ay sözü azərbaycan dilində

ay

* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur

Yazılış

  • ay • 93.9386%
  • Ay • 5.9841%
  • AY • 0.0748%
  • aY • 0.0025%

* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.

Mündəricat

OBASTAN VİKİ
Ay
Ay — Yerin yeganə daimi təbii peykidir. Ay insanların Yerdən kənarda ayaq basdığı yeganə kosmik cisimdir. Ay Günəş sistemində yerləşən peyklər arasında ölçüsünə görə beşinci, ətrafında döndüyü planetin ölçülərinə nəzərən isə birincidir. Ay sıxlığına görə Günəş sistemində sıxlığı məlum olan peyklər arasında İodan sonra ikincidir. Ayın təqribən 4,5 milyard il bundan əvvəl formalaşdığı ehtimal olunur. Ayın formalaşması ilə bağlı bir sıra fərziyyələr olsa da, ən geniş yayılmış fərziyyəyə görə Yer təqribən Mars böyüklüyündə olan Teya adlı planetlə toqquşmuş və toqquşma nəticəsində boşluğa saçılan maddələr Yerin cazibə qüvvəsi ətrafında hərəkət edərək tədricən Ayı formalaşdırmışdır. Ay Yerlə sinxronizə olunmuş şəkildə hərəkət edir. Bu səbəbdən də Yerdən baxan müşahidəçi Ayın həmişə eyni tərəfini görür. Ayın Yerdən görünən tərəfində maqma ilə örtülmüş tutqun Ay dənizləri, qədim parlaq kristal yaylaqları və zərbə kraterləri vardır. Ay Günəşdən sonra Yerdən görünən ən parlaq ikinci kosmik cismdir.
Aban (ay)
Aban (fars. آبان‎) və ya Əban — İran və Əfqanıstanın rəsmi təqviminin səkkizinci ayı. Aban ayında 3o gün var. Bu ay oktyabr ayında başlayıb noyabr ayında sona çatır. Aban payızın ikinci ayıdır.
Ay (dəqiqləşdirmə)
Ay
Ay (vaxt)
Ay — Ayın Yer ətrafında dövr etməsi vaxtına təqribən bərarabər olan və təqvimlərdə istifadə edilən zaman ölçü vahidi. Bir dövretmə ayın, yəni Ayın Yerdən görünən bütün mərhələlərini keçdiyi müddət orta hesabla 28,530588 günəş günüdür (28 gün, 12 saat, 44 dəqiqə və 3 saniyə). Bir ulduz ayı isə, Ayın hər hansı bir ulduzla ard-arda düzülməsi (ulduzla eyni mövqeyə gəlməsi) iki dəfə eyni yerə gəlməsi nəticəsində yaranan zaman müddətdir və 27,321661 gün davam edir (27 gün, 7 saat, 43 dəqiqə və 12 saniyə). Müasir təqvimlərdə ay 365 və 366 gün davam edir və bir ilin 12-də biri olaraq qəbul edilir.
Ay (zaman)
Ay — Ayın Yer ətrafında dövr etməsi vaxtına təqribən bərarabər olan və təqvimlərdə istifadə edilən zaman ölçü vahidi. Bir dövretmə ayın, yəni Ayın Yerdən görünən bütün mərhələlərini keçdiyi müddət orta hesabla 28,530588 günəş günüdür (28 gün, 12 saat, 44 dəqiqə və 3 saniyə). Bir ulduz ayı isə, Ayın hər hansı bir ulduzla ard-arda düzülməsi (ulduzla eyni mövqeyə gəlməsi) iki dəfə eyni yerə gəlməsi nəticəsində yaranan zaman müddətdir və 27,321661 gün davam edir (27 gün, 7 saat, 43 dəqiqə və 12 saniyə). Müasir təqvimlərdə ay 365 və 366 gün davam edir və bir ilin 12-də biri olaraq qəbul edilir.
Ay Ata
Ay Dədə ya da Ay Ata, altayların inancında Ay ilahı olaraq görülə biləcək bir müqəddəs varlıqdır və göy aləminin 6-cı yanında oturur. Bu inanca görə Ay Dədə insanların ilk babası və Gün Ana ilk nənəsidir. Ay, uşaqlara Ay Dədə olaraq tanıdılır. Yuxu vaxtının simvoludur. Uşağa, yatağına yatarsan, Ay Dədə sənə nağıl izah edəcək deyilir və uşağın yanında ya nağıl kitabı oxunur, ya da adam tərəfindən bilinən bir nağıl izah edilər. Memlüklər (Köləmənlər) dövründə misirdə yaşamış türk tarixçisi Aybek-üd Devâdârî'nin türklərin mənşəyi üzərinə izah etdiyi Ay Ata'nın əfsanəsində mağarada törəmə motivi iştirak edər. Bu əhvalata görə türklərin ilk atası olan Ay Ata, bir mağarada ortaya çıxmışdır. Bu mağara Ay Atanın doğumuna (Aybek-üd Devâdârî'nin ifadəsiylə) bir "ana rəhmi" vəzifəsi etmişdir. Bozqurd əfsanəsindəki qurdun yaralı türkü qaçırıb bəslədiyi mağara da belə bir Ata mağarasıdır və hər il bu mağarada mərasimlər edilərdi. Ata mağarası inancı və ənənəsi köhnə dövrlərdə türklər arasında çox geniş yayılmışdır.
Ay Fen
Ay Fen (çin. 艾芬; 1974) — Çində Uhan Mərkəzi Xəstəxanasının Təcili yardım şöbəsinin müdiri. O, dünyada koronavirus epidemiyasının başlandığını elan edən ilk həkim olmuşdur. Çində nəşr edilən "People" jurnalı tərəfindən yayımlanan bir məqalədə ona "The whistle-giver" (发哨子的人) adı verilmişdi(发 哨子 的 人) (ilk həyəcan təbilini çalan). Məqalə Çin senzurası tərəfindən dərhal məhv edilmişdi. Lakin senzuranı keçmək üçün Çin internetində emoji, Morze əlifbası ilə tərcümə edilmiş repostlar şəklində saxlanılmışdır. == Həyatı == Ay Fen Tonzi Tibb Kollecini (indi Xuaçjun Elm və Texnologiya Universitetinin bir hissəsi) bitirib və Uhan Mərkəzi Xəstəxanasının ürək-damar xəstəlikləri şöbəsində çalışıb. 2010-cu ildən o, xəstəxananın təcili yardım şöbəsinə rəhbərlik etmişdir. == COVID-19 epidemiyası == Ay Fen 2019-cu il dekabrın 18-də ilk dəfə koronavirusa yoluxmuş xəstə ilə üzləşib. Belə ki, həmin gün Uhan Mərkəzi Xəstəxanasına indiyə qədər müşahidə olunmayan qəribə tənəffüs yolu iltihabı ilə 65 yaşlı bir kişi müraciət edib.
Ay Tominaqa
Ay Tominaqa (冨永 愛, 1 avqust 1982, Saqamihara, Kanaqava prefekturası) –Yaponiya modeli və aktrisası.Avropa podiumlarına çıxan ilk asiyalı qadın modellərdən biridir. Bon Image Corp (Tokio), Marilyn Agency (Paris), View Management (Barselona) kimi agentliklərlə əməkdaşlıq edir. == Karyerası == "Vogue" (Yaponiya), "Harper's Bazaar" (Yaponiya, Çin, Sinqapur, Malayziya, İndoneziya), "Elle" (Yaponiya, Sinqapur, Honkonq), "Marie Claire" (Honkonq), "Madame Figaro" (Tayvan, Tailand) jurnallarının üzlüklərində görünmüşdür. Tominaqa Con Qalyano, Vivianna Tam, Anna Sui, Kristian Dior, Karl Lagerfeld, Maykl Kors, Ralf Loren, Eli Saab, Aleksandr Makkuin kimi dəb modelyerləri, Valentino, Dolce & Gabbana, Lanvin, Gucci, Givenchy kimi brendlər üçün podiuma çıxmışdır. "Vogue" (ABŞ, Fransa, Britaniya, Yaponiya), "Harper's Bazaar", "i-D" kimi jurnallarda tez-tez görünmüş, Enni Leybovitz, Nik Nayt, Stiven Mayzel, Ellen fon Unvert, Mert və Markus, Peter Lindberq kimi dəb fotoqrafları üçün pozalar vermişdir. Tominaqa Yves Saint Laurent, Gucci, Hermès, Tag Heuer, Banana Republic və Moschino brendlərinin kampaniyalarında iştirak etmişdir. 2004-cü ildə buraxılmış Pirelli təqvimində görünmüşdür. Hazırda Tokioda yaşayır və modelliklə yanaşı, televiziya, radio və başqa fəaliyyətlər ilə məşğul olur. == Şəxsi həyatı == 2004-cü ilə bir yapon aşpazla evlənmişdir və 2005-ci ildə oğlu olmuşdur. Cütlük 2009-cu ildə boşanıb.
