndərmək və qəbul etməklə tutumu artıran xüsusiyyətdir.
Wi-Fi 4
IEEE 802.11n-2009 və ya 802.11n — məlumat sürətini artırmaq üçün çoxlu antenalardan istifadə edən simsiz şəbəkə standartı. "Wi-Fi Alliance" həmçinin standart texnologiyanı geriyə doğru Wi-Fi 4 olaraq etiketləmişdir. Bu digər funksiyalar arasında MIMO, çərçivə aqreqasiyası və təhlükəsizlik təkmilləşdirmələri üçün dəstəyi standartlaşdırmışdır. IEEE 802.11n-2009 2,4 GHz və ya 5 GHz tezlik diapazonlarında istifadə edilə bilər.
MIMO dəstəyini təqdim edən ilk Wi-Fi standartı olaraq 802.11n standartı (və ya standartın qaralama versiyası) dəstəkləyən cihazlar MIMO (Wi-Fi məhsulları) adlanır. 802.11a ilə eyni spektri qoruyaraq məlumat sürətini artırmaq üçün MIMO-OFDM istifadə ilk dəfə "Airgo Networks" tərəfindən nümayiş etdirilmişdir.
Standartın məqsədi 20 MHz kanalda bir məkan axını ilə maksimum xalis məlumat sürətinin 54 Mbit/s-dən 72 Mbit/s-ə və 40 MHz kanal enində dörd məkan axınının istifadəsi ilə 600 Mbit/s-ə qədər əhəmiyyətli artımla əvvəlki iki standarta – 802.11a və 802.11g standartlarına nisbətən şəbəkə ötürmə qabiliyyətini yaxşılaşdırmaqdır.
IEEE 802.11n-2009 IEEE 802.11-2007 simsiz şəbəkə standartına düzəlişdir. 802.11 simsiz şəbəkə ötürmə üsullarını tənzimləyən IEEE standartları toplusudur. Onlar bu gün yaşayış və biznes sahələrində simsiz əlaqə təmin etmək üçün 802.11a, 802.11b, 802.11g, 802.11n, 802.11ac və 802.11ax versiyalarında istifadə olunur.
Wi-Fi 5
IEEE 802.11ac-2013 və 802.11ac — IEEE 802.11 protokollarında (Wi-Fi şəbəkə ailəsinin bir hissəsi olan) simsiz şəbəkə standartı. 5 GHz zolağında yüksək ötürücülü simsiz lokal şəbəkələri (WLAN) təmin edir. Wi-Fi Alyansı tərəfindən Wi-Fi 5 olaraq adlandırılmışdır.
Saniyədə ən azı 1,1 giqabit çoxstansiyalı ötürmə qabiliyyətinə və saniyədə ən azı 500 meqabit tək keçidli ötürmə qabiliyyətinə malikdir. Bu 802.11n-in əhatə etdiyi hava-interfeysi konsepsiyalarını genişləndirməklə həyata keçirilir: daha geniş radio frekansının buraxılış zolağının eni (160 MHz-ə qədər), daha çox MIMO fəza axını (səkkizə qədər), aşağı keçidli çoxistifadəçili MIMO (dörd müştəriyə qədər) və yüksək sıxlıqlı modulyasiya (256-QAM-a qədər).
Wi-Fi Alyansı AC simsiz məhsullarının tətbiqini "Dalğa 1" və "Dalğa 2" adlı iki fazaya ("dalğalara") ayırdı. 2013-cü ilin ortalarından etibarən alyans IEEE 802.11ac Draft 3.0 əsasında istehsalçılar tərəfindən göndərilən Dalğa 1 802.11ac məhsullarını sertifikatlaşdırmağa başladı (IEEE standartı həmin ilin sonuna qədər yekunlaşdırılmadı). Daha sonra Wi-Fi Alyansı 2016-cı ildə MU-MIMO (yalnız aşağı keçidli), 160 MHz kanal eni dəstəyi, daha çox 5 GHz çox kanalı və dörd fəza axını (dörd antenna ilə; Dalğa 1 və 802.11n-də üç və IEEE-nin 802.11ax spesifikasiyasında səkkizlə müqayisədə) kimi əlavə xüsusiyyətləri özündə cəmləşdirən Dalğa 2 sertifikatını təqdim etdi. Bu Dalğa 2 məhsullarının Dalğa 1 məhsullarından daha yüksək enə və tutuma malik olacağı mənasını verirdi.
Wi-Fi 6
IEEE 802.11ax, "Wi-Fi Alliance" tərəfindən rəsmi olaraq Wi-Fi 6 (2.4 GHz and 5 GHz) və ya Wi-Fi 6E (6 GHz) — simsiz yerli şəbəkələr (WLAN) üçün IEEE standartı və Wi-Fi 5-in (802.11ac) davamçısı. Həmçinin, bu, sıx mühitlərdə Wi-Fi 6 müştərilərinə ümumi təkmilləşdirmələr əsasında "High Efficiency Wi-Fi" kimi tanınır. 1 və 7.1255 GHz o cümlədən 2.4 və 5 GHz arasında lisenziyadan azad zonalarda işləmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. Artıq ümumi istifadədə olan GHz diapazonları, eləcə də daha geniş 6 GHz diapazonu (məsələn, ABŞ-də 5.925–7.125 GHz).
