* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
1 is. 1. Xüsusi dərialtı vəzilərin ifraz etdiyi şəffaf maye. Maşında oturanların alnından tər süzülürdü. M.İbrahimov. Arvad kişinin alnının dərin qırışlarına dolmuş soyuq təri sildi. B.Bayramov. □ Tər aparmaq (basmaq) – çox işləməkdən və ya istidən çox tərləmək. Bir anda Nisa xalanı tər apardı. Mir Cəlal. Tər vəzisi anat. – tər ifraz edən dərialtı vəzi. 2. Daha yüksək temperaturu olan hava mühiti ilə təmas etdikdə əşyaların üzərində əmələ gələn yaşlıq. ◊ Tər tökmək məc. – 1) bir şeyi əldə etmək üçün çox çalışmaq, çapalamaq, çox əlləşmək, çox zəhmət çəkmək; 2) məc. xəcalət çəkmək, utanmaq. Ona fikir verin, danışdıqca biz; Tər tökür, sıxılır, utanır hər an. B.Vahabzadə. Alın təri – bax alın. Alın təri ilə qazanmaq – bax alın. Alın təri tökmək – bax alın.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / tər2 sif. və zərf Hələ solmamış, təzə, təravətli (gül, göyərti və s. haqqında). Tər göy soğan. Tər bənövşə. Tər xiyar. – Aylı gecə, çay kənarı, suların səsi; Ürəyimin məhəbbəti tər çiçəyimdir. N.Xəzri. // məc. Cavan, təravətli. Hər bir şeyə həyat verən, hər bir şeyi tər və təzə qılan məhəbbətdir! F.Köçərli. [Nisə xalanın] yaşı əllidən keçdiyi halda, necə olub da onun belə diri və tər qaldığına ilk görüşdə təəccüb edirdim. Qantəmir.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / tər3 f. 1) yaş, nəm, islaq; 2) təzə.
Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti / tər1 Alınma sözdür və çoxlu mənası var: təzə, yaş (nəm), çiy, təmiz, ayaqqabı, jilet, dəri, fırlanmaq, yan keçmək və s. Təravət sözü də tər kəlməsinin təzə mənası ilə bağlıdır. Xəstə Qasımın beş bəndlik “Tər gülər Sənəm” qoşmasında tər sözü 61 dəfə işlədilmiş və demək olar ki, bütün mənalar əhatə olunmuşdur. Bu sözün “xərc ödəmək”, “xərcə düşmək” (“beş manat tərlədim” deyirik) mənası da var. Qan-tər sinonimlər birləşməsidir. Rus dilində də “пот” kəlməsi (tər) печь sözü ilə qohumdur. Çeşmi-tər “gözyaşı” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / tər1 TƏR – KÖHNƏ Üfüqdə qızaran tər çiçəklər; Sənəmi çox gördü tale, mənəmi? (H.Hüseynzadə); Köhnə, bozarmış şalvar geymişdi (S.Qədirzadə).
Azərbaycan dilinin antonimlər lüğəti / tər1 TƏR I is. [ fars. ] Dərialtı vəzilərin ifraz etdiyi maye. Tər üz-gözündə qanına qarışmışdı (C.Bərgüşad). TƏR II sif. [ fars. ] Təzə. Budur, bahar mövsümü; Tər çiçəklər fəslidir (Ə.Cəmil).
Azərbaycan dilinin omonimlər lüğəti / tər2 1 I сущ. пот: 1. бесцветная жидкость, выделяемая подкожными железами. Soyuq tər холодный пот, tərini silmək вытереть (стереть) пот 2. влажный налёт на поверхности предметов, появляющийся при их соприкосновении с воздушной средой более высокой температуры II прил. потовой. Tər vəziləri потовые железы; tər ifrazı физиол. потоотделение ◊ tər tökmək: 1) проливать пот (работать в поте лица, с напряжением, большим усердием, отдавать все силы) 2) обливаться потом; tər dabanlarından süzülmək работать до седьмого пота; alın təri tökmək трудиться в поте лица; alın təri ilə qazanılmış заработанный потом и кровью; tər tökdürmək kimə вогнать в пот кого; tər tökənə qədər до пота, до седьмого (десятого) пота 2 сущ. свежий: 1. о цветах, зелени и т.п., не потерявших своих естественных хороших качеств. Tər çiçəklər свежие цветы, tər bənövşələr свежие фиалки 2. только что собранный, срезанный (о плодах, растениях и т.п.). Tər xiyar свежий огурец 3. перен. полный энергии и сил (о человеке). Tər qalmaq остаться свежим
Azərbaycanca-rusca lüğət / tər1 I. i. sweat, perspiration; soyuq ~ cold sweat; ~ içində running / dripping / wet with sweat; ~ içində çimmək məc. to bathe in sweat; qan-~ içində in blood and sweat; alın ~i ilə ≅ by one’s (own) sweat and blood; ~ basmaq to sweat, to perspire II. s. 1. sweat, ~ vəzi sweat gland; 2. bax təzə I
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / tər1 is. sueur f, respiration f, transpiration f ; soyuq ~ sueur f froide ; alın ~i ilə à la sueur de son front ; ~ basmaq suer vi, transpirer vi
Azərbaycanca-fransızca lüğət / tər1 прил., нареч. 1. таза, цӀийи; tər xiyar таза афни; 2. пер. жегьил.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / tər2 сущ. 1. гьекь; tər aparmaq (basmaq) гьекьеди тӀушунун, гьекь акьалтун, гзаф гьекь хьун, гьекь кӀвахьун; // гьекьедин; tər damlası гьекьедин стӀал; tər vəziləri анат. гьекьедин цӀумаруфар; 2. гьекь (бухардин); ** tər tökmək пер. а) гьекь вегьин (авадарун), гзаф алахъун, гзаф зегьмет чӀугун; б) гьекь фин, хажалат чӀугун, регъуь хьун; alın təri кил. alın; alın təri ilə qazanmq кил. alın; alın təri tökmək кил. alın.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / tərI (Sabirabad) 1. pis 2. dolaşıq ◊ Tər gətirmək (Sabirabad) – 1. düz gəlməmək; 2. dolaşığa düşmək. – İşin deyəsən tər gətirib II (Ağdam) bax ter
Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.tə:r eləmək: (Bakı, Salyan, Şəki) 1. küsmək 2. incimək. – Söz didıx, tə:r elədi getdi (Şəki); – Mən tə:r elədim, qonaxlığa getmədim (Salyan); – Gənə nöş tə:r elədün? (Bakı)
Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.