Ay Tsin
Ay Tsin (çin. ənən. 艾青, sadə. Aì Qīng), əsl adı Tsyan Çjenxan (çin. ənən. 蔣正涵, sadə. Jiǎng Zhènghán; 27 mart 1910[…], Çzinxua[d], Çjetszyan – 5 may 1996[…], Pekin) — Çin şairi. O, vətənpərvərlik mövzusunda "Günə doğru" (1938), "Şimal" (1939), "Sübh xəbərləri" (1943), "Bahar" (1956), "Qayıdış nəğməsi" (1980) şeir və şeirlər toplularının, "Poeziya haqqında" (1940) kitabının müəllifidir. Ay Tsin sərbəst şeir nəzəriyyəsinə mühüm töhfə vermişdir. == Həyat və yaradıcılığı == Ay Tsin 27 mart 1910-cu ildə Tsin imperiyası ərazisində, Çjetszyan əyalətinin Çzinxua mahalında anadan olmuşdur.
Ay Veyvey
Ay Veyvey (çin. 艾未未; ing. Ai Weiwei; d. 28 avqust, 1957, Pekin, Çin) — Çinli müasir incəsənət rəssamı və fəal. == Həyatı == Ay Veyvey 1957-ci il avqustun 28-də Pekin şəhərində anadan olub. Rəssamın atası görkəmli Çin şairi Ay Qing, 1950-ci illərin sonuna kimi sürgündə olmuş və 1978-ci ildə reabilitasiyasına kimi çap edilməmişdir.
Ay Xanım
Ay Xanım (fars. آی‌خانم‎, özb. Oyxonim) — Əfqanıstanın şimalında, Pənc çayının sol sahilində, Kökçə çayının mənsəbində yerdə kənd. Ay Xanım yaxınlığında 1965–1978-ci illərdə aparılan qazıntılar nəticəsində Yunan-Baktriya şəhəri aşkar edilmişdir. Bu, həmin mədəniyyətə məxsus məlum olan ən qədim yaşayış məntəqəsidir. Alimlər buranın Oksiana İsgəndəriyyəsi (q.yun. Ἀλεξάνδρεια ἡ ἐπὶ τοῦ Ὄξου) olduğunu güman edir. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Tarn, W. W. The Greeks in Bactria and India. Chicago: Ares. 1984.
Ay avtomobili
Ay avtomobili, Ay maşını, Lunar rover, Lunar Roving Vehicle (LRV), Ayda istifadə üçün nəzərdə tutulmuş avtonəqliyyat vasitəsidir. Apollon proqramındakı Ay modulları ilə Aya nəql edilmişdirlər. Ay avtomobili, Aydakı aşağı cazibə mühitində işləmək, Ay səthində hərəkət etmək və Apollon astronavtlarına daha geniş bir ərazini tədqiq etməyə imkan vermək üçün hazırlanmışdır. Apollon 15-də David Scott və James Irwin tərəfindən, Apollon 16-da John Young ve Charles Duke tərəfindən, Apollon 17-də Eugene Cernan ve Harrison Schmitt tərəfindən istifadə edilən üç ədəd ay maşını Ay səthində olmuşdur. Hər vasitə gündə bir dəfə olmaqla, 3 günlük missiya dövründə 3 ayrı gəzintidə istifadə olunmuşdur. Apollon 15-in Ay avtomobili 3 saat 2 dəqiqə ərzində ümumilikdə 27,8 km yol qət etmişdir. Maksimum bir dəfəyə 12,5 km məsafə qət edilmiş və Ay modulundan maksimum 5 km məsafədə uzaqlaşılmışdır. Apollon 16-da Ay maşını ilə 3 saat 26 dəqiqə ərzində 26,7 km məsafə qət edilmişdir. Ən uzun gəzinti 11,6 km olmuş, və Ay modulundan maksimum 4,5 km uzaq yol gedilmişdir. Apollon 17-nin ay maşını ilə 4 saat 26 dəqiqə ərzində 35.9 km yol qət edilmişdir.
Ay cəngavəri
Ay cəngavəri (ing. Moon Knight) — Marvel Comics nəşriyyatı tərəfindən yaradılmış super qəhrəman. İlk dəfə 1975-ci ildə "Gecə Qurdadamı" komiksinin 32-ci buraxılışında oxucuların qarşısına çıxmışdır. "Ay cəngavəri" adı altında ilk komiks isə 1980-ci ilin noyabrında nəşr olunmağa başlamışdır. == Komiks tarixi == İlk dəfə 1975-ci ildə "Gecə Qurdadamı" komiksinin 32-ci buraxılışında oxucuların qarşısına çıxmışdır. Duqlas Monç və Don Perlin tərəfindən yaradılan bu personaj bu komiksdə bir qurdadamını tutub Komitə adlı mafiyaya təhvil vermişdir. Daha sonra bu personaj tərəf dəyişdirmişdir və məlum olmuşdur ki, bununla mafiya haqqında gizli məlumatları əldə etmək üçün etmişdir. Az görsənsə də, oxuyucular tərəfindən sevilmişdir. 1980-ci illərə qədər Ay cəngavəri ancaq "Marvel Spotlight" komiksinin 28 və 29-cu saylarında görünmüşdür. Bundan başqa oxuyucular onunla "Möhtəşəm Hörümçək-adam" jurnalının 22 və 23-cü buraxılışlarında, "Halk", "MK", "Müdafiəçilər", "Marvel Preview" komikslərində də qarşılaşmışdırlar.
Ay erası
Yerdə sıxılma nəticəsində ilkin nüvədə və mantiyada yüksək təzyiq yaranmışdır. Bunun nəticəsində radiaktiv elementlərin (uran, radium, torium, plutonium) zəncirvari parçalanma reaksiyaları baş vermişdir ki, bunun da nəticəsində temperatur qalxmışdır. Yerin daxilində olan mantiya əriyərək odlu kütləyə çevrilmişdir. Ərinti maddələri bərl yer qabığı olmadığından rahatlıqla səthə qalxmışdır. Beləliklə, yer səthini tamamiylə lava axınları tutmuşdur. Ayda da belə bir püskürmələr baş verdiyi üçün bu mərhələ Ay erası adını almışdır. Hazırda Ayın səthində soyumuş lavalar, nəhəng vulkan kraterləri və konusları qalmaqdadır.
Ay fırıldağı
Ay fırıldağı — Bir qrup insan tərəfindən irəli sürülmüş bir iddiadır. Apollon Layihəsi ilə insanlığın Aya ayaq basmadığını, əslində bütün layihənin bir yalandan ibarət olduğu iddiaları ictimaiyyət də əhəmiyyətli dərəcədə tərəfdar toplamışdır. Bu iddialar tarixçilər və kosmik araşdırmaçıları tərəfindən qəbul edilmir və bu əsilsiz iddianı təsdiq edən çoxlu sayda elmi dəlillər mövcud olduğu üçün bu fakt, elmi ictimaiyyətdə şübhə doğurmur. Ay fırıldağı iddialarının ABŞ əleyhdarı olan ölkələr, toplumlar və şəxslər ilə yaxından əlaqəsi vardır. Çünki Apollon Layihəsi, Soyuq Müharibə illərində ABŞ ilə SSRİ-nin girişdiyi Kosmik yarışın bir parçası idi və ABŞ-nin qələbəsi ilə nəticələnmişdi. Xüsusilə siyasi olaraq müxalif və ABŞ xaricindəki milliyyətçi iqtidara meylli kəslər, Apollon Layihəsini ABŞ-nin qlobal təhkiminin bir simvolu olaraq görməkdədir. Bu kəslərin ABŞ əleyhdarı duyğuları, Aya insanın getməsi fikrinin gətirdiyi qeyri-mümkünlük hissiylə birləşincə Ay fırıldağı inancına səbəb olmuşdur. Ay enişlərinin saxtakarlıq olduğunu müdafiə edənlər, bu iddialarını müxtəlif konkret dəlillərlə dəstəkləməyə çalışır. Ancaq indiyə qədər iddiaların etibarlılığının qəti bir dəlili ortaya qoyulmamışdır. 2000-ci illərin sonlarından bu yana, Apollon proqramının Ay üzərindəki izləri LROC kosmik gəmisi tərəfindən yüksək keyfiyyətli fotoşəkillərlə göstərilmişdir.