Bu standartın əsas məqsədi korporativ ofislər, ticarət mərkəzləri və sıx yaşayış mənzilləri kimi yüksək sıxlıq ssenarilərində hər bir sahəyə ötürmə qabiliyyətini artırmaqdır. 802.11ac ilə müqayisədə nominal məlumat sürətinin yaxşılaşması cəmi 37% olsa da, ümumi ötürmə qabiliyyəti artımı (bütün şəbəkə üzrə) 300% təşkil edir (buna görə də High Efficiency). Bu da 75% aşağı gecikmə deməkdir.
IEEE 802.11ax standartı 1 sentyabr 2020-ci ildə layihə 8 sponsor səsverməsində 95% lehinə səs əldə etmiş və 1 fevral 2021-ci ildə IEEE Standartlar Şurasından yekun təsdiq almışdır.
== Nisbət dəsti ==
Qeydlər:
== Qeydlər ==
== İstinadlar ==
== Xarici keçidlər ==
Evgeny Khorov, Anton Kiryanov, Andrey Lyakhov, Giuseppe Bianchi. 'A Tutorial on IEEE 802.11ax High Efficiency WLANs', IEEE Communications Surveys & Tutorials, vol.
Təhlükəsiz Wi-Fi girişi
Təhlükəsiz Wi-Fi girişi WPA (Wi-Fi Protected Access)Wi-Fi Protected Access (WPA) və Wi-Fi Protected Access II (WPA2) simsiz kompüter şəbəkələrini təmin etmək üçün Wi-Fi İttifaqı tərəfindən hazırlanmış iki təhlükəsizlik protokolu və təhlükəsizlik sertifikatı proqramlarıdır.
== Tarixi ==
WEP protokolunun kriptoqrafik dözümlə əlaqəli bir neçə vacib probleminin həlli üçün 2003-cü ildə standart kimi təklif edilib. WPA2 isə 2004-cw ildə yaradılmışdır
== WPA ==
Wi-Fi İttifaqı, WPA-nın tam IEEE 802.11i standartının mövcudluğuna qədər WEP-in yerinə yetirilməsi üçün ara tədbir kimi nəzərdə tutdu. Əsas xüsusiyyəti şifrləmə açarlarının TKIP (Temporal Key Integrity Protocol) protokolu bazasında dinamik generasiyası texnologiyasıdır. Bundan başqa, WPA-da kriptoqrafik nəzarət cəmləri MIC (Message Integrity Code – məlumatın tamlıq kodu) adlı yeni metod ilə hesablanır və AES standartı ilə şifrləmə də dəstəklənir.
== Ədəbiyyat ==
İmamverdiyev Y.N, "İnformasiya təhlükəsizliyi terminlərinin izahlı lüğəti", 2015,“İnformasiya Texnologiyaları” nəşriyyatı,160 səh.
Wi-Fi-li diyircəkli qələm
Wi-Fi-li diyircəkli qələm — mexaniki yazını şifrələyərək Wi-Fi şəbəkəsi vasitəsilə Evernote servizində rəqəmli formaya salan xüsusi konstruksiyalı diyircəkli qələm.
== Texniki xarakteristikası ==
Livescribe şirkəti tərəfindən hazırlanıb və Sky WiFi Smartpen şərti adını alıb.
Qələm kağız üzərində yazılan və şəkilən istəhilən şəkli qeydə alır, rəqəmli formaya çevirir və telsiz şəbəkə vasitəsilə Evernote servizində saxlanılmağa göndərilir.
Qələm Wi-Fi şəbəkəsinə qoşularaq Evernote servizinə inteqrasiya olunur. Qələm istifadəçisi Evernote servizindəki səhifəsinə daxil olaraq etdiyi qeydlərə baxa və səs yazılarına qulaq asa bilər. Smartpen qələmi səsi qələmə qurqşdırılmış mikromikrofon vasitəsilə yazır.
Yazıların rəqəmli formaya salınması üçün o xüsusi kağızda yazılmalıdır. Kağız üzərinə xüsusi marker nöqtələr yerləşdirilib. Onlara toxunaraq qələm infraqırmızı kamera vasitəsilə fəaliyyət göstərir.
Qələmin özünün klaviaturası yoxdur.
Əl-Kamil fi’t-Tarix
Əl-Kamil və ya Əl-Kamil fi’t Tarix (Ərəbcə: الكامل في التاريخ, al-Kāmil fit-Tārīkh)1230-1231-ci illər arasında Mosulda İzəddin Əli İbnü'l-Əsir tərəfindən yazılmışdır.
İbn əl-Əsir kitabında 12-13-cü əsrlərdə qurucusu İmadəddin Zəngi olan Zəngilər, Şimali İraq və Suriyada Səlcuqlu Atabəyləri kimi zaman-zaman hökmranlıq edən bu sülalənin əhəmiyyətini izah edir. O, bu əsərində 1090-cı ildə səlibçilərin Qüdsün mühasirəsi və Qüdsdəki Məscidül-Əqsaya hücumu zamanı on minlərlə müsəlmanın öldürülməsindən bəhs edir.
Qəzalinin həyatını ehtiva edən əsas mənbə əsəridir. 915-ci ilə qədər olan tarixi hadisələri nəql etmişdir. O, Təbərini nümunə götürüb, öz üslubunda yazıb. Təbərinin xəbər vermədiyi bəzi məsələlər; xüsusilə Şimali Afrika və Əndəlüs coğrafiyası haqqında məlumat verir. Təbəridən sonrakı dövr haqqında məlumat verərkən mövcud mənbələrə və hadisələrin şahidlərinə istinad edərək mənbələrə istinad etmişdir.