Ay hesabı
Ay hesabı və ya dəhşətli hesab — normal hesab qaydalarına əsaslanmayan, sadəcə vurma və toplama əməllərinin olduğu hesab sistemi. == Toplama == Ay hesabında toplama alt-alta şəkildə yerinə yetirilir. Ədədlərin mərtəbə dəyərlərindən ən böyük olanı götürülür. Məsələn: 17 {\displaystyle 17} + {\displaystyle +} 25 {\displaystyle 25} = 27 {\displaystyle =27} Bu hesab əməlində hər iki ədədin təklik mərtəbəsinin dəyərləri müqayisə edilir. 17-in təklik mərtəbəsi 7, 25-in isə 5-dir. Cəmin təklik mərtəbəsinə böyük olan 7 yazılır. Sonra isə onluq mərtəbəsinə keçilir. 1 < 2 {\displaystyle 1<2} olduğu üçün cəmin onluq mərtəbəsinə 2 yazılır və cəm 27 olur. == Vurma == Vurma əməlini yerinə yetirərkən toplamanın əksinə olaraq mərtəbə dəyərlərindən kiçik olan götürülür. Məsələn: 17 {\displaystyle 17} ∗ 25 {\displaystyle *25} 15 {\displaystyle 15} + 12 {\displaystyle +12} 125 {\displaystyle 125} Əvvəlcə ikinci ədədin təklik mərtəbəsi birinci ədədin mərtəbələrinə sıra ilə vurulur, sonra isə eyni əməl ikinci ədədin onluqlar mərtəbəsinə də tətbiq edilir.
Ay mifləri
Ay mifləri - ay və ay fazaları haqqında miflər. Astral miflərlə, ilk növbədə günəş mifləri ilə əlaqələndirilir: ay və günəş mifoloji şüura xas olan ikili oppozisiya sistemi (yuxarı-aşağı, kişi-qadın, diri-ölü) sistemi çərçivəsində bir-birinə qarşıdır . Beləliklə, qədim Çin təbiət fəlsəfəsində in passiv, qaranlıq, qadın prinsipi Ay ilə, aktiv, parlaq, kişi yan isə Günəşlə əlaqələndirilir. Adətən ay mənfi başlanğıcla əlaqələndirilir, lakin istisnalar var: məsələn, Dahome mifologiyasında ikili demiurq Mavu-Lizanın ay hipostazı (Mavu) gecəni, biliyi, sevinci və günəşi (Lisa) himayə edir. günü, gücü, işi himayə edir. Ayla əlaqəli ən çox yayılmış mifoloji motivlər arasında ayın özünün görünüşünü, ay dövrlərinin mənşəyini, ay ləkələrini və s. d. Hind-Avropa, Sibir, Hind mifoloji sistemlərində Ay və Günəşin “səmavi evlilik” süjeti görkəmli yer tutur . Bu halda ay həm qadın, həm də kişi xarakteri kimi çıxış edə bilər (sonuncu variant Sibir xalqları arasında və görünür, arxaik tayfaların əksəriyyəti arasında üstünlük təşkil edir ). Bu mif eyni zamanda Ay fazalarının mənşəyini izah edən etioloji bir mif kimi çıxış edir: Baltik mifologiyasında Perkunas Günəşə xəyanət etdiyi üçün Ayı qılıncla kəsir.
Ay müqaviləsi
Dövlətlərin Ay və digər göy cisimləri üzərindəki fəaliyyətlərini tənzimləyən Saziş, yaxud digər adı ilə Ay Sazişi, Ay Müqaviləsi və ya Ay Konvensiyası, bütün səma cisimlərindəki (göy cisimlərinin orbitində olanlar da daxil olmaqla) yurisdiksiyanı beynəlxalq ictimaiyyətin səlahiyyətinə verən beynəlxalq bir konvensiyadır. Bu obyektlər üzərindəki bütün fəaliyyətlər Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Nizamnaməsi də daxil olmaqla beynəlxalq hüquqa uyğun olmalıdır. Praktik olaraq insanlı kosmik uçuş proqramı olan və ya bununla bağlı planları olan ölkələr tərəfindən təsdiqlənmədiyi üçün uğursuz bir konvensiyadır.
Ay orxideyası
Phalaenopsis amabilis (lat. Phalaenopsis amabilis) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin phalaenopsis cinsinə aid bitki növü. İndoneziyanın üç milli gülündən biridir ki orada anggrek bulan adlanır. == Sinonimləri == Epidendrum amabile L. (keçmiş elmi adı) Cymbidium amabile (L.) Roxb. Synadena amabilis (L.) Raf. Phalaenopsis grandiflora Lindl. Phalaenopsis grandiflora var. aurea auct. Phalaenopsis amabilis var. aurea (auct.) Rolfe Phalaenopsis gloriosa Rchb.f.
Ay proqramı
Apollon proqramı (ing. Apollo program) və ya Apollon layihəsi — NASA tərəfindən reallaşdırılmış Ay uçuş layihəsidir. Gemini layihəsindən sonra qəbul edilən bu proqramın reallaşmasında kosmik yarış və soyuq müharibənin böyük rolu olmuşdur. Layihə Apollon kosmik vasitələri və Saturn V daşıyıcı raketi ilə 1961-1975-ci illərdə planlaşdırılmış və həyata keçirilmişdir. Apollon Layihəsi adını qədim yunan mifologiyasının tanrılarından olan Apollondan almışdır. Apollon kosmik gəmiləri 3 nəfərlik kabinə, raket və özüqalxan kapsuladan ibarətdir. Raket Yerdən qalxmaq və manevr, kapsula isə kosmik gəmi ilə Ay səthi arasındakı əlaqəni təmin etmək məqsədi daşıyırdı. Əvvəl kosmik gəmi göndərilərək Ayın orbitinə yerləşdirilir, sonra isə 3 astronavtdan ikisi kapsulaya keçərək onun əyləc sistemi sayəsində Ay səthinə enirlər. Astronavtlar işlərini tamamladıqdan sonra kapsula vasitəsilə orbitdə onları gözləyən kosmik gəmiyə geri qayıdırlar. NASA bu layihəni gerçəkləşdirməzdən əvvəl Aya Yerdən idarə olunan Orbiter, Ranger və Surveyor gəmilərini göndərmişdi.
Ay savaşçısı
Seylor Mun və ya Yaponiyada tanınan adı ilə Bishoujo Senshi Sailor Moon (美少女戦士セーラームーン, Bishōjo Senshi Sērā Mūn, azərb. Gözəl qoruyucu Seylor Mun‎) — yapon manqaka Naoko Takeuçi tərəfindən yazılmış və çəkilmiş şoco manqa seriyası. Manqa seriyası 1991-1997-ci illərdə "Nakayoshi" jurnalında nəşr olunmuşdur. Bu dövrdə 52 fəsli 18 tankobon cildi şəklində çap edilmişdir. Manqa seriyası Seylor Muna çevrilərək Ay şahzadəsinin və Əfsanəvi Gümüş Kristalın (「幻の銀水晶」, Maboroshi no Ginzuishō) axtarışına çıxan 14 yaşlı qız Usaqi Tsukino haqqındadır. Seriya boyunca Seylor Mun Əfsanəvi Gümüş Kristalı qorumaq və Günəş sistemini məhv etmək istəyən düşmənlərin qarşısını almaq üçün yaradılmış Seylor döyüşçüləri (セーラー戦士, Sērā Senshi) komandasına başçılıq edir. Manqa seriyasının 18 cildi əsasında Toei Animation tərəfindən anime hazırlanmışdır. Anime Yaponiyada 5 mövsüm olmaqla 1992-1997-ci illərdə yayımlanmışdır. Bundan başqa, manqa seriyası əsasında 3 animasiya filmi, 3 qısametrajlı animasiya, 1 televiziya verilişi və "Gözəl qoruyucu Seylor Mun" adlı teleserial hazırlanmışdır. Anime hekayəsi 2014-cü ildən göstərilən "Sailor Moon Crystal" animesi ilə yenidən başladılmışdır.
Ay səhləbi
Phalaenopsis amabilis (lat. Phalaenopsis amabilis) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin phalaenopsis cinsinə aid bitki növü. İndoneziyanın üç milli gülündən biridir ki orada anggrek bulan adlanır. == Sinonimləri == Epidendrum amabile L. (keçmiş elmi adı) Cymbidium amabile (L.) Roxb. Synadena amabilis (L.) Raf. Phalaenopsis grandiflora Lindl. Phalaenopsis grandiflora var. aurea auct. Phalaenopsis amabilis var. aurea (auct.) Rolfe Phalaenopsis gloriosa Rchb.f.
Ay xan
Ay Xan — türk və altay mifologiyasında ay xaqanı. Monqolcada Sara Xan və ya Hara Xan olaraq bilinir. Oğuz Xanın ikinci yoldaşından olan oğludur. Onqonu qartaldır. Qartal hökmranlığı işarələr. Buryatçada Hara sözcüyü Ay deməkdir (monqolca Sara), bəzi qeydlərdə Oğuz Xanın atasının adı Qara Xan ikən bəzi qaynaqlarda Ay Xan olaraq göstərilməsi bu söz bənzənəmlər səbəbiylə ola bilər, halbuki gerçəkdə Ay Xan, Oğuz Xanın oğlunun adıdır. Ay bir çox mədəniyyətdə dişi bir varlıqdır, ancaq türklərdə həm dişi həm də kişi ay ilahı mövcuddur, lakin xüsusilə vurğulanması lazım olan xüsus, Ay Xanın bir Tanrı deyil, müqəddəs bir adam olaraq qəbul edildiyidir. Ay sözü burada xüsusiyyət deyil bir sifətdir. Ay Ata ilə qarışdırılmamalıdır. == Etimologiya == (Ay/Ağ) kökündən törəmişdir.
Ay çayı
Ay çayı (başq. Әй) — Rusiya Federasiyasının Başqırdıstan Respublikası və Çelyabinsk vilayəti ərazilərindən axan çay. Ufa çayının (Volqa hövzəsi) sol qoludur. Çayın uzunluğu 549 km, hövzəsinin sahəsi isə 15 min km2-dir. Uraltau silsiləsinin yamaclarından başlanır. Əsasən, qar suları ilə qidalanır. Ortaillik su sərfi Meteli kəndi yaxınlığında 80 m3/san-dir. Oktyabrın sonlarından aprelin ortalarınadək donmuş olur. Üzərində su anbarları, hövzəsində ümumi sah. 31,7 km2 olan 177 göl var.
Ay çörəyi
Ay çörəyi yoxsa Ayçörəyi , Türkiyə mətbəxinə aid olaraq, ümumiyyətlə darçın , qoz , fındıq , kakao və kişmiş yerləşdirilərək, aypara şəklində hazırlanan çörək növü. Aypara şəklində olmayan, eyni materiallardan istifadə edərək düzəldilmiş düzbucaqlı pastiç ( İzmir çörəyi kimi də tanınır), çox zamanlar ayçörəyi adı ilə də satılır. == Ərzaqlar: == 3 stəkan un 100 qr. marqarin 1 qəhvə fincanı süd 1 ədəd yumurta ağı bir miqdar yaş maya 1 stəkan döyülmüş fındıq 1/ 2 stəkan şəkər tozu 1 dilim bayat çörək içi 1 yemək qaşığı quru üzüm 1 çay qaşığı da == HAZIRLANMASI == 3 su stəkanı un , 100 qr marqarin , 1 qəhvə fincanı süd və 1 ədəd yumurta ağını bir kasada çalın. Bir çimdik yaş mayanı ilıq suda əridib digər qarışıqların içinə əlavə edin. Yoğuraraq xəmir edin. Üzərini nəmli bir dəsmalla örtün. 1 saat köpməsi üçün saxlayın. Ayrı bir qabda 1 su stəkanı döyülmüş fındıq, yarım su stəkanı toz şəkər , 1 dilim bayat çörək içi , 1 xörək qaşığı quru üzüm , 1 çay qaşığı darçın qoyun . Xəmirdən limon böyüklüyündə parçalar qoparın.
"Ay-Ulduz" medalı
"Ay-Ulduz" medalı — 7 iyul 1992-ci ildən 6 fevral 1998-ci ilə qədər Azərbaycanın Milli Qəhrəmanının xüsusi fərqlənmə nişanı. == Təsisi == "Ay-Ulduz" medalı "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanının xüsusi fərqlənmə nişanını təsis etmək haqqında" Azərbaycan Respublikasının 7 iyul 1992-ci il tarixli, 201 nömrəli Qanunu ilə təsis edilmişdir. == Təsviri == "Ay-Ulduz" medalı aypara və səkkizguşəli ulduzdan ibarətdir, üz tərəfində ikitilli hamar şüalar təsvir edilmişdir. Arxa tərəfin səthi hamardır və kontur üzrə qabarıq nazik sağanaqla əhatələnmişdir. Arxa tərəfdə medalın mərkəzində qabarıq hərflərlə yazılmışdır: "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı". Yuxarıdakı şüada medalın 1 mm hündürlüyündə nömrəsi göstərilmişdir. Medal ilgək və halqa ilə zərli metal qəlibə birləşir. Qəlib hündürlüyü 20 mm, eni 26 mm olan beşbucaqlı lövhəcikdən ibarətdir, lövhəcik perimetr üzrə haşiyələnmişdir. Qəlibin oturacağı boyunca kəsiklər açılmışdır, onun iç hissəsinə Azərbaycan Respublikası Dövlət bayrağının rənglərinə uyğun olan üçrəngli xara çəkilmişdir. Qəlibin arxa tərəfində medalı paltara bərkitmək üçün yivli çiv və somun vardır.
1404 Ayaks
1404 Ayaks (yun. Αίας) — L4 Laqranj nöqtəsində, planetdən 60° qabaqda hərəkət edən Yupiter planetinin troyan asteroidi. 17 avqust 1936-cı ildə alman astronomu Karl Reynmut tərəfindən kəşf edilmiş və qədim yunan mifologiyasına görə Troya mühasirəsində iştirak edən yunan qəhrəmanı Böyük Ayaksın şərəfinə adlandırılmışdır.
2015-ci il aprel ayında vəfat edənlər
=== 30 aprel === Qreqori Mertens — 24 yaşında həyatını itirib. === 25 aprel === Adelaida Məmmədova — 93 yaşında vəfat edib. === 17 aprel === Ramiz Mirişli — 81 yaşında vəfat edib. === 13 aprel === Günter Qrass — 87 yaşında vəfat edib. === 7 aprel === Əfrand Daşdəmirov — 73 yaşında vəfat edib. === 6 aprel === Nəriman Məmmədov — 87 yaşında vəfat edib. Hardis Baumanis — 47 yaşında vəfat edib. Ərəstun Məmmədov — 93 yaşında vəfat edib. === 3 aprel === Kayahan — 66 yaşında vəfat edib. Şmuel Vozner — 101 yaşında vəfat edib.
2015-ci il avqust ayında vəfat edənlər