Əsər 1800-cü illərdə Avropada tanınıb. İbn-ul Əsirdən mənbə kimi istifadə digər əsərlərə nisbətən daha yaxındır.
Ət-Tibyan fi təfsiril-Quran
== Haqqında ==
"Ət-Tibyan fi təfsiril-Quran" hicri V əsrin böyük fiqh, hədis və kəlam alimi Şeyx Tusi kimi məşhur olan Muhəmməd ibn Həsən Tusinin yazdığı bir təfsirdir. Rəvayətləri nəql etməklə yanaşı, əqlə arxalanıb müxtəlif elmlərə diqqət yetirməklə özündən əvvəlkilərin və müasirlərinin təfsir görüşlərini dəyərləndirmişdir. Bu baxımdan Quran təfsiri ilə bağlı müxtəlif elmləri o cümlədən, sərf, nəhf, hədis, kəlam və tarix kimi elmləri əhatə edir.
Bu təfsirdən öncə şiə təfsirçilər yalnız səhabə və ya İmamlardan (ə) rəvayətləri nəql etməklə və həmçinin lüğətlə bağlı bəzi məsələlərə işarə etməklə kifayətlənirdilər. Nümunə kimi Furat Kufinin, Əyaşinin, Əli ibn İbrahim Quminin təfsirlərini göstərmək olar. Əhli sünnət təfsirçiləri arasında da yalnız Təbəri başqalarının görüşlərini nəql etməklə yanaşı, onların tənqidinə və öz baxımından daha səhih olan rəvayətlərin seçiminə girişmişdir.
"Ət-Tibyan fi təfsiril-Quran" surələrin tərtibinə əsasən bütün Quranın təfsiri olub 10 cilddə qələmə alınmışdır. Mufəssir hər surənin başlanğıcında onun adlarına, məkki və ya mədəni olmasına, nasix və mənsux ayələrin onda olub-olmamasına işarə etmiş, daha sonra qiraət ixtilaflarını, sözlərin lüğəvi mənalarını, ayələrdəki qrammatik məsələləri araşdırmış və nəhayət ayələrin tam mənasını şərh və təfsir etmişdir.
Ət Tibyan fi təfsiril Quran
== Haqqında ==
"Ət-Tibyan fi təfsiril-Quran" hicri V əsrin böyük fiqh, hədis və kəlam alimi Şeyx Tusi kimi məşhur olan Muhəmməd ibn Həsən Tusinin yazdığı bir təfsirdir. Rəvayətləri nəql etməklə yanaşı, əqlə arxalanıb müxtəlif elmlərə diqqət yetirməklə özündən əvvəlkilərin və müasirlərinin təfsir görüşlərini dəyərləndirmişdir. Bu baxımdan Quran təfsiri ilə bağlı müxtəlif elmləri o cümlədən, sərf, nəhf, hədis, kəlam və tarix kimi elmləri əhatə edir.
Bu təfsirdən öncə şiə təfsirçilər yalnız səhabə və ya İmamlardan (ə) rəvayətləri nəql etməklə və həmçinin lüğətlə bağlı bəzi məsələlərə işarə etməklə kifayətlənirdilər. Nümunə kimi Furat Kufinin, Əyaşinin, Əli ibn İbrahim Quminin təfsirlərini göstərmək olar. Əhli sünnət təfsirçiləri arasında da yalnız Təbəri başqalarının görüşlərini nəql etməklə yanaşı, onların tənqidinə və öz baxımından daha səhih olan rəvayətlərin seçiminə girişmişdir.
"Ət-Tibyan fi təfsiril-Quran" surələrin tərtibinə əsasən bütün Quranın təfsiri olub 10 cilddə qələmə alınmışdır. Mufəssir hər surənin başlanğıcında onun adlarına, məkki və ya mədəni olmasına, nasix və mənsux ayələrin onda olub-olmamasına işarə etmiş, daha sonra qiraət ixtilaflarını, sözlərin lüğəvi mənalarını, ayələrdəki qrammatik məsələləri araşdırmış və nəhayət ayələrin tam mənasını şərh və təfsir etmişdir.
Gənc usta (film, 1980)
Gənc usta (ing. The Young Master, çin. 師弟出馬) — film 1980-ci ildə Ceki Çanın rejissorluğu ilə çəkilmişdir. Ssenari Edvard Tanq, Lau Tin-çi və Tunq Luya aiddir. Filmdə baş rollarda Yuen Byao, Funq Funq və Şih Kien iştirak edir. Film 9 fevral 1980-ci ildə nümayiş olunub.
Film, Ceki Çan-ın Qızıl Məhsul üçün çalışdığı ilk film olması ilə diqqət çəkir və rejissor kimi ikinci filmi olmasına baxmayaraq (ilk filmi Qorxmaz kaftar idi), çox vaxt səhvən rejissorun debütü kimi qəbul edilir.
"Lord əjdaha"nın əvvəlcə "Gənc usta"nın davamı olmağı planlaşdırılırdı və Ceki Çan kitabında təsdiqlədiyi kimi "Aşiq gənc usta" adlanmalı idi.
= Məzmunu =
Əjdaha və qardaşı Tiqrın qatıldığı məktəb, bir "Aslan Rəqs" yarışmasında rəqib bir məktəbə qarşı çıxır. Məktəbin açıq qalması üçün mükafat pulunu qazanması lazımdır, amma ulduz ifaçısı Tiqr, nərdivandan yıxıldığı üçün yerində qardaşı Əjdahanı tərk edərək görünür.