=== 28 avqust === Mahal İsmayıloğlu — 58 yaşında vəfat edib. === 21 avqust === Vəfadar Rzayev — 82 yaşında vəfat edib. === 9 avqust === Rasim Əliyev — 31 yaşında vəfat edib. === 8 avqust === Mübariz Zeynalov — 70 yaşında vəfat edib. === 6 avqust === Seyidnisə Seyidrzayeva — 67 yaşında vəfat edib. === 4 avqust === Tanilə Əhmərova — 65 yaşında vəfat edib.
2015-ci il dekabr ayında vəfat edənlər
=== 26 dekabr === Ramiz Axundov —78 yaşında vəfat edib. === 21 dekabr === Ələsgər Məmmədoğlu — 69 yaşında vəfat edib. === 11 dekabr === Fərhad Cəfərov. === 8 dekabr === Sərraf Şiruyə — 73 yaşında vəfat edib.
2015-ci il fevral ayında vəfat edənlər
=== 28 fevral === Yaşar Kamal — 91 yaşında vəfat edib. === 27 fevral === Boris Nemtsov — 55 yaşında vəfat edib. Leonard Nimoy — 83 yaşında vəfat edib. === 25 fevral === Həsən Mirzəyev — 87 yaşında vəfat edib. === 22 fevral === Cahangir Kərimov — 91 yaşında vəfat edib. === 14 fevral === Mişel Ferrero — 89 yaşında vəfat edib. Davud Kazımov — 89 yaşında vəfat edib. === 6 fevral === Hüseyn Axundov — 93 yaşında vəfat edib. === 4 fevral === Akif Hacıyev — 77 yaşında vəfat edib. === 1 fevral === Aldo Ciccolini(en) — 89 yaşında vəfat edib.
2015-ci il iyul ayında vəfat edənlər
=== 17 iyul === Jül Byanki — 25 yaşında vəfat edib.
2015-ci il iyun ayında vəfat edənlər
=== 26 iyun === Yevgeni Primakov — 85 yaşında vəfat edib. === 22 iyun === Zivər Ağayeva — 81 yaşında vəfat edib. === 17 iyun === Süleyman Dəmirəl — 90 yaşında vəfat edib. === 15 iyun === Kirk Kirkoryan — 98 yaşında vəfat edib. Janna Friske — 40 yaşında vəfat edib. === 6 iyun === Həsənəli Qədimov — 73 yaşında vəfat edib. === 5 iyun === Tariq Əziz — 79 yaşında vəfat edib.
2015-ci il mart ayında vəfat edənlər
=== 31 mart === Fikrət İsmayılov — 80 yaşında vəfat edib. === 26 mart === Elməddin Əlibəyzadə — 89 yaşında vəfat edib. Tumas Tranströmer — 83 yaşında vəfat edib. === 23 mart === Li Kuan Yu — 91 yaşında vəfat edib. === 17 mart === Nauli Canaşia — 68 yaşında vəfat edib. === 6 mart === Ruslan Nəsirov — 41 yaşında vəfat edib. === 1 mart === Dadaş Adna — 37 yaşında vəfat edib.
2015-ci il may ayında vəfat edənlər
=== 30 may === Abdulla Mehrabov — 77 yaşında vəfat edib. Bo Bayden — 46 yaşında vəfat edib. === 23 may === Con Neş — 86 yaşında vəfat edib. === 20 may === Sadıq Bağırov — 74 yaşında vəfat edib. === 19 may === Əhməd Ələsgərov — 79 yaşında vəfat edib. === 9 may === Kənan Evrən — 97 yaşında vəfat edib. === 8 may === Zəki Alasya — 72 yaşında vəfat edib. === 4 may === Nicat Feyzullayev — 69 yaşında vəfat edib. === 1 may === Vəfa Quluzadə — 74 yaşında vəfat edib.
2015-ci il noyabr ayında vəfat edənlər
=== 27 noyabr === Tofiq Hacıyev — 79 yaşında vəfat edib. === 26 noyabr === İsmayıl Tağıyev — 38 yaşında vəfat edib. Vüqar Nəsibov — 40 yaşında vəfat edib. === 13 noyabr === Marton Fülop — 32 yaşında vəfat edib. === 3 noyabr === Əhməd Çələbi — 71 yaşında vəfat edib.
2015-ci il oktyabr ayında vəfat edənlər
=== 24 oktyabr === Gülnar Salmanova — 59 yaşında vəfat edib. === 10 oktyabr === Nuriyyə Əhmədova — 64 yaşında vəfat edib. === 5 oktyabr === Nadir Seyidov — 83 yaşında vəfat edib. Tomris İncer — 67 yaşında vəfat edib.
2015-ci il sentyabr ayında vəfat edənlər
=== 29 sentyabr === Ziya Yusifzadə — 86 yaşında vəfat edib. === 24 sentyabr === Davud Əhmədov — 74 yaşında vəfat edib. === 23 sentyabr === Məmməd Aslan — 75 yaşında vəfat edib. === 22 sentyabr === Qalib Ağayev — 74 yaşında vəfat edib. === 10 sentyabr === Vəliəhd Vəliyev — 63 yaşında vəfat edib. === 6 sentyabr === İlham Əsgərov — 57 yaşında vəfat edib. === 5 sentyabr === Ağamusa Axundov — 83 yaşında vəfat edib. === 3 sentyabr === Rasim Musayev — 55 yaşında vəfat edib.
2015-ci il yanvar ayında vəfat edənlər
=== 30 yanvar === Hakkı Kıvanç — 83 yaşında vəfat edib. Jelyu Jelev — 79 yaşında vəfat edib. === 28 yanvar === Vaqif Səmədoğlu — 75 yaşında vəfat edib. === 24 yanvar === Demis Russos — 68 yaşında vəfat edib. === 23 yanvar === Abdullah bin Əbdüləziz Əl Səud — 90 yaşında vəfat edib. === 20 yanvar === Hafiz Fətullayev — 70 yaşında vəfat edib. === 17 yanvar === Faten Hamama — 84 yaşında vəfat edib. === 11 yanvar === Gülşən Lətifxan — 53 yaşında vəfat edib. Anita Ekberq — 83 yaşında vəfat edib. === 7 yanvar === Zahid Qaralov — 80 yaşında vəfat edib.
2017-ci il dekabr ayında vəfat edənlər
2017-ci il dekabr ayında vəfat edənlərin siyahısı.
2017-ci il fevral ayında vəfat edənlər
2018-ci il fevral ayında vəfat edənlərin siyahısı.
2017-ci il yanvar ayında vəfat edənlər
=== 29 yanvar === U Ko Ni — vəfat edib. === 28 yanvar === Kazem Afradniya — 71 yaşında vəfat edib. === 27 yanvar === Rimma Abdullayeva — 85 yaşında vəfat edib. === 26 yanvar === Ramdas Aqarval — 79 yaşında vəfat edib. Baxti Belayib — 64 yaşında vəfat edib. Mike Connors — 91 yaşında vəfat edib. === 25 yanvar === Dəyanət Rzayev — 46 yaşında vəfat edib. === 24 yanvar === Karlos Verdexo — 82 yaşında vəfat edib. === 23 yanvar === Ted Haggis — 92 yaşında vəfat edib. === 22 yanvar === Faiq Qasımov — 68 yaşında vəfat edib.
2018-ci il aprel ayında vəfat edənlər
2018-ci il aprel ayında vəfat edənlərin siyahısı.
2018-ci il avqust ayında vəfat edənlər
2018-ci il avqust ayında vəfat edənlərin siyahısı.
2018-ci il dekabr ayında vəfat edənlər
2018-ci il dekabr ayında vəfat edənlərin siyahısı.
2018-ci il fevral ayında vəfat edənlər
2018-ci il fevral ayında vəfat edənlərin siyahısı.
2018-ci il iyul ayında vəfat edənlər
2018-ci il iyul ayında vəfat edənlərin siyahısı.
2018-ci il iyun ayında vəfat edənlər
2018-ci il iyun ayında vəfat edənlərin siyahısı.
2018-ci il mart ayında vəfat edənlər
2018-ci il mart ayında vəfat edənlərin siyahısı.
2018-ci il may ayında vəfat edənlər
2018-ci il may ayında vəfat edənlərin siyahısı.

Tezlik illər üzrə

Sözün tezliyi - sözün mətnlərdə hansı tezliklə rast gəlinmə göstəricisidir. Bu rəgəm 1 000 000 söz arasında sözün neçə dəfə meydana gəlməsini göstərir.

Ümumi • 285.18 dəfə / 1 mln.
2002 ••••••••••••• 229.55
2003 •••••••••••• 207.86
2004 •••••••••••••• 246.59
2005 ••••••••••••••• 280.04
2006 •••••••••••••• 254.29
2007 ••••••••••••••• 267.88
2008 ••••••••••• 206.10
2009 ••••••••••••••• 277.73
2010 ••••••••••••••• 276.22
2011 •••••••••••••••• 282.94
2012 ••••••••••••••• 276.38
2013 •••••••••••••••••••• 375.92
2014 •••••••••••••••••• 322.11
2015 ••••••••••••••• 272.02
2016 ••••••••••••••••••• 343.09
2017 ••••••••••••••••• 309.08
2018 •••••••••••••••• 292.01
2019 ••••••••••••••• 270.25
2020 ••••••••••••••• 281.66

ay sözünün leksik mənası və izahı

  • 1 is. astr. İlin on iki hissəsindən biri. 8-i 31, 4-ü 30, 1-i 28 (hər dörd ildən bir 29) gündən ibarətdir.