Gəzinti (film, 2015)
Gəzinti (ing. The Walk) — rejissor Robert Zemekisin 2015-ci ildə çəkdiyi amerikan tarixi filmi.
== Məzmunu ==
Bioqrafik janrda olan film Filipp Petinin həyatından bəhs edir. Filipp Peti 1974-cü ildə Nyu-Yorkda yerləşən Dünya Ticarət Mərkəzinin ən yüksək nöqtəsində 400 metr hündürlükdə kəndir üzərində gəzmiş fransız kəndirbazıdır. Filmdə Filipp Petinin obrazını kinoaktyor Cozef Qordon-Levitt canlandırmışdır.
== Film haqqında ==
Filmdə alman bəstəkarı Lüdviq van Bethovenin "Für Elisa" əsərindən istifadə olunmuşdur.
Film tənqidçilərin yüksək rəyini alıb. Rotten Tomatoes saytında film 202 resenziya əsasında 86% reytinqə malikdir və orta balla 10 ballıq sistemdən 7,2 bala layiq görülüb.
Gəzmək gəzmək (film, 2003)
"Sevgi yolları ilə" (hind. चलते चलते) — 2003-cü ildə baş rolda Şahrux Xan və Rani Mukhercinin yer aldığı Bollivud filmidir. Əziz Mirzənin rejissorluq etdiyi bu film Kasablanka Film Festivalında nümayiş etdirilib.
== Musiqi ==
Filmin musiqiləri Jatin-Lalit və Adeş Şrivastava tərəfindən bəstələnib.
== Məzmun ==
Filmin başlanğıcında bir qrup dost boulinq xiyabanına yığışıb Səlimi gözləyirlər. Şitalın müasir dövrdə olan əsl sevgi hekayətlərindən ibarət kitabı var. O, dostlara Rac və Priyanın hekayətini danışmağa başlayır. Rac Malhotra "Rac Transport" şirkətində işləyir. Rac qayğısız, dərd-qəmsiz, olduqca nizamsız, tənbəl və bu zaman üçün gecikmiş adamdır. Amma varlı olmadığına baxmayaraq çox xoşbəxtdir.
Gəzərgi fitçalan ördək
Gəzərgi fitçalan ördək (lat. Dendrocygna arcuata) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qazkimilər dəstəsinin ördəklər fəsiləsinin ağac ördəyi cinsinə aid heyvan növü.
Hababam Sinifi Yay Oyunları (film, 2020)
Hababam sinfi yay oyunları — 2020 Türk istehsalı güldürü filmidir. Hababam sinfinin ən son filmidir. Çəkimləri Şimali Kipr Türk Respublikasında tamamlanan və yeni tip COVID-19 xəstəliyinə görə təxirə salınan film 20 noyabr 2020-ci ildə vizyona girmişdir.
Rejissorluğunu Doğa Can Anafartanın götürdüyü filmin baş rolları Altan Ərkəkli, Toyqan Avanoğlu və Yusuf Çim olub.
Hababam sinifi (film, 1974)
Hababam sinifi (türk. Hababam sınıfı) — rejissor Ərtəm Əyilməz tərəfindən 1975-ci ildə ekranlaşdırılmış film. Komediya və musiqili film janrlarında olan film "Arzufilm" kinostudiyasında istehsal edilmişdir. Əsas rollarda Kamal Sunal, Münir Özqul, Tarık Akan, Xalid Ağcatəpə, Ədilə Naşit çıxış edirlər.
== Məzmun ==
Özəl liseyə yeni gələn müdir müavini və tarix müəllimi Mahmud bəy (Keçəl Mahmud) bir neçə il sinifdə qalan 6 A (Hababam sinifi) sinfinə nizam intizam qaydaları öyrədir. Ancaq şagirdlərin dəcəlləyinə görə çoxlu problemlər yaşanır. Bunun fonunda hadisələr maraqlı şəkildə cərəyan edir.
== Film haqqında ==
Ərtəm Əyilməz Rüfət İlqazın 1957-ci ildə yazdığı əsəri ekranlaşdırmışdır.
1973-cu ildə film üçün aktyorlar axtarılmışdır.
Filmdə Zəki Alasya və Mətin Ağpınar da rol alacaqdı.
Hababam sinifi salam (2004, film)
Hababam sinfi salam (türk. Hababam Sınıfı Merhaba) — 2003-cü il istehsalı Türkiyə komediya filmi.
== Mövzusu ==
Hababam sinfinin məzun olmasından illər keçsədə Özəl Çamlıca Liseyində təhsil hələ də davam edir. Məktəbin əvvəlki sahibi Məhərrəm Gür vəfat etdikdən sonra, yerinə oğlu dəli Bədri (Mehmet Əli Ərbil) keçmişdir. Zəmanə Hababamçılar, əvvəlki adətlərini qoruyaraq müəllimlərinə yenə əziyyətlər verirdilər. Dəli Bədri isə onların fəsadlarını bəhanə edərək məktəbi satmaq fikrindədir. Bu vəziyyətdə məktəbin yeni direktoru Fatoş müəllimə (Hülya Koçyiğit), çarəni köhnə Hababamçıdan tapır və güdük Nəcmini (Xalid Ağcatəpə) bələdçi müəllim kimi məktəbə geri gətirir.
Hababam sinifi salam (film, 2004)
Hababam sinfi salam (türk. Hababam Sınıfı Merhaba) — 2003-cü il istehsalı Türkiyə komediya filmi.
== Mövzusu ==
Hababam sinfinin məzun olmasından illər keçsədə Özəl Çamlıca Liseyində təhsil hələ də davam edir. Məktəbin əvvəlki sahibi Məhərrəm Gür vəfat etdikdən sonra, yerinə oğlu dəli Bədri (Mehmet Əli Ərbil) keçmişdir. Zəmanə Hababamçılar, əvvəlki adətlərini qoruyaraq müəllimlərinə yenə əziyyətlər verirdilər. Dəli Bədri isə onların fəsadlarını bəhanə edərək məktəbi satmaq fikrindədir. Bu vəziyyətdə məktəbin yeni direktoru Fatoş müəllimə (Hülya Koçyiğit), çarəni köhnə Hababamçıdan tapır və güdük Nəcmini (Xalid Ağcatəpə) bələdçi müəllim kimi məktəbə geri gətirir.
Hababam sinifi sinifdə qaldı (film, 1976)
Hababam sinifi sinifdə qaldı filmi rejissor Ərtəm Əyilməz tərəfindən 1976-ci ildə çəkilmişdir. Komediya və musiqili janrda olan bu film "Arzufilm" kinostudiyasında istehsal edilmişdir. Əsas rolları Kamal Sunal, Münir Özqul, Şənər Şən, Xalid Ağcatəpə, Tarık Akan, Ədilə Naşit, Səmra Özdamar ifa edirlər.
== Məzmun ==
Yalançı diplomlarla Mahmud müəllimi aldadadan Hababam sinifinə yeni bədən tərbiyəsi müəllimi Bədi Əkrəm təyin olunmuşdur. Ancaq Əkrəm sinfə çox əziyyət verər və qaçızdırar. Ədəbiyyat müəllimi Kamal müəllimin ölümündən sonra məktəbə yeni qız ədəbiyyat müəllimi Səmra müəllim təyin olunur. Mahmud müəllim sağalır, ancaq müdir müavini vəzifəsini istəmir. Ancaq məktəb müdiri israr edie və Mahmud müəllim vəzifəni üstünə götürür. Səmra müəllimə cavan olduğu üçün Mahmud müəllim sinfə xəbərdarlıq edir. Ancaq sinif müəlliməni aldadır.
Hababam sinifi əsgərdə (film, 2005)
Hababam sinfi əsgərlikdə (türk. Hababam Sınıfı Askerde) — 2004-cü il istehsalı, Türkiyə komediya filmi.
Hababam sinifi əsgərlikdə (film, 2005)
Hababam sinfi əsgərlikdə (türk. Hababam Sınıfı Askerde) — 2004-cü il istehsalı, Türkiyə komediya filmi.
Habil Kaman (film, 1984)
== Məzmun ==
Film mahir kamança çalan, xalq artisti Habil Əliyevdən bəhs edir.
Hacı Arif (film, 1995)
Hacı Arif qısametrajlı sənədli film Film 1995-ci ildə Azərbaycan Televiziyasında çəkilib. Filmin rejissoru Nizami Abbasdır.
== Məzmun ==
Film müğənni, xanəndə, Azərbaycanın Xalq artisti, professor Arif Babayevin həyat və yaradıcılığından bəhs edir.
Hacı Firuz
Hacı Firuz vəya Hacı Piruz ( {{Dil-fa|حاجی فیروز), İranın yeni ili Novruzun ənənəvi xəbərçisidir. Üzünü qurumla boyanmış haldadır, parlaq qırmızı paltarı və başındakı papaq ilə diqqəti çəkir. Novruza girərkən, Hacı Firuz bir dəf çalar və "Hacı Firuzam, sali yek ruzəm" (Hacı Firuzam, ildə bir günəm) deyər. Hər yaşdan insan onun və musiqiçilərin ətrafında toplanar, çaldıqları nağara, tar və kamançanı dinləyərək rəqs edərlər. Eyni zamanda Əmi Noruz (Nevruz əmi)də deyərlər.
Hacı Firuz (Sulduz)
Hacı Firuz (fars. حاجي فيروز) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Sulduz şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.
== Əhalisi ==
2006-cı il məlumatına görə kənddə 119 nəfər yaşayır (28 ailə).
Hacı Firuztəpə
Hacı Firuztəpə — Şimal-Qərb İranın Qərbi Azərbaycan vilayətində yerləşən arxeoloji abidədir. Bu abidə Pennsylvania Arxeologiya və Antropologiya Muzeyinin arxeoloqları tərəfindən 1958 və 1968-ci illər arasında qazılmışdır . Qazıntılarda e.ə. 6-cı minilliyin ikinci yarısında aid Neolitik kənd aşkar edilmişdir ki, üzüm əsaslı şərabın ən əsaslı arxeoloji sübutlarından biri saxsı qabda üzvi qalıqlar şəklində aşkar edilmişdir.
== Tədqiqatın tarixi ==
Hacı Firuztəpə ilk olaraq 1936-cı ildə yer səthindən saxsı parçaları toplayan Sir Aurel Stein tərəfindən qeydə alınmışdır. 1958 və 1968-ci illər arasında Pensilvaniya Arxeologiya və Antropologiya Muzeyi Universiteti tərəfindən həyata keçirilən daha böyük Hasanlu Layihəsi çərçivəsində dörd qazıntı mövsümü keçirildi və abidə daha ətraflı araşdırıldı. Bu abidə, yaxın Hasanlının yaşayış ardıcıllığında təsdiq edilmiş erkən dövrləri araşdırmaq üçün seçilmişdir. Bu qazıntılara Charles Burney tərəfindən rəhbərlik edilirdi (1958, 1961), T. Cuyler Young Jr. (1961) və Robert H.Dyson və Meri M. Voigt (1968). Bu mövsümlər boyunca, qazıntı sahəsinin dörd fəqli bölümündə qazıntı işləri aparılmış və ən böyük sahəyə yaşayış yerinin şimal-şərq yamacına qədər davam etdirilmişdir.