    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / ay
  • 2 nida. 1. Çağırış, müraciət, haylama, haraylama nidası. Ay camaat! – Ay qalan uşaqlar, siz bizim dalımızda olun, qorxmayın! M.F.Axundzadə. [Kərbəlayı Fatma:] Ay hacı, bu nə xəbərdir? Deyirlər Kərbəlayı Fətulla dirilib gəlir? C.Məmmədquluzadə. Növbət gəlinə gəldi: – Ay uşaq, qaçın, gəlin gəlsin. Çəmənzəminli. // Bəzən təsiri şiddətləndirmək üçün “haray”, “dad” sözləri ilə birlikdə deyilir: [Nazir:] Ay haray, ay dad, a başına dönüm! Axır mənim təqsirim nədir! M.F.Axundzadə. 2. Gözlənilməyən bir keyfiyyət, ya hadisə nəticəsində doğan hissi, qorxunu, diksinmə və s. hissləri ifadə edir. Ay, ilana bax! Ay, gələn odur! Ay, qorxdum ki! Ay, ürəyim qopdu! // Kədər, təəssüf, mərhəmət, şəfqət kimi hissləri ifadə edir. Ay yazıq! Ay biçarə! – Əxlaqi pozğun, adəti pis, pasibanı yox; Qəlbim yanar, ona deyərəm: “Ay yazıq çocuq!” A.Səhhət. // Birdən ağrı tutduqda deyilir. Ay başım! Ay öldüm! // Təəccüb, heyrət, heyranlıq ifadə edir. Ay, nə çoxdur! Ay, nə gözəldir! // Təsiri gücləndirmək üçün deyilir (bəzən təkrar edilməklə: ay, ay, ay). Ay, ay, ay! Nə gözəl səs gəlir! // Narazılıq, məmnunsuzluq və s. ifadə edən xitab bildirir. Boşla, ay molla dayı, sən də bizi çəkmə zora; Biz sənin hiylən ilə düşmərik əsla bu tora. M.Ə.Sabir. Ay Mirzə Səttar, axır niyə insaf ilə danışmayırsan? Ə.Haqverdiyev. [Zəhra:] Ay Kərim, çox öyünmə. Ayrım qızı dörd-beş kişiyə dov gəldi. A.Şaiq. 3. “A” yerində nida olaraq işlənir (bax A2). Ay uşaqlar, bir sakit olun! Ay yoldaş, səbr elə! Ay qız! Ay qoçaq!

    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / ay
  • 3 is. 1. Yer kürəsinin peyki olub, onunla birlikdə Günəşin ətrafında fırlanan və gecələr inikas edən Günəş işığı ilə işıqlanan göy cismi. Ay işığı. Ayın batması. – …Ay buludlar arasından siyrilib çıxdı. M.Hüseyn. // məc. Gözəlin camalına təşbih (bəzən ay üz, ay parçası, on dörd gecəlik ay və s. tərkiblərdə işlənir). Ay üzünü görmək istər sevdiyim; Söylə görüm bəs yaşınmaq nədəndir? Qurbani. Heyran görüncə ay camalın; Oldu genə eşqdə fəsanə. Heyran xanım. □ Ay doğmaq – ay çıxmaq. Əzizim, aydın olsun; Ay doğsun, aydın olsun; İki həsrət qovuşdu; Gözlərin aydın olsun. (Bayatı). [Faytonçu:] İnşallah, gecə yarısı, ay doğanda yola düşərik. Ə.Haqverdiyev. Ay görünmək – hər ayın əvvəlində hilalın (ayparanın) ilk dəfə görünməsi. Ay qalxmaq (qəlbilənmək) – ucalmaq, yüksəlmək, üfüqdən uzaqlaşmaq (Ay). Ay qaranlığı – aysız gecə, Ay işığı olmayan gecə, qaranlıq gecə. Ay qaranlıqlamaq – axşamdan görünməyib gecədən bir qədər keçəndən sonra, ya səhərə yaxın görünmək (Ay). Ay parçası – 1) hilal, aypara; 2) məc. gözəlin epitetlərindən biri. Ay tutulmaq astr. – Yer kürəsinin Günəş ilə Ay arasına girməsi nəticəsində Ayın müvəqqəti olaraq qismən və ya tamamilə görünməməsi. Bəzən şəhərə belə bir səs düşərdi ki, gün və ya ay tutulmuşdur. H.Sarabski. Boz ay – qışın axırıncı ayı, mart ayı. Artıq Qarabağ düzənliyinin boz ayı başlamışdı. S.Rəhimov. Elqovan ay – yayın axırıncı ayı, yaylaqdan qayıtma vaxtı. 2. İlin bölündüyü on iki hissədən hər biri. Yaz ayları. Bir ay bundam əvvəl. İlimiz on iki aydır. – Zakira, səbr elə ki, vəslə deyən afətdən; Ay ötər, il dolanar, vaxt olu, hicranə dəyər. Q.Zakir. [Ayrım qızı] Kərim babanı qızışdırmaq fikri ilə deyirdi: – Bu yaramazı görürsünüzmü? Aylarca (z.) üzünü görməzdim. A.Şaiq. Gün keçir, ay ötür, il yaman gedir. M.Rahim. □ Ayda-ildə – hərdən, hərdənbir, gec-gec, nüdrətən. Ayda-ildə bir namaz, onu da şeytan qoymaz. (Ata. sözü). Araz başdan lil gələr; Dəstə-dəstə gül gələr; Neylərəm belə yarı; Ayda-ildə bir gələr. (Bayatı).

    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / ay

ay sözünün etimologiyası

  • 1 Bu planetin mənbələrdə başqa bir adı da var: yalçuq. Ay “fırlanma”, yalçuq isə “işıq” anlamı ilə bağlıdır. Əylənmək, Aydəmirov, əyirmək kimi sözlərin hamısı “fırlanma” mənasını verən ay kəlməsi zəminində əmələ gəlib. Quba dialektində aylan sözü indi də işlədilir. Rus dilindəki секира sözü bizdə aybalta kimi (dəyirmi balta) işlədilib və indi də işlədilməsi məsləhətdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / ay

ay sözünün sinonimləri (yaxın mənalı sözlər)

  • 1 AY (göy cismi, planet) Yırtaraq Ay gecənin örtüyünü; Məhv qılmışdı o zülmət yuxunu (M.Müşfiq); QƏMƏR (şair.) Sən günəşlə ayılan, qəmərlə yatanların; Balıqçı gürcülərin, Kürə tor atanların... (M.Rahim); MAH (şair.) Dedim ki, diriğ, neyləyim ah! Mən zərrə ilən nə ol mah? (Xətayi).

    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / ay

ay sözünün omonimləri (çox mənalı sözlər)

  • 1 AY I is. astr. Planet, göy cisimlərindən biri. Ay da, göy də sarı bir heyva kimi; Durur hərəkətsiz səhərə kimi (S.Rüstəm). AY II is. İlin bölündüyü on iki hissədən hər biri. Dolandı həftələr, dolandı aylar; Cəlal qayıtmadı o gündən bəri (S.Vurğun). AY III nida Çağırış, müraciət, haraylama nidası. Ay qalaq-qalaq buludlar; Bir an uzaq getməyin! (M.Rahim).

    Azərbaycan dilinin omonimlər lüğəti / ay

ay sözünün rus dilinə tərcüməsi

  • 1 1. луна; 2. месяц (календарный); 3. межд. эй! ой! о!