Hacı Qara (film, 1929)
Hacı Qara filmi rejissor Abbas Mirzə Şərifzadə tərəfindən 1929-ci ildə ekranlaşdırılmışdır. Film Azdövlətkinoda istehsal edilmişdir. Film Azərbaycan dramaturgiyasının banisi Mirzə Fətəli Axundovun eyniadlı pyesinin motivləri əsasında çəkilmişdir. Kinolentin mövzu və süjeti bir qədər genişləndirilmiş, dramaturqun başqa əsərlərindən istifadə edilərək, əlavə obrazlar salınmış, habelə milli adət və ənənələrdən istifadə edilmişdir. Filmdə Azərbaycan bəylərinin, tacirlərinin, kəndlilərinin həyatı öz əksini tapmışdır.
== Məzmun ==
Filmdə Azərbaycan bəylərinin, tacirlərinin, kəndlilərinin həyatı öz əksini tapmışdır.
== Film haqqında ==
Film Azərbaycan dramaturgiyasının banisi Mirzə Fətəli Axundovun eyniadlı pyesinin motivləri əsasında çəkilmişdir.
3 oktyabr 1927-ci ildə ilk dəfə olaraq, kinostudiyada filmin ssenarisi oxundu. Rejissor Abbas Mirzə Şərifzadə filmin hazırlıq işlərinə 1927-ci ildən, filmin çəkilişlərinə isə həmin ilin son aylarından başlamışdır.
Kinolentin mövzu və süjeti bir qədər genişləndirilmiş, dramaturqun başqa əsərlərindən istifadə edilərək, əlavə obrazlar salınmış, habelə milli adət və ənənələrdən istifadə edilmişdir.
Hacı Qara (film, 2002)
== Məzmun ==
Burada təkcə xəsisliyin ifşasından söhbət getmir. Ekran əsərində xalqımızın istək və arzularını, həyat tərzini, milli adət-ənənələrini əks etdirmək müəlliflərin əsas qayəsi olmuşdur. Filmdə yadelli, nankor ermənilərin zaman-zaman Azərbaycanın münbit torpaqlarına köçürülməsinə, yüksək çinli rus məmurlarının xalqımıza qarşı yeritdiyi müstəmləkə siyasətinə etiraz işarələri vardır. Bu ştrixlər personajların dialoqlarında və xarakterlərində daha qabarıq verilmişdir.
Film əvvəldən axıradək bəstəkar Arif Məlikovun şux, oynaq musiqisi ilə, ayrı-ayrı obrazlar üçün yazdığı duzlu, məzəli mahnılarla müşayiət olunur. Heydər bəylə (Elnur Mehdi) Sonanın (Günel Həsənzadə) lirik məhəbbət əhvalatı filmin leytmotivini təşkil edir. Film Şərq, o cümlədən Azərbaycan kinosu üçün xarakterik olan xoşbəxt sonluqla bitir.
== Film haqqında ==
Film Azərbaycan dramaturgiyasının banisi Mirzə Fətəli Axundovun eyniadlı pyesinin motivləri əsasında çəkilmişdir.
Bu film pyesin II ekran variantıdır. "Hacı Qara" pyesinin motivləri üzrə eyniadlı bədii film ilk dəfə 1929-cu ildə rejissor Abbasmirzə Şərifzadə tərəfindən çəkilmişdir.
Hakan Fidan
Hakan Fidan (17 iyul 1968, Ankara) — kürdəsilli Türkiyə hərbçisi, bürokrat, Milli Kəşfiyyat Təşkilatı (MİT) rəhbəri (2010–2023), Xarici İşlər Naziri (2023-cü ildən).
== Həyatı və karyerası ==
Ata tərəfdən vartolu kürddür, və kürd Həsənan tayfasının bir üzvü.
1986-dan 2001-ə qədər Türkiyə Silahlı Qüvvələrində ehtiyat zabit olaraq çalışmışdır. Hərbçi peşəsini öz istəyiylə buraxan Fidan, ABŞ-nın Merilend Universitetindən İdarəetmə və Politologiya sahəsində bakalavr dərəcəsi almışdır. Bilkənt Universitetində "Xarici Siyasətdə Kəşfiyyatın Yeri" adlı tezisiylə magistr dərəcəsi almışdır. Eyni universitetdə 2006-da da "Məlumat Əsrində Diplomatiya: Müqavilələrin Təsdiqlənməsində İnformasiya Texnologiyalarının İstifadəsi" başlıqlı tezis ilə doktorluq müdafiə etdi. Viyanada Beynəlxalq Atom Enerjisi Təşkilatında, Cenevredə Birləşmiş Millətlər Silahsızlanma İnstitutunda və Londonda Verification Technologies Research Centerdə akademik işlərini davam etdirdi. Hacəttəpə və Bilkənt universitetlərində elmi fəaliyyətlə məşğul olmuşdur. Almaniyadakı NATO Çevik Reaksiya Korpusunun Qərargahında da çalışan Fidan, 2001-dən etibarən iki il Avstraliyanın Türkiyə Səfirliyində Baş Siyasi və İqtisadi Məsləhətçi vəzifəsində çalışmışdır. 2003-də Baş nazirlik nəzdindəki Türkiyə Əməkdaşlıq və İnkişaf İdarəsinin (TİKA) başçısı təyin edildi.
Hakim (film, 1966)
== Məzmun ==
Film futbol üzrə beynəlxalq dərəcəli hakim, FİFA-nın qızıl fit sahibi Tofiq Bəhramova həsr olunmuşdur. Filmdə ən nadir arxiv materiallarından və futbol üzrə 8-ci Dünya çempionatını əks etdirən kino kadrlarından istifadə edilmişdir. Həmin yarışlardan birində Tofiq Bəhramov çempionatın baş mükafatı olan "Qızıl İlahə"yə sahib olmuşdur.
Tamaşaçının diqqət mərkəzində olan oyunun hakimi meydanda çox böyük iş görür, oyunu idarə edir, bəzən oyunçunu sakitləşdirməli olur... Filmdə bütün bunlardan danışılır. T. Bəhramovla müsahibə də filmə daxil edilmişdir.
Hakim fiti
Hakim fiti — idmanda, xüsusi ilə də futbolda hakimlərin istifadə etdiyi vasitə
Hakim fiti XIX əsrdə İngiltərənin Birminqem şəhərindən olan usta Cozef Hadson tərəfindən icad olunub. O, çörəkpulu qazanmaq üçün cib saatlarının təmirindən tutmuş köhnə ayaqqabılara yamaq vurmağadək bir çox işlərlə məşğul olurmuş. Boş vaxtlarında isə usta öz beyninin məhsulu olan fiti hazırlamağa girişirmiş. 1860–1870-ci illərdə isə Cozef Hadson tərəfindən yüzdən çox fit düzəldilmişdi.
Əfsanəyə görə fit ilk dəfə "Nottinqem Forest" və "Şeffild" komandaları arasında keçirilən oyunda istifadə olunub. Bayraqlardan yorulan hakim fitdən istifadə etmək qərarına gəlib.
Qeyd edək ki, hakimlər üçün fit ilk dəfə "Cozef Ko" şirkəşti tərəfindən istehsal olunub. Ən güclü fit modeli isə 1989-cu ildə bu şirkət tərəfindən istehsal olunan "Tornado T2000" fitidir.
Hakim mərkəzi göstərir (film, 2009)
== Məzmunu ==
Film ilk Azərbaycanlı FİFA futbol referesi Tofiq Bəhramova həsr olunub.
İngilis futbol mütəxəssisi Ramseyin bu fikrini həmişə özünə aid edərdi Tofiq Bəhramov: "Futbol mənim həyatımdır. Mən isə yaşamaq istəyirəm..." Adı Azərbaycan futbol hakimləri məktəbinin baniləri sırasında çəkilən, Tofiq Bəhramov özündən sonra gələn futbil hakimlərinin mənəvu ustadıdır... Əlbəttə, ilk Azərbaycanlı FİFA referisinin fəaliyyəti gələcək nəsillər üçün əsl örnək mənbəyidir. Tofiq Bəhramovun adı Müstəqil Azərbaycanın ən iri futbol meydanının ünvan göstəricisidir.
Tofiq Bəhramovun adı zirvədə dayanan mayak kimi həmişə ucalıqlara aparan yolu nişan verir.... 1966-cı il, iyulun 30-u, Londonun "Uembli" stadionunda 100 min tamaşaçının izlədiyi, 7-ci dünya çempionatının İngiltərə — AFR yığma komandaları arasında keçirilən final oyununun 100-cü, əlavə vaxtın 10-cu dəqiqəsi. İngilislər qol deyib əllərini havaya qaldırır... Almanlar heç nə baş verməmiş kimi sakitdirlər.... Stadion sukut içindədir...
Halal pullar (film, 2008)
== Məzmun ==
Film aktyor həyatından bəhs edir. Maraqlısı odur ki, filmdə baş verən hadisələr bir teatrın həyatdakı səhnəsini canlandırır. Yəni filmin qəhrəmanı olan Rasim teatr rejissorudur. Ancaq teatr bağlandığından rejissor və aktyor heyəti işsiz qalıb. Bunlar imkansızlıq üzündən fırıldaqçılıqla məşğul olmağa başlayırlar. Əllərindən də yalnız rol oynamaq gəldiyindən çörəkpulu qazanmaq üçün həmin bu fırıldaq aktyorlar obrazlarını elə həyatdaca yaratmağa məcbur olurlar. Yəni, həyatda olan hadisələri görüb həyatın səhnəsində hər biri öz rolunu oynayır. Film nikbin sonluqla bitir.
== Film haqqında ==
Filmin çəkilişləri 3 aya yaxın davam edib.