    Azərbaycanca-rusca lüğət / ay
  • 2 1 I межд. 1. эй (возглас, которым окликают, подзывают кого-л., обращаются к кому-л.). Ay usta эй, мастер 2. ай (употребляется для привлечения внимания при обращении) 3. о (употребляется для усиления экспрессивности высказывания). Ay başıbəlalı о, несчастный 4. у, эх (употребляются для выражения укоризны, упрёка). Ay tənbəl у, лентяй 5. эх, ой (выражают страдание, испуг, удивление). Ay öldüm ой, умираю II част. ну, ну и (усиливает удивление, восхищение). Şəhərdə ay adam var ha! ну и народу в городе! 2 I сущ. 1. Луна (небесное тело, спутник Земли). Ayın doğması восход луны, ayın batması заход луны, ay işığında при свете луны, ay buludlar arxasında gizləndi луна спряталась за облака, təzə (təzəcə doğmuş) ay молодая луна, bədirlənmiş ay полная луна; астр. Ayın tutulması затмение Луны, Ayın arxa tərəfi обратная сторона Луны, Ayın fazası фаза Луны, Ayın cazibəsi притяжение Луны, Ayın orbiti орбита Луны, Ayın xəritəsi карта Луны, Ay ətrafında uçuş полёт вокруг Луны, Aya uçmaq лететь на Луну, Ay öz oxu ətrafında fırlanır Луна вращается вокруг своей оси 2. месяц: 1) то же, что луна 2) одна двенадцатая часть астрономического года. Yanvar ayı январь месяц, ayın başı (əvvəli) начало месяца, ayın axırı (sonu) конец месяца, ayın ortası середина месяца, keçən ay прошлый месяц, aydan artıq больше месяца, ay yarım полтора месяца, bir neçə ay müddətində в течение нескольких месяцев, boz ay по народному календарю: последный месяц зимы, elqovan ay последний месяц лета; şaxtalı ay морозный месяц, yağışlı ay дождливый месяц, yaz ayı весенний месяц, gələn ay будущий (следующий) месяц, bütün ayı весь месяц, doğulduğu ay месяц рождения, bir ay bundan əvvəl месяц тому назад, ayın ikinci yarısı вторая половина месяца II прил. лунный. астр. Ay torpağı лунный грунт, Ay daşı лунный камень, ay gecəsi лунная ночь, Ay gündüzü лунный день, ay sutkası лунные сутки, Ay krateri лунный кратер; ay təqvimi лунный календарь ◊ aya hürmək лаять на луну; elə bil aydan düşüb (gəlib) будто с луны свалился; aydan arı, sudan duru чист как стёклышко, свят; ay kimi как луна (о красивых девушках)

    Azərbaycanca-rusca lüğət / ay

ay sözünün inglis dilinə tərcüməsi

  • 1 I. i. (fəza cismi) the moon; bədirlənmiş (on dörd gecəlik) ~ full moon; f. ~ın doğması / çıxması moonrise; ~ın batması moonset; təzə ~ new moon; ~ın tutulması lunar eclipse; Ay yarımçıq tutulub The moon is partly eclipsed; ~ kimi / ~a oxşar moony; f. ~a hürmək to bark at the moon II. s. astr. lunar; ~ daşı miner. moonstone; ~ tozu lunar dust; dust from the Moon; ~ işığı moonlight; ~ parçası very beautiful; ~ın səthi the Moon’s surface III. i. (təqvimi) month; yanvar / fevral və s. ~ı the month of January / February, etc., cari ~ the current month; keçən ~ last month; gələn ~ next month; ~ın başı the head / beginning of the month; ~ın sonunda at the end of the month; Ayın neçəsidir? What date is it? What is the date?; bal ~ı (evlənməyin birinci ayı) honey moon IV. nid. oh! what! Ay dad! Oh! help; Ay dad-bidad! What a pity!

    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / ay

ay sözünün fransız dilinə tərcüməsi

  • 1 is. 1) lune f ; ~a enmək alunir vt ; ~ para croissant m de (la) lune ; ~ işığı clair m de lune ; ~ işığında au clair de lune ; ~ qaranlığı (~sız gecə) nuit f sans lune ; ~ın batması coucher m de la lune ; ~ın doğması lever m de la lune ; ~ın yer ətrafında fırlanması révolution f de la lune autour de la terre ; ~ın kiçilməsi déclin m de la lune ; ~a raket göndərmək envoyer un engin sur la lune ; ~ın səthinə düşmək atterrir sur la lune ; alunir vt ; ~ın sinodik dövri dəyişməsi révolution f synodique de la lune ; ~ın tam tutulması éclipse f totale de (la) lune ; ~ın trayektoriyası trajectoire f de la lune ; bədrlənmiş ~ pleine lune ; ərarvadlığın birinci ~ı lune de miel ; on dörd gecəli ~ üzlü visage m en pleine lune (tout rond) ; 2) mois m (on iki təqvim ayından biri) ; ~da iki dəfə çıxan (jurnal) bimensuel, -le adj ; ~da-ildə parfois, rarement ; ~ın axırına yaxın vers la fin du mois ; bir ~ bundan əvvəl il y a un mois ; bir ~dan sonra dans un mois ; keçən ~ le mois dernier, le mois passé ; gələn ~ le mois prochain, le mois à venir ; mart ~ı le mois de mars ; iyul ~ı le mois de juillet ; hər ~ chaque mois

    Azərbaycanca-fransızca lüğət / ay

ay sözünün ləzgi dilinə tərcüməsi

  • 1 межд. 1. я; ay camaat! я жемятар!; ay qız! я руш!; 2. ай; ay haray! ай гьарай!; 3. ваа; вай; ай; ay, ürəyim qopdu! вай, зи рикӀ аватна!

    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / ay
  • 2 сущ. 1. Варз (планета); ayın batması варз акӀун; // вацран; ay işığı вацран экв; 2. пер. гуьзелдин ччиниз тешпигь (мес. варз хьтин ччин – элкъвей лацу ччин); 3. варз (йисан цӀикьвед паюникай гьар сад); qış ayları хъуьтӀуьн варцар; boz ay хъуьтӀуьн эхиримжи варз, март; * ay doğmaq, ay çıxmaq варз акьун, варз экъечӀун; ay görünmək варз акун, цӀийи варз экъечӀун; ay qaranlığı вацран мичӀер, варз алачир йиф, вацран экв авачир йиф, мичӀи йиф; ay tutulma(q) астр. варз кьун; ay parçası а) цӀийи варз, ацӀун тавур варз; б) пер. гуьзелдин эпитетрикай сад.

    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / ay

ay sözünün türk dilinə tərcüməsi

"ay" sözü ilə başlayan sözlər

Oxşar sözlər

#ay nədir? #ay sözünün mənası #ay nə deməkdir? #ay sözünün izahı #ay sözünün yazılışı #ay necə yazılır? #ay sözünün düzgün yazılışı #ay leksik mənası #ay sözünün sinonimi #ay sözünün yaxın mənalı sözlər #ay sözünün əks mənası #ay sözünün etimologiyası #ay sözünün orfoqrafiyası #ay rusca #ay inglisça #ay fransızca #ay sözünün istifadəsi #sözlük