== Filmin heyəti ==
=== Film üzərində işləyənlər ===
Ssenari müəllifi: Elmar Kərimov
Quruluşçu rejissor: Emin Mirabdullayev
Quruluşçu operator: Kənan Məmmədov
Bəstəkarlar: Rəşad Haşımov, Ənvər Sadıqov
Səs rejissoru: Teymur Kərimov
İkinci rejissor: Kamran Məmmədov
Prodüser: Müşfiq Hətəmov
=== Rollarda ===
Ramiz Əzizbəyli — Rasim
Nuriyyə Əhmədova
Vüsal Murtuzəliyev — Azad
Azər Axşam — Hamlet
Arif Quliyev
Arif Qasımov
Rafael İsgəndərov
Murad Dadaşov — türk vətəndaşı
Ramiz Sərkərov
Tamara Babayeva-Nigar
Rəfael Dadaşov — Tariyel
Samir Ələsgərov
Fərid Rzayev
Camal Həşimov
Bəhram Bağırzadə
Cavid İmamverdiyev
Kənan Məmmədov
Emin Mirabdullayev
== Həmçinin bax ==
2008-ci ilin Azərbaycan filmləri
== İstinadlar ==
== Xarici keçid ==
Tahirə.
Əl-Minhac fi Şərh Səhih Müslim
Əl-Minhac fi Şərh Səhih Müslim (ərəb. المنهاج في شرح صحيح مسلم بن الحجاج) — Müslim ibn Həccacın hədislər toplusuna Muhyiddin ən-Nəvəvinin şərhi.
== Müəllif ==
Ən-Nəvəvi 1233-cü ildə Nəva kəndində (müasir Suriya) anadan olmuşdur. Erkən uşaqlıqdan atası ona elmə məhəbbət aşılamış və 1251-ci ildə onu Şama aparmış və ilk dəfə burada dini elmləri öyrənmişdir. 655-ci ildən Əşrəfi mədrəsəsində dərs demişdir. İmam Nəvəvi iki dəfə həcc etmişdir. Ömrünün sonunda Qüdsə və Hevrona səfər edir. O, 1277-ci ildə 45 yaşında ikən doğma kəndində vəfat edir.
== Səhihi-Müslim ==
Səhihi-Müslim (ərəb. صحيح مسلم) — altı əsas sünni hədis toplusundan biri (Kutub əl-sitta).
Kitabu-cəvahirin-nəhv fi luğati-t-turk
"Kitabu-cəvahirin-nəhv fi luğati-t-turk" (Türk dilinin qrammatika (sintaksis) cövhərləri kitabı) — Mahmud Kaşğarinin müəllifi olduğu əsərlərdən biri. Türk dili qrammatikası haqqında olan bu əsərin adı bizə məlum olsa da özü tapılmamışdır.
Türkiyənin dilçi alimlərindən Besim Atalay "Divanü Lüğat-it-Türk"ün birinci cildində bu kitabın varlığı ilə bağlı dəlili aşağıdakı şəkildə göstərir: "Mahmud Qaşqarlının "Kitabu cəvahirin-nəhv fi luğati-t-turk" adında bir kitabı da olmuşdur. Müəllif özü "Divan"da bu haqda məlumat verir. Bununla yanaşı bu kitab hələ tapılmamışdır."
UNESCO tərəfindən "Mahmud Kaşğari ili" elan olunan 2008-ci ildə Avrasiya Yazıçılar Birliyi kitabın tapılması üçün təşəbbüs göstərsə də əsər tapılmamışdır..
Əbdül-Cabbar Əl-Həmədani. “Risalə fi-Kimya”
Risalə fi-kimya — Əlyazmada müəllif və əsər haqqında əlavə məlumata rast gəlinmir. Həmadaninin bu əsəri Əlyazmalar İnstitutunda yeganə nüsxədədir. Əsər ümumi kimyaya həsr edilmiş bir traktatdır. Cildi tünd qəhvəyi rəngli dəridir. Kağızı mavi rəngli, fliqranlı Avropa istehsalı olan bu əlyazma qara mürəkkəblə nəstəliq xətti ilə köçürülmüşdür. Həcmi 43 vərəq, ölçüsü 18x11 sm.-dir. Əlyazmanın hər səhifəsində 24 sətir var. Əsər bablara bölünmüşdür. Babların başlıqlarının üzərindən qırmızı xətt çəkilib. Katibi-Şeyx Məhəmməd Həsəndir.
“Ət-tibb ətibba fi Əsna əl-Təmaddun əl-İslami”
Ət-tibb əl-ətibba fi Əsna əl-Təmaddun əl-İslami — Müəllifi məlum olmayan (azərb. “İslam Mədəniyyətində Tibb və Təbiblər”) əsər Misirdə nəşr olunan “Əl-hilal” jurnalında 1910-cu ilin aprelində nəşr edilmişdir. Əlyazmalar İnstitutunda qorunan əlyazma məhz həmin məcmuədən Azərbaycan dilinə tərcümə edilərək köçürülmüşdur. Mətn ağ cizgili dəftərdə bənövşəyi mürəkkəblə yazılmışdır. Xətti nəstəliqdir. Həcmi: 16 vərəq, ölçüsü 17x17 sm-dir.
Ət-tibb əl-ətibba fi Əsna əl-Təmaddun əl-İslami
Ət-tibb əl-ətibba fi Əsna əl-Təmaddun əl-İslami — Müəllifi məlum olmayan (azərb. “İslam Mədəniyyətində Tibb və Təbiblər”) əsər Misirdə nəşr olunan “Əl-hilal” jurnalında 1910-cu ilin aprelində nəşr edilmişdir. Əlyazmalar İnstitutunda qorunan əlyazma məhz həmin məcmuədən Azərbaycan dilinə tərcümə edilərək köçürülmüşdur. Mətn ağ cizgili dəftərdə bənövşəyi mürəkkəblə yazılmışdır. Xətti nəstəliqdir. Həcmi: 16 vərəq, ölçüsü 17x17 sm-dir.
